Gürcistan sayfasının kaynağını görüntüle

Aşağıdaki nedenden dolayı bu sayfayı değiştirmeye izniniz yok:
IP adresiniz tüm Wikimedia Vakfı vikilerinde engellenen bir aralıkta.
Engellemeyi yapan ‪EPIC‬. Verilen gerekçe Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Engel başlangıcı: 08.48, 2 Temmuz 2024
Engelin sonlanması: 08.48, 2 Temmuz 2025
Geçerli IP adresiniz 206.189.44.186. Engellenen aralık 206.189.32.0/20.
Lütfen yapacağınız sorgulara yukarıdaki bütün ayrıntıları ekleyin. Yanlışlıkla engellendiğinizi düşünüyorsanız, ek bilgileri ve talimatları Açık vekil sunuculara izin verilmez küresel ilkesinde bulabilirsiniz.
Aksi takdirde, engellemeyi tartışmak için lütfen Meta-Wiki'de bir inceleme isteği gönderin. Ayrıca, yukarıdaki tüm ayrıntıları içeren bir e-postayı kahyalar VRT sırasına stewards@wikimedia.org adresinden gönderebilirsiniz.
Bu sayfanın kaynağını görebilir ve kopyalayabilirsiniz.
{{coor title dm|42|02|N|43|52|E}}
{{Ülke bilgi kutusu
| kendi_dilinde_adı                    = საქართველო ([[Gürcüce]]) <br/> ''Sakartvelo''
| adı                                  = Gürcistan
| bayrak_resmi                         = Flag of Georgia.svg
| arma_resmi                           = Coat of arms of Georgia.svg
| slogan                               = [[Dzala ertobashia|ძალა ერთობაშია]]<br/>''Dzala Ertobaşia''<br/>{{küçük|''Güç birliktedir''}}
| ulusal_marş                          = [[Tavisupleba|თავისუფლება]]<br/>''Tavisupleba''<br/>{{küçük|''Özgürlük''}}
| harita_resmi                         = Georgia_(orthographic_projection_with_inset).svg
| harita_başlığı                       = Gürcistan tarafından fiilen yönetilen alan koyu yeşil renkle gösterilmiştir; [[Gürcistan'ın işgal altındaki toprakları|iddia edilen ancak kontrol edilmeyen arazi]] açık yeşil renkte gösterilmiştir.
| harita2_resmi                        = Georgia — Location Map (2013) - GEO - UNOCHA.svg
| başkent                              = [[Tiflis]]
| en_büyük_şehir                       = başkent
| başkent_koordinatları                = {{Kayma|{{Koordinat|41|43|N|44|47|E|type:city}}}}

| resmî_diller                         = [[Gürcüce]] 
| bölgesel_diller                      =[[Abhazca]]{{efn|[[Abhazya Özerk Cumhuriyeti]]'nde.<ref>{{Kaynak |bölüm=Madde 8 |başlık=[[Gürcistan Anayasası]]}} [[Abhazya Özerk Cumhuriyeti]]'nde, ayrıca [[Abhazca]].</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://parliament.ge/uploads/other/28/28803.pdf |başlık=Constitution of Georgia |website=Parliament of Georgia |arşivurl=https://web.archive.org/web/20171210071629/http://parliament.ge/uploads/other/28/28803.pdf |arşivtarihi=10 Aralık 2017}}</ref>}}
| etnik_gruplar                        = %86,8 [[Gürcüler]]<br />%6,2 [[Azeriler]]<br />%4,5 [[Ermeniler]]<br />%2,8 diğer
| etnik_grup_yılı                      = 2014
| demonim                             = [[Gürcüler|Gürcü]]
| Din                                  = %88,1 Hristiyanlık, %10,7 İslam<ref>{{Web kaynağı | url = http://geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/Census_release_ENG_2016.pdf | başlık = საქართველოს მოსახლეობის საყოველთაო აღწერის საბოლოო შედეგები | soyadı1 =  | ad1 =  | soyadı2 =  | ad2 =  | tarih = 28 Nisan 2016 | website =  | yayıncı = National Statistics Office of Georgia | erişimtarihi = 29 Nisan 2016 | alıntı =  | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160428151011/http://geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/Census_release_ENG_2016.pdf | arşivtarihi = 28 Nisan 2016}}</ref>
| yönetim_biçimi                       = [[Üniter devlet|Üniter]] [[Parlamenter sistem|parlamenter]] [[cumhuriyet]]
| yönetici_unvanı1                     = [[Gürcistan Devlet Başkanı|Cumhurbaşkanı]]
| yönetici_adı1                        = [[Salome Zurabişvili]]
| yönetici_unvanı2                     = Gürcistan Meclis Başkanı
| yönetici_adı2                        = [[Şalva Papuaşvili]]
| yönetici_unvanı3                     = [[Gürcistan Başbakanı|Başbakan]]
| yönetici_adı3                        = [[İrakli Kobahidze]]
| yasama_organı                        = [[Gürcistan Parlamentosu]]

| olay1                                = [[Diaohi]]
| olay1_tarihi                         = MÖ 12. yüzyıl-MÖ 8. yüzyıl 
| olay2                                = [[Kolhis]] ve [[İberya Krallığı|İberya]]
| olay2_tarihi                         = MÖ 13. yüzyıl-MS 580 
| olay3                                = [[Abhazya Krallığı|Egrisi-Abhazya]] ve [[Tao-Klarceti Krallığı|Tao-Klarceti Krallıkları]] 
| olay3_tarihi                         = 786-1008
| olay4                                = [[Gürcistan Krallığı]]
| olay4_tarihi                         = 1008
| olay5                                = [[Gürcistan Krallığı#Nihai bölünme|Üç Taraflı Bölünme]]
| olay5_tarihi                         = 1463-1810
| olay6                                = [[Rus İmparatorluğu]]'nun egemenliği
| olay6_tarihi                         = 12 Eylül 1801
| olay7                                = [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti]]
| olay7_tarihi                         = 26 Mayıs 1918
| olay8                                = [[Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı İşgali]]
| olay8_tarihi                         = 25 Şubat 1921
| olay9                                = {{Kayma|[[Sovyetler Birliği]]'nden}} <div style="text-align:right;">Ayrılma İlanı<br/>Tanınması</div>
| olay9_tarihi                         = <br/>9 Nisan 1991<br/>26 Aralık 1991
| yüzölçümü_sırası = 120
| yüzölçümü                            = 69.700
| yüzölçümü_milkare                    = 26.911
| yüzölçümü_dipnotu                    = 
| su_yüzdesi                           = 
| yüzölçümü2                           = 
| yüzölçümü2_açıklaması                = 
| FR_dipnot2                           = 
| FR_IGN_yüzölçümü                     = 
| FR_IGN_yüzölçümü_milkare             = 
| FR_dipnot3                           = 
| kadastro_yüzölçümü                   = 
| kadastro_yüzölçümü_milkare           = 
| population_estimate                  = 
| population_census                    = 3.728.600 {{Ref label|population|a|}}<ref name="2014 Census">{{Web kaynağı|url=https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/316/mosakhleoba-da-demografia|erişimtarihi=8 Şubat 2022|3=|başlık=Arşivlenmiş kopya|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220208171114/https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/316/mosakhleoba-da-demografia|arşivtarihi=8 Şubat 2022|ölüurl=hayır}}</ref>
| population_estimate_year             = 
| population_estimate_rank             = 127.
| population_census_year               = 2021
| population_density_km2               = 57,6
| population_density_sq_mi             = 149,1
| population_density_rank              = 137

| GDP_PPP                              = {{GYSİH ülke|GEO_SAGP}}{{GYSİH ülke|GDP_kaynak}}
| GDP_PPP_year                         = {{GYSİH ülke|GDP_yıl}}
| GDP_PPP_rank                         = {{GYSİH ülke|GEO_SAGP_sıra}}.
| GDP_PPP_per_capita                   = {{GYSİH ülke|GEO_SAGP_kişibaşı}}<ref name=IMF />
| GDP_PPP_per_capita_rank              = {{GYSİH ülke|GEO_SAGP_kişibaşı_sıra}}.

| GDP_nominal                          = {{GYSİH ülke|GEO_nom}}<ref name=IMF />
| GDP_nominal_year                     = {{GYSİH ülke|GDP_yıl}}
| GDP_nominal_rank                     = {{GYSİH ülke|GEO_nom_sıra}}.
| GDP_nominal_per_capita               = {{GYSİH ülke|GEO_nom_kişibaşı}}<ref name=IMF />
| GDP_nominal_per_capita_rank          = {{GYSİH ülke|GEO_nom_kişibaşı_sıra}}.

| Gini                                 = 36.4 <!-- number only -->
| Gini_year                            = 2018
| Gini_change                          = decrease<!-- increase/decrease/steady -->
| Gini_ref                             =<ref name="wb-gini">{{Web kaynağı |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=GE |başlık=GINI index (World Bank estimate) - Georgia |yayıncı=[[Dünya Bankası]] |website=data.worldbank.org |erişimtarihi=22 Mart 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180720065529/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=GE |arşivtarihi=20 Temmuz 2018 |ölüurl=hayır}}</ref>

| HDI                                  = {{İnsani Gelişmişlik|GEO}}
| HDI_year                             = {{İnsani Gelişmişlik|YIL}} 
| HDI_change                           = artış <!--artış/azalış/sabit-->
| HDI_ref                              = {{İnsani Gelişmişlik|KAYNAK}}
| HDI_rank                             = {{İnsani Gelişmişlik|GEO_sır}}

| para_birimi                          = [[Gürcistan larisi|Lari]] (GEL·₾)<sup>'''1'''</sup>
| zaman_dilimi                         = [[Gürcistan Zamanı|GZ]]
| utc                                  = +04.00
| trafik_akışı                         = sağ
| cctld                                = [[.ge]]
| ISO_3166_kodu                        = GE
| telefon_kodu                         = 995
| dipnot1                              = <sup>'''1'''</sup> Abhazya ve [[Samaçablo]]'da (Güney Osetya) ayrıca [[Rus rublesi]] kullanılmaktadır.
| millî_marş_dosyası                   = Georgian national anthem.oga
| resmî_website                        = [http://www.gov.ge/ Gov.ge]|sayım_nüfusu_sırası=127}}

'''Gürcistan''' ({{dil|ka|yazı=საქართველო}}, {{IPA|-|sɑkʰɑrtʰvɛlɔ}}, '''''{{Harf çevirisi|ge|ISO|{{Ses|Sakartvelo.ogg|Sakartvelo|yardım=hayır}}}}'''''), [[Karadeniz]]'in doğu kıyısında, Güney [[Kafkasya]]'da yer alan ülkedir.<ref name="coğ1">{{kitap kaynağı |soyadı1=Nijman |ad1=Jan |başlık=Geography: Realms, Regions, and Concepts |tarih=2020 |yayıncı=Wiley |isbn=978-1119607410 |basım=20.}}</ref> Eski [[Sovyetler Birliği'nin cumhuriyetleri listesi|Sovyet cumhuriyetlerinden]] biri olan Gürcistan'ın kuzeyinde [[Rusya]], doğusunda [[Azerbaycan]], güneyinde [[Ermenistan]] ve güneybatısında [[Türkiye]] yer alır.<ref name="coğ1"/> Ülkenin batı sınırını Karadeniz belirler.<ref name="coğ1"/>

Bugünkü Gürcistan'da [[Klasik Çağ]] boyunca [[Kolhis]] ve [[İberya Krallığı|İberya]] gibi birkaç bağımsız krallık kurulmuştur. Gürcüler resmî olarak 4. yüzyılda [[Hristiyanlık|Hristiyanlığı benimsediler]]. [[Gürcü Ortodoks]] Kilisesi erken Gürcü devletlerinin manevi ve [[Gürcistan Krallığı|politik birleşmesi]] üzerinde büyük role sahiptir. Birleşik [[Gürcistan Krallığı]] 12. ve erken 13. yüzyıllarda Kral [[Kurucu Davit]] ve [[Tamar|Kraliçe Tamar]] döneminde [[Gürcistan'ın Altın Çağı|Altın Çağı]]'na ulaştı. Bundan sonra krallık geriledi ve [[Moğollar]], [[Osmanlı İmparatorluğu]] ve [[İran]] hanedanlıkları gibi bölgesel güçlerin hegemonyası altında kalan devletlere bölündü. 18. yüzyılın sonlarında Doğu Gürcistan [[Kartli-Kaheti Krallığı]], [[Rus İmparatorluğu]] ile [[Georgiyevsk Antlaşması|bir ittifak antlaşması imzaladı]]. Ancak Rus İmparatorluğu, 1801 yılında Kartli-Kaheti Krallığı'nı ve 1810 yılında Batı Gürcistan [[İmereti Krallığı]]'nı ilhak etti. Gürcistan üzerindeki Rus yönetimi İran, Osmanlı ve Rus İmparatorluğu'nun 19. yüzyıl boyunca parça parça ilhak ettiği geriye kalan Gürcü bölgeleri ile yapılan çeşitli barış antlaşmaları sonucu kabul edildi.

Gürcistan, [[Rus İç Savaşı]] sırasında 1917'deki [[Rus Devrimi (1917)|Rus Devrimi]]'nin ardından kısa bir süre boyunca [[Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti|Transkafkasya Federasyonu]]'nun bir parçası oldu ve daha sonra bağımsız bir [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti|cumhuriyet]] olarak ortaya çıktı. 1921 yılında [[Kızıl Ordu'nun Gürcistan'a müdahalesi|Kızıl Ordu Gürcistan'ı işgal etti]] ve işçilerin ve köylülerin [[Sovyet (konsey)|Sovyetler]] hükûmetini kurdu. Sovyet Gürcistan yeni [[Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti|Transkafkasya Federasyonu]]'na katıldı ve 1922 yılında Sovyetler Birliği'nin kurucu cumhuriyetlerinden biri oldu. 1936'da Transkafkasya Federasyonu dağıldı ve Gürcistan bir [[Sovyetler Birliği'nin cumhuriyetleri listesi|Sovyet Cumhuriyeti]] olarak ortaya çıktı. [[2. Dünya Savaşı]] sırasında neredeyse 700.000 Gürcü Kızıl Ordu saflarında Nazilere karşı savaştı. Etnik bir Gürcü olan Sovyet Lideri [[Josef Stalin]]'in 1953 yılında ölümünden sonra [[Nikita Kruşçev]] ve onun [[Destalinizasyon|de-Stalinizasyon]] politikasına karşı 1956'da neredeyse yüz öğrencinin öldüğü protesto dalgaları ülkeye yayıldı.

1980'li yıllarda bir bağımsızlık hareketi başladı ve büyüdü, Nisan 1991'de Gürcistan'ın Sovyetler Birliği'nden ayrılması ile sonuçlandı. Daha sonraki dönemin büyük bir kısmında Gürcistan [[Gürcistan İç Savaşı|iç karışıklıklar]], [[Abhazya]] ve [[Güney Osetya]]'daki ayrılıkçı hareketler ve ekonomik krizle uğraştı. Gürcistan 2003 yılındaki [[Gül Devrimi]]'nin ardından [[NATO]] ve [[Avrupa Birliği]] üyeliğini hedefleyen güçlü bir Batı yanlısı dış politika izledi, ülkede bir dizi demokratik ve ekonomik reformlar yapıldı. Bu karışık sonuçları beraberinde getirdi ancak ülkenin kurumlarını güçlendirdi. Ülkenin Batı yanlısı politikası [[Gürcistan-Rusya ilişkileri|Rusya ile ilişkileri]] kötüleştirdi, Ağustos 2008'de [[2008 Güney Osetya Savaşı|Rus-Gürcü Savaşı]] ve Gürcistan'ın Rusya ile günümüzde de devam eden bölgesel anlaşmazlıkları ile sonuçlandı.

Gürcistan, 2008 Rusya-Gürcistan Savaşı'ndan sonra kısıtlı uluslararası tanınmışlık kazanmış Abhazya ve Güney Osetya olmak üzere iki de facto bağımsız bölgeyi kapsamaktadır. Dünyanın çoğu devleti bu bölgeleri [[Gürcistan'ın işgal altındaki toprakları|Gürcistan'ın Rusya tarafından işgal altında olan bölgeleri]] olarak kabul etmektedir.<ref name="smr">{{Web kaynağı|url=http://www.smr.gov.ge/docs/doc216.pdf |başlık=The Law of Georgia on Occupied Territories (431-IIs) |tarih=23 Ekim 2008 |yayıncı=[[State Ministry for Reintegration (Georgia)|State Ministry for Reintegration]] |erişimtarihi=1 Şubat 2015 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140624083638/http://www.smr.gov.ge/docs/doc216.pdf |arşivtarihi=24 Haziran 2014}}</ref>

Gürcistan, [[sekülerizm|seküler]], [[üniter devlet|üniter]] ve [[başkanlık sistemi|başkanlı cumhuriyet]] olan bir [[temsili demokrasi]]dir. [[Gelişmekte olan ülke|Gelişmekte olan bir ülke]]dir ve {{İnsani Gelişmişlik|YIL}} yılı itibarıyla [[İnsani Gelişme Endeksi]]'nde {{İnsani Gelişmişlik|GEO_sır}}. sıradadır.{{İnsani Gelişmişlik|KAYNAK}} Ülke [[Birleşmiş Milletler]], [[Avrupa Konseyi]], [[Dünya Ticaret Örgütü]], [[Karadeniz Ekonomik İşbirliği]] ve [[GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkınma Örgütü]] üyesidir. [[NATO]] üyeliği ve ileride [[Avrupa Birliği]]'ne üye olmak için uğraş vermektedir.<ref>{{İng.}} [http://www.mfa.gov.ge/files/115_1973_997704_Strategy_MFA2006-2009En.pdf 2006-2009 Dışişleri Politikası] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090303211041/http://www.mfa.gov.ge/files/115_1973_997704_Strategy_MFA2006-2009En.pdf |tarih=3 Mart 2009 }}, s. 9-10. Gürcistan Dışişleri Bakanlığı.</ref>

== Etimoloji ==
[[Dosya:Grauwolf P1130272 new.jpg|küçükresim|sol|Ülkenin adı büyük ihtimalle Farsçada [[kurt]] anlamına gelen '''''gurğ''''' kelimesinden gelmektedir.]]
[[Dosya:Gorgania on Fra Mauro map.jpg|küçükresim|sol|[[Fra Mauro haritası]]nda "Gorgania" yani Gürcistan]]

"Gürcistan" kelimesi, muhtemelen 11. ve 12. yüzyıllarda [[Süryanice]]ye gurz-ān/gurz-iyān ve [[Arapça]]ya curcan/curzan olarak geçen Gürcüler anlamına gelen [[Partça]] ve [[Orta Farsça]] gurğān kelimesinden kaynaklanıyor. Gezgin Jacques de Vitry dini temelli teorilere dayandırarak, ismin kökenini Gürcüler arasında ünlü olan [[Yorgi|Aziz Giorgi]]'nin ismi ile açıklıyor,<ref>[[Grigol Peradze|Peradze, Gregory]]. "The Pilgrims' derivation of the name Georgia". ''Georgica'', Autumn, 1937, nos. 4 & 5, 208–209</ref> gezgin Jean Chardin ise, "Gürcistan" kelimesinin Gürcistan'daki gelişmiş tarım tekniklerinden etkilenen Yunanlar tarafından [[Yunanca]] γεωργός ("çiftçi") kelimesinden geldiğini düşünüyordu. Prof. Aleksandre Mikaberidze'nin söylediği gibi, Gürcistan/Gürcüler kelimelerinin kökeninin bu asırlık açıklamaları, kelimenin kökeninin [[Farsça]] gurğ/gurğān ("[[kurt]]"<ref>{{kitap kaynağı|soyadı1=Hock|ad1=Hans Henrich|soyadı2=Zgusta|ad2=Ladislav|başlık=Historical, Indo-European, and Lexicographical Studies|url=https://archive.org/details/historicalindoeu0000unse|tarih=1997|yayıncı=Walter de Gruyter|isbn=978-3110128840|sayfa=[https://archive.org/details/historicalindoeu0000unse/page/211 211]}}</ref>) kelimesi olduğunu düşünen bilim camiası tarafından reddediliyor.<ref name="Historical Dictionary of Georgia"/> Farsça kelime gurğ/gurğān ile başlayan kelime, daha sonra Slav ve Batı Avrupa dilleri de dâhil olmak üzere birçok başka dilde benimsendi.<ref name="Historical Dictionary of Georgia"/><ref>{{kitap kaynağı|ad1=Winfried |soyadı1=Boeder |ad2=Wolfram |soyadı2=Bublitz |ad3=Manfred |soyadı3=von Roncador |ad4=Heinz |soyadı4=Vater |başlık=Philology, typology and language structure |tarih=2002 |yayıncı=Peter Lang |isbn=978-0820459912 |sayfa=65|alıntı=The Russian designation of Georgia (Gruziya) also derives from the Persian gurg.}}</ref> Bu terimin kendi, [[Hyrkania|Gorgan]] ("kurtların ülkesi") olarak anılan, [[Hazar]]'a yakın bölgenin antik İran ismiyle oluşturulmuş olabilir.<ref name="Historical Dictionary of Georgia"/><ref>{{kitap kaynağı|soyadı1=Rapp Jr.|ad1=Stephen H.|başlık=The Sasanian World through Georgian Eyes: Caucasia and the Iranian Commonwealth in Late Antique Georgian Literature|tarih=2014|yayıncı=Ashgate Publishing|isbn=978-1472425522|sayfa=21}}</ref>

Ne var ki söz konusu bu kaynaklarda Farsça "Gurc" (گرج) ile kurt anlamında gelen "gurg" (گرگ) kelimesinin birbirine karıştırıldığı görülmektedir. Farsça "Gurc" kelimesi, Türkçe "Gürcistan" anlamına gelir. Türkçede "Gürcü" olarak yerleşmiş olan kelimenin aslı ise, Farsça "Gurcî"dir (گرجی) ve Gurc ülkesinden olan demektir. "Gurc" ülkeyi ifade ettiği halde bu kelimeden ayrıca "stan" (ستان) sonekiyle "Gurcstan" (گرجستان) kelimesi türetilmiştir. "Gurcstan" kelimesi Türkçede Gürcistan biçiminde yerleşmiştir. Farsça "gurg" (گرگ) kelimesinin bir anlamı "kurt" olup Gürcü kralı [[Vahtang Gorgasali]]'nin adının bu kelimeyle ilişkili olduğu kabul edilir. Ne var ki, Latin harfli transliterasyonu üzerinden "gurg" (گرگ) ve "gurğ" (گرج) kelimeleri birbirine karıştırılmış ve Gürcistan'ın anlamı "kurtların ülkesi" biçiminde aktarılmıştır.<ref>F. Steingass, ''A Comprehensive Persian-English Dictionary'', Beyrut, 1975, s. 1078, 1083</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://dsal.uchicago.edu/dictionaries/steingass/ |başlık=Steingass, Francis Joseph. ''A Comprehensive Persian-English dictionary, including the Arabic words and phrases to be met with in Persian literature''. London: Routledge & K. Paul, 1892. |erişimtarihi=4 Aralık 2022 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20221113062339/https://dsal.uchicago.edu/dictionaries/steingass/ |arşivtarihi=13 Kasım 2022 |ölüurl=hayır }}</ref>

Gürcistan'ın Gürcüce ismi Sakartvelo ({{dil|ka|''საქართველო''|dil_adı=hayır}}; "[[Güney Kafkas dilleri|Kartveliler]]in ülkesi "), 9. yüzyıldan itibaren kaydedilmiştir ve geniş kullanımıyla 13. yüzyıla kadar tüm Orta Çağ [[Gürcistan Krallığı]]'na atıfta bulunur, kelime merkez Gürcistan bölgesi [[Kartli]]'den türetilmiştir. [[Gürcüler|Etnik Gürcüler]] tarafından kullanılan öz tanımlama Kartvelebi'dir ({{dil|ka|''ქართველები''|dil_adı=hayır}}, yani "[[Güney Kafkas dilleri|Kartveliler]]").

