Myus

Myus

Grekçe: Μυοῦς
Turkey haritasındaki konumu.
Konum	Aydın,  Türkiye
Bölge	İyonya
Koordinatlar	37°35′55″N 27°25′33″E / 37.59870°K 27.425900°D / 37.59870; 27.425900
Tür	Yerleşim
Tarihçe
Kültür(ler)	Yunan, Roma

Myus (Grekçe: Μυοῦς), Aydın'nın Söke Ovası'nda, tarihi Karya bölgesinde yer alan bir Antik Yunan kenti. Yerleşke, İyon Birliği'ni oluşturan 12 İyon kentinden biridir. Ayrıca, Miletus ve Priene ile birlikte İyonca alt lehçesini konuşan üç şehirden biriydi. Bu üç şehir de Anadolu'nun batı kıyısının ortasında, Maeander Nehri'nin ağzına yerleştirilmiş İyon kolonileriydi.

Miletus, İyonlardan daha eski olup, Neolitik dönemden beri çeşitli etnik gruplar tarafından işgal edilmiştir. Geç Bronz Çağı'nda, akademik dilde Mikenler olarak adlandırılan Akalar tarafından kısmen Helenleştirildi. O dönemdeki önceki sakinler, Karya halkının ataları olan Anadolu dili konuşanlardı. İyonlar, Bronz Çağı ile Karanlık Çağ arasındaki Submikene döneminde, çok kültürlü nüfusuyla birlikte Miletus'u güvence altına aldılar. Eğer yeniden kolonileşme, İyon Birliği'nin uzak başlangıcıysa, Myus ve Priene o zamanlar var olmuş olmalıdır, ancak bunların İyon öncesi var olduğu konusunda herhangi bir kanıt yoktur.

Miletus, Homeros'in eserlerinde geçer; ancak Myus geçmez. Belki de Myus kahramanlık çağından sonra ortaya çıkmıştı. Fakat Myus, bilinen en eski tarihçi olan Miletuslu Hekataios'un (MÖ 550-476) eserlerinde yer alır. Bu eserlerin sadece parçaları günümüze ulaşmıştır. Hekataios, Μύης (Myes) olarak bahseder şehirden. Daha sonraki tarihçilerden Herodot ve Thukididis ise şehri Μυοῦς olarak adlandırır. En güvenilir kaynak muhtemelen yazıtlar olmalıdır. Bu yazıtlarda şehrin etnik adı veya demos adı, Μύης'e dayanan Μυήσιοι veya Μυήσσιοι olarak geçer. Bu isimler ayrıca Myus tarafından basılan sikkelerde de kısaltılmış olarak kullanılmıştır.

Herodot, Myus'u bir polis (şehir devleti) ve vatandaşlarını politai olarak adlandırır. Bu, Myus'un bir politeia'ya (anayasa) sahip olduğu ve en azından erken dönemlerinde bağımsız bir devlet olarak kabul edildiği anlamına gelir. Şehrin bir demos'u (halk meclisi) vardı ve bu meclis toplantılar düzenlerdi. Ayrıca bir yönetim konseyi (boule) de bulunmaktaydı. Myus kendi sikkelerini basardı.^[1]

Myus, Latmus Dağı'ndan kuzeybatıya doğru uzanan küçük bir yarımada üzerine, Menderes (Maeander) Nehri'nin ağzındaki bir zamanlar Milesian kolpos (körfez) olarak adlandırılan Ege Denizi'nin bir koyuna yerleştirilmişti.^[2] Aynı kıyıda, Grion Dağı'ndan uzanan biraz daha büyük bir yarımada, Miletus'un yeridir. Körfezin karşı tarafında, Priene'nin yerleştirildiği Mycale Dağı yükselmekteydi. Grion Dağı ile Latmus Dağı arasında, kıyı içerisi tarafında daha küçük bir yerleşim yeri olan HeraKleia'nın yerleştirildiği Latmian kolpos^[3] adlı bir körfez bulunuyordu. Bu, İyon Birliği'nin bir parçası değildi. Karya olabilirdi. Bu dik arazi, tarım için çok az yer sağlıyordu, ancak çok sayıda korunaklı limana sahip jeolojik ortam, deniz gücü için ideal bir üs oluşturuyordu.

