Википедия:Qızıqlı faktlar исемле битнең чыганагын карау

Түбәндәге сәбәпкә бәйле сезнең бу битне үзгәртергә хакыгыз юк:

Ваш IP-адрес находится в диапазоне, который был заблокирован на всех вики-сайтах Фонда Викимедиа.

Блокировка наложена участником ‪EPIC‬ . В качестве причины указана Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected .

Начало блокировки: 2 июл 2024, 08:48
Конец блокировки: 2 июл 2025, 08:48

Ваш текущий IP-адрес: 206.189.44.186 . The blocked range is 206.189.32.0/20.

Зинһар, бу мәгълүматларны барлык мөрәҗәгатьләрегездә дә күрсәтегезче. Если вы считаете, что вас заблокировали по ошибке, вы можете найти дополнительную информацию на странице Недопустимость использования открытых прокси-серверов.

Для обсуждения блокировки, пожалуйста, оставьте запрос на Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Сез бу битнең башлангыч текстын карый һәм күчерә аласыз.

{{TwinLAT|Википедия:Кызыклы фактлар}}
Bu '''[[baş bit]]'''täge [[Калып:Beläseñme|''"Beläseñme?"'' bülege]] arxivı. ''[[WP:Qızıqlı faktlar/Namzätlär|Yaña çığarılış äzerläw]]''.
{| cellspacing="3" width="100%"
|-
|style="padding-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; border: #99B3FF solid 1px"| {{Википедия:Saylanğan eçtälek/Başlıq}}
|{{Кнопка|Yaña başlıq östäw|url=https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=WP:Qızıqlı_faktlar&action=edit&section=new|class=mw-ui-constructive}}
|}[[Төркем:Википедия:Кызыклы фактлар]]
__TOC__
== [[Baş bit]]tägese ==
{{Beläseñme}}

==Oktäber-noyäber 2004 ==
[[image:Manatee.jpg|right|100px|Lamantin üz bozawı belän]]
... '''[[Lamantin]]narnıñ''' ''diñgez síırı'' dip tä ataluı turında?<br />
... '''[[Tatar tele]]''' kamillege, wä anıñ [[Tatar älifbası|ímlası]] bik mantíqlı buluı turında?<br />
... [[İdel-Ural Ştatı|İdel-Ural]]nıñ berençe '''[[Sadrí Maqsudí|ilbaşı]]''' [[Tatar]] buluı turında?<br />
... '''[[Maxsus çağıştırmalılıq theorise]]''' buyınça ''c'' ul yaqtı tizlegeneñ daimi zurlıq buluı turında?<br />
... '''[[Ğäräp älifbası]]nda''' [[suzıq]]lar öçen ayırım xäreflär bulmawı turında?<br />
... '''[[Klaipėda]]''' şähärenä [[Almanía|Almanlılar]] nigez saluı turında?<br />
... Amerikan biüçe xatın '''[[Isadora Duncan]]'nıñ''' wafatı säbäbe ozın şarf buluı turında?<br />

==Dekäber 2004 ==
... Elä wilâyätendä Uyğır telendä berençe gäzetneñ möxärrire '''[[Xäbib Yüniç|Tatar keşese]]''' buluı turında?<br>
... '''[[Räsäy İmperise]]ndä''' [[Ortodoks Xristianlıq]] räsmi din buluı turında?<br>
... [[1 dekäber]]dä '''[[AİDS]]''' köne buluı turında?<br>
... Fin-Uğır häm [[Törki tellär]]endä '''[[sínharmonizm]]''' qanunı eş itüe turında?<br>
... Yähüd yazuçısı '''[[Şolom Aleyxem]]''' üz äsärlärendä [[Qaragruhçılar]] kürsätüe turında?<br>

==Mart 2008==
... '''[[Qazan xanlığı]]nda''' [[İslam]]nıñ resmî bolıp iğlan etilgenin?<br>