[[Kartlis Tshovreba|Gürcü kronikleri]]ne göre Kartvelilerin atası, [[Kitabı Mukaddes]]’teki [[Yafes]]’in torunlarından [[Kartlos]]’tur. Ancak bilim adamları, kelimenin eski zamanlarda baskın bir grup olarak ortaya çıkan proto-Gürcü kabilelerinden biri olan Kartlar'dan türediği konusunda hemfikirler.<ref name="Historical Dictionary of Georgia">{{kitap kaynağı|soyadı1=Mikaberidze|ad1=Alexander|başlık=Historical Dictionary of Georgia|tarih=2015|yayıncı=Rowman & Littlefield|isbn=978-1442241466|sayfa=3|seri=2}}</ref> Sakartvelo ({{dil|ka|''საქართველო''|dil_adı=hayır}}) adı iki bölümden oluşmaktadır. Kelimenin kökü olan Kartvel-i ({{dil|ka|''ქართველ-ი''|dil_adı=hayır}}), orta-doğu Gürcistan bölgesi Kartli'nin veya [[Bizans İmparatorluğu|Doğu Roma İmparatorluğu]]'nun kaynaklarında bilinen ismiyle İberya'nın yerlilerini belirtir.<ref>{{kitap kaynağı|author=Constantine Porphyrogenitus|başlık=De Administrando Imperio|editör1=[[Gyula Moravcsik]]|diğerleri=translated by [[Romilly James Heald Jenkins|R.J.H Jenkins]]|yayıncı=Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies|yıl=1967|başlıkbağı=De Administrando Imperio|yazarbağı=Constantine Porphyrogenitus}}</ref> [[Strabon]], [[Herodot]], [[Plutarkhos]], [[Homeros]] gibi [[Antik Yunan]] ve [[Titus Livius]], [[Tacitus]] gibi [[Roma İmparatorluğu|Romalı]] yazarlar ülkenin doğusundakileri [[İberya Krallığı|İberler]] (Bazı Eski Yunan kaynaklarında İberoi), batısındakilerini de [[Kolhis|Kolhlar]] olarak adlandırmışlardır.<ref>{{kitap kaynağı |author=David Braund |başlık=A History of Colchis and Transcaucasian Iberia, 550 BC-AD 562 |sayfalar=[https://archive.org/details/georgiainantiqui0000brau/page/17 17-18]|yayıncı=[[Oxford University Press]] |yıl=1994 |isbn=978-0198144731 |url=https://archive.org/details/georgiainantiqui0000brau/page/17 }}</ref> Gürcüce çevre eki sa-X-o, X'in bir [[etnonim]] olduğu ve "X'in yaşadığı alanı" belirten standart bir coğrafi adlandırmadır.<ref name="Rapp">Rapp, Stephen H. (2003), ''Studies in Medieval Georgian Historiography: Early Texts And Eurasian Contexts'', ss. 419–423. Peeters Publishers, {{ISBN|90-429-1318-5}}</ref>

Bugün ülkenin tam ve resmi adı, [[Gürcistan anayasası]]nda "Gürcistan, Gürcistan devletinin adıdır" şeklinde belirtildiği üzere Gürcistan'dır.<ref>{{kaynak|bölüm=Article 2.1|başlık=Constitution of Georgia|yayıncı=Legislative Herald of Georgia|bölümurl=https://matsne.gov.ge/en/document/view/30346?publication=35|alıntı=‘Georgia’ is the name of the state of Georgia.}}</ref> 1995 anayasası yürürlüğe girmeden önce ülkenin adı Gürcistan Cumhuriyeti idi.{{efn|{{dil|ka|საქართველოს რესპუბლიკა|tr}}}}

== Tarih ==
{{Ana|Gürcistan tarihi}}

===Tarih Öncesi===
{{Ana|Tarihöncesi Gürcistan}}
Modern Gürcistan [[Eski Taş Çağı|Paleolitik Çağ]]dan beri [[Homo erectus]] yerleşim alanıydı. Proto-Gürcü kabileleri ilk olarak MÖ 12. yüzyılda yazılı tarih sahnesine çıktılar.<ref name="PhoenixThe">Phoenix: The Peoples of the Hills: Ancient Ararat and Caucasus by Charles Burney, David Marshall Lang, Phoenix Press; New Ed edition (31 Aralık 2001)</ref> [[Şarap]] yapımına dair şimdiye dek bulunan en eski kalıntılar 8.000 yıllık şarap küplerinin ortaya çıkarıldığı Gürcistan'da bulunmuştur.<ref name="independent8k">{{Haber kaynağı |ad=David |soyadı=Keys |başlık=Now that's what you call a real vintage: professor unearths 8,000-year-old wine |url=https://www.independent.co.uk/news/science/now-thats-what-you-call-a-real-vintage-professor-unearths-8000yearold-wine-84179.html |eser=[[The Independent]] |tarih=28 Aralık 2003 |erişimtarihi=28 Ağustos 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20150925153329/http://www.independent.co.uk/news/science/now-thats-what-you-call-a-real-vintage-professor-unearths-8000yearold-wine-84179.html |arşivtarihi=25 Eylül 2015 |ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|başlık=Evidence of ancient wine found in Georgia a vintage quaffed some 6,000 years BC|url=http://www.euronews.com/2015/05/21/evidence-of-ancient-wine-found-in-georgia-a-vintage-quaffed-some-6000-years-bc/|erişimtarihi=24 Mayıs 2015|ajans=Euronews|tarih=21 Mayıs 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150524115043/http://www.euronews.com/2015/05/21/evidence-of-ancient-wine-found-in-georgia-a-vintage-quaffed-some-6000-years-bc/|arşivtarihi=24 Mayıs 2015|ölüurl=hayır}}</ref> Arkeolojik buluntular ve antik kaynaklar ayrıca göstermektedir ki erken devlet ve siyasal oluşumlar MÖ 7. yüzyıl ve ötesine giden ileri derece [[metalurji]] ve kuyumculuk teknikleriyle karakterize edilmektedir.<ref name="PhoenixThe" /> Erken metalurji [[Şulaveri-Şomu kültürü]] ile ilişkili olarak MÖ 6. milenyum sırasında Gürcistan'da başlamıştır.<ref name="saunje.ge">Thomas Stöllner, Irina Gambaschidze (2014) [http://saunje.ge/index.php?id=1533&lang=ka The Gold Mine of Sakdrisi and Earliest Mining and Metallurgy in the Transcausus and the Kura-Valley System] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20151118123029/http://saunje.ge/index.php?id=1533&lang=ka |tarih=18 Kasım 2015 }}</ref>

=== Antik Dönem ===
[[Dosya:Colchis and Iberia, VI-III centuries B.C..jpg|küçükresim|küçükresim|[[Kolhis]] ve [[İberya Krallığı|İberya]], MÖ IV.-III. yüzyıllar]]
[[Antik Çağ]] başlıca batıda [[Kolhis]] ve doğuda [[İberya Krallığı|İberya]] olmak üzere çeşitli erken Gürcü devletlerinin ortaya çıkışını gördü. Kolhis, Yunan mitolojisinde [[Apollonius]]'un efsanesi [[Argonautika]]'da [[İason]] ve [[Argonotlar]]ın [[Altın Post]]'u aradığı ülkeydi. Efsanedeki Altın Post'un bölgedeki nehirlerden altın tozunu toplamak için post kullanılması yönteminden kaynaklanabileceği düşünülmektedir.<ref name="LOCge15">"Christianity and the Georgian Empire" (early history) Library of Congress, March 1994, webpage:[http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field(DOCID+ge0015) LCweb2-ge0015] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170205175809/http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd%2Fcstdy%3A%40field%28DOCID+ge0015%29 |tarih=5 Şubat 2017 }}.</ref> MÖ 4. yüzyılda - bir kral ve aristokratik hiyerarşinin altında kurulmuş gelişmiş devlet organizasyonunun erken örneklerinden biri - İberya Krallığı kuruldu.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Lives and Legends of the Georgian Saints|yayıncı=[[Saint Vladimir's Orthodox Theological Seminary|St. Vladimir's Seminary Press]]|basım=2|yıl=1997|yazar=David Marshall Lang|isbn=978-0913836293|yazarbağı=David Marshall Lang}}</ref>

[[Roma Cumhuriyeti]]'nin bugünkü Gürcistan'ı [[Pompey'in Kafkasya seferi|kısa süreli ele geçirmesinden]] sonra bölge 700 yıldan uzun bir süre boyunca Roma-Pers jeopolitik düşmanlığı ve [[Roma-Pers Savaşları|savaşının]] öncelikli hedefi haline dönüştü.<ref name="Armenia, Azerbaijan 1996, s. 158">[[Ronald Grigor Suny]]. ''Armenia, Azerbaijan, and Georgia'' – "Christianity and the Georgian Empire". DIANE Publishing, 1 April 1996, s. 158</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=JNNQCgAAQBAJ|başlık=Historical Dictionary of Georgia|soyadı1=Mikaberidze|ad1=Alexander|tarih=2015|yayıncı=Rowman & Littlefield|isbn=978-1-4422-4146-6|basım=2|sayfalar=527-529|erişimtarihi=1 Aralık 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160501101831/https://books.google.com/books?id=JNNQCgAAQBAJ|arşivtarihi=1 Mayıs 2016|ölüurl=hayır}}</ref> Milattan sonra ilk yüzyıllarda [[Mitraizm]], [[pagan]] inançları ve [[Zerdüştlük]] Gürcistan'da yaygın olarak inanılan inançlardı.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.iranicaonline.org/articles/georgia-iii-art-and-archeology-|başlık=Georgia iii. Iranian elements in Georgian art and archeology|erişimtarihi=22 Nisan 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150517034803/http://www.iranicaonline.org/articles/georgia-iii-art-and-archeology-|arşivtarihi=17 Mayıs 2015|ölüurl=hayır}}</ref> MS 337 yılında Kral [[Mirian|III. Mirian]] Hristiyanlığı [[devlet dini]] olarak ilan etti ve edebiyatın, sanatın gelişmesine büyük bir teşvik verdi ve sonuçta birleşik Gürcü ulusunun oluşumunda kilit bir rol oynadı.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Studies in Christian Caucasian History|yazar=Cyril Toumanoff|yayıncı=[[Georgetown University Press]].|yıl=1967|sayfalar=83-84, 377|yazarbağı=Cyril Toumanoff}}</ref><ref>Sketches of Georgian Church History by Theodore Edward Dowling</ref> Hristiyanlığın kabulü MS 5. yüzyıla kadar [[İberya Krallığı|İberya]]'da (doğu Gürcistan) ikinci bir yerleşik din haline gelmiş gibi görünen ve orada yaygın olarak uygulanan Zerdüştlüğün yavaş ama kesin bir şekilde gerilemesine yol açtı.<ref>Dr Stephen H Rapp Jr. [https://books.google.com/books?id=T8VIBQAAQBAJ&pg=PA160 ''The Sasanian World through Georgian Eyes: Caucasia and the Iranian Commonwealth in Late Antique Georgian Literature''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170416224445/https://books.google.com/books?id=T8VIBQAAQBAJ&pg=PA160 |tarih=16 Nisan 2017 }} Ashgate Publishing, Ltd., 28 Eylül 2014. {{ISBN|1472425529}} p 160</ref><ref>Ronald Grigor Suny. [https://books.google.com/books?id=riW0kKzat2sC&pg=PA22 ''The Making of the Georgian Nation''] [[Indiana University Press]], 1994 {{ISBN|0-253-20915-3}} p 22</ref>

===Ortaçağlardan Modern Çağa Doğru===
[[Dosya:Ushguli towers in Svaneti, Georgia.png|küçükresim|Uşguli'deki [[Svaneti]] [[Svan kuleleri|savunma kuleleri]]]]

Yıllar süren [[Roma-Pers Savaşları]]na sahne olan erken Gürcü krallıkları [[Orta Çağ]]ların başında çeşitli feodal bölgelere bölündüler. Bu kalan Gürcü krallıklarına karşı 7. yüzyılda ortaya çıkan [[İslam'ın yayılışı|Müslüman istilalarını]] kolaylaştırdı.

====Tao-Klarceti Krallığı====

[[Guaramiani]] ve [[Hosroviani]] gibi farklı İberya kraliyet hanedanlarının soylarının devam etmeyişi ve [[Abbasiler]]in kendi iç savaşları ve [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]]la olan çatışmaları [[Bagrationi Hanedanı]]'nın büyük bir şöhretle güçlenmesinin önünü açtı.<ref>Suny (1994), s. 29</ref> İberya'nın güney batı bölgesine göç etmiş Bagrationi Hanedanı'nın lideri [[I. Aşot (Gürcü kralı)|Büyük Aşot]] [[Tao-Klarceti]]'nin başına geçti ve [[Tao-Klarceti Krallığı|İberya Prensliği]]'ni 813 yılında yeniden kurdu. I. Aşot'un oğulları ve torunları üç ayrı kola ayrıldılar. Sürekli olarak hem birbirleri ile ve hem de komşu devletlerle savaştılar. Sonunda Kartli kolu galip geldi; 888 yılında [[IV. Adarnase]], 550 yılından beri durgun olan kraliyet otoritesini yeniden diriltti. İberya monarşisinin canlanmasına rağmen geriye kalan Gürcü toprakları [[Tiflis Emirliği|Arap işgali]] altında olan Tiflis ile birlikte birbirine rakip devletlere bölünmüştü.

====Egrisi-Abhazya Krallığı====

736 yılında Batı Gürcistan'a [[Mervan bin Muhammed]] liderliğinde yapılan [[Mervan bin Muhammed'in Gürcistan'ı işgali|Arap istilası]] [[I. Leon (Abhazya kralı)|I. Leon]] ve [[Lazika]]lı ve [[İberya Krallığı|İberyalı]] müttefikleri tarafından geri püskürtüldü.&nbsp; I. Leon daha sonra [[Mirian]]'ın kız kardeşi ile evlendi, bir varis [[II. Leon]] 770'lerde bu hanedan birliğini kullanarak [[Lazika]]'yı devraldı.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Nation-building in the post-Soviet borderlands|soyadı=Smith|ad=Graham|yazar2=Vivien Law|yayıncı=Cambridge University Press|yıl=1998|isbn=978-0-521-59968-9|sayfa=[https://archive.org/details/nationbuildingin0000unse/page/56 56]|url=https://archive.org/details/nationbuildingin0000unse/page/56}}</ref> Arap istilacılara karşı kazanılan zafer ve yeni topraklar Abhazya prenslerine Bizans İmparatorluğu'ndan daha fazla otonomi kazanma gücü verdi. Yaklaşık 778 yılında [[II. Leon]], [[Hazarlar]]'ın yardımıyla tam bağımsızlığını kazandı ve [[Abhazya Krallığı|Abhazya Kralı]] olarak taç giydi. Devletin bağımsızlığının kazanılmasından sonra kilisenin bağımsızlığı esas problem haline gelmişti. 9. yüzyılın başlarında Abhazya Kilisesi [[Konstantinopolis]] ile bağlarını koparttı ve [[Gürcü Ortodoks Kilisesi|Mtsheta Katolikosluğu]]'nun otoritesini tanıdı; Gürcüce okur yazarlık ve kültürel dil olarak [[Yunanca]]nın yerini aldı.<ref>Alexei Zverev, ''Ethnic Conflicts in the Caucasus''; Graham Smith, Edward A Allworth, Vivien A Law et al., ss. 56–58; ''Abkhaz'' by W. Barthold [V. Minorsky] in the [[Encyclopaedia of Islam]]; ''The Georgian-Abkhaz State'' (summary), by George Anchabadze, in: Paul Garb, Arda Inal-Ipa, Paata Zakareishvili, editors, Aspects of the Georgian-Abkhaz Conflict: Cultural Continuity in the Context of Statebuilding, Volume 5, 26–28 Ağustos 2000.</ref><ref>{{harvnb|Rapp|2007|p=145}}</ref> Abhazya Krallığı 850 ve 950 yılları arasında en müreffeh dönemini yaşadı. [[III. Demetre (Abhazya kralı)|III. Demetre]] döneminde bir [[iç savaş]] ve feodal isyanlar başladı ve [[III. Teodosius (Abhazya kralı)|III. Teodos]] döneminde krallığı tamamıyla anarşiye sürükledi. Büyük çoğunlukla üvey babası [[III. Davit]]'in diplomasisi ve fetihleri sayesinde Kral [[III. Bagrat]] liderliğinde Abhazya Krallığı ve doğu Gürcü devletlerinin tek bir Gürcü monarşisi çatısı altında [[Gürcistan Krallığı|birleşmesiyle]] iç karışıklık dönemi son buldu.

====Birleşik Gürcistan Krallığı====
[[Dosya:Gelati 1661.jpg|küçükresim|sol|[[Gelati Manastırı]], bir [[UNESCO]] Dünya Mirası Alanı.]]
[[Dosya:Georgian_empire_with_tributaries.png|küçükresim|Gürcistan Krallığı (İmparatorluğu) askeri gücünün zirvesindeyken, 1184-1230]]

[[Feodalizm]]in gelişme dönemi ve ortak düşmanlara karşı mücadele en az çeşitli Gürcü devletlerinin [[Gürcü Ortodoks Kilisesi|aynı inanca]] olan bağlılığı kadar Gürcistan feodal monarşisinin 11. yüzyılda [[Bagrationi Hanedanı]] altında manevi ve [[Gürcistan Krallığı|politik birleşmesi]] için büyük bir öneme sahipti.

[[Gürcistan Krallığı]] 12. ve 13. yüzyıllarda gücünün doruğuna ulaştı. [[Kurucu Davit]] (1089-1125) ve onun büyük torunu [[Tamar|Kraliçe Tamar]] (1184-1213)'ın hükümdarlıkları arasındaki bu dönem [[Gürcistan'ın Altın Çağı]] ya da Gürcü Rönesansı olarak bilinir.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Modern History of Soviet Georgia |yazar=David Marshall Lang|yayıncı=Greenwood Press|yer=Londra|yıl=1976|sayfa=29|isbn=978-0837181837|yazarbağı=David Marshall Lang}}</ref> Batı Avrupa'daki benzerinden önce gelen bu erken Gürcü Rönesansı etkileyici askeri zaferler, bölgesel yayılma ve mimari, edebiyat, felsefe ve bilimde kültürel rönesans olarak karakterize edilir.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Trust and Conflict: Representation, Culture and Dialogue|editör1= Ivana Marková |editör2=Alex Gillespie|sayfa=43|seri=Cultural Dynamics of Social Representation|yıl=2011|isbn=978-0415593465}}</ref> Gürcistan'ın Altın Çağı geride muazzam katedraller, romantik şiir ve edebiyat ve daha sonra bir [[destan|milli destan]] olarak kabul edilecek [[Kaplan Postlu Şövalye]] epik şiirini miras bıraktı.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Georgian Literature and Culture|url=https://archive.org/details/georgianlanguage00aron|yazar1=Howard Aronson|yazar2=Dodona Kiziria|yayıncı=Slavica |yıl=1999|sayfa=[https://archive.org/details/georgianlanguage00aron/page/119 119]|isbn= 978-0893572785}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|soyadı1=Suny|ad1=Ronald Grigor|başlık=Armenia, Azerbaijan, and Georgia|tarih=1996|yayıncı=DIANE Publishing|isbn=978-0-7881-2813-4|sayfa=184|url=https://books.google.com/books?id=B2W1YOG3N10C|alıntı=The Knight in the Panther Skin occupies a unique position as the Georgian national epic.|erişimtarihi=1 Aralık 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20161221175149/https://books.google.com/books?id=B2W1YOG3N10C|arşivtarihi=21 Aralık 2016|ölüurl=hayır}}</ref>

Davit, feodal lordların muhalefetini bastırdı ve yabancı işgalcilerle mücadele etmek için elindeki gücünü merkezileştirdi. 1121 yılında [[Didgori Muharebesi]]'nde kendinden kat kat büyük Türk ordularını bozguna uğrattı ve [[Tiflis Kuşatması (1122)|Tiflis'i özgürleştirdi]].<ref name="javaxisvili">{{in lang|ka}} [[Ivane Javakhishvili|Javakhishvili, Ivane]] (1982), ''k'art'veli eris istoria'' (The History of the Georgian Nation), vol. 2, ss. 184–187. [[Tbilisi State University]] Press.</ref>

[[Dosya:Tamar (Vardzia fresco detail).jpg|küçükresim|upright|Kraliçe [[Tamar]], ortaçağ Gürcü monarşisinin "Altın Çağı"'na önderlik etti. Gürcistan'ı kendi başına yöneten ilk kadın olarak "Mepe mepeta" ("Kralların Kralı") unvanıyla anılır.{{kdş|Eastmond|s=109}}]]

Gürcistan'ın ilk kadın hükümdarı Tamar'ın 29 yıllık saltanatı Gürcistan tarihinin en başarılı dönemi olarak kabul edilir. Tamar'a “krallar kralı” ([[kral|mepe]] mepeta) unvanı verildi.{{kdş|Eastmond|s=109}} Muhalefeti etkisiz hale getirmeyi başardı ve rakip devletler Selçuklu ve Bizansın çöküşüyle birlikte başarılı bir dış politika izledi. Tamar seçkin güçlü bir orduyla birlikte Kafkasya'yı ve bugünkü Azerbaycan, Ermenistan, Türkiye'nin doğusu ve aynı zamanda kuzey İran'ın büyük bir bölümünü hakimiyet altına alan bir imparatorluğu kurarak atalarının başarıları üzerine yenilerini inşa etti.<ref>{{Kitap kaynağı |url=https://books.google.com/books?id=PeEeAQAAMAAJ| başlık=Imagining history at the crossroads: Persia, Byzantium, and the architects of the written Georgian past, Volume 2 p 652 | yayıncı=University of Michigan 1997 |erişimtarihi= 25 Eylül 2016| yıl=1997 | isbn=9780591308280 }}</ref> Tamarın 1213 yılında ölümünden sonraki yirmi yıllık dönemde [[Moğol istilaları]] ile krallık zayıfladı.{{kdş|Eastmond|s=93-95}}

Gürcistan Krallığı'nın yeniden canlanışı Tiflis'in 1226 yılında [[Celaleddin Harezmşah]] tarafından ele geçirilip harap edilmesiyle gecikti.<ref>{{Kitap kaynağı|yazar=René Grousset, Rene|başlık='The Empire of the Steppes|yayıncı=[[Rutgers University Press]]|yıl=1991|sayfa=260}}</ref> Ülkenin eski gücü ve Hristiyan kültürünü yeniden canlandırdığı için “Parlak” olarak anılan [[II. Demetre]]'nin oğlu [[V. Giorgi]] tarafından Moğollar kovuldu. V. Giorgi birleşik Gürcü devletinin büyük krallarından sonuncusuydu. Onun ölümünün ardından farklı yerel yöneticiler 15. yüzyılda krallığın kesin bölünüşüne dek kendi saltanatlarını kurmak için merkezi Gürcistan yönetimiyle savaştılar. Gürcistan daha sonra [[Timur'un Gürcistan'ı işgali|Timur'un istilaları]] ile zayıfladı. [[Karakoyunlu]] ve [[Akkoyunlu]] Türkmenlerinin krallığın güney bölgelerine yaptığı sürekli akınlarla birlikte istilaların devam etmesi krallığın yeniden canlanışına zaman vermedi.

====Üç Taraflı Bölünme====

[[Dosya:Kingdom of Georgia after dissolution as a unified state, 1490 AD.svg|küçükresim|Gürcü krallıkları ve prensliklerinin haritası, 1490 AD]]

[[Gürcistan Krallığı]]'nda 1466 yılında iç karışıklıklar ortaya çıktı ve ülke üç bağımsız krallık ve beş yarı bağımsız prensliğe bölündü. Komşu büyük imparatorluklar bu iç bölünmeden yararlandılar, 16. yüzyılın başlarından 18. yüzyılın sonlarına kadar [[Safeviler|Safevi İran]] (Ardılı [[Afşar Hanedanı|Afşar]] ve [[Kaçar Hanedanı|Kaçar]] hanedanları) ve [[Osmanlı]]lar doğu ve batı Gürcistan'da hakimiyet kurdular.<ref>{{Kitap kaynağı|soyadı1=Mikaberidze|ad1=Alexander|başlık=Historical Dictionary of Georgia|tarih=2015|yayıncı=Rowman & Littlefield|isbn=978-1442241466|sayfa=xxxi|basım=2}}</ref>
 
Bölgelerin yöneticileri kısmen [[özerk]] kaldı ve çeşitli dönemlerde ayaklanmalar çıkardılar. Ancak daha sonraki Osmanlı ve İran işgalleri yerel krallıkları ve bölgeleri zayıflattı. Sürekli [[Osmanlı-İran Savaşları]] ve sürgünlerin sonucunda Gürcistan'ın nüfusu 18. yüzyılın sonunda 784.700'e düştü.<ref>{{Kitap kaynağı|soyadı1=ჯაოშვილი|ad1=ვახტანგ|başlık=საქართველოს მოსახლეობა XVIII-XX საუკუნეებში: დემოგრაფიულ-გეოგრაფიული გამოკვლევა|tarih=1984|yayıncı=მეცნიერება|sayfa=72|basım=1}}</ref> Doğu Gürcistan (Safevi Gürcistan), [[Kartli Krallığı|Kartli]] ve [[Kaheti Krallığı|Kaheti]] krallıklarını kapsamaktaydı ve komşu rakip devlet Osmanlı ile imzalanan 1555 [[Amasya Antlaşması]]'ndan beri İran hâkimiyeti altındaydı. 1744 yılında [[II. Erekle]] Osmanlı-İran Savaşları'nda İran'a bağlılığı ve başarıları sonucunda [[Nadir Şah]] tarafından Kartli Kralı olarak tanındı. 1747 yılında Nadir Şah'ın ölümünün ardından iki krallık da İran hakimiyetinden kurtuldu ve Kral II. Erekle'nin liderliğinde 1762 yılında [[Kartli-Kaheti Krallığı|yeniden birleşti]].<ref>Ronald Grigor Suny. [https://books.google.com/books?id=riW0kKzat2sC&pg=PA55 "The Making of the Georgian Nation"] [[Indiana University Press]], 1994. s. 55</ref>

1783 yılında Rusya ve Doğu Gürcistan [[Kartli-Kaheti Krallığı]] [[Georgiyevsk Antlaşması]]'nı imzaladılar. Bu antlaşma ile Gürcistan, İran'a veya başka bir dış güce bağlanmayacak ve dış ilişkilerde bağlılığı karşılığında Gürcistan'ın toprak bütünlüğünü ve yönetici Bagrationi Hanedanı'nın sürekliliğini garanti eden Rusya'nın sözde himayesi altında olacaktı.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/georgia.htm|farklıalfabebaşlık=ru:Георгиевский трактат|çeviribaşlık=Treaty of Georgievsk|tarih=24 Temmuz 1783|yayıncı=[[Moscow State University]]|erişimtarihi=1 Şubat 2015|dil=ru|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150501155836/http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/georgia.htm|arşivtarihi=1 Mayıs 2015|ölüurl=evet}}</ref>

[[Dosya:George XII of Georgia.jpg|küçükresim|sağ|upright|Kral [[XII. Giorgi]],1801'de Çarlık Rusya tarafından işgal edilen [[Kartli-Kaheti Krallığı]]'nın son kralı.]]

Ancak Gürcistan'ı savunma sözüne rağmen Rusya, [[Kaçar Hanedanı|İranlılar]] 1795 yılında [[Krtzanisi Muharebesi|Tiflis'i ele geçirip yağmaladığında]] ve şehrin ahalisini katlettiğinde hiçbir yardımda bulunmadı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.academia.edu/9137125 | başlık = Relations between Tehran and Moscow, 1797–2014 | erişimtarihi = 17 Mayıs 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190219183447/https://www.academia.edu/9137125 | arşivtarihi = 19 Şubat 2019}}</ref> Daha sonra 1796'da Kaçar İran'a karşı başlatılan [[1796 İran Seferi|cezalandırıcı bir sefere]] rağmen, bu dönem, 1801'de Rusya'nın Georgiyevsk Antlaşması'nı ihlal etmesi ve Doğu Gürcistan'ı ilhak etmesiyle sonuçlandı, ardından bunu kraliyet [[Bagrationi Hanedanı]]'nın yönetim haklarının ve aynı zamanda [[Gürcü Ortodoks Kilisesi]]'nin [[otosefal]]inin kaldırılması izledi. [[Pyotr Bagration]], yönetim hakkı kaldırılan Bagrationi Hanedanı'ndan bir prens, [[Napolyon Savaşları]]'nda Rusya İmparatorluğu ordusunu yöneten önde gelen bir generaldi.<ref>{{kaynak |soyadı=Mikaberidze |ad=Alexander |authorlink=Alexander Mikaberidze |başlık=Peter Bagration: The Best Georgian General of the Napoleonic Wars |tarih=2009 |url=http://www.napoleon-series.org/research/biographies/bagration/c_bagration1.html |seri=The Napoleon Series |editör-soyadı=Burnham |editör-ad=Robert |erişimtarihi=19 Şubat 2019 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180816052429/http://www.napoleon-series.org/research/biographies/bagration/c_bagration1.html |arşivtarihi=16 Ağustos 2018 |ölüurl=hayır }}</ref>

=== Rus İmparatorluğu'nda Gürcistan ===
[[Dosya:George Dawe - Portrait of General Pyotr Bagration (1765-1812) - Google Art Project.jpg|küçükresim|sol|upright|[[Pyotr Bagration]], [[Bagrationi Hanedanı]]'ndan bir Gürcü prensi.]]