Nehir ağzındaki taşkın ovasının çok daha kuzeyinde, yönünün kuzeydoğudan doğuya döndüğü noktada, başka bir yerleşim yeri bulunuyordu. Bu yerleşim, başlangıçta Aioller'in bir kolonisiydi ve anavatanlarındaki bir bölgenin adını vermişlerdi: Antik Magnesia. Orijinal Magnesia, Teselya'daydı. O dönemin tarihçileri, Anadolu'daki bu şehri ayırt etmek için "Maiandros üzerindeki Magnesia" olarak adlandırıyorlardı. Bu şehir her zaman Maiandros (Büyük Menderes) üzerindeydi, hiçbir zaman nehir ağzında değildi. Günümüzde bu şehir, Büyük Menderes'in ağzından yaklaşık 52,4 km (32,5 mil) uzaklıktaki Magnesia antik kenti olup, Aydın İli, Germencik İlçesi, Ortaklar Bucağı'na bağlı Tekin Köyü sınırları içinde, Ortaklar-Söke karayolu üzerindedir.

Magnesia, MÖ döneminde varlığının büyük bir kısmında İyonya'nın bir parçası değildi ve öyle de görülmüyordu. İyonya'nın sınırını da oluşturan Hybanda Adası'nın (günümüzde Söke'ye bağlı Özbaşı Köyü) yakınlarındaki Miletos ile bir anlaşma yaptı. Hybanda, İyon olarak kaldı. İyonlar tarafından fethedildiğinde ve yeniden yerleştirildiğinde, Aeolian geleneği sona erdi. Mimari aniden İyon oldu. Bölgenin imparatorluk fatihleri olan Makedonlar ve Romalılar, onu İonya olarak gördüler. Üst akıştaki Tralles ve Aydın'ın mevcut konumu için de benzer bir şey söylenebilir. Roma coğrafyasında Tralles, İyonya'nın sınırını oluşturur. İyonya'nın kuzey ve doğuya doğru bu genişlemesinin hiçbiri Myus'un ömrü boyunca gerçekleşmedi.^[4]

Kurulduğu dönemlerde yakınında bulunan Miletos ve Priene gibi Ege Denizi kıyılarında yer alan bir liman kenti olmuş Myus, zamanla Büyük Menderes ırmağının getirdiği alüvyonların önünü kapatması ve denizden koparması nedeniyle önemini kaybetmiştir. On iki İyon şehri arasında en küçüğü olan kent, Strabon'un zamanında o kadar küçülmüştür ki politik açıdan Miletos'a bağlı hale gelmiş, en sonunda ise tamamen terk edilmiştir.^[5]

Günümüzde Bafa Gölü'ne yakın Azap Gölü kıyısında bulunan kentin görülebilecek en önemli yapısı Bizans dönemini yansıtan kale kalıntılarıdır.

Yüzyıllar boyunca, bu taban savunulamaz hale geldi. Daha sonra jeolojide, kıvrımlı konfigürasyonları için tip olarak bilinen Maeander Nehri, doğudaki yüksek bölgelerde dik kesilmiş bir dendritik desen olarak başlayarak, doğu-batı yönünde uzanan bir yarık içine boşalır. Çok sayıda kol ve periyodik taşkınlar nedeniyle, su, yüksek bir askıda tortul yük taşır ve bunu yarığa boşaltarak, batıya doğru ilerleyen düz bir toprak şeridi oluşturur. Nehir, her taşkında konfigürasyonunu değiştirerek, yüksek sinüslü çoklu akışlarda bu şeridin üzerinde dolaşır. Ege Denizi'ne yüzyıllar önce ulaşan nehir, orada bir delta oluşumuna devam etmektedir.^[6]

Nehir havzası, Türkiye'nin yüzey alanının %3'ü olan 2.600.967 hektardır. Bunun yaklaşık %44'ü tarım için, geri kalanı ise çoğunlukla sanayi ve konutlar için kullanılır. Nehir, 10 ilin topraklarından geçmekte olup, Aydın şehri ağızdan 68,27 km uzaklıktadır.^[7] Ağız, 37°32′25″N 27°10′08″E / 37.540284°K 27.168965°D / 37.540284; 27.168965 koordinatlarında, bariyer adaları ve lagünlerin oluşturduğu kompleksin en uzak uç noktasındadır.