==Avgust 2010==
[[Файл:Райян.jpg|thumb|left|100px|Rayan törkeme]]
[[Файл:BalticSea March2000 NASA-S2000084115409 md.jpg|thumb|80px|Baltıyq diñgeze]]
[[Файл:Spring Bloom Colors the Pacific Near Hokkaido.jpg|thumb|80px|Okean buranı (tropik tsiklon)]]
* '''[[Baltıq-boz küle |Boz küle]]''' barlıqqa kilgän waqıtta, [[Baltıyq diñgeze]] (''räsemdä'') '''[[İol' diñgeze|tozlığa äylänä]]'''. 
* '''[[Гиннесс рекордлар китабы|Ğinness reqordlar qitabı]]''' [[1955]] yıldan bırle çıga.
* Muzıqağa mäxäbbät häm sälat '''[[Motsart]]qa''' 3 yaştä barlıqqa kilgän.
* '''[[Prittsker premiäse]]''' [[Нобель премиясе|Nobel' premiäse]]neñ analogı bularak kabul itelä.
* Ädäbiät buença [[Nobel' bülägene]]ñ  berençe laureatı  — '''[[Франсуа Арман Сюлли-Прюдом|Fransua Arman Syulli-Pryudom]]'''.
* '''[[Millätlär Ligası]]na iñ kübe 58  [[дәүләт|däwlät]] kergän.
* '''[[«Райян» төркеме|«Rayan»]]''' isemle  [[İslam]] tematiqasına cırlauçı törkem (''räsemdä'') [[Ramazan]] ayenda oyeşa.
* '''[[Oqean burannarı]]''' (''räsemdä'') öç yelğa qädär yäşı ala.
* Ike yel sayen'''[[универсиада|universiada]]'''  uzdırıla.
* [[2010]] yılnıñ [[30 iyün]]ennän bashlap '''[[Yandeks]]''' tatar telendä eşli başladı.
* '''[[Lissabon]]''' şäһäre  [[Pireney yarımutrawı]]nıñ kön'yak-könbatış yarında urnaşa.

==Avgust 2010-2==
[[Image: Altin minbar bulage.jpg|thumb|150px|Altın Minbär Xalıqara Möselman kinosı festivaleneñ '''räsmi buläge'''neñ fotosüräte.]]
* [[Altın Minbär Xalıqara Möselman kinosı festivale|'''''Altın Minbär'' kinofestivale''']] [[Qazan]]da ütrkärelä torğan kinofestival ''(räsemdä)''. 
* '''[[Ütämeşgäräy]] xan''' ([[1546]]-[[1566]]), [[Qazan xanlığı|Qazan xanı]] ([[1549]]-[[1551]]), [[Safagäräy]] belän [[Söyembikä]]neñ ulı.
* '''[[İttifaQ]]''' ul [[Tatarça|Tatar]] telendä [[hip-hop]] häm [[r'n'b]] başqaruçı törkem.
* [[Şäriğät]] (Ğäräpçä: شريعة ) İslam qanunnarınıñ tuplanması bula. Töp mäğnädä bu süz "turı yul" yäki "(çişmägä alıp barğan) döres yul"nı añlata ul.
* '''[[Ürmäle göl ligası]]''' ''(Үрмәле гөл лигасы)''. [[AQŞ]]nıñ tönyaq könçığışında urnaşqan sigez xosusi universitetnı berläştergän sport-ictimaği oyışması.