22 Aralık 1800'de [[Çar]] [[I. Pavel (Rusya)|I. Pavel]], [[Kartli-Kaheti Krallığı|Kartli-Kaheti]] Kralı [[XII. Giorgi]]'nin sözde daveti ile 8 Ocak 1811'de kesinleşen Gürcistan'ın (Kartli-Kaheti) Rus İmparatorluğu'na katılması ilanını imzaladı<ref>Gvosdev (2000), s. 85.</ref><ref>Avalov (1906), s. 186.</ref> ve 12 Eylül 1801 yılında Çar [[I. Aleksandr]] tarafından onaylandı.<ref>Gvosdev (2000), s. 86.</ref><ref>Lang (1957), s. 249.</ref> [[Bagrationi]] krallık ailesi krallıktan sürgün edilmişti. [[Sankt-Peterburg]]'daki Gürcü elçisi Prens Kurakin'e sunulan protesto notu ile tepki verdi.<ref>Lang (1957), s. 251.</ref> Mayıs 1801'de, Emperyal Rusya General Karl Knorring'in gözetimi altında, Doğu Gürcistan'daki yönetimi [[İvan Petroviç Lazarev]]'in başkanlık ettiği hükûmete devretti.<ref>Lang (1957), s. 247.</ref> Gürcistan asilleri Knorring'in soyluları [[Tiflis Sioni Katedrali|Sioni Katedrali]]'nde topladığı ve Emperyal Rusya Tacı üzerine yemin etmeye zorladığı 12 Nisan 1802 tarihine kadar kararnameyi kabul etmediler. Yemin etmeyenler geçici olarak tutuklandılar.<ref>Lang (1957), s. 252.</ref>

1805 yazında, Rus birlikleri Zagam yakınlarındaki Askerani Nehri'nde [[1804-1813 Rus-İran Savaşı]] sırasında İran ordusunu yenilgiye uğrattı ve şimdi resmi olarak imparatorluk bölgesi olan Tiflis'i yeni bir İran işgalinden kurtardı. Doğu Gürcistan üzerindeki Rus hakimiyeti 1813 [[Gülistan Antlaşması]] ile İran tarafından resmi olarak kabul edildi.<ref>Timothy C. Dowling [https://books.google.com/books?id=KTq2BQAAQBAJ&pg=PA728 ''Russia at War: From the Mongol Conquest to Afghanistan, Chechnya, and Beyond''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170208103437/https://books.google.com/books?id=KTq2BQAAQBAJ&pg=PA728 |tarih=8 Şubat 2017 }} pp 728 ABC-CLIO, 2 Aralık 2014 {{ISBN|1598849484}}</ref> Doğu Gürcistan'ın işgalini takiben Batı Gürcistan [[İmereti Krallığı]] I. Aleksandr tarafından işgal edilmişti. Son İmereti kralı ve Gürcü Bagrationi yöneticisi [[II. Solomon]] halkı işgalci Rusya'ya karşı harekete geçirme ve yabancı devletlerin desteğini sağlama çabalarının sonuçsuz kalmasından sonra 1815 yılında sürgünde öldü.<ref name="Suny">[[Ronald Grigor Suny|Suny, Ronald Grigor]] (1994), ''The Making of the Georgian Nation: 2nd edition'', s. 64. [[Indiana University Press]], {{ISBN|0253209153}}</ref> 1803 yılından 1878 yılına kadar gerçekleşen sayısız [[Osmanlı-Rus savaşları|Osmanlı-Rus savaşı]]nın sonucu olarak Gürcistan'ın daha önce kaybedilmiş birkaç bölgesi - [[Acara]] gibi- geri kazanıldı ve imparatorluğa dahil oldu. [[Guria Prensliği]] feshedilip 1829 yılında imparatorluğa katılırken [[Svaneti Prensliği|Svaneti]] 1858 yılında kademeli olarak işgal edildi. [[Megrelya Prensliği|Megrelya]], 1803 yılından itibaren Rus İmparatorluğu vasalı olmasına rağmen 1867 yılına dek imparatorluğa katılmadı.<ref>Allen F. Chew: ''An Atlas of Russian History: Eleven Centuries of Changing Borders''. [[Yale University Press]], 1970, s. 74.</ref>

=== Bağımsızlığın İlanı ===
{{Ana|Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti}}
[[Dosya:Democratic Republic of Georgia (en).svg|küçükresim|upright=1.3|Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti sınırları ve modern Gürcistan sınırları ile karşılaştırması.]]
1917 yılı [[Rus Devrimi (1917)|Rus Devrimi]]nden sonra [[Nikolay Çheidze]] başkanlığında [[Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti]] kuruldu. Federasyon üç ülkeyi kapsamaktaydı: Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan. Osmanlı'nın dağılan Rusya İmparatorluğu'nun Kafkasya bölgeleri üzerinde hak iddia etmesi üzerine Gürcistan 26 Mayıs 1918 yılında bağımsızlığını ilan etti. [[Menşevik]] [[Gürcistan Sosyal Demokratik Partisi]] parlamento seçimlerini kazandı ve [[Noe Jordania]] başbakan oldu. Sovyet işgaline rağmen Noe Jordania, 1930'lar boyunca Fransa, Birleşik Krallık, Belçika ve Polonya tarafından [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti|Gürcü Hükümeti]]'nin meşru başbakanı olarak tanındı.<ref>Stefan Talmon (1998), ''Recognition of Governments in International Law'', ss. 289–290. [[Oxford University Press]], {{ISBN|0-19-826573-5}}.</ref>

Gürcistan ve Ermenistan arasındaki çoğunlukla Ermeni nüfusa sahip tartışmalı bölgeler üzerine patlak veren 1918 [[Gürcü-Ermeni Savaşı]] İngiliz arabuluculuğu ile sona erdi. 1918-1919 yılları arasında Gürcü general [[Giorgi Mazniaşvili]], bağımsız Gürcistan için [[Karadeniz]] kıyısında [[Tuapse]]'den [[Soçi]]'ye kadar ve [[Adler, Soçi|Adler]] için hak iddia eden Moisev ve Denikin tarafından yönetilen [[Beyaz Ordu]]'ya karşı [[Soçi çatışması|bir saldırıyı]] yönetti.<ref name="shirokov">{{Kitap kaynağı|soyadı1=Широков|ad1=И. В.|soyadı2=Тарасов|ad2=А. А.|başlık=Наша маленькая Хоста – Исторический очерк|url=http://www.sss-tmas.org/index.php/component/docman/doc_download/14-our-little-khosta?Itemid=|yıl=2010|yer=Sochi|dil=ru|erişimtarihi=2 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140220124843/http://www.sss-tmas.org/index.php/component/docman/doc_download/14-our-little-khosta?Itemid=|arşivtarihi=20 Şubat 2014|ölüurl=evet}}</ref> Ülkenin bağımsızlığı çok uzun sürmedi, 1922'de Sovyetler Birliği tarafından işgal edildi.

=== Sovyetler Birliği'nde Gürcistan ===
{{Ana|Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Gürcistan Olayı}}

[[Dosya:Red Army in Tbilisi Feb 25 1921.jpg|küçükresim|[[Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti|Rusya SFSC]]'ye bağlı 11. Kızıl Ordu'nun Tiflis'deki askeri töreni, 25 Şubat 1921]]
[[Dosya:Ordzhonikidze, Stalin and Mikoyan, 1925.jpg|küçükresim|sağ|[[Anastas Mikoyan]], [[Josef Stalin]] ve [[Sergo Orconikidze]] Tiflis'de, 1925]]

Şubat 1921'de [[Rus İç Savaşı]] sırasında [[Kızıl Ordu'nun Gürcistan'a müdahalesi|Kızıl Ordu Gürcistan'a ilerledi]] ve yerel Bolşevikleri iktidara getirdi. Gürcü ordusu yenilmişti ve Sosyal Demokrat hükûmeti ülkeyi terk etti. 25 Şubat 1921'de Kızıl Ordu Tiflis'e girdi ve [[Flipp Maharadze]]'nin başbakanlık yaptığı işçilerin ve köylülerin [[Sovyet (konsey)|sovyetler]] hükûmetini kurdu. Gürcistan, 1921 yılında [[Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Ermenistan]] ve [[Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Azerbaycan]] ile birlikte 1922 yılında Sovyetler Birliği'nin kurucu üyelerinden biri olacağı [[Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti]]'ne dahil oldu.

Endüstrileşmemiş ve sosyal olarak geri kalmış görülen Gürcistan'da Bolşeviklere karşı kayda değer bir muhalefet kalmıştı ve bu 1924 [[Ağustos Ayaklanması]]'nda doruğa ulaştı. Sovyet yönetimi resmi olarak ancak ayaklanma hızlıca bastırıldığında kurulmuş oldu.<ref>Knight, Amy. ''Beria: Stalin's First Lieutenant'', [[Princeton University Press]], [[Princeton, New Jersey]], s. 237, {{ISBN|978-0-691-01093-9}}.</ref> Gürcistan [[Birinci Beş Yıllık Plan (Sovyetler Birliği)|birinci beş yıllık plan]]a dek SSCB'nin endüstrileşmemiş bir parçası olarak kalacak ancak birinci beş yıllık plan ile birlikte tekstil ürünlerinin büyük merkezi haline gelecekti. Daha sonra 1936 yılında TSFSC dağıldı ve Gürcistan bir [[Sovyetler Birliği'nin cumhuriyetleri listesi|birlik cumhuriyeti]] olarak ortaya çıktı: [[Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]].

[[Josef Stalin]], [[Gori]]'de doğmuş etnik bir Gürcü ({{dil|ka|იოსებ ჯუღაშვილი|dil_adı=hayır}}) İoseb Cughaşvili, Bolşevikler arasında önde gelen bir isimdi.<ref>"[http://www.independent.co.uk/news/world/europe/ethnic-tensions-war-in-the-caucasus-is-stalins-legacy-899615.html Ethnic tensions: War in the Caucasus is Stalin's legacy] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180620180716/https://www.independent.co.uk/news/world/europe/ethnic-tensions-war-in-the-caucasus-is-stalins-legacy-899615.html |tarih=20 Haziran 2018 }}". ''The Independent''. 17 Ağustos 2008.</ref> Stalin en yüksek mevkiye ulaşacak ve Sovyetler Birliği'ni 1920'lerden 5 Mart 1953 yılında ölümüne dek yönetecekti.

1941 Haziran ayında [[Nazi Almanyası]] Kafkas petrol alanları ve cephane fabrikalarına ulaşmak hedefi ile [[Barbarossa Harekâtı|Sovyetler Birliği'ni işgal etti]]. Naziler Gürcistan'a asla ulaşamadı ancak neredeyse 700.000 Gürcü işgalcileri kovmak ve Berlin'e ilerlemek için Kızıl Ordu saflarında savaştı. Savaşa katılanlardan neredeyse 350.000 Gürcü asker öldü.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=Georgian World War II hero's remains return home |url=https://agenda.ge/en/news/2015/2165 |eser=Agenda.ge |tarih=30 Eylül 2015 |erişimtarihi=18 Ekim 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200921122735/https://agenda.ge/en/news/2015/2165 |arşivtarihi=21 Eylül 2020 |ölüurl=hayır }}</ref> [[Texel'deki Gürcü Ayaklanması]] 2. Dünya Savaşı'nda Avrupa'daki son muharebeydi.

Stalin'in ölümünden sonra [[Nikita Kruşçev]] Sovyetler Birliği'nin lideri oldu ve bir [[Destalinizasyon|de-Stalinizasyon]] politikası uygulandı. Buna [[Gizli Söylev|Kruşçev Raporu]]'nun yayınlanmasının üzerine neredeyse 100 öğrencinin öldüğü 1956 isyanlarının patlak verdiği Gürcistan dışında hiçbir yerde bu kadar alenen ve şiddetli bir karşıtlık bulunmuyordu.

Sovyetler Birliği'nin geri kalan dönemi boyunca Gürcistan ekonomisi büyümeye devam etti ve giderek artan bariz yolsuzluklar sergilenmesine ve hükûmetin halka yabancılaşmasına rağmen önemli bir gelişme tecrübe edildi. Gürcü Komünist liderliği, 1986 yılında [[Perestroyka]]'nın başlangıcıyla birlikte değişikliklere ayak uydurmada yetersiz kaldı ve rütbeli Komünistler de dahil olmak üzere birçok Gürcü tek çözüm yolunun mevcut Sovyet sisteminden ayrılmak olduğuna karar verdi.

=== Yeniden bağımsızlığın ilanı ===

9 Nisan 1991'de, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından kısa bir süre önce, [[Gürcistan Yüksek Konseyi]], 31 Mart 1991'de yapılan referandumdan sonra bağımsızlığını ilan etti.<ref name="GovtofGeorgia">{{Web kaynağı |url=http://gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=193 |başlık=Government of Georgia:About Georgia |yayıncı=gov.ge |erişimtarihi=9 Ağustos 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160821030240/http://gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=193 |arşivtarihi=21 Ağustos 2016 |ölüurl=evet}}</ref> 26 Mayıs 1991'de [[Zviad Gamsahurdia]], bağımsız Gürcistan'ın ilk Cumhurbaşkanı seçildi. Gamsahurdia, Gürcü milliyetçiliğini canlandırdı ve Tiflis'in Sovyetler Birliği altında özerk [[oblast]]lar olarak sınıflandırılan Abhazya ve Güney Osetya gibi bölgeler üzerindeki otoritesini savunacağına söz verdi.<ref name="princeton">{{Web kaynağı |başlık=Georgia: Abkhazia and South Ossetia |url=https://pesd.princeton.edu/?q=node/274 |website=www.pesd.princeton.edu |yayıncı=Encyclopedia Princetoniensis |erişimtarihi=16 Mart 2019 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180804112845/https://pesd.princeton.edu/?q=node%2F274 |arşivtarihi=4 Ağustos 2018 |ölüurl=evet}}</ref>

[[Dosya:1993 Georgia war1.svg|küçükresim|Ağustos–Ekim 1993'te [[Gürcistan İç Savaşı]] ve [[Abhazya Savaşı (1992-1993)|Abhazya Savaşı]]]]

Kısa süre sonra 22 Aralık 1991'den 6 Ocak 1992'ye kadar süren [[Gürcistan İç Savaşı#Darbe|kanlı bir darbeyle]] iktidardan indirildi. Darbe, Ulusal Muhafızların bir kısmı ve "[[Mhedrioni]]" ("Süvari") adlı paramiliter bir örgüt tarafından kışkırtıldı. Ülke, neredeyse 1995 yılına kadar süren şiddetli bir [[Gürcistan İç Savaşı|iç savaşın]] içine girdi. [[Eduard Şevardnadze]] (1985'ten 1991'e kadar [[Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanlığı|Sovyet Dışişleri Bakanı]]) 1992'de Gürcistan'a döndü ve darbenin liderleri olan [[Tengiz Kitovani]] ve [[Jaba İoseliani]] ile birlikte "Devlet Konseyi" adlı bir koalisyon hükûmetine başkanlık etti.

Gürcistan'ın iki bölgesinde, Abhazya ve [[Güney Osetya]]'da, yerel ayrılıkçılar ile Gürcü nüfusun çoğunluğu arasında artan anlaşmazlıklar, etnik gruplar arası yaygın şiddet ve savaşlara dönüştü.<ref name="princeton"/> Rusya tarafından desteklenen Abhazya ve Güney Osetya, Gürcistan'ın tartışmalı bölgelerde sadece bazı kısımları kontrolde tutmasıyla Gürcistan'dan de facto bağımsızlık elde etti.<ref name="princeton"/> 1995 yılında, Şevardnadze resmi olarak Gürcistan cumhurbaşkanı seçildi.

[[Dosya:Georgia, Tbilisi - Rose Revolution (2003).jpg|küçükresim|sağ|[[Gül Devrimi]], 2003]]

[[Abhazya Savaşı (1992-1993)]] sırasında, Abhaz ayrılıkçıları ve Kuzey Kafkasyalı gönüllüler (Çeçenler dahil) tarafından yaklaşık 230.000 ila 250.000 Gürcü<ref name="hrwreport">{{Web kaynağı |url=https://www.hrw.org/reports/1995/Georgia2.htm |başlık=Georgia/Abchasia: Violations of the laws of war and Russia's role in the conflict |tarih=March 1995 |yayıncı=Hrw.org |erişimtarihi=4 Aralık 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20010220133323/http://www.hrw.org/reports/1995/Georgia2.htm |arşivtarihi=20 Şubat 2001 |ölüurl=hayır}}</ref> Abhazya'dan sürgün edildi. Yaklaşık 23.000 Gürcü<ref>{{Web kaynağı |yayıncı=Human Rights Watch/Helsinki |url=http://hrw.org/reports/1996/Russia.htm |başlık=Russia – The Ingush–Ossetian conflict in the Prigorodnyi region |tarih=May 1996 |erişimtarihi=18 Temmuz 2007 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20070513003516/http://hrw.org/reports/1996/Russia.htm |arşivtarihi=13 Mayıs 2007 |ölüurl=hayır}}</ref> de Güney Osetya'dan (Tshinvali) kaçtı ve birçok Oset aile [[Borcomi]] bölgesindeki evlerini terk etmek zorunda kaldı ve Rusya'ya taşındı.

2003 yılında, (2000 yılında yeniden seçimleri kazanan) Şevardnadze, Gürcü muhalefeti ve uluslararası gözlemcilerin 2 Kasım parlamento seçimlerinin sahtekarlıkla gölgelendiğini iddia etmelerinin ardından [[Gül Devrimi]] ile görevden alındı.<ref>{{Web kaynağı |url=http://eurasianet.org/departments/insight/articles/eav112204a.shtml |başlık=EurasiaNet Eurasia Insight – Georgia's Rose Revolution: Momentum and Consolidation |yayıncı=Eurasianet.org |erişimtarihi=5 Mayıs 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20090805074544/http://www.eurasianet.org/departments/insight/articles/eav112204a.shtml |arşivtarihi=5 Ağustos 2009 |ölüurl=evet}}</ref> Devrim, Şevardnadze'nin iktidar partisinin eski üyeleri ve liderleri olan [[Miheil Saakaşvili]], [[Zurab Jvania]] ve [[Nino Burcanadze]] tarafından yönetildi. Miheil Saakaşvili, 2004 yılında Gürcistan Devlet Başkanı seçildi.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.tabula.ge/ge/elections-2016/history|başlık=არჩევნების ისტორია|yayıncı=Tabula|tarih=17 Ağustos 2016|erişimtarihi=2 Kasım 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171107013905/http://www.tabula.ge/ge/elections-2016/history|arşivtarihi=7 Kasım 2017|ölüurl=hayır}}{{in lang|ka}}</ref>

Gül Devrimi'nin ardından, ülkenin askeri ve ekonomik yeteneklerini güçlendirmek için bir dizi reform başlatıldı. Yeni hükûmetin güneybatıdaki [[Acara Özerk Cumhuriyeti]]'nde merkezi otoritesini yeniden sağlamaya yönelik çabaları, 2004'ün başlarında büyük bir [[Acara krizi (2004)|krize]] yol açtı. Acara'daki başarısı, Saakaşvili'yi ayrılıkçı Güney Osetya'da çabalarını yoğunlaştırmaya teşvik etti, ancak başarılı olamadı.

Bu olaylar, Gürcistan'ın [[İkinci Çeçen Savaşı]]'na karıştığı yönündeki suçlamaların yanı sıra,<ref>{{Haber kaynağı |soyadı= Gorshkov |ad= Nikolai | url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/world/europe/2269057.stm |başlık= Duma prepares for Georgia strike |iş= BBC News |tarih= 19 Eylül 2002 |erişimtarihi= 24 Temmuz 2009 |arşivurl= https://web.archive.org/web/20090929222413/http://news.bbc.co.uk/2/hi/world/europe/2269057.stm |arşivtarihi= 29 Eylül 2009 |ölüurl=hayır}}</ref> Rusya'nın iki ayrılıkçı bölgeye açık yardımı ve desteğiyle de kötüleşen Rusya ile ilişkilerin ciddi şekilde bozulmasına neden oldu. Giderek zorlaşan bu ilişkilere rağmen, Mayıs 2005'te Gürcistan ve Rusya, [[Batum]] ve [[Ahalkalaki]]'deki Rus askeri üslerinin (Sovyet döneminden kalma) çekildiği ikili bir anlaşmaya vardı.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.civil.ge/eng/article.php?id=10007 |arşivurl=https://wayback.archive-it.org/all/20080813052136/http://www.civil.ge/eng/article.php?id=10007 |ölüurl=evet|arşivtarihi=13 Ağustos 2008 |başlık=Russia, Georgia strike deal on bases |yayıncı=Civil Georgia, Tbilisi |tarih=30 Mayıs 2005 }}</ref> Rusya, [[1999 İstanbul Zirvesi]] sırasında [[Uyarlanmış Avrupa'da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması]]'nın kabul edilmesinin ardından boşaltmak zorunda olduğu Abhazya'daki [[Gudauta]] üssünden geri çekilmediği halde,<ref>[http://www.leader.viitorul.org/print.php?l=ro&idc=48&id=271 Russia's retention of Gudauta base – An unfulfilled CFE treaty commitment] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170205180219/http://www.leader.viitorul.org/print.php?l=ro&idc=48&id=271 |tarih=5 Şubat 2017 }} Socor, Vladirmir. The Jamestown Foundation. 22 Mayıs 2006</ref> Batum ve Ahalkalaki'de bulunan üslerden tüm personel ve teçhizatı Aralık 2007'ye kadar geri çekti.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.civil.ge/eng/article.php?id=16321|başlık=Russia Hands Over Batumi Military Base to Georgia|yayıncı=Civil Georgia, Tbilisi|tarih=13 Kasım 2007|erişimtarihi=24 Temmuz 2009|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110514043306/http://www.civil.ge/eng/article.php?id=16321|arşivtarihi=14 Mayıs 2011|ölüurl=hayır}}</ref>

=== Rus-Gürcü Savaşı ve sonrası ===
{{ana|2008 Güney Osetya Savaşı#Alt başlık|e1= Rus-Gürcü Savaşı}}
{{Ayrıca bakınız|Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlıklarının uluslararası tanınması|label 1= Abhazya ve Güney Osetya'nın uluslararası tanınması}}

[[Dosya:Condoleezza Rice Visit to Georgia, Press Conference with Mikheil Saakashvli.JPG|küçükresim|Gürcistan Cumhurbaşkanı [[Miheil Saakaşvili]] Rus-Gürcü savaşı sırasında ABD Dışişleri Bakanı [[Condoleezza Rice]] ile ortak basın toplantısı düzenledi.]]