Şehrin yeri, Aydın ili Söke ilçesindeki günümüz Avşar köyünün kuzeyindedir. Myus'un eski fiziksel alanı, Latmus Dağı'nın bir uzantısı olan bir yarımada üzerinde, şimdiki delta'nın mevcut kenarından 24,70 km uzaklıkta bulunmaktadır. Yarımada şu anda düzlüğün içinde iki ada olarak görünmektedir, bunlardan biri kuzeybatı ucundaki küçük ada, arkeologlar tarafından üzerindeki Bizans kalesi nedeniyle "Kale Tepesi" olarak adlandırılmaktadır. 56 fit yüksekliğe sahiptir. Yarımadanın tabanındaki diğer görünen ada, üzerindeki yerleşim izlerinden dolayı "Yerleşim Tepesi" olarak adlandırılmaktadır. Latmus Dağı'na kademeli olarak yükselen bir yamaçtadır. Yaklaşık 0,5 mil uzunluğundaki toplam yarımada, her zaman şehrin yeri olarak bilinmiştir. Ancak, birkaç tapınak dışında duvarlar, konut blokları veya kamu binaları ya da herhangi bir rıhtım tesisi bulunmamaktadır. Şehrin sınırlarını belirleyen bulgular görülmemiştir.

Yerleşim Tepesi, doğudan Azap Gölü'nün kıyısıyla sınırlıdır ve bu sığ, aralıklı gövde, açıkça o taraftaki eski körfezin bulunduğu yerde durmaktadır. Gölün dolu olduğundaki uzunluğu 2,17 km'dir. Myus'un yerleşim gördüğü dönemde, yarımadanın doğu açısında yer almış gibi görünüyor. Limanda bir seferde demirlediği bilinen 200 gemi için kesinlikle yer olurdu, eğer liman orada olsaydı. Gölün güneyine teğet bir doğu-batı çizgisinin kuzeyindeki arazi, yarımada olarak kabul edilirse, kuzey-güney yönünde 1,8 km, doğu-batı yönünde 1,98 km olur, modern köy güneybatı köşesinde, 200 gemiye sığabilecek ve denizcilik ticareti ortağı olabilecek bir fiziksel ortam için bol miktarda yer oluşturur.

Henüz bunun böyle olduğuna dair bir kanıt yoktur. Yarımadanın batı tarafındaki koydan elde edilen çekirdek örnekleri, Arkaik dönem ve Klasik dönem limanlarının potansiyel yerlerini belirlemektedir. Hangilerinin hangi zamanlarda hangi amaçlar için kullanıldığı bilinmemektedir.^[8] Her iki taraf da neredeyse kapalı körfezler halinde lagünlerdi, ancak yine de açık suya bağlı ve deniz ortamlarına sahipti. Hellenistik çağlarda ortaya çıkan ve vatandaşları sivrisineklerle kovmaya çalışan göletin yeri bilinmemektedir.

Yarımadanın tabanının üzerindeki yükseklik 100 metre çizgisinin üzerindedir. Böyle bir polis'in toprakları daha büyük olmalı ve Latmus Dağı'nın tamamını değilse de bir kısmını içermiş olmalıdır. Bir başka eski körfez, Bafa Gölü kıyılarına kadar uzanıp uzanmadığı bilinmiyor. Şehrin, Miletus'u duvarlarla güçlendirmek için Latmian taşı çıkardığı ve ihraç ettiği bilinmektedir.

Progredasyon, İyon şehirlerinin yaşamında ve kaderlerinde o kadar büyük bir rol oynadı ki, 20. yüzyıldan önce bile bilim adamları, sedimenter gelişmleri tarihsel olanlarla koordine etmeye çalışmışlardı.^[9] 20. yüzyılın sonlarından itibaren, painologlar ve jeologlar, seçili yerlerden yüzlerce çekirdek örneği alarak bu işe el attılar.^[10] Birkaç renkli izokronik temsil mevcut olmasına rağmen, herkes aynı fikirde olmayınca çekirdek örneklemelerine devam edilmektedir.

