Lokma sayfasının kaynağını görüntüle

Aşağıdaki nedenden dolayı bu sayfayı değiştirmeye izniniz yok:

IP adresiniz tüm Wikimedia Vakfı vikilerinde engellenen bir aralıkta.

Engellemeyi yapan ‪EPIC‬. Verilen gerekçe Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Engel başlangıcı: 08.48, 2 Temmuz 2024
Engelin sonlanması: 08.48, 2 Temmuz 2025

Geçerli IP adresiniz 206.189.44.186. Engellenen aralık 206.189.32.0/20.

Lütfen yapacağınız sorgulara yukarıdaki bütün ayrıntıları ekleyin. Yanlışlıkla engellendiğinizi düşünüyorsanız, ek bilgileri ve talimatları Açık vekil sunuculara izin verilmez küresel ilkesinde bulabilirsiniz.

Aksi takdirde, engellemeyi tartışmak için lütfen Meta-Wiki'de bir inceleme isteği gönderin. Ayrıca, yukarıdaki tüm ayrıntıları içeren bir e-postayı kahyalar VRT sırasına stewards@wikimedia.org adresinden gönderebilirsiniz.

Bu sayfanın kaynağını görebilir ve kopyalayabilirsiniz.

{{Yiyecek bilgi kutusu|adı=Lokma|türü=Şerbetli tatlı|kalori miktarı=|çeşitleri=|malzemeler=|servis türü=|servis şekli=|tipi=|yaratıcısı=[[Osmanlı mutfağı]]|resim=Sam'dan lokma tatlisi.jpg|bölgesi=|ülke=Türkiye|alternatif isim=|altyazı=Saray lokması|alt=|rboyut=|rçerçeve=|diğer=}}

[[Dosya:Lokma in İzmir.jpg|küçükresim|İzmir lokması]]
[[Dosya:Loukoumades.jpg|küçükresim|upright=0.9|Yunan mutfağında da yapılan tarzıyla lokma (Yunanca: loukoumades).]]
{{Osmanlı mutfağı}}
'''Lokma,''' [[un]], [[maya]], [[tuz]] ve [[şeker]]le hazırlanan hamurun, sıvı yağda kızartılmasıyla hazırlanıp koyu kıvamlı [[şerbet]]le tatlandırılarak servisi yapılan bir Türk tatlısıdır. İzmir Lokması adıyla [[coğrafi işaret]] almıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38041 | başlık = İzmir Lokması | yayımcı = Coğrafi İşaretler Portalı | erişimtarihi = 2 Nisan 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200405171517/https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38041 | arşivtarihi = 5 Nisan 2020 | ölüurl =evet}}</ref>

==Kökeni==
''Lokma'' kelimesi bir ağız, bir yudum, bir parça yemek anlamına gelen<ref name="Lokma (tatlı)-1">Mehmet Zeki Pâkalın "Osmanlı tarih deyimleri ve terimleri sözlüğü" sf. 369, Millî Eğitim Basımevi (1971).</ref> Arapçadaki "لقمة"<ref name="Lokma (tatlı)-2">Diran Kélékian, "Dictionnaire Turc-Français" (Osmanlıca), 1911</ref> yani "lukma"<ref name="Lokma (tatlı)-4">Elvân-ı Şirâzî "Elvân-ı Şîrâzî'nin Gülşen-i Râz Tercümesi" sf. 549, Niğde Üniversitesi Yayınları (2004).</ref> kelimesinden gelmiştir. Lokmanın bir çeşidi olan bugün Arap kültüründe var olan "لقمة القاضي" yani "''kadı lokması''" El-Bağdadi tarafından [[13. yüzyıl]]da tarif edilmiştir.<ref name="Lokma (tatlı)-6">Charles Perry "A Baghdad Cookery Book" Oxford Companion to Food, (2006) ISBN 1-903018-42-0.</ref> Kaynağı [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] Sarayı'na da dayanmakla birlikte halk arasında da yapımı yaygınlaşmıştır.
==Osmanlı Mutfağındaki Lokma Çeşitleri==
Basılı ilk yemek kitabı [[Melceü’t-Tabbâhîn]]'de lokma tarifleri vardır. Lokum, saray lokması, yumurta lokması olarak kitapta geçmektedir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://ekitap.yek.gov.tr/Uploads/ProductsFiles/_57.%20Melce%C3%BC%27t-Tabb%C3%A2hin.pdf |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=4 Nisan 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20211103023820/http://ekitap.yek.gov.tr/Uploads/ProductsFiles/_57.%20Melce%C3%BC%27t-Tabb%C3%A2hin.pdf |arşivtarihi=3 Kasım 2021 |ölüurl=hayır }}</ref> Bunlar:
* Âdi Lokum
* Yumurtalı Lokum (Hacı Lokumu)
* Saray Lokması
* Yumurta Lokması