Gürcistan ve Rusya arasındaki gerilim Nisan 2008'de tırmanmaya başladı.<ref name="shelling">{{Web kaynağı | url=http://www.rferl.org/content/Is_The_Clock_Ticking_For_Saakashvili/1199512.html |yayıncı=RFE/RL | yazar=Brian Whitmore |başlık=Is The Clock Ticking For Saakashvili?' |tarih=12 Eylül 2008 |erişimtarihi=3 Eylül 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140903102314/http://www.rferl.org/content/Is_The_Clock_Ticking_For_Saakashvili/1199512.html |arşivtarihi=3 Eylül 2014 |ölüurl=hayır}}</ref><ref name="tall_order">{{Haber kaynağı |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7364544.stm |başlık=Russia criticised over Abkhazia |iş=BBC News |tarih=24 Nisan 2008 |erişimtarihi=19 Kasım 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20080815002113/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7364544.stm |arşivtarihi=15 Ağustos 2008 |ölüurl=hayır}}</ref><ref name="counterproductive">{{Haber kaynağı |url=http://en.ria.ru/russia/20080516/107542587.html |başlık=Russia says UN Abkhazian refugee resolution counterproductive |yayıncı=RIA Novosti |tarih=16 Mayıs 2008 |erişimtarihi=19 Kasım 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20141009021844/http://en.ria.ru/russia/20080516/107542587.html |arşivtarihi=9 Ekim 2014 |ölüurl=evet}}</ref> 1 Ağustos 2008'de Gürcü barış güçlerini taşıyan bir arabayı hedef alan bombalı saldırı meydana geldi. Güney Osetyalı ayrılıkçılar, çatışmaların başlamasına neden olan ve beş Gürcü askerini yaralayan bu olayı kışkırtmaktan sorumluydu. Buna karşılık,<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.ft.com/cms/s/0/af25400a-739d-11dd-8a66-0000779fd18c,dwp_uuid=f2b40164-cfea-11dc-9309-0000779fd2ac.html|başlık=Countdown in the Caucasus: Seven days that brought Russia and Georgia to war|gazete=[[Financial Times]]|tarih=26 Ağustos 2008|arşivurl=https://web.archive.org/web/20080920023223/http://www.ft.com/cms/s/0/af25400a-739d-11dd-8a66-0000779fd18c%2Cdwp_uuid%3Df2b40164-cfea-11dc-9309-0000779fd2ac.html|arşivtarihi=20 Eylül 2008|ölüurl=evet}}</ref> birkaç Güney Osetyalı milis vuruldu.<ref name="feud">{{Haber kaynağı |url=http://online.wsj.com/articles/SB121884450978145997 |başlık=Smoldering Feud, Then War |yazar1=Marc Champion |yazar2=Andrew Osborn |gazete=The Wall Street Journal |tarih=16 Ağustos 2008 |erişimtarihi=20 Aralık 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210218153642/https://www.wsj.com/articles/SB121884450978145997 |arşivtarihi=18 Şubat 2021 |ölüurl=hayır }}</ref> Güney Osetyalı ayrılıkçılar 1 Ağustos'ta Gürcü köylerini bombalamaya başladı. Bu topçu saldırıları, 1 Ağustos'tan itibaren Gürcü askerlerinin periyodik olarak karşı ateş açmalarına neden oldu.<ref name="shelling"/><ref name="feud"/><ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.theguardian.com/world/2008/nov/19/georgia-russia-eu-media-inquiry|başlık=Georgia calls on EU for independent inquiry into war|author=Luke Harding|gazete=The Guardian|tarih=19 Kasım 2008|erişimtarihi=4 Aralık 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170913101015/https://www.theguardian.com/world/2008/nov/19/georgia-russia-eu-media-inquiry|arşivtarihi=13 Eylül 2017|ölüurl=hayır}}</ref><ref name="Allison">{{Akademik dergi kaynağı|author=Roy Allison|url=http://commonweb.unifr.ch/artsdean/pub/gestens/f/as/files/4760/39349_201918.pdf|başlık=Russia resurgent? Moscow's campaign to 'coerce Georgia to peace'|dergi=[[International Affairs (dergi)|International Affairs]]|cilt=84|sayı=6|yıl=2008|sayfalar=1145-1171|doi=10.1111/j.1468-2346.2008.00762.x|erişimtarihi=19 Kasım 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160423221417/http://commonweb.unifr.ch/artsdean/pub/gestens/f/as/files/4760/39349_201918.pdf|arşivtarihi=23 Nisan 2016|ölüurl=evet |issn = 0020-5850 }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://www.parl.gc.ca/Content/LOP/ResearchPublications/prb0836-e.htm |başlık=The Conflict Between Russia and Georgia |yazar=Jean-Rodrigue Paré |yayıncı=Parliament of Canada |tarih=13 Şubat 2009 |erişimtarihi=19 Kasım 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160102030749/http://www.parl.gc.ca/Content/LOP/ResearchPublications/prb0836-e.htm |arşivtarihi=2 Ocak 2016 |ölüurl=evet}}</ref>

30 Eylül 2009'da, [[Avrupa Birliği]] sponsorluğundaki Gürcistan'daki Çatışmaya İlişkin Bağımsız Uluslararası Gerçek Bulma Misyonu, aylar süren karşılıklı provokasyonlar sürmektekteyken, "Gürcistan'ın Tshinvali kasabasına ve çevresindeki bölgelere yönelik geniş çaplı bir askeri operasyonuyla, 7-8 Ağustos 2008 gecesi açık çatışmalar başladı." şeklinde raporunda ifade etmektedir.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/8281990.stm |başlık=Georgia 'started unjustified war' |iş=[[BBC News]] |tarih=30 Eylül 2009 |erişimtarihi=18 Şubat 2019 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20100420192452/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/8281990.stm |arşivtarihi=20 Nisan 2010 |ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.spiegel.de/international/world/eu-report-independent-experts-blame-georgia-for-south-ossetia-war-a-650228.html |başlık=EU Report: Independent Experts Blame Georgia for South Ossetia War |iş=[[Der Spiegel]] |tarih=21 Eylül 2009 |erişimtarihi=18 Şubat 2019 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180902051536/http://www.spiegel.de/international/world/eu-report-independent-experts-blame-georgia-for-south-ossetia-war-a-650228.html |arşivtarihi=2 Eylül 2018 |ölüurl=hayır}}</ref>

7 Ağustos 2008 günü saat 19:00 civarında, Gürcistan Cumhurbaşkanı Miheil Saakaşvili tek taraflı [[ateşkes]] ilan etti ve barış görüşmeleri çağrısında bulundu.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.civil.ge/eng/article.php?id=18931 |başlık=Saakashvili Appeals for Peace in Televised Address |yayıncı=Civil.Ge |tarih=7 Ağustos 2008 |erişimtarihi=3 Eylül 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20141019155639/http://www.civil.ge/eng/article.php?id=18931 |arşivtarihi=19 Ekim 2014 |ölüurl=hayır}}</ref> Ancak, Gürcü köylerine (Güney Osetya çatışma bölgesinde yer alan) yönelik artan saldırılara kısa süre sonra Gürcü birliklerinin silah sesleri eşlik etti<ref name="Jamestown Goals">{{Web kaynağı |url=http://www.jamestown.org/single/?no_cache=1&tx_ttnews%5Bswords%5D=8fd5893941d69d0be3f378576261ae3e&tx_ttnews%5Ball_the_words%5D=Georgia%20Moscow%20proxy&tx_ttnews%5Btt_news%5D=33872&tx_ttnews%5BbackPid%5D=7&cHash=56f9d06976 |başlık=The Goals Behind Moscow's Proxy Offensive in South Ossetia |yayıncı=[[The Jamestown Foundation]] |tarih=8 Ağustos 2008 |erişimtarihi=3 Eylül 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20141026162658/http://www.jamestown.org/single/?no_cache=1&tx_ttnews%5Bswords%5D=8fd5893941d69d0be3f378576261ae3e&tx_ttnews%5Ball_the_words%5D=Georgia%20Moscow%20proxy&tx_ttnews%5Btt_news%5D=33872&tx_ttnews%5BbackPid%5D=7&cHash=56f9d06976 |arşivtarihi=26 Ekim 2014 |ölüurl=evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=http://articles.chicagotribune.com/2008-08-09/news/0808080649_1_south-ossetia-russian-peacekeeping-troops-russian-president-dmitry-medvedev/2|başlık=Georgian conflict puts U.S. in middle|website=Chicago Tribune|tarih=9 Ağustos 2008|erişimtarihi=3 Eylül 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20141016124315/http://articles.chicagotribune.com/2008-08-09/news/0808080649_1_south-ossetia-russian-peacekeeping-troops-russian-president-dmitry-medvedev/2|arşivtarihi=16 Ekim 2014|ölüurl=hayır}}</ref> ve Gürcü askerleri daha sonra 8 Ağustos gecesi [[de facto|sözde]] Güney Osetya Cumhuriyeti'ne ([[Tshinvali]]) doğru harekete geçtiler, 8 Ağustos sabahı Tshinvali'nin merkezine ulaştılar.<ref name="washingtonpost.com">{{Haber kaynağı |author=Peter Finn |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/08/16/AR2008081600502_pf.html |başlık=A Two-Sided Descent into Full-Scale War |gazete=[[The Washington Post]] |tarih=17 Ağustos 2008 |erişimtarihi=28 Ağustos 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20121106085255/http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/08/16/AR2008081600502_pf.html |arşivtarihi=6 Kasım 2012 |ölüurl=hayır}}</ref> Bir Gürcü diplomat, 8 Ağustos'ta Rus [[Kommersant]] gazetesine verdiği demeçte [[Tiflis]]'in Tshinvali'nin kontrolünü ele geçirerek Gürcistan'ın Gürcü vatandaşlarının öldürülmesine müsamaha etmeyeceğini göstermek istediğini söyledi.<ref name="rmd_source_1">{{Haber kaynağı|ad=Olga|soyadı=Allenova|farklıalfabebaşlık=ru:Первая миротворческая война|url=http://www.kommersant.ru/doc-y.aspx?DocsID=1009540|yayıncı=Kommersant|tarih=8 Ağustos 2008|dil=ru|erişimtarihi=19 Kasım 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20080823175733/http://www.kommersant.ru/doc-y.aspx?DocsID=1009540|arşivtarihi=23 Ağustos 2008|ölüurl=evet}}</ref> Rus askeri uzmanı [[Pavel Felgenhauer]]'e göre, Oset provokasyonu, önceden planlanmış Rus askeri işgali için bir bahane olarak ihtiyaç duyulan Gürcü tepkisini tetiklemeyi amaçlıyordu.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.jamestown.org/programs/edm/single/?tx_ttnews%5Btt_news%5D=33888 |başlık=The Russian-Georgian War was Preplanned in Moscow |tarih=14 Ağustos 2008 |yazar=Pavel Felgenhauer |erişimtarihi=3 Eylül 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140820185319/http://www.jamestown.org/programs/edm/single/?tx_ttnews%5Btt_news%5D=33888 |arşivtarihi=20 Ağustos 2014 |ölüurl=evet}}</ref> Gürcü istihbaratına<ref name="NYTFreshev">{{Haber kaynağı | url=https://www.nytimes.com/2008/09/16/world/europe/16georgia.html |iş=The New York Times |ad=C.J. |soyadı=Chivers |başlık=Georgia Offers Fresh Evidence on War's Start |tarih=15 Eylül 2008 |erişimtarihi=28 Ağustos 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170616163055/http://www.nytimes.com/2008/09/16/world/europe/16georgia.html |arşivtarihi=16 Haziran 2017 |ölüurl=hayır}}</ref> ve bazı Rus basınında çıkan haberlere göre, normal (barış gücü olmayan) Rus Ordusu'nun bazı kısımları, Gürcistan'ın askerî harekâtından önce [[Roki Tüneli]] üzerinden Güney Osetya topraklarına taşınmıştı.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.newsru.com/russia/11sep2008/voshli.html |farklıalfabebaşlık=ru:СМИ: российские войска вошли в Южную Осетию еще до начала боевых действий |yayıncı=NEWSru.com |tarih=11 Eylül 2008 |dil=ru  |erişimtarihi=19 Kasım 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160102030749/http://www.newsru.com/russia/11sep2008/voshli.html |arşivtarihi=2 Ocak 2016 |ölüurl=hayır}}</ref>

[[Dosya:Russian Military Bases in Abkhazia (2011-2016 Data).svg|küçükresim|2016 itibarıyla Abhazya'daki Rus Askeri Üsleri]]

Rusya, Gürcistan'ı "Güney Osetya'ya saldırmakla" suçladı<ref name="roudik">{{Web kaynağı|yayıncı=Library of Congress |url=https://www.loc.gov/law/help/russian-georgia-war.php |başlık=Russian Federation: Legal Aspects of War in Georgia |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140716042951/http://www.loc.gov/law/help/russian-georgia-war.php |arşivtarihi=16 Temmuz 2014 |ölüurl=evet}}</ref> ve 8 Ağustos 2008'de "barışı uygulama" bahanesiyle Gürcistan'a büyük çaplı bir kara, hava ve deniz saldırısı başlattı.<ref name="Allison"/> Gürcistan içindeki hedeflere yönelik Rus hava saldırıları da başlatıldı.<ref name="radar"/> Ayrılıkçı [[Abhazya|Abhaz güçleri]], Gürcistan'ın elindeki [[Kodori Vadisi Çatışması|Kodori Geçidi'ne saldırarak]] 9 Ağustos'ta ikinci bir cephe açtı.<ref>{{Haber kaynağı |url=https://www.reuters.com/article/2008/08/09/us-georgia-abkhazia-kodori-idUSL932653720080809 |başlık=Abkhaz separatists strike disputed Georgia gorge |iş=Reuters |tarih=9 Ağustos 2008 |erişimtarihi=1 Temmuz 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20150924134849/http://www.reuters.com/article/2008/08/09/us-georgia-abkhazia-kodori-idUSL932653720080809 |arşivtarihi=24 Eylül 2015 |ölüurl=hayır}}</ref> Tshinvali, 10 Ağustos'ta Rus ordusu tarafından ele geçirildi.<ref name="radar">{{Haber kaynağı|url=https://www.theguardian.com/world/2008/aug/11/georgia.russia11|başlık=I got my children out minutes before the bombs fell|iş=The Guardian|tarih=11 Ağustos 2008|ad=Luke|soyadı=Harding|erişimtarihi=24 Mayıs 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170305004656/https://www.theguardian.com/world/2008/aug/11/georgia.russia11|arşivtarihi=5 Mart 2017|ölüurl=hayır}}</ref> Rus güçleri, Gürcistan'ın [[Zugdidi]],<ref name="new_front_deeper">{{Haber kaynağı |ajans=Associated Press |başlık=Russia opens new front, drives deeper into Georgia |url=http://as.google.com/article/ALeqM5hV2N6fVKS5slf10A13Dj_uIdaZ4QD92GE8780 |tarih=11 Ağustos 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20080814211308/http://as.google.com/article/ALeqM5hV2N6fVKS5slf10A13Dj_uIdaZ4QD92GE8780 |arşivtarihi=14 Ağustos 2008|ölüurl=evet}}</ref> [[Senaki]],<ref name="gori_central">{{Haber kaynağı | url=https://www.nytimes.com/2008/08/12/world/europe/12georgia.html |iş=The New York Times | ad1=Michael | soyadı1=Schwirtz | ad2=Anne | soyadı2=Barnard | ad3=Andrew E. | soyadı3=Kramer |başlık=Russian Forces Capture Military Base in Georgia |tarih=11 Ağustos 2008 |erişimtarihi=28 Ağustos 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170622164150/http://www.nytimes.com/2008/08/12/world/europe/12georgia.html |arşivtarihi=22 Haziran 2017 |ölüurl=hayır}}</ref> [[Poti]]<ref name="Russia_NYTimes">{{Haber kaynağı |url=https://www.nytimes.com/2008/08/13/world/europe/13georgia.html |başlık=Russia, in Accord With Georgians, Sets Withdrawal |iş=[[The New York Times]] |tarih=12 Ağustos 2008 |ad1=Andrew E. |soyadı1=Kramer |ad2=Ellen |soyadı2=Barry |erişimtarihi=28 Ağustos 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20121109164834/http://www.nytimes.com/2008/08/13/world/europe/13georgia.html?_r=4& |arşivtarihi=9 Kasım 2012 |ölüurl=hayır}}</ref> ve [[Gori]] şehirlerini (ateşkes anlaşmasının müzakerelerinin ardından sonuncusu) işgal etti.<ref name="gori_major">{{Haber kaynağı | url=https://www.nytimes.com/2008/08/14/world/europe/14georgia.html | author=Steven Lee Myers |iş=The New York Times |başlık=Bush, Sending Aid, Demands That Moscow Withdraw |tarih=13 Ağustos 2008 |erişimtarihi=28 Ağustos 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20171029120128/http://www.nytimes.com/2008/08/14/world/europe/14georgia.html |arşivtarihi=29 Ekim 2017 |ölüurl=hayır}}</ref> Rus [[Karadeniz Filosu]] Gürcistan kıyılarını ablukaya aldı.<ref name="Allison"/>

Güney Osetyalı militanlar, [[Güney Osetya'da Gürcülerin etnik temizliği|Güney Osetya'daki Gürcülere karşı bir etnik temizlik]] yürüttüler<ref name="Fact-finding">{{Web kaynağı|url=http://www.ceiig.ch/pdf/IIFFMCG_Volume_I.pdf|arşivurl=https://web.archive.org/web/20091007030130/http://www.ceiig.ch/pdf/IIFFMCG_Volume_I.pdf|arşivtarihi=7 Ekim 2009|başlık=Report. Volume I|tarih=Eylül 2009|yayıncı=Independent International Fact-Finding Mission on the Conflict in Georgia |sayfa=27}}</ref> ve savaş sona erdikten sonra Tshinvali civarındaki Gürcü köylerini yok ettiler.<ref name="Damage">{{Haber kaynağı |başlık=Amnesty International Satellite Images Reveal Damage to South Ossetian Villages After... |url=https://www.reuters.com/article/2008/10/09/idUS200979+09-Oct-2008+PRN20081009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140222225015/https://www.reuters.com/article/2008/10/09/idUS200979%2B09-Oct-2008%2BPRN20081009 |arşivtarihi=22 Şubat 2014 |iş=Reuters |tarih=9 Ekim 2008 |ölüurl=evet}}</ref> Savaş 192.000 kişiyi yerinden etti<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.refworld.org/pdfid/4922c0b22.pdf |başlık=Civilians in the line of fire |yayıncı=Amnesty International |tarih=November 2008 |erişimtarihi=3 Eylül 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140222042133/http://www.refworld.org/pdfid/4922c0b22.pdf |arşivtarihi=22 Şubat 2014 |ölüurl=hayır}}</ref> ve birçoğu savaştan sonra evlerine dönebilse de, bir yıl sonra yaklaşık 30.000 etnik Gürcü yerinden edildi.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=Georgia Marks Anniversary of War |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/8188904.stm |tarih=7 Ağustos 2009 |iş=BBC News |erişimtarihi=3 Eylül 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140808040149/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/8188904.stm |arşivtarihi=8 Ağustos 2014 |ölüurl=hayır}}</ref> Sözde Güney Osetya lideri [[Eduard Kokoity]], Kommersant'ta yayınlanan bir röportajda Gürcülerin geri dönmesine izin vermeyeceğini söyledi.<ref>{{Web kaynağı |farklıalfabebaşlık=ru:Эдуард Кокойты: мы там практически выровняли все |url=http://www.kommersant.ru/doc/1011783 |tarih=15 Ağustos 2008 |yayıncı=Kommersant |dil=ru |erişimtarihi=3 Eylül 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140916181813/http://www.kommersant.ru/doc/1011783 |arşivtarihi=16 Eylül 2014 |ölüurl=evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı |başlık=Rights Groups Say South Ossetian Militias Burning Georgian Villages |url=http://www.rferl.org/content/Ossetian_Militias_Burn_Georgian_Villages/1292746.html |tarih=30 Eylül 2008 |yayıncı=RFE/RL |erişimtarihi=3 Eylül 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140903102226/http://www.rferl.org/content/Ossetian_Militias_Burn_Georgian_Villages/1292746.html |arşivtarihi=3 Eylül 2014 |ölüurl=hayır}}</ref>

[[Fransa]] Cumhurbaşkanı [[Nicolas Sarkozy]], 12 Ağustos 2008'de bir ateşkes anlaşmasını müzakere etti.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.civil.ge/eng/article.php?id=19069 |arşivurl=https://wayback.archive-it.org/all/20080812233838/http://www.civil.ge/eng/article.php?id=19069 |ölüurl=evet|arşivtarihi=12 Ağustos 2008 |başlık=Russia Endorses Six-Point Plan |yayıncı=Civil.Ge |tarih=12 Ağustos 2008 |erişimtarihi=14 Ağustos 2008 }}</ref> 17 Ağustos'ta Rusya Devlet Başkanı [[Dmitri Medvedev]], Rus kuvvetlerinin ertesi gün Gürcistan'dan çekilmeye başlayacağını duyurdu.<ref name="http">{{Haber kaynağı|url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/08/17/AR2008081700294.html|başlık=Bush, European Leaders Urge Quick Withdrawal From Georgia|iş=[[The Washington Post]]|tarih=18 Ağustos 2008|ad=Fredrick|soyadı=Kunkle|erişimtarihi=28 Ağustos 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170630060906/http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/08/17/AR2008081700294.html|arşivtarihi=30 Haziran 2017|ölüurl=hayır}}</ref> Rusya, Abhazya ve Güney Osetya'yı 26 Ağustos'ta ayrı cumhuriyetler olarak tanıdı.<ref name="kremlin">{{Web kaynağı|url=http://kremlin.ru/eng/speeches/2008/08/26/1543_type82912_205752.shtml|başlık=Statement by President of Russia Dmitry Medvedev|yayıncı=The Kremlin|tarih=26 Ağustos 2008|arşivurl= https://web.archive.org/web/20080902001442/http://www.kremlin.ru/eng/speeches/2008/08/26/1543_type82912_205752.shtml|arşivtarihi=2 Eylül 2008|ölüurl=evet}}</ref> Rusya'nın tanımasına cevaben, Gürcistan hükûmeti Rusya ile diplomatik ilişkilerini kesti.<ref name="break">{{Haber kaynağı |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7588428.stm |başlık=Georgia breaks ties with Russia |iş=BBC News |tarih=29 Ağustos 2008 |erişimtarihi=3 Eylül 2014 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20141006073511/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7588428.stm |arşivtarihi=6 Ekim 2014 |ölüurl=hayır}}</ref> Rus güçleri [[Abhazya]] ve Güney Osetya sınırındaki tampon bölgeleri 8 Ekim'de terk etti ve Gürcistan'daki [[Avrupa Birliği İzleme Misyonu]] tampon bölgelere gönderildi.<ref name="en.rian">{{Haber kaynağı |url=http://en.rian.ru/world/20081009/117637460.html|başlık=Russia hands over control of Georgian buffer zones to EU|yayıncı=RIA Novosti|tarih=9 Ekim 2008|arşivurl=https://web.archive.org/web/20081012093601/http://en.rian.ru/world/20081009/117637460.html|arşivtarihi=12 Ekim 2008|ölüurl=evet}}</ref> Savaştan bu yana Gürcistan, Abhazya ve Güney Osetya'nın [[Gürcistan'ın işgal altındaki toprakları]] olduğunu belirtiyor.<ref name="parliament.ge">{{Web kaynağı |url=http://www.parliament.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=98&info_id=20047 |başlık=Resolution of the Parliament of Georgia on the Occupation of the Georgian Territories by the Russian Federation |tarih=29 Ağustos 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20080903224516/http://www.parliament.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=98&info_id=20047 |arşivtarihi=3 Eylül 2008}}</ref><ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.civil.ge/eng/article.php?id=19330 |başlık=Abkhazia, S.Ossetia Formally Declared Occupied Territory |yayıncı=Civil.Ge |tarih=28 Ağustos 2008 |erişimtarihi=19 Aralık 2018 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20080903230132/http://www.civil.ge/eng/article.php?id=19330 |arşivtarihi=3 Eylül 2008 |ölüurl=evet}}</ref>

== Siyaset ==
{{Ana|Gürcistan'da siyaset}}
Gürcistan, Cumhurbaşkanı'nın devlet başkanı ve [[Gürcistan başbakanı|Başbakan]]'ın hükûmetin başı olduğu, [[temsili demokrasi|temsili demokratik]] bir [[parlamenter]] [[cumhuriyet]]tir. Yürütme yetkisine [[Gürcistan Hükûmeti|Gürcistan Kabinesi]] sahiptir. Kabine, Başbakan tarafından başkanlık edilen ve Cumhurbaşkanı tarafından atanan bakanlardan oluşur. [[Salome Zurabişvili]], 2018 Gürcistan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oyların %59,52'sini kazandıktan sonra şu anki Gürcistan Cumhurbaşkanı olmuştur. [[İrakli Garibaşvili]] 2021'den beri Gürcistan Başbakanıdır.

[[Dosya:President Zourabichvili Meeting with Marina Carobbio Guscetti.jpg|küçükresim|sol|Gürcistan Cumhurbaşkanı [[Salome Zurabişvili]], [[İsviçre Ulusal Konseyi]] Başkanı Marina Carobbio Guscetti ile Tiflis'te görüşmekteyken]]

[[Dosya:Parliament of Georgia in Kutaisi.jpg|küçükresim|Kutaisi'deki Gürcistan parlamento binası]]

[[Yasama]] yetkisi [[Gürcistan Parlamentosu]]na aittir. Parlamento tek kamaralı ve milletvekili olarak bilinen 150 üyesi vardır, bunların 73'ü tek üyeli bölgeleri temsil etmek üzere çok sayıda kişi ve 77'si partileri orantılı temsille temsil etmek üzere seçilmektedir. Milletvekilleri dört yıllık dönemler için seçilir. 26 Mayıs 2012'de Saakaşvili, gücü merkezileştirmek ve bazı siyasi kontrolü Abhazya'ya yakınlaştırmak amacıyla batıdaki [[Kutaisi]] şehrinde yeni bir Parlamento binasının açılışını yaptı.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.washingtonpost.com/national/georgia-opens-new-parliament-in-kutaisi-far-from-the-capital/2012/05/26/gJQAOhOGsU_story.html |arşivurl=https://web.archive.org/web/20181211070227/https://www.washingtonpost.com/national/georgia-opens-new-parliament-in-kutaisi-far-from-the-capital/2012/05/26/gJQAOhOGsU_story.html |ölüurl=evet|arşivtarihi=11 Aralık 2018 |başlık=Georgia opens new parliament in Kutaisi, far from the capital |gazete=Washington Post |tarih=26 Mayıs 2012 |erişimtarihi=26 Mayıs 2012}}</ref> Ekim 2012 seçimleri, Başkan Saakaşvili'nin ertesi gün kabul ettiği muhalefetteki "[[Gürcü Rüyası|Gürcü Hayali - Demokratik Gürcistan]]" koalisyonunun zaferiyle sonuçlandı.<ref>{{Kaynak|başlık=Saakashvili Concedes Defeat in Parliamentary Election|gazete=Civil|tarih=2 Ekim 2012|url=http://civil.ge/eng/article.php?id=25299|arşivurl=https://archive.today/20130107143326/http://civil.ge/eng/article.php?id=25299|ölüurl=evet|arşivtarihi=7 Ocak 2013}}</ref>

Gürcistan'daki siyasi özgürlüğün derecesine ilişkin farklı görüşler mevcuttur. Saakaşvili 2008 yılında ülkenin "Avrupa demokrasisi olma yolunda" ilerlediğine inanıyordu.<ref name=misha>{{Haber kaynağı|başlık=Georgia Leader: Country on Right Track |yayıncı=Fox News |tarih=7 Ocak 2008 |url=http://www.foxnews.com/wires/2008Jan07/0,4670,GeorgiaPresidentialElection,00.html |erişimtarihi=17 Ekim 2008 |ad=Lynn |soyadı=Berry |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20080108095512/http://www.foxnews.com/wires/2008Jan07/0%2C4670%2CGeorgiaPresidentialElection%2C00.html |arşivtarihi=8 Ocak 2008 }}</ref> [[Freedom House]], Gürcistan'ı kısmen özgür bir ülke olarak listeliyor.<ref>{{Web kaynağı|başlık=Freedom in the World 2008 |yayıncı=[[Freedom House]] |url=http://www.freedomhouse.org/images/File/fiw/FIW_2011_Booklet.pdf |erişimtarihi=23 Aralık 2011 |ölüurl=evet|arşivurl=https://wayback.archive-it.org/all/20110131211403/http://www.freedomhouse.org/images/File/fiw/FIW_2011_Booklet.pdf |arşivtarihi=31 Ocak 2011 }}</ref>

Parlamento, 2012 parlamento seçimlerine hazırlık olarak, 27 Aralık 2011 tarihinde, sivil toplum kuruluşları (STK'lar) ve [[Venedik Komisyonu]]'ndan gelen birçok tavsiyeyi içeren yeni bir seçim yasasını kabul etti. Bununla birlikte, yeni kanun, Venedik Komisyonu'nun, tek mandalı seçim bölgelerini boyut olarak karşılaştırılabilir olacak şekilde yeniden oluşturarak oyların eşitliğini güçlendirmeye yönelik birincil tavsiyesini ele almadı. 28 Aralık'ta Parlamento, kampanya ve siyasi parti finansmanını düzenlemek için Siyasi Birlikler Yasasını değiştirdi. Yerel ve uluslararası gözlemciler, siyasi rüşveti belirleme kriterlerinin belirsizliği ve hangi kişi ve kuruluşların yasaya tabi olacağı da dahil olmak üzere çeşitli değişikliklerle ilgili endişelerini dile getirdiler. Mart 2012 itibarıyla, Parlamento bu endişeleri gidermek için başka değişiklikleri tartışıyordu.<ref>{{Web kaynağı | url = https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/5253.htm | başlık = Georgia | yayıncı = State.gov | tarih = 2 Nisan 2012 | erişimtarihi = 5 Eylül 2012 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170121153139/https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/5253.htm | arşivtarihi = 21 Ocak 2017}}</ref>