Anadolu'nun kıyısı su altında kalan bir kıyı şeritidir. Deniz seviyesi, yaklaşık 14.000 yıldan beri yükselmekte olup, Neolitik dönemde, günümüzden 6000-5500 yıl önce mevcut seviyesine ulaşmıştır. Yükseliş, uzun körfezler yaratmıştır. Bu sayede, Aydın'daki Maeander nehri ağızdan yaklaşık 65 km içeriden, progredasyon başlatabilmiştir.^[11]

Şu anda yaygın olarak kullanılan İyonya kıyı haritası, M. Müllenhoff tarafından 2005 yılında yayınlanan bir çalışmada orijinal olarak yayınlanan bir haritaya dayanmaktadır ve Hesperia'da nispeten yakın tarihli bir makale de dahil olmak üzere birlikte çalıştığı diğer çalışmalarda tekrarlanmıştır.^[12] Bu renkli harita, bölgeden alınan 300 çekirdek örneğine dayanmaktadır.^[13] Çekirdeklerdeki malzeme, karbon tarihlidir.

Üzerindeki en eski delta çizgisi, MÖ 1500 tarihli olup, vadi boyunca yaklaşık olarak 37°42′29″N 27°22′53″E / 37.707941°K 27.381406°D / 37.707941; 27.381406 ile 37°37′55″N 27°31′34″E / 37.632024°K 27.526032°D / 37.632024; 27.526032 koordinatları arasında, 15,61 km (9,70 mil) genişliğinde, nehrin mevcut ağzından 29,43 km (18,29 mil) uzaklıktadır. Bu çizgi, o zamanki kıyıları temsil etmektedir. Velleius Paterculus'a (Roma Tarihi 1.4.3) göre, İyonlar "şimdi İyonya olarak adlandırılan deniz kıyısının en iyi bilinen kısmını işgal etmişlerdir...." Velleius tarafından işgal olayına atanan tarih, MÖ 750'dir.^[14]

Velleius, orijinal İyonya'yı bir kıyı bölgesi olarak nitelendirmekte kesinlikle haklıdır. Bu, kıyı kentlerini ve adaları listeleyen diğer yazarlar tarafından da ima edilmektedir. Ancak, verilen tarih haritadaki eş zaman çizgileriyle uyumlu değildir. M.Ö. 800 çizgisi daha güneydedir ve kabaca M.Ö. 1500 çizgisine paraleldir. Bu çizgi, bir zamanlar ada olan ve tehlikeli bir şekilde bağlı olduğu Myus limanına yakın olan Hybanda'yı kapsamaktadır. Priene çoktan yutulmuş ve artık sadece Maeander'in (Büyük Menderes) kuzey kolu boyunca ulaşılabilir durumdadır. Yaşlı Plinius, "Bir zamanlar bir İon adası olan Hybanda, şimdi denizden sadece 25 mil uzaklıktadır." (Doğa Tarihi 1-11, 2.91.1) diye belirtir.^[15] Görünüşe göre M.Ö. 750, Hybanda'yı bir ada olarak tanımlamak için yeterince erken bir tarih değildir. Myus ve Priene'nin yerleşimi ve Miletus'un İonyalılara dönüşümü sırasındaki İyon kıyısı, daha kuzeyde ve daha eski bir zamanda olmalıdır.