==Aprel 2014==
* '''[[Nikola Tesla]]''' - böyek uylap tabuçı, radio, elektrostantsiä, skin-effekt, rezonans küreneşlären tikşerenüläre ğilemgä zur öleş kertkän. Çıbıqsız radioelemtä häm energiä tapşıru ısulları belän şöğellängän.
*'''[[Enriko Fermi]]''' - böyek [[İtaliä]]-[[AQŞ]] fiziğı, Nobel premiäseneñ iäse, [[Manhetten proyektı]]nda qatnaşuçı, atom bombasınıñ töp avtorı, [[1939]] yılğa qädär İtaliädä [[faşist]] firqäsendä torğan.
* [[Qırım]]da urnaşqan borınğı şähär '''[[Ur Qapqa]]''' [[1920]] yılda bulğan [[Qızıl Ğäskär]] häm Aq Ğäskär arasında suğış näticäsendä tulısınça cimerelgän häm yuqqa çıqqan.
*Klassik elektrodinamikağa nigez saluçı '''[[Ceyms Klerk Makswell]]''' dönya tarixında berençe tapqır tösle fotosurät yasağan.
*'''Neçkä qızıl sızıq''' - ingliz telendä häm xalıqara xärbi, fälsäfä töşençäse '''[[Qırım suğışı]]'''nnan soñ kilep çıqqan.
*[[Qırım suğışı]]nda [[1853]]-[[1856]] yıllarda öç imperiä häm ber patşalıq Rusiägä qarşı suğışqan.
* '''[[Keriç]]''' şähärendä böyek Pont patşası, Rim İmperiäsenä qarşı köräşçe Mitridat ('''[[Mitridat VI]]''' Eupator) isemendäge taw bar.
* '''[[Alan Tyuring]]''', berençe Britan [[Sanaq|sanağ]]ın uylap tabuçı, faşist '''Enigma'''-şifratorın watıp açuğa ısulların eşkärtä.
* [[Qırım]]da urnaşqan [[Kizläw]] şähäre rus telendä böyek Pont patşası '''[[Mitridat VI Eupator]]''' istälegenä '''Yevpatoriä''' dip atalğan.

==Sentäber 2015==
[[Файл:Hindenburg burning.jpg|150px|right|Hindenburg dirijable xäläqäte, 1937]]
[[Файл:Dg800.jpg|150px|right|Zamança pilotlı planör]]
[[Файл:Flag of Khiva 1920-1923.svg|150px|right|Xäräzem Xalıq Sovetlar Cömhüriäte bayrağı]]
* 1937 yılda "'''''Hindenburg'''''" [[dirijabl]]-laynerı yanıp betkännän soñ, yulçılarnı taşuçı [[hawa transportı]] bularaq dirijabl qullanışı tulısınça tuqtala diärlek.
* Berençe '''[[planör]]lar''' BEQ 2500-1500 yıllarda [[Borınğı Misır]]da barlıqqa kilğännäre uylanıla.
* [[Oçqıç]] massası 25-34% '''[[oçu apparatı planerı]]''' masssasınnan tora.
* [[File:Davestar.jpg|20px]] [[Xäzär qahanlığı]]nıñ VIII ğasır '''''[[Sämändär|başqalası]]''''' bügenge [[File:Flag_of_Dagestan.svg|20px]] [[Dağstan|Dağstan Respublıkası]] cirlärendä urnaşa.
* XIX ğasır azağında {{Rusiä imperiäse bayrağı}}nä kergän '''[[Färğänä üzäne]]''', {{SSRB bayrağı}} zamanında [[Qırğız SSR|Qırğız]], [[Tacik SSR|Tacik]] häm [[Üzbäk SSR]]ları arasında bülengän.
* BEQ I ğasırda [[lezginnar]] tarafınnan barlıqqa kitergän borınğı [[File:Coatof_Mihranids.png|20px]] '''''[[Qawqaz Albaniäse]]''''' däwläte, [[xäzärlär]] häm [[ğäräplär]] yawları astında bireşmıçä[[Böyek Sälcük Däwläte]] barlıqqa kilüenä qädär yäşi birä.
* [[Xäräzem]] ileneñ [[File:Flag of the Khanate of Khiva.svg|20px]] '''[[Xiwä xanlığı|soñğı xanlığı]]''', 1920 yılda '''''Xäräzem Xalıq Sovetlar Cömhüriäte''''' iseme astinda {{RSFSR-lat}} sostavına kerä.
* {{KAZ-lat}} başqalası [[File:New_coat_of_arms_of_Astana.svg|20px]] [[Astana]]da 2010 yılda [[File:Kazakh_Khanate.svg|20px]] [[Qazaq xanlığı]]nıñ '''''[[Gäräy (Qazaq xanlığı)|berençe xanına]]''''' [[häykäl]] açıldı.

Википедия:Qızıqlı faktlar битенә кайтыгыз.

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Википедия:Qızıqlı_faktlar