=== Dış İlişkiler ===
[[Dosya:Nato poster tbilisi.jpg|küçükresim|upright|[[Tiflis]]'te bir NATO destekçisi poster]]

Gürcistan, doğrudan komşularıyla (Ermenistan, Azerbaycan ve Türkiye) iyi ilişkiler sürdürmekte. Gürcistan, [[Birleşmiş Milletler]], [[Avrupa Konseyi]], Dünya Ticaret Örgütü, [[Karadeniz Ekonomik İşbirliği|Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü]], [[Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı|Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı]], [[GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkınma Örgütü]], [[Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası]]<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.ebrd.com/shareholders-and-board-of-governors.html|başlık=Shareholders and Board of Governors|yayıncı=European Bank for Reconstruction and Development|erişimtarihi=23 Şubat 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170228141219/http://www.ebrd.com/shareholders-and-board-of-governors.html|arşivtarihi=28 Şubat 2017|ölüurl=hayır}}</ref> ve [[Asya Kalkınma Bankası]]<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.adb.org/countries/georgia/contacts|başlık=Georgia Resident Mission|yayıncı=Asian Development Bank|erişimtarihi=23 Şubat 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170228075054/https://www.adb.org/countries/georgia/contacts|arşivtarihi=28 Şubat 2017|ölüurl=evet}}</ref> üyesidir. Gürcistan ayrıca Fransa,<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.mfa.gov.ge/MainNav/ForeignPolicy/BilateralRelations/საფრანგეთის-რესპუბლიკა.aspx |başlık=Ministry of Foreign Affairs of Georgia – Relations between Georgia and the Republic of France |yayıncı=mfa.gov.ge |erişimtarihi=27 Şubat 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20161225152810/http://mfa.gov.ge/MainNav/ForeignPolicy/BilateralRelations/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A1-%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%A3%E1%83%91%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90.aspx |arşivtarihi=25 Aralık 2016 |ölüurl=evet}}</ref> Almanya,<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.mfa.gov.ge/MainNav/ForeignPolicy/BilateralRelations/გერმანიის-ფედერაციული-რესპუბლიკა.aspx |başlık=Ministry of Foreign Affairs of Georgia – Relations between Georgia and the Federal Republic of Germany |yayıncı=mfa.gov.ge |erişimtarihi=27 Şubat 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20161224170751/http://mfa.gov.ge/MainNav/ForeignPolicy/BilateralRelations/%E1%83%92%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%98%E1%83%A1-%E1%83%A4%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98-%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%A3%E1%83%91%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90.aspx |arşivtarihi=24 Aralık 2016 |ölüurl=evet}}</ref> [[İsrail]],<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.mfa.gov.ge/index.php?sec_id=309&lang_id=ENG |başlık=Ministry of Foreign Affairs of Georgia – Relations between Georgia and the State of Israel |yayıncı=mfa.gov.ge |erişimtarihi=28 Mart 2010 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110905180216/http://www.mfa.gov.ge/index.php?sec_id=309&lang_id=ENG |arşivtarihi=5 Eylül 2011}}</ref> Japan,<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.mfa.gov.ge/index.php?sec_id=371&lang_id=ENG |başlık=Ministry of Foreign Affairs of Georgia – Relations between Georgia and Japan |yayıncı=Mfa.gov.ge |erişimtarihi=5 Mayıs 2009 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20080903230319/http://www.mfa.gov.ge/index.php?sec_id=371&lang_id=ENG |arşivtarihi=3 Eylül 2008}}</ref> [[Japonya]], [[Güney Kore]],<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.mfa.gov.ge/index.php?sec_id=386&lang_id=ENG |başlık=Ministry of Foreign Affairs of Georgia – Visa Information for Foreign Citizens |yayıncı=Mfa.gov.ge |tarih=30 Nisan 2009 |erişimtarihi=5 Mayıs 2009 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20080903230355/http://www.mfa.gov.ge/index.php?sec_id=386&lang_id=ENG |arşivtarihi=3 Eylül 2008}} (South Korea is on the list of the countries whose citizens do not need a visa to enter and stay on the territory of Georgia for 360 days)</ref> [[Sri Lanka]],<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.mfa.gov.ge/index.php?sec_id=379&lang_id=ENG |başlık=Ministry of Foreign Affairs of Georgia – Democratic Socialist Republic of Sri Lanka |yayıncı=Mfa.gov.ge |erişimtarihi=5 Mayıs 2009 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20080903225804/http://www.mfa.gov.ge/index.php?sec_id=379&lang_id=ENG |arşivtarihi=3 Eylül 2008}}</ref> [[Türkiye]],<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.mfa.gov.ge/MainNav/ForeignPolicy/BilateralRelations/თურქეთის-რესპუბლიკა.aspx |başlık=Ministry of Foreign Affairs of Georgia – Relations between Georgia and the Republic of Turkey |yayıncı=mfa.gov.ge |erişimtarihi=27 Şubat 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20161224134335/http://mfa.gov.ge/MainNav/ForeignPolicy/BilateralRelations/%E1%83%97%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A5%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A1-%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%A3%E1%83%91%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90.aspx |arşivtarihi=24 Aralık 2016 |ölüurl=evet}}</ref> [[Ukrayna]],<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.mfa.gov.ge/MainNav/ForeignPolicy/BilateralRelations/უკრაინა.aspx |başlık=Ministry of Foreign Affairs of Georgia – Relations between Georgia and Ukraine |yayıncı=mfa.gov.ge |erişimtarihi=27 Şubat 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20161224132137/http://mfa.gov.ge/MainNav/ForeignPolicy/BilateralRelations/%E1%83%A3%E1%83%99%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90.aspx |arşivtarihi=24 Aralık 2016 |ölüurl=evet}}</ref> [[Amerika Birleşik Devletleri]]<ref>{{Web kaynağı |url=http://usa.mfa.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=130 |başlık=Relations Between Georgia and the United States of America |yayıncı=usa.mfa.gov.ge |erişimtarihi=27 Şubat 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170723170356/http://usa.mfa.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=130 |arşivtarihi=23 Temmuz 2017 |ölüurl=evet}}</ref> ve diğer birçok ülke ile siyasi, ekonomik ve askeri ilişkileri sürdürmektedir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.mfa.gov.ge/MainNav/ForeignPolicy/BilateralRelations.aspx |başlık=Bilateral Relations |yayıncı=mfa.gov.ge |erişimtarihi=27 Şubat 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170209063421/http://mfa.gov.ge/MainNav/ForeignPolicy/BilateralRelations.aspx |arşivtarihi=9 Şubat 2017 |ölüurl=evet}}</ref>

Özellikle önerilen AB ve NATO üyeliği, ABD'nin [[Eğit-Donat]] askeri yardım programı ve [[Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı]]nın inşası yoluyla Gürcistan'da artan ABD ve Avrupa Birliği etkisi, Tiflis'in Moskova ile ilişkilerini sık sık gerginleştirdi. Gürcistan'ın Irak'taki koalisyon güçlerindeki varlığını artırma kararı önemli bir girişimdi.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.civil.ge/eng/article.php?id=8271 |arşivurl=https://wayback.archive-it.org/all/20080812234954/http://www.civil.ge/eng/article.php?id=8271 |ölüurl=evet|arşivtarihi=12 Ağustos 2008 |başlık=U.S. Announces New Military Assistance Program for Georgia |yayıncı=Civil.Ge |tarih=1 Temmuz 2001 |erişimtarihi=5 Mayıs 2009 }}</ref>

Gürcistan şu anda [[NATO]]'nun tam üyesi olmak için çalışıyor. Ağustos 2004'te Gürcistan Bireysel Ortaklık Eylem Planı resmi olarak NATO'ya sunuldu. 29 Ekim 2004 tarihinde, NATO'nun [[Kuzey Atlantik Konseyi]] Gürcistan'ın [[Bireysel Ortaklık Eylem Planı]]'nı onayladı ve Gürcistan, Avrupa-Atlantik Entegrasyonunun ikinci aşamasına geçti. 2005 yılında Gürcistan Cumhurbaşkanı'nın kararıyla, Başbakan başkanlığındaki bölümler arası Bireysel Ortaklık Eylem Planını uygulamak için bir devlet komisyonu kuruldu. Komisyon, Bireysel Ortaklık Eylem Planının uygulanmasını koordine etmek ve kontrol etmekle görevlendirildi.

14 Şubat 2005 tarihinde, Gürcistan ile NATO arasında [[Barış İçin Ortaklık]] irtibat subayının atanmasına ilişkin anlaşma yürürlüğe girmiş ve bu suretle Gürcistan'a Güney Kafkasya'dan bir irtibat subayı atanmıştır. 2 Mart 2005 tarihinde, ev sahibi ülkenin NATO kuvvetlerine ve NATO personeline destek ve transit geçişinin sağlanması konusunda anlaşma imzalandı. 6-9 Mart 2006'da IPAP uygulama ara değerlendirme ekibi Tiflis'e geldi. 13 Nisan 2006'da, Bireysel Ortaklık Eylem Planı'nın uygulanmasına ilişkin değerlendirme raporunun tartışılması 26 + 1 formatında NATO Genel Merkezi'nde yapıldı.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.mfa.gov.ge/index.php?sec_id=89&lang_id=ENG |başlık=Georgia's way to NATO |yayıncı=Mfa.gov.ge |tarih=27 Mayıs 2010 |erişimtarihi=2 Kasım 2010 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20080827220629/http://www.mfa.gov.ge/index.php?sec_id=89&lang_id=ENG |arşivtarihi=27 Ağustos 2008}}</ref> 2006 yılında Gürcistan parlamentosu, Gürcistan'ın NATO'ya entegrasyonu için çağrıda bulunan tasarıyı oybirliğiyle oyladı. Gürcistan'daki Gürcülerin ve politikacıların çoğunluğu NATO üyeliğini desteklemektedir.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.ndi.org/sites/default/files/NDI_November%202016%20poll_press%20release_ENG.pdf |başlık=NDI Poll: Economy Still Top Concern for Georgians; Support for NATO and EU Stable |yayıncı=National Democratic Institute |tarih=16 Ocak 2017 |erişimtarihi=27 Şubat 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170227233237/https://www.ndi.org/sites/default/files/NDI_November%202016%20poll_press%20release_ENG.pdf |arşivtarihi=27 Şubat 2017 |ölüurl=evet}}</ref>

Eylül 2019'da Rusya Dışişleri Bakanı [[Sergey Lavrov]], "NATO'nun sınırlarımıza yaklaşması Rusya için bir tehdittir" dedi.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=Lavrov: If Georgia Joins NATO, Relations Will Be Spoiled |url=http://georgiatoday.ge/news/17482/Lavrov%3A-If-Georgia-Joins-NATO%2C-Relations-Will-Be-Spoiled |iş=Georgia Today |tarih=26 Eylül 2019 |erişimtarihi=1 Ocak 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200927125849/http://georgiatoday.ge/news/17482/Lavrov%3A-If-Georgia-Joins-NATO%2C-Relations-Will-Be-Spoiled |arşivtarihi=27 Eylül 2020 |ölüurl=hayır }}</ref> Yalnızca Tiflis yönetimindeki toprakları kapsayan toplu savunma ile ilgili şartla [[NATO]] Gürcistan üyeliğini kabul ederse, (yani Gürcü toprakları [[Abhazya]] ve [[Güney Osetya]] hariç, her ikisi de şu anda Rusya tarafından desteklenen, [[Tanınmayan veya sınırlı şekilde tanınan devletler listesi|tanınmayan ayrılıkçı cumhuriyetlerdir]].) "Bir savaş başlatmayacağız, ancak bu tür bir davranış NATO ile ve ittifaka girmeye istekli ülkelerle ilişkilerimizi zayıflatacaktır."<ref name=LavrovNATO2019>{{Web kaynağı | url = https://agenda.ge/en/news/2019/2582 | başlık = Russian FM Lavrov supports resumption of flights to Georgia as Georgians 'realised consequences' of Haziran 20 | yayıncı = Agenda.ge | tarih = 26 Eylül 2019 | erişimtarihi = 29 Eylül 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190930041916/https://agenda.ge/en/news/2019/2582 | arşivtarihi = 30 Eylül 2019}}</ref>

[[George W. Bush]], ülkeyi ziyaret eden ilk ABD başkanı oldu.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4531273.stm |başlık=Europe &#124; Bush praises Georgian democracy |iş=BBC News |tarih=10 Mayıs 2005 |erişimtarihi=5 Mayıs 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20081219051617/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4531273.stm |arşivtarihi=19 Aralık 2008 |ölüurl=hayır}}</ref> [[Tiflis Uluslararası Havalimanı]]'na giden cadde o zamandan beri George W. Bush Caddesi olarak adlandırılıyor.<ref>[https://www.nytimes.com/aponline/us/AP-Bush.html Bush Heads to Europe for G – 8 Summit], ''The New York Times''</ref> 2 Ekim 2006 tarihinde, Gürcistan ve Avrupa Birliği, [[Avrupa Komşuluk Politikası]] kapsamında kabul edilen Gürcistan-Avrupa Birliği Eylem Planı metnine ilişkin ortak bir bildiri imzaladı. Eylem Planı, 14 Kasım 2006'da [[Brüksel]]'deki AB-Gürcistan İşbirliği Konseyi toplantısında resmi olarak onaylandı.<ref>[https://wayback.archive-it.org/all/20080813063117/http://www.civil.ge/eng/article.php?id=13747 EU, Georgia Sign ENP Action Plan], ''Civil Georgia'', 2 Ekim 2006.</ref> Haziran 2014'te AB ve Gürcistan, 1 Temmuz 2016'da yürürlüğe giren bir Ortaklık Anlaşması imzaladı.<ref>{{Web kaynağı |url=https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage_en/9740/EU/Georgia%20Association%20Agreement |başlık=EU/Georgia Association Agreement |yayıncı=EEAS |tarih=13 Eylül 2016 |erişimtarihi=27 Şubat 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170228080904/https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage_en/9740/EU/Georgia%20Association%20Agreement |arşivtarihi=28 Şubat 2017 |ölüurl=evet}}</ref> 13 Aralık 2016'da [[AB]] ve Gürcistan, Gürcistan vatandaşları için vize serbestliği konusunda anlaşmaya vardı.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2016/12/20-visa-liberalisation-georgia/ |başlık=Visas: Council confirms agreement on visa liberalisation for Georgia |yayıncı=European Council – Council of the European Union |tarih=20 Aralık 2016 |erişimtarihi=27 Şubat 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170228075025/http://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2016/12/20-visa-liberalisation-georgia/ |arşivtarihi=28 Şubat 2017 |ölüurl=hayır}}</ref> 27 Şubat 2017'de Konsey, AB'ye seyahat eden Gürcüler için herhangi bir 180 günlük süre içinde 90 günlük kalış süresi için vize serbestleştirme yönetmeliğini kabul etti.<ref>{{Web kaynağı |url=http://dsms.consilium.europa.eu/952/Actions/Newsletter.aspx?messageid=10910&customerid=8798&password=enc_4343363430443232_enc |başlık=Visas: Council adopts regulation on visa liberalisation for Georgians |yayıncı=European Council – Council of the European Union |tarih=27 Şubat 2017 |erişimtarihi=27 Şubat 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170227233648/http://dsms.consilium.europa.eu/952/Actions/Newsletter.aspx?messageid=10910&customerid=8798&password=enc_4343363430443232_enc |arşivtarihi=27 Şubat 2017 |ölüurl=evet}}</ref>

=== Ordu ===

[[Dosya:APC - Didgori-2.jpg|thumbnail|sağ|Gürcü yapımı [[Didgori-2]] 2011'de bir askeri geçit töreni sırasında]]

Gürcistan ordusu ya da diğer adıyla [[Gürcistan Savunma Kuvvetleri]] (GSK) [[Gürcistan Kara Kuvvetleri|Kara Kuvvetleri]] ve [[Gürcistan Hava Kuvvetleri|Hava Kuvvetleri]] olarak iki bölümden oluşur.<ref name="bilgiler">{{Web kaynağı |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gg.html |başlık=Georgia |yayıncı=Cia.gov |erişimtarihi=2 Mayıs 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20161114203408/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gg.html |arşivtarihi=14 Kasım 2016 |ölüurl=hayır}}</ref> GSK'ın misyonu ve işlevleri [[Gürcistan Anayasası]]'na, Gürcistan Savunma ve Ulusal Askeri Strateji Yasası'na ve Gürcistan'ın imzaladığı uluslararası anlaşmalara dayanmaktadır ve Savunma Bakanlığı'nın rehberliği ve yetkisi altında uygulanır. Gürcistan'ın 2017 askeri bütçesi, 2016 yılına göre 78 milyon [[Lari|₾]] artışla 748 milyonlarıdır. Askeri bütçenin en büyük kısmı, %62,5'i zırhlı kuvvetlere hazır olma ve güç geliştirme için tahsis edilmiştir.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=Budget |url=https://mod.gov.ge/assets/up-modul/uploads/pdf/2017-budget.pdf |erişimtarihi=26 Ocak 2017 |iş=Ministry of Defence of Georgia |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170202051200/https://mod.gov.ge/assets/up-modul/uploads/pdf/2017-budget.pdf |arşivtarihi=2 Şubat 2017 |ölüurl=evet}}</ref> Gürcistan, Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazandıktan sonra kendi [[savunma sanayisi]]ni geliştirmeye başladı. [[STC Delta]] tarafından yapılan ürünlerin ilk sergisi 1999'da yapıldı.<ref>{{Haber kaynağı|başlık=Delta History|url=http://delta.gov.ge/en/history/|erişimtarihi=21 Temmuz 2016|iş=STC Delta|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160705230154/http://delta.gov.ge/en/history/|arşivtarihi=5 Temmuz 2016|ölüurl=evet}}</ref> STC Delta şu anda zırhlı araçlar, topçu sistemleri, havacılık sistemleri, kişisel koruma ekipmanları ve küçük silahlar dahil olmak üzere çeşitli askeri teçhizat üretmektedir.<ref>{{Haber kaynağı|başlık=Delta Products|url=http://delta.gov.ge/en/product/|erişimtarihi=21 Temmuz 2016|iş=STC Delta|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160715003423/http://delta.gov.ge/en/product/|arşivtarihi=15 Temmuz 2016|ölüurl=evet}}</ref>

[[Irak Savaşı]]'nın sonraki dönemlerinde Gürcistan'ın [[Çok Uluslu Güç - Irak|Çok Uluslu Güç]]'te görev yapan 2.000'e kadar askeri vardı.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6433289.stm|iş=BBC News|başlık=Georgia to double troops in Iraq|tarih=9 Mart 2007|erişimtarihi=21 Temmuz 2016|ad=Matthew|soyadı=Collin|arşivurl=https://web.archive.org/web/20161222093803/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6433289.stm|arşivtarihi=22 Aralık 2016|ölüurl=hayır}}</ref> Gürcistan ayrıca [[Afganistan]]’da [[NATO]] liderliğindeki [[Uluslararası Güvenlik Yardım Gücü]]'ne katıldı. 2013'teki 1.560 askerle, o zamanlar [[NATO]] dışındaki<ref name="asker1">{{Haber kaynağı|başlık=MoD Releases Details on Georgian Troops Wounded in Mayıs  13 Helmand Attack|url=http://civil.ge/eng/article.php?id=26057|arşivurl=https://archive.today/20130619224603/http://civil.ge/eng/article.php?id=26057|ölüurl=evet|arşivtarihi=19 Haziran 2013|erişimtarihi=21 Temmuz 2016|gazete=Civil Georgia|tarih=14 Mayıs 2013}}</ref> en büyük ve kişi başına en fazla asker katkısı yapan ülkeydi.<ref>{{Haber kaynağı|başlık=Georgia deploying 750 soldiers to Afghanistan|url=http://www.hurriyetdailynews.com/default.aspx?pageid=438&n=georgia-deploying-750-soldiers-to-afghanistan-2010-04-08|erişimtarihi=21 Temmuz 2016|gazete=Hurriyet Daily News|tarih=4 Ağustos 2010|ajans=Agence France-Presse|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160506192621/http://www.hurriyetdailynews.com/default.aspx?pageid=438&n=georgia-deploying-750-soldiers-to-afghanistan-2010-04-08|arşivtarihi=6 Mayıs 2016|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Haber kaynağı |url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/georgia/6809222/Why-Georgia-sends-troops-to-Afghanistan.html |başlık=Why Georgia sends troops to Afghanistan |author=Mikheil Saakashvili |gazete=The Daily Telegraph |tarih=14 Aralık 2009 |erişimtarihi=21 Temmuz 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160429042325/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/georgia/6809222/Why-Georgia-sends-troops-to-Afghanistan.html |arşivtarihi=29 Nisan 2016 |ölüurl=hayır}}</ref> 11.000'den fazla Gürcü askeri Afganistan'da rotasyona tabi tutuldu.<ref>{{Web kaynağı|soyadı1=Ostroska|ad1=Jessica|başlık=Georgian Army ends mission in Helmand|url=http://www.isaf.nato.int/article/news/georgian-army-ends-mission-in-helmand.html|website=Afghanistan International Security Assistance Force|erişimtarihi=21 Temmuz 2016|tarih=16 Temmuz 2014|ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140808050637/http://www.isaf.nato.int/article/news/georgian-army-ends-mission-in-helmand.html|arşivtarihi=8 Ağustos 2014}}</ref> 2015 itibarıyla, Afganistan'da 31 Gürcü askerin çoğu [[Helmend|Helmand operasyonu]] sırasında öldü<ref>{{Web kaynağı |url=http://civil.ge/eng/article.php?id=28590 |arşivurl=https://wayback.archive-it.org/all/20171011201230/http://civil.ge/eng/article.php?id=28590 |ölüurl=evet|arşivtarihi=11 Ekim 2017 |başlık=Georgian Soldier Killed in Afghanistan |tarih=23 Eylül 2015 |erişimtarihi=21 Temmuz 2016 }}</ref> ve 35'i ampute dahil 435'i yaralandı.<ref name=asker2>{{Haber kaynağı |başlık=Georgian Troops End Mission in Helmand |url=http://civil.ge/eng/article.php?id=27498 |arşivurl=https://archive.today/20140805223625/http://civil.ge/eng/article.php?id=27498 |ölüurl=evet|arşivtarihi=5 Ağustos 2014 |erişimtarihi=21 Temmuz 2016 |ajans=Civil Georgia |tarih=17 Temmuz 2014 }}</ref><ref>{{Haber kaynağı|başlık=Georgian Soldier Succumbs to Injuries Suffered in Afghanistan|url=http://civil.ge/eng/article.php?id=28333|arşivurl=https://wayback.archive-it.org/all/20171011201239/http://civil.ge/eng/article.php?id=28333|ölüurl=evet|arşivtarihi=11 Ekim 2017|erişimtarihi=8 Haziran 2015|iş=Civil Georgia|tarih=8 Haziran 2015}}</ref>

=== Kolluk Kuvvetleri ===

[[Dosya:Georgian police in front of the Parliament.jpg|küçükresim|sol|Gürcistan Devriye Polisi tarafından kullanılan bir Škoda Octavia Polis Otosu]]

Gürcistan'da kanun yaptırımı Gürcistan İçişleri Bakanlığı tarafından yürütülür ve sağlanır. Son yıllarda, Gürcistan İçişleri Bakanlığı'nın Devriye Polis Departmanı, artık polisin daha önce özel bağımsız devlet kurumları tarafından yerine getirilen pek çok görevi üstlendiği radikal bir dönüşüm geçirdi. Polis tarafından yerine getirilen yeni görevler arasında sınır güvenliği, gümrük işlevleri ve sözleşmeli güvenlik hükümleri bulunmaktadır ; ikinci işlev, özel 'güvenlik polisi' tarafından gerçekleştirilir. Ulusal güvenlik adına toplanan istihbarat artık [[Gürcistan İstihbarat Servisi]]'nin görev alanı olmuştur.