Ancak, Velleius'un verdiği tarih, bilinen ilk İyon Birliği'nin, yani "on iki şehir"^[b] anlamına gelen dodekapoleis konfederasyonunun kuruluş tarihine yakındır. Günümüze kadar, İyonyalılar hakkındaki geç dönem kaynakların çoğu, önceki tarihi sıkıştırarak İyon Birliği'ni İyonyalıların İyonya'daki tüm varlığını temsil eder şekilde ele alır. Bu yaklaşım, İyonyalıların göçlerinin, şehir kurmalarının ve ittifak oluşturmalarının hepsinin aynı zamanda, hatta aynı yılda gerçekleştiğini ima eder ki bu imkansız bir fikirdir. Böyle bir birlik oluşturulmadan önce, onu oluşturacak 12 şehrin var olması gerekir. Rubinstein, "İyonyalı" teriminin üç anlam düzeyi olduğunu belirtir: "daha geniş bir etnik kimlik", Anadolu'daki Yunan nüfusu veya Birlik üyesi.^[16]

Birlik, tarihte bazıları belirsiz veya anakronik olan çeşitli isimlerle bilinir, ancak kesin olan bir isim, içinde bir tapınak bulunan toplantı yeri Panionion'dur. Burada her yıl Panionia adı verilen bir festival düzenlenirdi. Panionion, Birliğin 13 şehrinin yaklaşık merkezinde, yüksek bir noktada bulunan Mykale Dağı üzerindeydi. Panionion olarak bilinen bu yer, bilinen en eski Avrupa tarihçisi olan Herodot'un Histories adlı eserinde geçmektedir.^[c]

Bu eserde, İyonyalılar farklı anlam düzeylerinde karşımıza çıkar. Büyük Kyros, Lidya'ya karşı düzenleyeceği saldırıya katılmaları için İyonyalılara haberciler gönderir (I.76).^[d] Lidya'nın hükümdarı Kroisos, Pers İmparatorluğu'nun önemli bir şehri olan Pteria'yı kuşatmış ve köleleştirmişti. İyonyalılar halihazırda Kroisos ile bir anlaşma yapmış olduklarından, bu fırsatı değerlendirmediler. Savaşa giden meşgul bir kralın, İyonya'daki her eve veya her yerleşim yerine haberciler gönderdiğini varsaymak mümkün değildir. "İyonyalılar" adı altında bir İyon temsilci heyetinin olması gerekir.

Kyros, Kroisos'u yendikten sonra, İyonyalılar aceleyle Kyros'a elçiler göndererek Kroisos'la yaptıkları anlaşmanın aynısını ona da teklif ettiler. Kral, buna bir hikâye ile cevap verdi: Bir flütçü, denizden balıkları çekmek için flüt çalıyormuş. Hiçbir yanıt alamayınca balıkları ağla yakalamış ve kıyıda çırpınan balıklara şöyle seslenmiş: "Size çaldığımda dans etmeye gelmediniz, şimdi artık dans etmeyi bırakın." Kyros, İonyalılarla anlaşma yapmayı reddetti, ancak Miletos ile ayrı bir anlaşma yapacağını söyledi (Herodotus I.141). Diğer şehirler Panionion'da toplandılar ki bu onların aslında İyon Birliği olduğunu gösterir ve Lacedaemon'dan (Sparta) yardım istediler. Bu hareket şüphesiz Miletosluları şoka uğratmak için yapılmıştı, çünkü Lacedaemonlular Dorlar'dı ve İyonyalıların kalıtsal etnik düşmanlarıydı. Kroisos'un hükümdarlığının sonu, başlangıçta MÖ 547 olarak hesaplanmıştı. Ancak bu tarih, Herodotus'un zaman dilimleri için formüle dayalı sayılar kullandığı gerekçesiyle geçersiz kılınmış ve yakın zamanda sikkelerin tarihleri dikkate alınarak yeniden belirlenmiştir.^[17]

Birlik için daha erken bir tarih de vardır. Herodotus 12 şehir üzerinde ısrar eder ve şöyle açıklar: "Diğer İonyalıların Panionion'u kullanmasına izin vermeme konusunda anlaştılar," ve ardından ekler "Aslında, Smyrna'lılar dışında hiç kimse kabul edilmeyi istemedi" (Herodotus I.143). İonyalılar, Smyrna'yı Aiollerden hile ile almışlardı. Bazı Kolophonlu sürgünler, erkekler festivalde yokken bekleyip onları şehrin dışında kilitlediler. Aiol Birliği, belirtilmeyen zorlayıcı nedenlerle yardıma geldi ve şehri, Aiolli vatandaşları ve tüm malvarlıkları karşılığında takas etti. Böylece bir şehrin kaybını kabul edip mültecileri diğer 11 şehre dağıttılar (Herodotus I.150). Herodotus'un anlatımında Smyrna konusu bundan sonra devamı olmaksızın ortadan kaybolur.