==Yapımı==
Ortası delikli olacak şekilde yuvarlak veya küçük küre şeklinde hamurlardan yapılan iki tipi vardır. Yuvarlak şekilli olana ''[[İzmir]] lokması''; küre şeklinde olana ''Saray lokması'' denir. Lokma, özellikle İzmir kültürünün vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. İzmir'de dini öneme sahip günlerde kalabalık köşe başında pişirilen lokma tatlısının halka ücretsiz dağıtıldığı görülebilir. Özellikle ölünün ardından hayır amacıyla veya [[sünnet]] düğünlerinde davetlilere dağıtılmak üzere lokmanın taze olarak hazırlanması, pişirilmesi ve dağıtılması adettendir. Bu iki baskın çeşidin yanında lokmanın farklı yapımları da bulunmaktadır. [[Ankara]]'nın [[Güdül, Ankara|Güdül]]-[[Ayaş]] yörelerinde ''Bırtlak'' diye bilinen bir lokma çeşidi vardır.<ref name="Lokma (tatlı)-5">"Türkiyede Halk Ağzından Söz Derleme Dergisi" cilt. 1 sf. 201, Maarif Matbaası (1939).</ref> [[Türkiye]]'deki bazı yörelerde şerbet dökülerek tatlı olarak yenilmesine rağmen, bazı yörelerde [[pişi]] gibi şerbetsiz peynir ile yenilmektedir.Ayrıca bonibon ve krema kullanılabilir.<ref name="Lokma (tatlı)-3">Ayfer Tunç "Bir maniniz yoksa annemler size gelecek: 70'li Yıllarda Hayatımız" sf. 284, Yapı Kredi Yayınları (2001).</ref>

== Yörelere Göre Çeşitleri ==

=== Erzurum Kaz Lokması ===
Erzurum Kaz Lokması 02.03.2023 tarihinde [[Türk Patent ve Marka Kurumu]] tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.<ref>{{Dergi kaynağı|url=https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/5663|başlık=Erzurum Kaz Lokması|yayıncı=Türk Patent ve Marka Kurumu|erişim-tarihi=1 Nisan 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230401095910/https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/5663|arşivtarihi=1 Nisan 2023|ölüurl=hayır}}</ref>

== Ayrıca bakınız ==
* [[Donut]]
* [[Tulumba tatlısı]]
* [[Kemalpaşa tatlısı]]
* [[Demir tatlısı]]
* [[Çakçak]] (Orta Asya menşeli olan tatlı, lokmaya oldukça benzerdir)

== Notlar ==
{{Kaynakça}}

{{Türk mutfağındaki şerbetli tatlılar}}
{{İzmir mutfağı}}{{Hamur işi}}{{Tatlı-taslak}}

[[Kategori:İzmir mutfağı]]
[[Kategori:Türk mutfağındaki şerbetli tatlılar]]
[[Kategori:Osmanlı mutfağındaki şerbetli tatlılar]]

Bu sayfada kullanılan şablonlar:

Şablon:Ana diğer (değiştir)
Şablon:Bağlantı bakımı (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Bilgi kutusu (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Daraltılabilir listeli kenar kutusu (değiştir)
Şablon:Dergi kaynağı (değiştir)
Şablon:Dolaşım (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Hamur işi (değiştir)
Şablon:Kayma başı (değiştir)
Şablon:Kayma sonu (değiştir)
Şablon:Kaynakça (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Kaynakça/styles.css (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Mtkutu (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Nowrap begin (değiştir)
Şablon:Nowrap end (değiştir)
Şablon:Osmanlı mutfağı (değiştir)
Şablon:Sidebar with collapsible lists (değiştir)
Şablon:Tatlı-taslak (değiştir)
Şablon:Türk mutfağındaki şerbetli tatlılar (değiştir)
Şablon:Web kaynağı (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Yiyecek bilgi kutusu (değiştir)
Şablon:· (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:İzmir mutfağı (değiştir)
Modül:Arabellek (değiştir)
Modül:Arguments (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Bağımsız değişkenler (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Bilgi kutusu (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Bilgi kutusu resmi (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Dolaşım (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Dolaşım/styles.css (değiştir)
Modül:Dolaşım/yapılandırma (değiştir)
Modül:Dolçub (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Dolçub/styles.css (değiştir)
Modül:Infobox/styles.css (değiştir)
Modül:InfoboxImage (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1 (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Araçlar (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Beyazliste (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/COinS (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Tanımlayıcılar (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Tarih doğrulama (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Yapılandırma (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kenar kutusu (değiştir)
Modül:Kenar kutusu/biçim.css (değiştir)
Modül:Kenar kutusu/konfigürasyon (değiştir)
Modül:Küresel değil (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Mtkutu (değiştir)
Modül:Tanımlanmayan parametre denetimi (değiştir)

Lokma sayfasına geri dön.

"https://tr.wikipedia.org/wiki/Lokma" sayfasından alınmıştır