2005 yılında Başkan [[Miheil Saakaşvili]], yolsuzluk nedeniyle Gürcistan Ulusal Polisi'nin tüm trafik polislerini (yaklaşık 30.000 polis memuru) kovdu.<ref name="kovuldu">{{Web kaynağı|yazar=Mark McDonald, Knight Ridder Newspapers |url=http://www.mcclatchydc.com/190/story/11216.html |arşivurl=https://archive.today/20130111043128/http://www.mcclatchydc.com/190/story/11216.html |ölüurl=evet|arşivtarihi=11 Ocak 2013 |başlık=Firing of traffic police force stands as a symbol of hope in Georgia &#124; McClatchy |yayıncı=Mcclatchydc.com |erişimtarihi=30 Ekim 2012}}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=4849472 |başlık=Georgia's National Police Corruption Project |yayıncı=NPR |tarih=15 Eylül 2005 |erişimtarihi=30 Ekim 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20121127222146/http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=4849472 |arşivtarihi=27 Kasım 2012 |ölüurl=hayır}}</ref> Daha sonra acemi erler etrafında yeni bir kuvvet oluşturuldu.<ref name="kovuldu"/> [[ABD Dışişleri Bakanlığı]]'nın Uluslararası Narkotik ve Yasa Uygulama İşleri Bürosu, eğitim çabalarına yardım sağlamış ve danışmanlık sıfatıyla hareket etmeye devam etmektedir.<ref>[https://archive.today/20120707233212/http://findarticles.com/p/articles/mi_m0OXU/is_8_60/ai_n15387346 Building security in the Republic of Georgia] ''Andrew Stamer'' 1 Haziran 2007'de erişildi.</ref>

Yeni "Patruli" kuvveti yaygın yolsuzlukla suçlanan trafik polisinin yerini almak üzere ilk olarak 2005 yazında tanıtıldı.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.president.gov.ge/?l=E&m=0&sm=3&st=120&id=211 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110614173627/http://www.president.gov.ge/?l=E&m=0&sm=3&st=120&id=211 |ölüurl=evet|arşivtarihi=14 Haziran 2011 |başlık=Remarks by President Saakashvili at the CIS Summit in Tbilisi |yayıncı=President of Georgia |tarih=3 Haziran 2005 |erişimtarihi=23 Aralık 2007}}</ref> Polis, 2004 yılında 022 (şu anda 112) Acil telefon numarası hizmetini başlatmıştır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://georgia.usembassy.gov/wardenmessage20041019.html |başlık=Security Notice |yayıncı=American Embassy Tbilisi |erişimtarihi=23 Aralık 2007 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20070815111418/http://georgia.usembassy.gov/wardenmessage20041019.html |arşivtarihi=15 Ağustos 2007 |ölüurl=evet}}</ref>

=== İnsan Hakları ===

Gürcistan'da insan hakları, [[Gürcistan Anayasası|ülkenin anayasası]] tarafından güvence altına alınmıştır. Gürcistan Parlamentosu tarafından bu tür hakların uygulanmasını sağlamak için seçilen bağımsız bir insan hakları savunucusu bulunmaktadır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.ombudsman.ge |başlık=Georgia's public defender |yayıncı=Ombudsman.ge |erişimtarihi=3 Temmuz 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110721025943/http://www.ombudsman.ge/ |arşivtarihi=21 Temmuz 2011 |ölüurl=evet}}</ref> Gürcistan, [[Ulusal Azınlıkların Korunmasına İlişkin Çerçeve Sözleşmesi]]'ni 2005 yılında onaylamıştır. "Hoşgörü" STK'sı, uygulanmasına ilişkin alternatif raporunda, Azeri okullarının sayısındaki hızlı bir düşüşten ve Azeri okullarına [[Azerice]] konuşmayan müdür atama vakalarından söz etmektedir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.minelres.lv/reports/georgia/Shadow_Report_Georgia_2008.pdf |başlık=Alternative report on the implementation by Georgia of the Framework Convention for the Protection of National Minorities in the region of Kvemo Kartli – Tbilisi, 2008 – s. 58–59 |erişimtarihi=3 Temmuz 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110718173634/http://www.minelres.lv/reports/georgia/Shadow_Report_Georgia_2008.pdf |arşivtarihi=18 Temmuz 2011 |ölüurl=evet}}</ref>

Hükûmet, 26 Mayıs 2011 tarihinde [[Nino Burcanadze]] liderliğindeki protestocuları, [[Rustaveli Bulvarı]]'nı bağımsızlık günü yürüyüşü için açmayı reddetmelerinin ardından göz yaşartıcı gaz ve plastik mermilerle dağıttığı için gösteri izinleri ve alternatif bir mekan seçmeleri teklif edilmesine rağmen aşırı güç kullandığı iddiasıyla eleştirildi.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.news.az/articles/Georgia/37341 |başlık=US, Britain, call for probe into Mayıs  26 events in Georgia |yayıncı=News.Az |tarih=28 Mayıs 2011 |erişimtarihi=3 Temmuz 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110601003707/http://www.news.az/articles/georgia/37341 |arşivtarihi=1 Haziran 2011 |ölüurl=evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı |yazar=Rachel Denber, Europe and Central Asia deputy director |url=https://www.hrw.org/en/news/2011/05/26/georgia-police-used-excessive-force-peaceful-protests |başlık=Georgia: Police Used Excessive Force on Peaceful Protests &#124; Human Rights Watch |yayıncı=Hrw.org |tarih=26 Mayıs 2011 |erişimtarihi=3 Temmuz 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110702215753/http://www.hrw.org/en/news/2011/05/26/georgia-police-used-excessive-force-peaceful-protests |arşivtarihi=2 Temmuz 2011 |ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı|başlık=Tbilisi Mayor's Offers Protesters Alternative Venues for Rally|url=http://civil.ge/eng/article.php?id=23518|yayıncı=Civil.ge|erişimtarihi=30 Ekim 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110722174050/http://civil.ge/eng/article.php?id=23518|arşivtarihi=22 Temmuz 2011|ölüurl=evet}}</ref><ref name="ABC-AP">{{Haber kaynağı|url=https://abcnews.go.com/International/wireStory?id=13688230|başlık=Georgian Police Say 2 Killed in Protest Dispersal|soyadı=Misha |ad=Dzhindzhikhashvili |tarih=26 Mayıs 2011|iş=[[ABC News]]|ajans=Associated Press|erişimtarihi=24 Aralık 2011|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120122114205/https://abcnews.go.com/International/wireStory?id=13688230|arşivtarihi=22 Ocak 2012|ölüurl=hayır}}</ref> İnsan hakları aktivistleri protestoların barışçıl olduğunu savunurken, hükûmet birçok protestocunun maskeli olduğuna ve ağır sopalarla ve molotofkokteylleriyle silahlandırıldığına dikkat çekti.<ref>{{Web kaynağı|başlık=Audio, Video Recordings Implicate Protest Leaders to 'Plotting Violence'|url=http://civil.ge/eng/article.php?id=23537|yayıncı=Civil.ge|erişimtarihi=30 Ekim 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20121025190210/http://civil.ge/eng/article.php?id=23537|arşivtarihi=25 Ekim 2012|ölüurl=evet}}</ref> Gürcü muhalefet lideri Nino Burcanadze, darbe planlamakla ilgili suçlamaların temelsiz olduğunu ve protestocuların eylemlerinin meşru olduğunu söyledi.<ref name="ABC-AP"/><ref>{{Haber kaynağı |author=Luke Harding in Moscow and agencies |url=https://www.theguardian.com/world/2009/apr/09/georgia-protests-mikheil-saakashvili |başlık=Thousands gather for street protests against Georgian president Mikheil Saakashvili |iş=The Guardian |yer=Birleşik Krallık|erişimtarihi=3 Temmuz 2011 |tarih=9 Nisan 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20130906100645/http://www.theguardian.com/world/2009/apr/09/georgia-protests-mikheil-saakashvili |arşivtarihi=6 Eylül 2013 |ölüurl=hayır}}</ref>

Gürcistan, bağımsızlığından bu yana uyuşturucuya karşı sert politikalar sürdürdü ve [[esrar]] kullanımı için bile uzun cezalar verdi. Bu, insan hakları aktivistlerinden eleştiri aldı<ref>{{Haber kaynağı|başlık=PM Strongly Against of Marijuana Decriminalization|url=http://civil.ge/eng/article.php?id=28323|erişimtarihi=25 Aralık 2016|iş=Civil Georgia|tarih=4 Haziran 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20161226055919/http://civil.ge/eng/article.php?id=28323|arşivtarihi=26 Aralık 2016|ölüurl=hayır}}</ref> ve protestolara yol açtı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.opendemocracy.net/od-russia/tamar-papalashvili/fighting-back-against-georgia-s-war-on-drugs | başlık = Fighting back against Georgia's war on drugs | yayıncı = openDemocracy | tarih = 15 Aralık 2016 | erişimtarihi = 14 Ocak 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170113074224/https://www.opendemocracy.net/od-russia/tamar-papalashvili/fighting-back-against-georgia-s-war-on-drugs | arşivtarihi = 13 Ocak 2017}}</ref> Sivil toplum kuruluşlarından gelen davalara yanıt olarak, 2018'de Gürcistan Anayasa Mahkemesi "marihuana tüketimi özgür kişilik hakkı tarafından korunan bir eylemdir"<ref>[https://www.forbes.com/sites/breannawilson/2018/09/05/berlin-is-out-tbilisi-is-in-georgias-capital-is-this-years-most-exciting-city/?sh=5ff1accb479d Berlin is Out, Tbilisi is In] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20210805114851/https://www.forbes.com/sites/breannawilson/2018/09/05/berlin-is-out-tbilisi-is-in-georgias-capital-is-this-years-most-exciting-city/?sh=5ff1accb479d |tarih=5 Ağustos 2021 }}, [[Forbes]], September 2018</ref> ve "[Esrarın] yalnızca kullanıcının sağlığına zarar verebilmesi sonuçtan kullanıcının kendini sorumlu tutar. Bu tür eylemlerin sorumluluğu halk için tehlikeli sonuçlara yol açmaz" şeklinde hükmetti.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=Georgian Court Abolishes Fines For Marijuana Consumption |url=https://www.rferl.org/a/georgian-constitutional-court-abolishes-fines-for-marijuana-consumption/29399496.html |erişimtarihi=9 Ağustos 2018 |iş=Radio Free Europe/Radio Liberty |tarih=30 Temmuz 2018 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180808115257/https://www.rferl.org/a/georgian-constitutional-court-abolishes-fines-for-marijuana-consumption/29399496.html |arşivtarihi=8 Ağustos 2018 |ölüurl=hayır }}</ref> Bu kararla Gürcistan, esrarın çocukların yanında kullanılmasının hala yasak olmasına rağmen [[Esrarın yasallığı|dünyada esrarı yasallaştıran ilk ülkelerden]] biri oldu.<ref>{{Haber kaynağı |soyadı1=Wayne |ad1=Shawn |başlık=Smoking Marijuana Legalized in Georgia |url=http://georgiatoday.ge/news/11592/Smoking-Marijuana-Legalized-in-Georgia |erişimtarihi=9 Ağustos 2018 |iş=Georgia Today |tarih=30 Temmuz 2018 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180808160506/http://georgiatoday.ge/news/11592/Smoking-Marijuana-Legalized-in-Georgia |arşivtarihi=8 Ağustos 2018 |ölüurl=hayır }}</ref>

== Coğrafya ==
{{Ana|Gürcistan coğrafyası}}

[[Dosya:Koppen-Geiger Map GEO present.svg|küçükresim|Gürcistan'ın Köppen iklim sınıflandırma haritası]]

Gürcistan çoğunlukla [[Güney Kafkasya]]'da yer alırken, ülkenin [[Doğu Gürcistan|bazı kısımları]] da [[Kuzey Kafkasya]]'da bulunmaktadır.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/100270/Caucasus 'Caucasus (region and mountains, Eurasia)'] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100427041609/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/100270/Caucasus |tarih=27 Nisan 2010}}. ''[[Encyclopædia Britannica]]''</ref><ref>{{web kaynağı|url=http://cesww.fas.harvard.edu/ces_definition.html|başlık=CESWW – Definition of Central Eurasia|yayıncı=Cesww.fas.harvard.edu|erişimtarihi=6 Ağustos 2010|ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20100805052739/http://cesww.fas.harvard.edu/ces_definition.html|arşivtarihi=5 Ağustos 2010}}</ref> Ülke [[41. kuzey enlemi|41 °]] ve [[44. kuzey enlemi|44 ° K]] enlemleri ile [[40. doğu meridyeni|40 °]] ve [[47. doğu meridyeni|47 ° D]] boylamları arasında yer alır ve 67.900&nbsp;km² (26.216 sq mi) alana sahiptir. Çok dağlık bir ülkedir. [[Lihi Sıradağları]] ülkeyi doğu ve batı kısımlarına ayırır.<ref name="çevre">{{web kaynağı|url=http://www.cac-biodiversity.org/geo/geo_geography.htm |başlık=Georgia:Geography |yayıncı=Cac-biodiversity.org |erişimtarihi=3 Temmuz 2011 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110511110424/http://www.cac-biodiversity.org/geo/geo_geography.htm |arşivtarihi=11 Mayıs 2011 }}</ref> Tarihsel olarak, Gürcistan'ın batı kısmı Kolhis olarak bilinirken, doğu platosuna İberya deniyordu. Karmaşık bir coğrafi ortam nedeniyle dağlar, [[Svaneti]]'nin kuzey bölgesini Gürcistan'ın geri kalanından da izole eder.

[[Büyük Kafkas Sıradağları]], Gürcistan'ın kuzey sınırını oluşturur.<ref name="çevre"/> Sıradağlardan Rusya topraklarına giden ana yollar, [[Şida Kartli]] ile Kuzey Osetya arasındaki [[Roki Tüneli]]'nden ve (Gürcü Hevi bölgesinde) [[Daryal Boğazı]]'ndan geçmektedir. Roki Tüneli, [[2008 Güney Osetya Savaşı|2008 Rus-Gürcü Savaşı]]'nda Rus ordusu için hayati öneme sahipti, çünkü Kafkas Dağları'ndan geçen tek doğrudan yoldu. Ülkenin güney kısmı [[Küçük Kafkas Dağları]] ile sınırlanmıştır.<ref name="çevre"/> Büyük Kafkas Sıradağları, [[deniz seviyesi]]nden 5.000 metre yüksekliğe ve daha fazlasına ulaşan en yüksek zirveler ile Küçük Kafkas Dağları'ndan çok daha yüksektir.

Gürcistan'daki en yüksek dağ 5.068 metre ile [[Şhara|Şhara Dağı]]'dır ve ikinci en yüksek dağ deniz seviyesinden 5.059&nbsp;m yükseklikteki Janga Dağı'dır.<ref name="coğ1"/> Diğer önemli zirveler arasında [[Kazbek Dağı]] 5.047&nbsp;m, Şota Rustaveli 4.860&nbsp;m, Tetnuldi 4.858&nbsp;m, [[Uşba]] 4.700&nbsp;m (15.420&nbsp;ft) ve [[Ailama]] 4.547&nbsp;m yükseklikteki bulunmaktadır.<ref name="çevre"/> Belirtilen zirvelerden sadece Kazbek [[volkanik]] kökenlidir. [[Kazbek]] ve Şhara arasındaki bölgede (Ana Kafkasya Sıradağları boyunca yaklaşık 200&nbsp;km (124 mil) mesafe) çok sayıda buzul vardır. Bugün Kafkasya'da bulunan 2.100 buzulun yaklaşık [[Gürcistan'daki buzullar|%30'u Gürcistan'da bulunuyor]].

[[Dosya:268A5992 HDR.jpg|küçükresim|sol|Kuzeydoğu Gürcistan'daki [[Tuşeti]] bölgesi.]]

Küçük Kafkas Dağları terimi genellikle Lihi Sıradağları ile Büyük Kafkas Sıradağları'na bağlanan güney Gürcistan'ın dağlık (yayla) alanlarını tanımlamak için kullanılır.<ref name="çevre"/> Alan, iki ayrı alt bölgeye ayrılabilir; Büyük Kafkas Sıradağları'na paralel uzanan Küçük Kafkas Dağları ve Küçük Kafkas Dağları'nın hemen güneyinde yer alan Güney Gürcistan Volkanik Yaylası.

Genel olarak bölge, çeşitli birbirine bağlı dağ sıraları (büyük ölçüde volkanik kökenli) ve yüksekliği 3.400 metreyi aşmayan platolar ile karakterize edilebilir. Bölgenin öne çıkan özellikleri arasında [[Cavaheti Volkanik Platosu]], Tabatskuri ve Paravani gibi göller, maden suyu ve kaplıcalar bulunmaktadır. Gürcistan'daki iki büyük nehir [[Rioni]] ve [[Kura|Mtkvari]]'dir. Güney Gürcistan Volkanik Yaylası, yüksek sismik aktiviteye sahip genç ve dengesiz bir jeolojik bölgedir ve Gürcistan'da kaydedilen en önemli depremlerden bazılarını yaşamıştır.

[[Krubera mağarası]], dünyanın bilinen en derin mağarasıdır. Abhazya'da [[Gagra Sıradağları]]'nın [[Arabika Masifi]]'nde yer almaktadır. 2001 yılında, bir Rus-Ukraynalı ekip, 1.710 metrelik dünya mağara derinlik rekorunu burada kırmıştı. 2004 yılında, [[Ukrayna]]lı bir ekip [[speleoloji]] tarihinde ilk kez 2.000 metrelik işareti geçtiğinde, üç seferin her birinde nüfuz derinliği artırıldı. Ekim 2005'te, mağaranın bilinen derinliğini daha da artıran CAVEX ekibi tarafından keşfedilmemiş bir bölüm bulundu. Bu keşif, mağaranın 2.140 metre olan bilinen derinliğini doğruladı.

“Gürcistan Ulusal Atlası”, ülkenin kapsamlı bir portresini veriyor. Atlas, Gürcistan'ın onur konuğu olduğu [[Frankfurt Kitap Fuarı]] 2018'de tanıtıldı.<ref>Nana Bolashvili, Andreas Dittmann, Lorenz King, Vazha Neidze (eds.): ''National Atlas of Georgia'', s. 138, Steiner Verlag, 2018, {{ISBN|978-3-515-12057-9}}</ref> İngilizce dilinde hazırlanan bu ilk Gürcistan Ulusal Atlası'na birkaç yıllık hazırlık çalışmaları sırasında 100'den fazla bilim insanı ve haritacı katkıda bulundu. 200'ün üzerinde geniş formatlı tematik harita ve rakamlar, [[Fiziki coğrafya|fiziki]] ve [[beşeri coğrafya]]dan [[ekonomi]] ve [[politika]]ya kadar ülkeyle ilgili tüm konular hakkında bilgi içermektedir. Ayrıntılı içindekiler tablosu iki dillidir (İngilizce, Almanca) ve metinlerin ve haritaların kolayca bulunmasına yardımcı olur.<ref>[http://www.steiner-verlag.de/uploads/tx_crondavtitel/datei-datei/9783515120579_i.pdf] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200801091404/http://www.steiner-verlag.de/uploads/tx_crondavtitel/datei-datei/9783515120579_i.pdf|tarih=1 Ağustos 2020}} ''National Atlas of Georgia'', ss. VIII ve IX.</ref>

=== Topoğrafya ===
[[Dosya:Physical Map of Georgia (en).svg|küçükresim|Gürcistan fiziki haritası]]

Ülkenin sınırları içindeki manzara oldukça çeşitlidir. Batı Gürcistan'ın manzarası alçak bataklık ormanları, bataklıklar ve ılıman [[yağmur ormanları]]ndan uçsuz bucaksız kar ve buzullara kadar çeşitlilik gösterirken, ülkenin doğu kesiminde küçük [[Yarı kurak iklim|yarı-kurak]] ovalar bile bulunuyor. Ormanlar Gürcistan topraklarının yaklaşık %40'ını kaplarken, [[Alpin çayırlar|alpin]]/[[Subalpin kuşak|subalpin bölgesi]] arazinin yaklaşık %10'unu oluşturmaktadır.

Batı Gürcistan'ın deniz seviyesinin altında kalan bölgelerinde doğal yaşam alanlarının çoğu, arazinin tarımsal gelişimi ve [[kentleşme]] nedeniyle son 100 yılda ortadan kayboldu. [[Kolhis Ovası]]'nı kaplayan ormanların büyük çoğunluğu, millî parklara ve rezervlere dahil edilen bölgeler (örneğin, [[Paliastomi Gölü]] alanı) dışında, şu anda neredeyse yok. Şu anda, orman örtüsü genellikle alçakta kalan alanların dışında kalmaktadır ve çoğunlukla dağ eteklerinde ve dağlarda yer almaktadır. Batı Gürcistan ormanları esas olarak [[deniz seviyesi]]nden 600 metre yüksekliğin altında yaprak döken ağaçlardan oluşur ve [[meşe]], [[gürgen]], [[kayın]], [[karaağaç]], [[dişbudak]] ve [[kestane]] gibi türler içerir. [[Şimşir]] gibi yaprak dökmeyen türler de birçok bölgede bulunabilir. Gürcistan'ın 4000 yüksek rakım bitkisinin yaklaşık 1000'i bu ülkeye [[endemik (biyoloji)|özgü]]dür.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.endemic-species-caucasus.info/ |başlık=Endemic Species of the Caucasus |yayıncı=Endemic-species-caucasus.info |tarih=7 Ocak 2009 |erişimtarihi=5 Mayıs 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20090412080946/http://www.endemic-species-caucasus.info/ |arşivtarihi=12 Nisan 2009 |ölüurl=hayır}}</ref>

[[Dosya:Vardzia and Mtkvari valley, Georgia.jpg|küçükresim|sol|[[Vardzia]] mağara kenti ve [[Kura Nehri]] vadisi]]

[[Acara Özerk Cumhuriyeti|Acara]]'daki [[Mesheti Sıradağları]]'nın batı-orta yamaçları ve Megrelya ve Abhazya'daki çeşitli yerler ılıman [[yağmur ormanları]] ile kaplıdır. Deniz seviyesinden 600-1.000 metre yükseklikte yaprak döken orman, bitki yaşamını oluşturan hem [[geniş yapraklılar|geniş yapraklı]] hem de [[iğne yapraklı]] türlerle karışır. Bölge ağırlıklı olarak kayın, ladin ve köknar ormanlarından oluşur. 1.500-1.800 metreden sonra orman büyük ölçüde iğne yapraklı hale gelir. Ağaç örtüsü genellikle yaklaşık 1.800 metrede biter ve çoğu bölgede deniz seviyesinden 3.000 metre yüksekliğe kadar uzanan Alpin bölgesi görülür. Uçsuz bucaksız kar ve buzul bölgesi, 3.000 metrelik çizginin üzerindedir.

Doğu Gürcistan'ın manzarası ([[Lihi Sıradağları]]'nın doğusundaki bölge), batıdakinden oldukça farklıdır ancak batıdaki [[Kolhis Ovası]]'na benzer şekilde, [[Kura]] ve [[Alazani]] nehir ovaları dahil olmak üzere Doğu Gürcistan'ın tüm alçak alanlarının neredeyse tamamı tarımsal amaçlarla [[Ormansızlaşma|ormansızlaştırılmıştır]]. Ayrıca, bölgenin nispeten daha kuru iklimi nedeniyle, alçak düzlüklerin bir kısmı (özellikle Kartli ve güneydoğu Kaheti) hiçbir zaman ormanlarla kaplı değildi.

Doğu Gürcistan'ın genel manzarası, dağlarla ayrılmış çok sayıda vadi ve boğazdan oluşur. Batı Gürcistan'ın aksine, bölgedeki ormanların yaklaşık yüzde 85'i yaprak döken ormandır. İğne yapraklı ormanlar yalnızca [[Borcomi Boğazı]]'nda ve en batı bölgelerde hakimdir. Yaprak döken ağaç türleri arasında [[kayın]], [[meşe]] ve [[gürgen]] baskındır. Diğer yaprak döken türler arasında birkaç çeşit [[akçaağaç]], [[titrek kavak]], [[dişbudak]] ve [[fındık]] bulunur. Yukarı Alazani Nehri Vadisi [[Porsuk (bitki)|porsuk]] ormanları içerir.

Deniz seviyesinden 1.000 metrenin üzerindeki yüksek rakımlarda (özellikle [[Tuşeti]], [[Hevsureti]] ve [[Hevi]] bölgelerinde), [[çam]] ve [[huş]] ormanları hakimdir. Genel olarak, Gürcistan'ın doğusundaki ormanlar deniz seviyesinden 500-2.000 metre yüksekte bulunur ve dağlık bölge 2.000-2.300 ile 3.000-3.500 metre arasında değişir. Geriye kalan tek büyük, alçak ormanlar [[Kaheti]]'nin [[Alazani]] Vadisi'nde kalıyor. Uçsuz bucaksız kar ve buzul bölgesi, doğu Gürcistan'ın çoğu bölgesinde 3.500 metrelik çizginin üzerinde yer almaktadır.

=== İklim ===

Gürcistan'ın iklimi, ülkenin küçüklüğü göz önüne alındığında son derece çeşitlidir. Kabaca ülkenin doğu ve batı kısımlarına karşılık gelen iki ana iklim bölgesi vardır. [[Büyük Kafkas Sıradağları]], Gürcistan'ın iklimini yumuşatmada önemli bir rol oynar ve ülkeyi kuzeyden gelen daha soğuk hava kütlelerinin girmesine karşı korur. [[Küçük Kafkas Dağları]], bölgeyi güneyden gelen kuru ve sıcak hava kütlelerinin etkisinden kısmen korumaktadır.

[[Dosya:Batumi Botanical Garden. Black Sea.jpg|küçükresim|sol|[[Batum]]'un [[Karadeniz]] kıyısı, Batı Gürcistan]]

Batı Gürcistan'ın çoğu, yıllık yağış miktarı 1,000-4,000&nbsp;mm. arasında değişen nemli subtropikal bölgenin kuzey çevresi içinde yer almaktadır. Yağış, sonbahar aylarında özellikle yoğun olabilmesine rağmen, yağışlar yıl boyunca eşit olarak dağılma eğilimindedir. Bölgenin iklimi yüksekliğe göre önemli ölçüde değişir ve batı Gürcistan'ın alçak bölgelerinin çoğu yıl boyunca nispeten ılıkken, etek ve dağlık alanlar (Büyük ve Küçük Kafkas Dağları dahil) serin, yağışlı yazlar ve karlı kışlar yaşar (kar örtüsü çoğu bölgede 2 metreyi aşıyor). Acara, [[Kobuleti]]'nin doğusundaki [[Mesheti Sıradağları|Mtirala Dağı]] [[yağmur ormanları]]nın yılda yaklaşık 4,500&nbsp;mm. yağış aldığı [[Kafkasya]]'nın en yağışlı bölgesidir.

Doğu Gürcistan, nemli subtropikalden kıtaya geçiş iklimine sahiptir. Bölgenin hava durumu, hem doğudan gelen kuru [[Hazar Denizi|Hazar]] hava kütleleri hem de batıdan gelen nemli [[Karadeniz]] hava kütlelerinden etkilenir. Karadeniz'den nemli hava kütlelerinin nüfuzu, ülkenin doğu ve batı kısımlarını ayıran sıradağlar ([[Lihi Dağları|Lihi]] ve [[Mesheti]]) tarafından genellikle engellenir. Yıllık yağış batı Gürcistan'ınkinden önemli ölçüde daha azdır ve 400-1.600&nbsp;mm arasında değişmektedir.

En yağışlı dönemler genellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında meydana gelirken, kış ve yaz ayları en kurak dönemdir. Doğu Gürcistan'ın çoğu, sıcak yazlar (özellikle deniz seviyesinin altında olan bölgelerde) ve nispeten soğuk kışlar yaşar. Ülkenin batı kesimlerinde olduğu gibi, 1.500 metrenin üzerindeki iklim koşullarının alçakta bulunan bölgelere göre önemli ölçüde daha soğuk olduğu doğu Gürcistan'da yükseklik önemli bir rol oynamaktadır. 2.000 metrenin üzerinde uzanan bölgeler, yaz aylarında bile sık sık don yaşar.