Daha sonraki yazarlar, muhtemelen Herodotus'un göz ardı ettiği veya ulaşamadığı kaynakları kullanarak bu konuyu ele aldılar. Pausanias, Kolophonlu İyonyalıların şehri Aiollerden aldığını doğrular (Pausanias 7.5).^[e] Ardından şöyle der: "İyonyalılar, Smyrnalıların Panionium'daki genel mecliste yer almalarına izin verdiler." Ancak bu hemen olmadı, çünkü Platon'a göre (en azından bir süre için) Kolophonlular Panionium'da Smyrna için ikinci bir oy kullanma hakkı elde ettiler.^[18] İyonyalıların Smyrna'yı fethetmesi için bir ante quem (öncesinde) tarihi vardır: MÖ 688'deki Olimpiyat Oyunları'nda Smyrna'dan bir İyonyalı galip gelmiştir.

Vitruvius, Smyrna'nın bir İyon şehri olarak kabul edilmesi konusunda bir şeyler söylemektedir, ancak bu o kadar sıra dışı ve o kadar geçtir ki, bazıları tarihselliğini şüpheyle karşılamaktadır. Atina, 13 koloni gönderdi, diyor, Karya kıyısında yerleşmek için (Vitruvius 4.1.4). Bunlardan on ikisi Herodot'ta belirtilenlerdir. Ekstra olan Melia veya Melite'ydi. Ancak Miletus'lu Hekataeus'a göre (Bizanslı Stefanos''da Melia altında) Melia, Karya'nın bir polis'iydi (kent). Bu nedenle ne Yunandı ne de İyon. Karyalıların Kiklad adaları ve Girit boyunca yağmacı ve işbirlikçi oldukları doğru olsa da, Karyalıların Karya'yı kolonileştirmesi fikri çok uzaktır. Bir çözüm, Melia'nın Priene ile synoecisizasyon yaparak kolonizasyona işbirliği yapması ve böylece Birlik'te pay almaya hak kazanmasıdır.^[19]

İkinci bir sorun, Vitruvius'un Smyrna'nın kabul edilmesini "Kral Attalus ve Arsinoe'nin nezaketi"ne atfetmesidir. Ancak o dönem İyonlar bağımsızdı ve bağımsız hareket ediyorlardı. Bu isimlere ait genel hükümdarlar veya güçlü figürler yoktur; dahası, bu isimler o kadar erken bir tarihte bile bilinmemekte, ancak Hellenistik ve Roma aristokrasisi arasında görünmektedir. Birkaç uzman tarafından önerilen bir çözüm, Smyrnaeans'ın yüzlerce yıl boyunca dilekçelerinin onaylanmasını beklediğini varsaymaktadır. Buna rağmen, kimlikler tamamen spekülasyondur.

Beklemenin nedeni olarak, kabul edilecek bir Smyrna olmadığı görülüyor. Anadolu dilleri, hâkimiyetlerini yeniden kazanmak için bir oyun oynayarak, onu önceki Yunan bağlantılı hanedanlıktan kurtaran Lidya krallığını yeniden yarattı. Bu Lidya, Karya'yı kanadı altına aldı. 688 BC'den 600 BC'ye kadar yaklaşık 88 yıllık bir süre içinde, direnen İyonya şehrini şehir şehir bünyesine kattılar. Lidya kralları direniş bulurlarsa anlaşmalara başvurdular. Smyrna, ilk kral olan Lidya'lı Gyges'ı yenmişti. Bir zamanlar bölgeyi işgal eden erken dönem bir İran halkı olan Kimmerlerle yaptığı savaşta öldürüldü. Mykale Dağı'nı tuttular ve tuttular. İyonlar, yarı bağımsızlık elde etmek için onları Lidyalılara karşı oynamaktan memnundular.