[[Dosya:Kazbeg banner.jpg|küçükresim|orta|upright=4.09|<center>[[Kazbek]] dağ manzarası</center>]]

=== Biyoçeşitlilik ===
{{Ayrıca bakınız|Karadeniz'deki balıklar listesi}}

[[Dosya:Georgia Shepherd.jpg|küçükresim|[[Gürcü çoban köpeği]]]]

Yüksek peyzaj çeşitliliği ve düşük enlemi nedeniyle Gürcistan, 648 [[omurgalı]] türü (dünya çapında bulunan türlerin %1'inden fazlası) dahil olmak üzere yaklaşık 5.601 hayvan türüne ev sahipliği yapmaktadır ve bu türlerin çoğu endemiktir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.biodiversity-georgia.net/index.php?taxon=Chordata |başlık=Eucariota, Animalia, Chordata |yayıncı=Institute of Ecology |tarih=2015 |website=Georgian Biodiversity Database |erişimtarihi=7 Haziran 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160625014140/http://www.biodiversity-georgia.net/index.php?taxon=Chordata |arşivtarihi=25 Haziran 2016 |ölüurl=evet}}</ref> Ormanlarda [[kahverengi ayı]]lar, [[kurt]]lar, [[vaşak]]lar ve [[iran parsı|kafkas leoparları]] gibi bir dizi büyük [[etobur]] yaşar. [[Bayağı sülün]] (Kolhis Sülünü olarak da bilinir), Gürcistan'ın endemik bir kuşudur ve dünyanın geri kalanında önemli bir [[Tavuksular|av kuşu]] olarak yaygın şekilde tanıtılmıştır. Omurgasız hayvan türlerinin sayısının çok yüksek olduğu düşünülmektedir, ancak veriler çok sayıda yayına dağıtılmıştır. Örneğin Gürcistan'ın [[örümcek]] kontrol listesi 501 türü içermektedir.<ref name="örümcek">{{Web kaynağı|url=http://caucasus-spiders.info/introduction/checklists/ |başlık=Caucasian Spiders " Checklists & Maps |yayıncı=Caucasus-spiders.info |erişimtarihi=5 Mayıs 2009 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20090328225817/http://caucasus-spiders.info/introduction/checklists/ |arşivtarihi=28 Mart 2009 }}</ref> Rioni Nehri, nesli tükenmekte olan piç mersinbalığının üreme popülasyonunu içerebilir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://wwf.panda.org/wwf_news/?364051/ship-sturgeon-georgia | başlık = Dramatic Double Sturgeon Discovery in Georgia | yayıncı = WWF | tarih = 15 Haziran 2020 | erişimtarihi = 26 Haziran 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200629124703/https://wwf.panda.org/wwf_news/?364051/ship-sturgeon-georgia | arşivtarihi = 29 Haziran 2020}}</ref>

Gürcistan'dan liken oluşturan türler de dahil olmak üzere 6.500'den biraz fazla [[mantar]] türü kaydedilmiştir<ref>Nakhutsrishvili, I.G. ["Flora of Spore Producing Plants of Georgia (Summary)"]. 888 ss., Tbilisi, Academy of Science of the Georgian SSR, 1986</ref><ref name="mantar">{{Web kaynağı |url=http://www.cybertruffle.org.uk/robigalia/eng/index.htm |başlık=Cybertruffle's Robigalia – Observations of fungi and their associated organisms |yayıncı=cybertruffle.org.uk |erişimtarihi=27 Temmuz 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110920032737/http://www.cybertruffle.org.uk/robigalia/eng/index.htm |arşivtarihi=20 Eylül 2011 |ölüurl=hayır}}</ref> ancak bu sayı tam olmaktan uzaktır. Henüz kaydedilmemiş türler de dahil olmak üzere Gürcistan'da meydana gelen gerçek toplam mantar türü sayısı, şimdiye kadar dünya çapındaki tüm mantarların yalnızca yaklaşık yüzde yedisinin keşfedildiği genel kabul gören tahmin göz önüne alındığında, muhtemelen çok daha yüksek olacaktır.<ref>Kirk, s.M., Cannon, s.F., Minter, D.W. ve Stalpers, J. "Dictionary of the Fungi". Edn 10. CABI, 2008</ref> Mevcut bilgi miktarı hala çok küçük olmasına rağmen, Gürcistan'a özgü mantar türlerinin sayısını tahmin etmek için ilk çaba gösterilmiş ve 2.595 tür, geçici olarak ülkenin olası endemikleri olarak belirlenmiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.cybertruffle.org.uk/gruzfung/eng/endelist.htm |başlık=Fungi of Georgia – potential endemics |yayıncı=cybertruffle.org.uk |erişimtarihi=27 Temmuz 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110927173031/http://www.cybertruffle.org.uk/gruzfung/eng/endelist.htm |arşivtarihi=27 Eylül 2011 |ölüurl=hayır}}</ref> Gürcistan'dan mantarlarla bağlantılı olarak 1.729 bitki türü kaydedilmiştir.<ref name="mantar"/> [[Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği]]'ne göre, Gürcistan'da 4.300 damarlı bitki türü var.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.iucn.org/content/georgia-%E2%80%93-haven-biodiversity | başlık = Georgia – a haven for biodiversity | tarih = 7 Aralık 2012 | website = IUCN, International Union for Conservation of Nature | erişimtarihi = 29 Haziran 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190630000657/https://www.iucn.org/content/georgia-%E2%80%93-haven-biodiversity | arşivtarihi = 30 Haziran 2019}}</ref>

Gürcistan dört ekolojik bölgeye ev sahipliği yapmaktadır: [[Kafkasya karma ormanları]], [[Euxine-Kolşik yaprak döken ormanlar]], [[Doğu Anadolu dağ bozkırları]] ve [[Azerbaycan çalı çölü ve bozkırları]].<ref name="DinersteinOlson2017">{{Akademik dergi kaynağı|soyadı1=Dinerstein|ad1=Eric|soyadı2=Olson|ad2=David|soyadı3=Joshi|ad3=Anup|soyadı4=Vynne|ad4=Carly|soyadı5=Burgess|ad5=Neil D.|soyadı6=Wikramanayake|ad6=Eric|soyadı7=Hahn|ad7=Nathan|soyadı8=Palminteri|ad8=Suzanne|soyadı9=Hedao|ad9=Prashant|soyadı10=Noss|ad10=Reed|soyadı11=Hansen|ad11=Matt|soyadı12=Locke|ad12=Harvey|soyadı13=Ellis|ad13=Erle C|soyadı14=Jones|ad14=Benjamin|soyadı15=Barber|ad15=Charles Victor|soyadı16=Hayes|ad16=Randy|soyadı17=Kormos|ad17=Cyril|soyadı18=Martin|ad18=Vance|soyadı19=Crist|ad19=Eileen|soyadı20=Sechrest|ad20=Wes|soyadı21=Price|ad21=Lori|soyadı22=Baillie|ad22=Jonathan E. M.|soyadı23=Weeden|ad23=Don|soyadı24=Suckling|ad24=Kierán|soyadı25=Davis|ad25=Crystal|soyadı26=Sizer|ad26=Nigel|soyadı27=Moore|ad27=Rebecca|soyadı28=Thau|ad28=David|soyadı29=Birch|ad29=Tanya|soyadı30=Potapov|ad30=Peter|soyadı31=Turubanova|ad31=Svetlana|soyadı32=Tyukavina|ad32=Alexandra|soyadı33=de Souza|ad33=Nadia|soyadı34=Pintea|ad34=Lilian|soyadı35=Brito|ad35=José C.|soyadı36=Llewellyn|ad36=Othman A.|soyadı37=Miller|ad37=Anthony G.|soyadı38=Patzelt|ad38=Annette|soyadı39=Ghazanfar|ad39=Shahina A.|soyadı40=Timberlake|ad40=Jonathan|soyadı41=Klöser|ad41=Heinz|soyadı42=Shennan-Farpón|ad42=Yara|soyadı43=Kindt|ad43=Roeland|soyadı44=Lillesø|ad44=Jens-Peter Barnekow|soyadı45=van Breugel|ad45=Paulo|soyadı46=Graudal|ad46=Lars|soyadı47=Voge|ad47=Maianna|soyadı48=Al-Shammari|ad48=Khalaf F.|soyadı49=Saleem|ad49=Muhammad|başlık=An Ecoregion-Based Approach to Protecting Half the Terrestrial Realm|dergi=BioScience|cilt=67|sayı=6|yıl=2017|sayfalar=534-545|issn=0006-3568|doi=10.1093/biosci/bix014|doi-access=ücretsiz}}</ref> Gürcistan 2018 Orman Manzarası Bütünlük Endeksi'nde ortalama 7,79/10 puanla 172 ülke arasında küresel olarak 31. sıradaydı.<ref name="orman">{{Akademik dergi kaynağı|soyadı1=Grantham|ad1=H. S.|soyadı2=Duncan|ad2=A.|soyadı3=Evans|ad3=T. D.|soyadı4=Jones|ad4=K. R.|soyadı5=Beyer|ad5=H. L.|soyadı6=Schuster|ad6=R.|soyadı7=Walston|ad7=J.|soyadı8=Ray|ad8=J. C.|soyadı9=Robinson|ad9=J. G.|soyadı10=Callow|ad10=M.|soyadı11=Clements|ad11=T.|soyadı12=Costa|ad12=H. M.|soyadı13=DeGemmis|ad13=A.|soyadı14=Elsen|ad14=s. R.|soyadı15=Ervin|ad15=J.|soyadı16=Franco|ad16=s.|soyadı17=Goldman|ad17=E.|soyadı18=Goetz|ad18=S.|soyadı19=Hansen|ad19=A.|soyadı20=Hofsvang|ad20=E.|soyadı21=Jantz|ad21=s.|soyadı22=Jupiter|ad22=S.|soyadı23=Kang|ad23=A.|soyadı24=Langhammer|ad24=s.|soyadı25=Laurance|ad25=W. F.|soyadı26=Lieberman|ad26=S.|soyadı27=Linkie|ad27=M.|soyadı28=Malhi|ad28=Y.|soyadı29=Maxwell|ad29=S.|soyadı30=Mendez|ad30=M.|soyadı31=Mittermeier|ad31=R.|soyadı32=Murray|ad32=N. J.|soyadı33=Possingham|ad33=H.|soyadı34=Radachowsky|ad34=J.|soyadı35=Saatchi|ad35=S.|soyadı36=Samper|ad36=C.|soyadı37=Silverman|ad37=J.|soyadı38=Shapiro|ad38=A.|soyadı39=Strassburg|ad39=B.|soyadı40=Stevens|ad40=T.|soyadı41=Stokes|ad41=E.|soyadı42=Taylor|ad42=R.|soyadı43=Tear|ad43=T.|soyadı44=Tizard|ad44=R.|soyadı45=Venter|ad45=O.|soyadı46=Visconti|ad46=s.|soyadı47=Wang|ad47=S.|soyadı48=Watson|ad48=J. E. M.|başlık=Anthropogenic modification of forests means only 40%of remaining forests have high ecosystem integrity - Supplementary Material|dergi=Nature Communications|cilt=11|sayı=1|yıl=2020|issn=2041-1723|doi=10.1038/s41467-020-19493-3|doi-access=ücretsiz}}</ref>

=== Nehirler ===
* Hazar Denizi havzasına akan nehirler
Mtkvari (Kura) (1515&nbsp;km), Tergi (623&nbsp;km) Alazani (351&nbsp;km) 
* Karadeniz havzasına akan nehirler
Çoruh (438&nbsp;km), Rioni (327&nbsp;km), [[Enguri Nehri|Enguri]] (213&nbsp;km)
<gallery>
Image: Rioni river - Georgia (Europe).jpg |[[Rioni Nehri]]
Image: Alazani River 2.jpg|[[Alazani Nehri]]
Image: Çoruh River.jpg|[[Çoruh Nehri]]
Image: Nikoloz Baratashvili Bridge over Kura, 2007-09-28.jpg |[[Kura Nehri]]
</gallery>

=== Göller ===
Paravani, Hozapini, Paliastomi, Tabatskuri, Bazaleti
<gallery>
Dosya:ParavaniLake-1- B.jpg|[[Paravani Gölü]]
Dosya:Bazaleti.jpg|[[Bazaleti Gölü]]
Dosya:Saghamo Lake, Javakheti Upland, Georgia (1).jpg|[[Sağamo Gölü]] 
</gallery>

=== Dağları ===
Şhara (5068 m), Kazbeg (5047 m), Rustavi (4960 m), Tetnults (4852 m) ve Uşba (4700 m)
<gallery>
Dosya:Mt_Shkhara_as_seen_from_Khalde_(Photo_A._Muhranoff,_2011).jpg|[[Şhara|Şhara Dağı]]
Dosya:The massive Gergeti glacier next to Mt. Kazbek (4).jpg|[[Kazbek Dağı]]
Dosya:Ushba_summit.jpg|[[Uşba Dağı]]
Dosya:Kaukasus.jpg|[[Kafkas Dağları]] 
</gallery>

== İdari Bölgeler ==
{{Ana|Gürcistan'ın idari bölgeleri}}
[[Dosya:Georgia high detail map.png|küçükresim|
Her ikisi de Gürcistan merkezi hükûmetinin kontrolü dışında olan tartışmalı [[Abhazya]] ve Tshinvali Bölgesi ([[Güney Osetya]]) bölgelerini vurgulayan Gürcistan haritası]]

Gürcistan 9 bölge, 1 şehir ve 2 özerk cumhuriyete ayrılmıştır.<ref name="bilgiler"/> Bunlar sırasıyla 67 bölgeye ve 12 kendi kendini yöneten şehre bölünmüştür.<ref>{{Web kaynağı|url=https://mreg.reestri.gov.ge/|başlık=Registry of Municipalities|yayıncı=National Agency of Public Registry|erişimtarihi=23 Ocak 2017|ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170202020853/https://mreg.reestri.gov.ge/|arşivtarihi=2 Şubat 2017}}</ref>

Gürcistan, biri bağımsızlığını ilan eden iki resmi özerk bölge içermektedir. Gürcistan içinde resmi olarak özerk olan<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.government.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=221 |başlık=Government of Georgia – Abkhazia |yayıncı=Government.gov.ge |erişimtarihi=3 Temmuz 2011 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20110717122413/http://www.government.gov.ge/index.php?lang_id=ENG |arşivtarihi=17 Temmuz 2011}}</ref> fiilen bağımsız [[Abhazya]] bölgesi 1999'da bağımsızlığını ilan etti.<ref>{{Haber kaynağı | url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3261059.stm |iş=BBC News |başlık=Regions and territories: Abkhazia |tarih=8 Şubat 2011 |erişimtarihi=30 Ocak 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20100420194315/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3261059.stm |arşivtarihi=20 Nisan 2010 |ölüurl=hayır}}</ref> Ayrıca resmi olarak özerk olmayan başka bir bölge de bağımsızlık ilan etti. "Güney Osetya" ifadesi Rus [[Kuzey Osetya]] ile siyasi bağları ima ettiği için [[Güney Osetya]] Gürcistan tarafından resmi olarak Tshinvali bölgesi olarak biliniyor.<ref name="Güney Osetya">{{Haber kaynağı | url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/3797729.stm |iş=BBC News |başlık=Regions and territories: South Ossetia |tarih=8 Şubat 2011 |erişimtarihi=30 Ocak 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110217055824/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/3797729.stm |arşivtarihi=17 Şubat 2011 |ölüurl=hayır}}</ref> Gürcistan, Sovyetler Birliği'nin bir parçasıyken bu bölge [[Güney Osetya Özerk Oblastı]] olarak adlandırıldı. Özerklik statüsü 1990'da iptal edildi. Gürcistan'ın bağımsızlığından bu yana fiilen ayrı Güney Osetya'ya yeniden özerklik verilmesi için teklifler yapıldı, ancak 2006'da bölgede tanınmayan bir referandum bağımsızlık oyu ile sonuçlandı.<ref name="Güney Osetya"/>

Hem Abhazya'da hem de Güney Osetya'da çok sayıda kişiye Rus pasaportu verilmişti, bazıları Rus yetkililer tarafından zorunlu pasaportlaştırma sürecinden geçti.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.osce.org/home/73289 |başlık=Human Rights in the Occupied Territories of Georgia |yayıncı=Osce.org |erişimtarihi=30 Ekim 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120616083143/http://www.osce.org/home/73289 |arşivtarihi=16 Haziran 2012 |ölüurl=hayır}}</ref> Bu, Rusya'nın bölgenin bağımsızlığını tanıdığı 2008 Güney Osetya savaşı sırasında Rusya'nın Gürcistan'ı işgalinin gerekçesi olarak kullanıldı.<ref>{{Haber kaynağı|gazete=[[The New York Times]]|başlık=Russian Passportization|url=http://topics.blogs.nytimes.com/2008/09/09/russian-passportization/|erişimtarihi=30 Ekim 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20121115192814/http://topics.blogs.nytimes.com/2008/09/09/russian-passportization/|arşivtarihi=15 Kasım 2012|ölüurl=evet}}</ref> Gürcistan, bu bölgelerin Rusya tarafından işgal edildiğini ifade etmektedir.<ref name="parliament.ge"/><ref>[http://www.civil.ge/eng/article.php?id=19330 Abkhazia, S. Ossetia Formally Declared Occupied Territory.] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080903230132/http://www.civil.ge/eng/article.php?id=19330 |tarih=3 Eylül 2008 }} Civil Georgia. 28 Ağustos 2008.</ref> Her iki cumhuriyet de [[Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlıklarının uluslararası tanınması|asgari uluslararası tanınırlık]] elde etti.

Yerel diktatör [[Aslan Abaşidze]] yönetimindeki [[Acara Özerk Cumhuriyeti|Acara]], Rusya ile yakın bağlarını sürdürdü ve Batum'da bir Rus askeri üssünün kurulmasına izin verdi. 2004'te Miheil Saakaşvili'nin seçilmesiyle Abaşidze ile Gürcistan hükûmeti arasında gerginlikler yükseldi ve Acara'da gösteriler düzenlenmesine ve Abaşidze'nin istifasına ve ardından kaçmasına neden oldu. Bölge özerkliğini koruyor ve Acara'nın merkezi Gürcistan hükûmeti ile yeniden bağlantısının bir işareti olarak, Gürcistan Anayasa Mahkemesi Tiflis'ten Batum'a taşındı.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/3520322.stm |iş=BBC News |başlık=Regions and territories: Ajaria |tarih=8 Şubat 2011 |erişimtarihi=31 Ocak 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20140202033946/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/3520322.stm |arşivtarihi=2 Şubat 2014 |ölüurl=hayır}}</ref>

{| align=center style="background:none;" cellspacing="1px"
|
| style="width:600px"|{{Gürcistan etiketli bölgeler haritası}}
|
{| class="sortable wikitable" style="text-align:left; font-size:90%;"
|- style="font-size:100%; text-align:right;"
! style="width:140px;"| Bölge !! style="width:85px;"| Merkezi !! style="width:85px;"| Alan (km<sup>2</sup>)!! style="width:85px;"| Nüfus!<ref name="2014 Census"/> style="width:85px;"| Yoğunluk
|-
| [[Abhazya]] || [[Sohum]] || style="text-align:right"|8,660|| style="text-align:right"|''242,862<sup>yaklaşık</sup>'' || style="text-align:right"|28.04
|-
| [[Acara]] || [[Batum]] || style="text-align:right"|2,880|| style="text-align:right"|333,953 || style="text-align:right"|115.95
|-
| [[Guria]] || [[Ozurgeti]] ||style="text-align:right"|2,033|| style="text-align:right"|113,350 || style="text-align:right"|55.75
|-
| [[İmereti]] || [[Kutaisi]] || style="text-align:right"|6,475|| style="text-align:right"|533,906 || style="text-align:right"|82.45
|-
| [[Kaheti]] || [[Telavi]] || style="text-align:right"|11,311|| style="text-align:right"|318,583 || style="text-align:right"|28.16
|-
| [[Kvemo Kartli]] || [[Rustavi]] ||style="text-align:right"|6,072|| style="text-align:right"|423,986 || style="text-align:right"|69.82
|-
| [[Mtsheta-Mtianeti]] || [[Mtsheta]] || style="text-align:right"|6,786|| style="text-align:right"|94,573 || style="text-align:right"|13.93
|-
| [[Raca-Leçhumi ve Kvemo Svaneti]] || [[Ambrolauri]] || style="text-align:right"|4,990|| style="text-align:right"|32,089 || style="text-align:right"|6.43
|-
| [[Samegrelo-Zemo Svaneti]] || [[Zugdidi]] || style="text-align:right"|7,440|| style="text-align:right"|330,761 || style="text-align:right"|44.45
|-
| [[Samtshe-Cavaheti]] || [[Ahaltsihe]] || style="text-align:right"|6,413|| style="text-align:right"|160,504 || style="text-align:right"|25.02
|-
| [[Şida Kartli]] || [[Gori]] || style="text-align:right"|5,729|| style="text-align:right"|''300,382<sup>yaklaşık</sup>'' || style="text-align:right"|52.43
|-
| [[Tiflis]] || [[Tiflis]] || style="text-align:right"|720|| style="text-align:right"|1,108,717 || style="text-align:right"|1,539.88
|}
|}

== Ekonomi ==
{{Ana|Gürcistan'ın Ekonomisi}}

[[Dosya:ESh2 GRS-013 in tunnel.jpg|sol|küçükresim|[[Gürcistan Demiryolları]], Avrupa ile Orta Asya arasındaki en kısa yol olan Karadeniz ile [[Hazar Denizi]]'ni birbirine bağlayan hayati bir arterdir.]]

Arkeolojik araştırmalar, Gürcistan'ın büyük ölçüde [[Karadeniz]]'de ve daha sonra tarihi [[İpek Yolu]] üzerindeki konumu nedeniyle antik çağlardan beri birçok toprak ve imparatorluk ile ticaret yaptığını göstermektedir. [[Kafkas Dağları]]'nda altın, gümüş, bakır ve [[demir]] çıkarılmıştır. [[Gürcü şarabı|Gürcü şarap]] yapımı çok eski bir gelenek ve ülke ekonomisinin önemli bir dalıdır. Ülkenin oldukça büyük [[hidroelektrik]] kaynakları bulunmaktadır.<ref>{{web kaynağı|başlık=U.S. Energy Informationa Administration "World Hydroelectricity Installed Capacity" |url=http://www.eia.doe.gov/pub/international/iealf/table64h.xls |yayıncı=Eia.doe.gov |erişimtarihi=30 Ekim 2012 |ölüurl=evet |arşivurl=https://web.archive.org/web/20101123080428/http://www.eia.doe.gov/pub/international/iealf/table64h.xls |arşivtarihi=23 Kasım 2010}}</ref> Gürcistan'ın modern tarihi boyunca, ülkenin iklimi ve topoğrafyası nedeniyle tarım ve turizm başlıca ekonomik sektörler olmuştur.<ref name="bilgiler"/>

20. yüzyılın büyük bölümünde, Gürcistan ekonomisi Sovyet [[Planlı ekonomi|komuta ekonomisi]] modeli içindeydi. 1991'de SSCB'nin çöküşünden bu yana Gürcistan, [[serbest piyasa ekonomisi]]ne geçiş için tasarlanmış büyük bir yapısal reform başlattı. Diğer tüm [[Eski Sovyet ülkeleri|Sovyet sonrası]] devletlerde olduğu gibi, Gürcistan da ciddi bir ekonomik çöküşle karşı karşıya kaldı. Güney Osetya ve Abhazya'daki iç savaş ve askeri çatışmalar krizi şiddetlendirdi. Tarım ve sanayi üretimi azaldı. 1994'e gelindiğinde gayri safi yurtiçi hasıla 1989'dakinin dörtte birine geriledi.<ref>{{web kaynağı|başlık=The World Bank in Georgia 1993–2007|url=http://siteresources.worldbank.org/EXTCOUASSEVAL/Resources/GeorgiaCAE.pdf|yayıncı=World Bank|erişimtarihi=14 Ağustos 2013|yıl=2009|arşivurl=https://web.archive.org/web/20130723093221/http://siteresources.worldbank.org/EXTCOUASSEVAL/Resources/GeorgiaCAE.pdf|arşivtarihi=23 Temmuz 2013|ölüurl=hayır}}</ref> Batı'dan ilk mali yardım 1995'te, [[Dünya Bankası]] ve [[Uluslararası Para Fonu]] Gürcistan'a 206 milyon ABD doları ve Almanya 50 milyon [[DM]] verdiğinde geldi.

21. yüzyılın başlarından beri Gürcistan ekonomisinde gözle görülür olumlu gelişmeler gözlemlendi. 2007'de Gürcistan'ın [[GSYİH|reel GSYİH]] büyüme oranı yüzde 12'ye ulaştı ve Gürcistan'ı Doğu Avrupa'nın en hızlı [[Ekonomik büyüme|büyüyen ekonomiler]]inden biri haline getirdi.<ref name="bilgiler"/> Dünya Bankası, Gürcistan'ı [[İş Yapma Kolaylığı İndeksi|iş yapma kolaylığı]] açısından bir yıl içinde 112. sıradan 18. sıraya yükseldiği için "dünyanın bir numaralı ekonomik reformcusu" olarak nitelendirdi.<ref>[http://www.doingbusiness.org/EconomyRankings/ World Bank Economy Rankings] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080915084658/http://www.doingbusiness.org/economyrankings/ |tarih=15 Eylül 2008 }}.</ref> Gürcistan, [[Dünya Bankası]]'nın 2019 [[İş Yapma Kolaylığı İndeksi|Doing Business raporu]]nda konumunu 6. sıraya yükseltti.<ref name=":2">{{Kitap kaynağı|url=http://www.worldbank.org/content/dam/doingBusiness/media/Annual-Reports/English/DB2019-report_web-version.pdf|başlık=Doing Business 2019|soyadı=World Bank|yayıncı=World Bank Publications|yıl=2018|isbn=978-1464813269|sayfalar=5, 11, 13|erişimtarihi=2 Kasım 2018|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181106004640/http://www.worldbank.org/content/dam/doingBusiness/media/Annual-Reports/English/DB2019-report_web-version.pdf|arşivtarihi=6 Kasım 2018|ölüurl=hayır}}</ref> Ülke %12,6 gibi yüksek bir işsizlik oranına ve Avrupa ülkelerine kıyasla oldukça düşük bir [[Kişi başına nominal GSYİH değerlerine göre ülkeler listesi|medyan gelire]] sahiptir.

[[Dosya:Chateau Zegaani Grand Vine.jpg|küçükresim|Şarap üretimi Gürcü ekonomisinin geleneksel bir parçasıdır.]]