Sonunda Gyges'in torunlarından Alyattes, Kimmerleri yenip onları kovdu. İyonların çoğuna, teslim olduktan sonra anlaşmalar verildi. Belirtilmemiş nedenlerle Alyattes, Smyrna'yı yıktı, polis statüsünü aldı ve halkı köylerde bıraktı. Medler ve Persler bölgeyi tuttuktan sonra da uzun süre polis dışı kaldı, herhangi bir dilekçe veremedi veya herhangi bir cevap alamadı. Strabon'a (Geography 14.1.37) göre, MÖ 334'te İskender'den sonra köyler halinde 400 yıl kaldı. Proje, Makedonya kralları yaklaşık MÖ 200'de bunu yerine getirmeye karar verene kadar ertelendi. Eski Smyrna dedikleri eski yeri kullanmadılar, bunun yerine yakınlarda yeni bir yer olan Yeni Smyrna'yı seçtiler. Bu koşullar, Birlik'in 400 yıl beklemediğini, ancak MÖ 688'deki Smyrna'nın tamamen hak sahibi olduğunu göstermektedir. Kayıp hayırseverlerin durumu açık kalmaktadır.

Vitruvius'un metni, sorunlarına rağmen, Priene'den MÖ 196-192 tarihli bir kamu yazıtı nedeniyle daha tutarlı görünür.^[20] Bu uzun yazıt, Milet (Mykale) üzerindeki Fort Karion ve çevresindeki tartışmalı bölgenin, diğer hak iddia eden Samos yerine Priene'ye verildiğini kaydeder. Bu karar Rodos'lu hakemlerden oluşan bir kurul tarafından alınmıştır. Gerekçesi, yazıtta "Melik Savaşı" (meliakos polemos) olarak adlandırılan bir olayda İyon Birliği tarafından yok edildikten sonra Melia'nın topraklarının dağıtılmasıydı. Bu Melik Savaşı, Vitruvius'un bahsettiği savaş olmalıdır. Zira, Mikale'de sadece bir tane Melia vardı.

Menderes Nehri, geçmişte Ege Denizi'ne daha doğrudan bir delta oluşturarak akarken, zaman içinde yatağını değiştirerek bugünkü konumuna ulaşmıştır. Bu değişimler, nehrin taşıdığı alüvyonların denize dökülerek kıyı şeridini uzatmasına ve delta ovalarının genişlemesine neden olmuştur. Bu sürecin sonunda Myus deniz kenarından uzaklaşarak, giderek iç kesimde kalan yerleşim haline gelmiştir. Myus'ta yaşayanlar, daha güvenli ve yaşanabilir yerlere göç etmek zorunda kalarak yakın şehirlere göç ederler. Aynı sürecin bir sonucu olarak da, Latmos körfezi, denizden kara ile ayrılarak Bafa gölünü oluşturur.

Kentin Kodrus'un oğlu Cyaretus (Grekçe: Κυάρητος) (bazen Cydrelus olarak da anılır) tarafından Karyalılardan ele geçirilen bölgede kurulduğu söylenir.^[21][22]

On iki İyon şehri arasında en küçüğüydü ama MÖ 494'te yapılan Lade Deniz Muharebesi'nde İyon donanmasına 3 gemi vermiştir.

Myus, Pers kralının Themistokles'e verdiği üç kentten biriydi.^[23][24][25]

Aristagoras'ın kışkırtmasıyla Milet'te İyon İsyanı patlak verdi. Bu, Pers-Yunan Savaşları'nın başlangıcı oldu.

Peloponez Savaşı sırasında Atinalılar, bu yerin yakınlarında Karyalılardan büyük bir darbe aldı.^[26]

Strabon zamanında nüfus o kadar azalmıştı ki artık siyasi bir topluluk oluşturamıyorlardı. Bunun yerine Miletos'a dahil oldular. Sonunda Myuslular kendi kentlerini tamamen terk ederek Miletos'a taşındılar.^[27] Pausanias'a göre taşınmanın sebebi, sakinleri rahatsız eden sinekler yüzündendi;^[28][f] Ancak daha olası neden, bölgenin sık sık maruz kaldığı su baskınlarıydı.^[29] Myus'u ele geçirmiş olan Makedonya Kralı II. Filip, şehri Magnesialılara devretmiştir.^[30]

Myus ilk kez 1908'de Alman arkeolog Theodor Wiegand tarafından kazılmıştır.^[31] Bu kazılarda, tiyatro, Athena Tapınağı ve stadyum gibi yapılarda yeniden kullanılmış Arkaik dönem mimari parçaları bulunmuştur. Ardından bölgenin arkeolojik araştırmaları 1934 ve 1936 yıllarında İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü adına, Milet kazılarını da gerçekleştiren ekipte yer alan Alman arkeolog Hans Weber tarafından gerçekleştirildi. Weber, aşağı terasta Dionysos Tapınağı'nın temellerini ve mimari parçalarını ortaya çıkarmıştır. Ancak, bu tapınağın gerçekten Dionysos'a adandığına dair kesin bir kanıt bulunamamıştır. Weber, Apollon Termintheus ve Poseidon'un da bu tapınağın tanrıları olabileceğini öne sürmüştür. Nüfusun taşınabilir eşyalarını da alarak Miletos'a göç etmesinden sonra, yerleşim alanının taş ocağı olarak kullanılmaya başlandığı tahmin edilmektedir.^[32]

Myus'ta hem bir Athena tapınağı hem de bir Herodotos tapınağı vardı. Kaynaklar bize Myus'un her zaman Miletos'un gölgesinde kaldığını anlatmaktadır.

Antik dönemde Myus'ta dikkat çeken tek yapı, beyaz mermerden inşa edilmiş bir Dionysos tapınağıydı.^[28]

Bulunan bazı mimari parçalar üzerinde Myus ve Apollon Termintheus'a ait yazıtlar bulunmuştur. Bu yazıtlar, P. Hermann tarafından yayımlanmış ve Myus'un halk arasında Avşar Kalesi olarak adlandırılan bir Bizans kalesi yıkıntılarında belirlenmesinde önemli bir rol oynamıştır.

• 
  Myus'ta MS 13. yüzyıldan kalma bir Bizans kalesinin kalıntıları
• 
  Bizans kalesi
• 
  Bizans kalesi
• 
  Bizans kalesi
• 
  Hermonax ve çocuğunun Apollon'a ithaf yazıtlı adanmışlık hediyesi; MÖ 6. yy., Myus

Wikimedia Commons'ta Myus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Akay, Semih Sami (2020). "UAV-based evaluation of morphological changes induced by extreme rainfall events in meandering rivers". PLOS ONE. 15 (11): 1-29. Bibcode:2020PLoSO..1541293A. doi:10.1371/journal.pone.0241293. PMC 7652340 $2. PMID 33166295. 
• Brückner, Helmut (2003). "Holocene coastal evolution of western Anatolia – the interplay between natural factors and human impact" (PDF). No. 24 - Human records of recent geological evolution in the Mediterranean. CIESM Workshop Monographs. Santorini. ss. 51-56. 
• Brückner, Helmut (2017). "Life cycle of estuarine islands — From the formation to the landlocking of former islands in the environs of Miletos and Ephesos in western Asia Minor (Turkey)". Journal of Archaeological Science: Report. 12: 876-894. Bibcode:2017JArSR..12..876B. doi:10.1016/j.jasrep.2016.11.024. 
• Herda, Alexander (2019). "From the Gulf of Latmos to Lake Bafa: On the History, Geoarchaeology, and Palynology of the Lower Maeander Valley at the Foot of the Latmos Mountains". Hesperia. 88 (1): 1-86. doi:10.2972/hesperia.88.1.0001. 
• Rubinstein, Lene (2004). "Ionia". Hanson, Mogens Herman; Nielson, Thomas Heine (Ed.). An Inventory of Archaic and Classical Poleis (PDF). Oxford: Oxford University Press. ss. 1053-1107. 

Wikimedia Commons'ta Myus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Myus Antik Kenti. Dozens of color photographs of the site.
• Pictures of Azap Yolu and the Myus site
• Coins of Myous

Arkeoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.