2006 yılında Gürcistan'ın en büyük ticaret ortaklarından biri olan Rusya'ya [[Gürcü şarabı]] ithalatına getirilen yasak ve mali bağlantıların kopması, IMF Misyonu tarafından bir "dış şok" olarak tanımlandı.<ref>[https://web.archive.org/web/20070928165809/http://www.imf.ge/view2.php?lang=1&view=290 IMF Mission Press Statement at the Conclusion of a Staff Visit to Georgia]. 1 Haziran 2007.</ref> Ayrıca Rusya, Gürcistan için gaz fiyatını artırdı. Aynı dönemde, [[Gürcistan Ulusal Bankası]], ülkede devam eden enflasyonun esas olarak Rusya'nın ekonomik ambargosu da dahil olmak üzere dış nedenlerden kaynaklandığını belirtti.<ref>[https://wayback.archive-it.org/all/20080813031924/http://www.civil.ge/eng/article.php?id=15087 Central Bank Chief Reports on Inflation]. Civil Georgia, Tbilisi. 10 Mayıs  2007.</ref> Gürcü yetkililer, 2007 yılındaki ambargo nedeniyle oluşan cari açığın, "doğrudan yabancı yatırımların büyük girişinin yarattığı yüksek döviz geliri" ve turist gelirlerindeki artışla finanse edilmesini bekliyorlardı.<ref>[http://www.imf.org/external/np/sec/pr/2006/pr06276.htm Statement by IMF Staff Mission to Georgia] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070630130039/http://www.imf.org/external/np/sec/pr/2006/pr06276.htm |tarih=30 Haziran 2007}}, Press Release No. 06/276. 15 Aralık 2006.</ref> Ülke ayrıca uluslararası piyasa menkul kıymetlerinde sağlam bir krediye sahiptir.<ref>{{web kaynağı|url=http://search.ft.com/ftArticle?queryText=Sweet+Georgia&y=0&aje=true&x=0&id=070202001027 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20080309012855/http://search.ft.com/ftArticle?queryText=Sweet%2BGeorgia&y=0&aje=true&x=0&id=070202001027 |arşivtarihi=9 Mart 2008 |başlık=Sweet Georgia. The Financial Times |yayıncı=Search.ft.com |erişimtarihi=2 Kasım 2010 |ölüurl=evet }}</ref> Gürcistan küresel ticaret ağına daha [[Küreselleşme|entegre]] hale geliyor: 2015 ithalatı ve ihracatı sırasıyla GSYİH'nin %50 ve %21'ini oluşturuyor.<ref name="bilgiler"/> Gürcistan'ın ana ithalatı yakıtlar, araçlar, makineler ve parçalar, tahıl ve diğer gıdalar ve ilaçlardır. Başlıca ihracat ürünleri araçlar, demir alaşımları, gübre, fındık, hurda metal, altın, bakır cevheridir.<ref name="bilgiler"/>

Gürcistan, [[Batum]] ve [[Poti]] limanları, [[Bakü-Tiflis-Kars demiryolu]], [[Bakü]]'den başlayıp Tiflis üzerinden [[Ceyhan]]'a ulaşan bir petrol boru hattı olan [[Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı]] (BTC) ve paralel bir gaz boru hattı olan [[Güney Kafkasya Boru Hattı]] ile uluslararası bir ulaşım koridoruna dönüşmektedir.<ref>{{web kaynağı |url=http://www.bs.com/en_az/caspian/operationsprojects/pipelines/SCs.html |başlık=South Caucasus Pipleline |erişimtarihi=21 Eylül 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170928111754/http://www.bs.com/en_az/caspian/operationsprojects/pipelines/SCs.html |arşivtarihi=28 Eylül 2017 |ölüurl=hayır }}</ref>

Saakaşvili yönetimi, iktidara geldiğinden beri vergi tahsilatını iyileştirmeyi amaçlayan bir dizi reform gerçekleştirdi. Diğer şeylerin yanı sıra, 2004 yılında sabit bir [[gelir vergisi]] getirildi.<ref>The Financial Times – [http://search.ft.com/ftArticle?queryText=georgia+tax&y=0&aje=true&x=0&id=061018006831 Flat taxes could be a flash in the pan, IMF research says]{{Ölü bağlantı|tarih=November 2010}}</ref> Sonuç olarak, bütçe gelirleri dört kat arttı ve bir zamanların büyük bir [[bütçe açığı]] bütçe fazlasına dönüştü.<ref name="bilgiler"/><ref>[[Dünya Bankası]], [http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/DATASTATISTICS/0,,contentMDK:21725423~pagePK:64133150~piPK:64133175~theSitePK:239419,00.html World Development Indicators 2008]&nbsp; {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100418130043/http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/DATASTATISTICS/0%2C%2CcontentMDK%3A21725423~pagePK%3A64133150~piPK%3A64133175~theSitePK%3A239419%2C00.html |tarih=18 Nisan 2010 }}</ref><ref>[http://www.investingeorgia.org/about_us/faq/ Frequently Asked Questions: I. Macroeconomic Environment], investingeorgia.org {{webarşiv |url=https://web.archive.org/web/20100628104040/http://www.investingeorgia.org/about_us/faq/ |tarih=28 Haziran 2010}}</ref>

2001 yılı itibarıyla nüfusun yüzde 54'ü ulusal yoksulluk sınırının altında yaşarken, 2006 yılında yoksulluk yüzde 34'e, 2015'te yüzde 10,1'e düşmüştür.<ref>{{web kaynağı|url=http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=188&lang=eng|başlık=Living conditions|yayıncı=GeoStat|erişimtarihi=26 Ocak 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170203041659/http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=188&lang=eng|arşivtarihi=3 Şubat 2017|ölüurl=hayır}}</ref> {{GYSİH ülke|GDP_yıl}} yılında kişi başına düşen ortalama gelir {{GYSİH ülke|GRC_nom_kişibaşı}} idi.<<ref name=IMF /> {{GYSİH ülke|GDP_yıl}} hesaplamaları, Gürcistan'ın [[Nominal GSYİH değerlerine göre ülkeler listesi|nominal GSYİH]]'sını {{GYSİH ülke|GRC_nom}} olarak gösteriyor.{{GYSİH ülke|GDP_kaynak}} Gürcistan ekonomisi, [[Birincil sektör|tarım sektöründen]] (yüzde 9,2) uzaklaşarak (2016 itibarıyla GSYİH'nin yüzde 68,3'ünü temsil eden) [[hizmet|hizmet sektörüne]] daha fazla yaklaşmaktadır.<ref name="bilgiler"/>

Telekomünikasyon altyapısı ile ilgili olarak, Gürcistan, bir ülkenin bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmişlik düzeyini belirleyen bir gösterge olan Dünya Ekonomik Forumu'nun [[Ağ Hazırlık Endeksi]]'nde (NRI) sınır komşuları arasında son sırada yer almaktadır. Gürcistan, 2015 NRI sıralamasında 60. sırada iken 2016'da 58. sırada yer aldı.<ref name="NRI">{{web kaynağı|url=http://reports.weforum.org/global-information-technology-report-2016/networked-readiness-index/|başlık=Networked Readiness Index 2016|yayıncı=World Economic Forum|erişimtarihi=21 Aralık 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20161221235737/http://reports.weforum.org/global-information-technology-report-2016/networked-readiness-index/|arşivtarihi=21 Aralık 2016|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{web kaynağı|url=http://reports.weforum.org/global-information-technology-report-2015/network-readiness-index/|başlık=Networked Readiness Index 2015|yayıncı=World Economic Forum|erişimtarihi=26 Ocak 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170125102711/http://reports.weforum.org/global-information-technology-report-2015/network-readiness-index/|arşivtarihi=25 Ocak 2017|ölüurl=evet}}</ref>

=== Turizm ===
{{Ana|Gürcistan'da turizm}}
[[Dosya:Gudauri Georgia Panorama P.Liparteliani.jpg|küçükresim|Gürcistan'ın en çok ziyaret edilen kayak merkezi [[Gudauri]]]]

Turizm, Gürcistan ekonomisinin giderek daha önemli bir parçası olmaktadır. 2016 yılında 2.714.773 turist ülkeye yaklaşık 2,16 milyar ABD doları kazandırmıştır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://gnta.ge/statistics/ |başlık=Georgian National Tourism Administration – Researches |yayıncı=Georgian National Tourism Administration |erişimtarihi=26 Ocak 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170228023216/http://gnta.ge/statistics/ |arşivtarihi=28 Şubat 2017 |ölüurl=evet}}</ref> Hükûmete göre, Gürcistan'da farklı [[Köppen iklim sınıflandırması|iklim bölgelerinde]] 103 tatil köyü bulunmaktadır. Turistik cazibe merkezleri arasında, dördü [[UNESCO]] [[Dünya Mirası Alanı]] olarak tanınan 2.000'den fazla [[maden suyu]] kaynağı, 12.000'den fazla tarihi ve kültürel anıt ([[Kutaisi]]'deki [[Bagrati Katedrali]] ve [[Gelati Manastırı]], [[Mtsheta]]'nın tarihi anıtları ve Yukarı [[Svaneti]]) bulunmaktadır.<ref>[http://www.investingeorgia.org/sectors/tourism/ Invest in Georgia: Tourism] {{webarşiv |url=https://web.archive.org/web/20100626105604/http://www.investingeorgia.org/sectors/tourism/ |tarih=26 Haziran 2010 }}</ref> Diğer turistik yerler [[Uplistsihe]], [[Ananuri|Ananuri Kalesi / Kilisesi]], [[Siğnaği]] ve [[Kazbek Dağı]]'dır. 2018'de Rusya'dan 1,4 milyondan fazla turist Gürcistan'ı ziyaret etti.<ref>{{Haber kaynağı |başlık=Russian Flight Ban Could Cost Georgia $300M, Experts Say |url=https://www.themoscowtimes.com/2019/06/24/russian-flight-ban-could-cost-georgia-300m-experts-say-a66132 |iş=The Moscow Times |tarih=24 Haziran 2019 |erişimtarihi=12 Aralık 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20201027215749/https://www.themoscowtimes.com/2019/06/24/russian-flight-ban-could-cost-georgia-300m-experts-say-a66132 |arşivtarihi=27 Ekim 2020 |ölüurl=hayır }}</ref>

== Ulaşım ==
[[Dosya:E60 Sakartvelo.jpg|sol|küçükresim|ს 1 otoyolunda bulunan ve otoyolu gösteren yeşil bir yön işareti]]

Bugün Gürcistan'da ulaşım [[Gürcistan Demiryolları|demiryolu]], karayolu, feribot ve hava yolu ile sağlanmaktadır. [[Gürcistan'ın işgal altındaki toprakları|İşgal altındaki bölgeler]] hariç toplam yol uzunluğu 20.553 kilometre ve demiryolları 1.576&nbsp;km'dir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.geostat.ge/index.php?action=wnews_archive1&qy=1&qy1=16&lang=eng |başlık=Statistical Yearbook of Georgia 2016 |yayıncı=National Statistics Office of Georgia |sayfa=195 |tarih=28 Aralık 2016 |erişimtarihi=3 Kasım 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20171028062807/http://www.geostat.ge/index.php?action=wnews_archive1&qy=1&qy1=16&lang=eng |arşivtarihi=28 Ekim 2017 |ölüurl=hayır}}</ref> Kafkasya ve Karadeniz kıyısında bulunan Gürcistan, komşu Azerbaycan'dan Avrupa Birliği'ne enerji ithalatının geçtiği kilit bir ülkedir. Geleneksel olarak ülke, [[Avrupa Rusyası]] ile [[Yakın Doğu]] ve Türkiye arasında önemli bir kuzey-güney ticaret yolu üzerinde bulunmaktaydı.

Son yıllarda Gürcistan, ulaşım ağlarının modernizasyonu için büyük miktarlarda yatırım yaptı. Yeni otoyolların inşasına öncelik verildi ve bu nedenle, Tiflis gibi büyük şehirler yollarının kalitesinin çarpıcı biçimde arttığını gördü; buna rağmen şehirler arası rotaların kalitesi hala zayıftır ve bugüne kadar sadece bir [[otoyol]]-standardı yol (ს 1) inşa edilmiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.georoad.ge/?que=eng/statistics/roads |başlık=Roads Department of Georgia |yayıncı=Georoad.ge |erişimtarihi=10 Haziran 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120514101045/http://www.georoad.ge/?que=eng%2Fstatistics%2Froads |arşivtarihi=14 Mayıs 2012 |ölüurl=evet}}</ref>

Gürcü demiryolları, Karadeniz ve [[Hazar Denizi]]'ni birbirine bağlayan güzergahın en büyük bölümünü oluşturduğundan, Kafkasya için önemli bir ulaşım arterini temsil etmektedir. Buna karşılık, bu, son yıllarda komşu Azerbaycan'dan Avrupa Birliği, Ukrayna ve Türkiye'ye artan enerji ihracatından yararlanmalarına olanak sağlamıştır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.railway.ge/?web=0&action=page&p_id=407&lang=eng |başlık=Georgian Railway |yayıncı=Railway.ge |erişimtarihi=10 Haziran 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120506073139/http://www.railway.ge/?web=0&action=page&p_id=407&lang=eng |arşivtarihi=6 Mayıs 2012 |ölüurl=hayır}}</ref> Yolcu hizmetleri devlete ait [[Gürcistan Demiryolları]] tarafından yürütülürken, nakliye operasyonları bir dizi lisanslı operatörler tarafından yürütülmektedir. 2004 yılından bu yana Gürcistan Demiryolları, sağlanan hizmeti yolcuları için daha verimli ve konforlu hale getirmeyi amaçlayan bir filo yenileme ve yönetsel yeniden yapılandırma programı uyguluyor.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.railway.ge/?web=0&action=page&p_id=245&lang=eng |başlık=Georgian Railway |yayıncı=Railway.ge |erişimtarihi=10 Haziran 2012 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20121007083201/https://railway.ge/?web=0&action=page&p_id=245&lang=eng |arşivtarihi=7 Ekim 2012}}</ref> Demiryolları için altyapı geliştirme de gündemde üst sıralarda yer aldı ve kilit Tiflis demiryolu kavşağının yakın gelecekte büyük çapta yeniden yapılanmaya girmesi bekleniyor.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.railway.ge/?web=0&action=page&p_id=242&lang=eng |başlık=Georgian Railway |yayıncı=Railway.ge |erişimtarihi=10 Haziran 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120506073016/http://www.railway.ge/?web=0&action=page&p_id=242&lang=eng |arşivtarihi=6 Mayıs 2012 |ölüurl=hayır}}</ref> Ek projeler arasında 30 Ekim 2017'de açılan ve Kafkasya'nın çoğunu standart hatlı demiryolu ile Türkiye'ye bağlayan ekonomik açıdan önemli [[Bakü-Tiflis-Kars demiryolu]]nun inşaatı da yer alıyor.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.railway.ge/?web=0&action=page&p_id=290&lang=eng |başlık=Georgian Railway |yayıncı=Railway.ge |erişimtarihi=10 Haziran 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120506072507/http://www.railway.ge/?web=0&action=page&p_id=290&lang=eng |arşivtarihi=6 Mayıs 2012 |ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|başlık=Baku-Tbilisi-Kars Railway Line Officially Launched|url=https://www.rferl.org/a/baku-tbilisi-kars-railway-line-officially-launched-azerbaijan-georgia-turkey/28824764.html|erişimtarihi=3 Kasım 2017|ajans=Radio Free Europe/Radio Liberty|tarih=30 Ekim 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171101204253/https://www.rferl.org/a/baku-tbilisi-kars-railway-line-officially-launched-azerbaijan-georgia-turkey/28824764.html|arşivtarihi=1 Kasım 2017|ölüurl=hayır}}</ref>

[[Dosya:Port of Batumi, Georgia.jpg|küçükresim|Batum limanı]]

Gürcistan'da hava ve deniz taşımacılığı gelişmekte olup, birincisi yolcular tarafından, ikincisi ise yük taşımacılığı için kullanılmaktadır. Gürcistan halihazırda dört uluslararası havalimanına sahiptir; bunlardan en büyüğü, çok sayıda büyük Avrupa şehrine bağlantı sunan [[Georgian Airways]]'in merkezi olan [[Tiflis Uluslararası Havalimanı]]'dır. Ülkedeki diğer havalimanları, büyük ölçüde gelişmemiş veya planlanmış trafikten yoksundur, ancak son zamanlarda bu iki sorunu da çözmek için çaba harcanmıştır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.evolutsia.net/kutaisis-airport-georgias-opportunity/ |başlık=Kutaisi's airport: Georgia's opportunity |yayıncı=Evolutsia.Net |tarih=18 Ocak 2012 |erişimtarihi=10 Haziran 2012 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120229115503/http://www.evolutsia.net/kutaisis-airport-georgias-opportunity/ |arşivtarihi=29 Şubat 2012 }}</ref> Gürcistan'ın Karadeniz kıyısında, en büyüğü ve en yoğun olanı Batum Limanı olmak üzere çok sayıda liman bulunmaktadır; Batum şehrin kendi bir sahil beldesi iken, liman Kafkasya'da önemli bir kargo terminalidir ve genellikle komşu Azerbaycan tarafından Avrupa'ya enerji sevkiyatı yapmak için bir geçiş noktası olarak kullanılmaktadır. Tarifeli ve kiralık yolcu feribot hizmetleri Gürcistan'ı Bulgaristan, Romanya, Türkiye ve Ukrayna'ya bağlamaktadır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.ukrferry.com/eng/schedules/varna-batumi |başlık=Varna – Batumi |yayıncı=Ukrferry |erişimtarihi=31 Ocak 2017 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170202061252/http://www.ukrferry.com/eng/schedules/varna-batumi |arşivtarihi=2 Şubat 2017}}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://www.ukrferry.com/eng/schedules |başlık=Schedules |yayıncı=Ukrferry |erişimtarihi=31 Ocak 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170202060856/http://www.ukrferry.com/eng/schedules |arşivtarihi=2 Şubat 2017 |ölüurl=evet}}</ref>

[[Dosya:Caucasus-ethnic en.svg|küçükresim|upright=1.59|Gürcü dilinin Kafkas dilleri arasında dağılımı. (Turuncu)]]

== Demografi ==
{{Ana|Gürcistan'ın demografisi}}
Gürcistan nüfusu, etnik çeşitlilik göstermesiyle dikkati çeker. 4.483.200 (1 Ocak 2013)<ref>{{Web kaynağı |url=https://tr.wikipedia.org/wiki/N%C3%BCfuslar%C4%B1na_g%C3%B6re_%C3%BClkeler_listesi |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=21 Eylül 2013 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20130930034149/https://tr.wikipedia.org/wiki/N%C3%BCfuslar%C4%B1na_g%C3%B6re_%C3%BClkeler_listesi |arşivtarihi=30 Eylül 2013 |ölüurl=hayır }}</ref> kişiden oluşan ülke nüfusun yaklaşık %83,8'ini [[Gürcüler]], [[Lazlar]], [[Megreller]], [[Svanlar]] oluşturur. Diğer büyük etnik gruplar [[Azerbaycan Türkleri]] (%6,5), [[Ermeniler]] (%5,7), [[Ruslar]] (%1,5), [[Abhazlar]] ve [[Osetler]]dir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.statistics.ge/main.php?pform=145&plang=1 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=7 Nisan 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20060831235152/http://www.statistics.ge/main.php?pform=145&plang=1 |arşivtarihi=31 Ağustos 2006 |ölüurl=evet }}</ref> Ülkede, [[Asuriler]], [[Çeçenler]], [[Çinliler]], [[Gürcistan Yahudileri]], [[Yunanlar]], [[Kabartay|Kabardeyler]], [[Kürtler]], [[Tatarlar]], [[Türkler]], [[Zazalar]] ve [[Ukraynalılar]] gibi daha küçük gruplar yaşar. Gürcistan Yahudi cemaati, yeryüzündeki en eski Yahudi cemaatlerinden biridir.

Gürcistan nüfusu, dilsel dağılım açısından da çok çeşitlilik gösterir. [[Güney Kafkas dilleri]] ailesinden [[Gürcüce]], [[Megrelce]], [[Svanca]] ve [[Lazca]] konuşan nüfus çoğunluğu oluşturur. Megrel, Svan ve Laz dilleri konuşan nüfusunun yanı sıra, Gürcü olmayan nüfus da kendi dillerinin yanı sıra [[Gürcüce]] konuşur. Gürcistan'ın resmi dili [[Gürcüce]]'dir; Abhazya Özerk Cumhuriyeti'nde [[Abhazca]] da resmi dil kabul edilmiştir. Güney Kafkas dillerini konuşan nüfusun oranı %83,8'dir (buna [[Gürcüce]], [[Megrelce]], [[Lazca]] ve [[Svanca]] dahildir). Kalan nüfusun %6,5'i [[Azerice]], %5,7'si [[Ermenice]] ve %4,5'i başka dilleri konuşur.

[[Sovyetler Birliği]]'nin 1990'ların başında dağılması sırasında [[Abhazya]] ve [[Güney Osetya]] olarak adlandırılan bölgede ayrılıkçı yönetimler ortaya çıktı. [[Abhazya]] nüfusunun %46'sını (1989 nüfus sayımı) oluşturan Gürcü nüfusu tamamen göç ettirildi<ref>{{Web kaynağı |url=http://tr.wikipedia.org/wiki/Abhazya%E2%80%99da_G%C3%BCrc%C3%BClere_uygulanan_etnik_temizlik |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=4 Mart 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110719122841/http://tr.wikipedia.org/wiki/Abhazya%E2%80%99da_G%C3%BCrc%C3%BClere_uygulanan_etnik_temizlik |arşivtarihi=19 Temmuz 2011 |ölüurl=hayır }}</ref> ve bu nüfusun ancak küçük bir bölümü Abhazya'nın [[Gali (rayon)|Gali]] bölgesine geri dönebildi. [[Güney Osetya]]'daki çatışmalar sırasında [[Osetler]]in bir kısmı [[Kuzey Osetya]]'ya göç etmek zorunda kaldı. Bugün Gürcistan'da yaşayan Oset nüfusun büyük çoğunluğu ayrılıkçı Güney Osetya bölgesinde yaşar. 1944 yılında Gürcistan'dan göç ettirilen [[Ahıska Türkleri|Mesheti Türklerine]] (Ahıska Türkleri), Gürcistan parlamentosunun 2007'de aldığı kararla ülkeye geri dönme hakkı tanındı (Gürcü kimliğini kabul şartı ile). Ancak herhangi geri dönüş gerçekleşmedi.

Etnik Gürcü nüfusunun yaklaşık %5'inin yurt dışına göç ettiği tahmin edilmektedir. 2006 istatistiklerine göre Gürcistan en büyük göçü [[Türkiye]] ve [[Çin]]'den almıştır.

Gürcistan nüfusunun büyük çoğunluğu [[Ortodoks]] [[Hristiyanlık|Hristiyan]]'dır ve nüfusun %81,9'u [[Gürcistan Ortodoks Kilisesi]]'ne bağlıdır. Dinsel azınlıklar başında [[Müslüman]]lar (%9,9), Ermeni Apostolikler (%3,9), Rus Ortodokslar (%2), [[Katolik]]ler (%0,8) gelir. Ayrıca başka dinlere mensup küçük gruplar vardır.

{{Gürcistan büyük şehirleri}}

=== Din ===
{{Ana|Gürcistan'da din}}
[[Dosya:Gelati 1661.jpg|küçükresim|[[Gelati Manastırı]]]]

[[Doğu Ortodoks Kilisesi|Doğu Ortodoks Hristiyanlık]], Gürcistan'da %83,4 taraftarla en yaygın olan dini inanıştır ve nüfusun çoğu [[Gürcü Ortodoks Kilisesi]]'ne bağlıdır.<ref name="din">{{Web kaynağı|url=http://census.ge/files/results/english/22_Population%20by%20regions%20and%20religion.xls|başlık=Immigrants by previous country of residence and usual place of residence|erişimtarihi=2 Mayıs 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160809001940/http://census.ge/files/results/english/22_Population%20by%20regions%20and%20religion.xls|arşivtarihi=9 Ağustos 2016|ölüurl=evet}}</ref> Gürcü Ortodoks Kilisesi, dünyanın en eski Hristiyan Kiliselerinden biridir ve havari [[Andreas|Aziz Andreas]] tarafından kurulduğunu iddia etmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.patriarchate.ge/_en/?action=istoria |başlık=Patriarchate of Georgia – Official web-site |yayıncı=Patriarchate.ge |erişimtarihi=10 Haziran 2012 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150111023844/http://www.patriarchate.ge/_en/?action=istoria |arşivtarihi=11 Ocak 2015}}</ref> 4. yüzyılın ilk yarısında Hristiyanlık, [[Kapadokya]]lı [[Azize Nino]]'nun misyonerlik çalışmalarının ardından İberya'nın (bugünkü Kartli veya doğu Gürcistan) devlet dini olarak kabul edildi.<ref name="Toumanoff1963">[[Cyril Toumanoff|Toumanoff, Cyril]], "Iberia between Chosroid and Bagratid Rule", in ''Studies in Christian Caucasian History'', Georgetown, 1963, ss. 374–377. {{Web kaynağı|url=http://rbedrosian.com/Ref/Toumicb/toumicb.html |başlık=Archived copy |erişimtarihi=4 Haziran 2012 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120208043427/http://rbedrosian.com/Ref/Toumicb/toumicb.html |arşivtarihi=8 Şubat 2012}}</ref><ref name="kilise">{{Kitap kaynağı|soyadı=Rapp|ad=Stephen H., Jr|başlık=The Blackwell Companion to Eastern Christianity|bölümurl=https://books.google.com/books?id=fWp9JA3aBvcC&pg=PA137|erişimtarihi=11 Mayıs 2012|yıl=2007|yayıncı=John Wiley & Sons|isbn=978-1-4443-3361-9|sayfa=138|bölüm=7 – Georgian Christianity}}</ref> Kilise, Orta Çağ'ın başlarında [[otosefal]]lik kazandı; Rusya'nın ülkedeki hakimiyeti sırasında otosefallik kaldırılmış, 1917'de restore edilmiş ve 1989'da [[İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi|İstanbul Ekümenik Patrikliği]] tarafından tamamen tanınmıştır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://patriarchate.ge/geo/martlmadidebluri-eklesiebi/avtokefaluri-eklesiebi|başlık=მართლმადიდებელი ავტოკეფალური ეკლესიები|yayıncı=საქართველოს საპატრიარქო|erişimtarihi=27 Şubat 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170228165838/http://patriarchate.ge/geo/martlmadidebluri-eklesiebi/avtokefaluri-eklesiebi/|arşivtarihi=28 Şubat 2017|ölüurl=evet}}</ref>

Gürcü Ortodoks Kilisesi'nin özel statüsü resmi olarak Gürcistan Anayasası ve 2002 Konkordatosu'nda tanınmaktadır, ancak dini kurumlar devletten ayrıdır ve her vatandaşın din hakkı vardır.
{{Pasta grafiği
|thumb = right
|caption = Gürcistan'da din (2014 nüfus sayımı)<ref>{{Web kaynağı | url = http://geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/Census_release_ENG_2016.pdf | başlık = საქართველოს მოსახლეობის საყოველთაო აღწერის საბოლოო შედეგები | soyadı1 =  | ad1 =  | soyadı2 =  | ad2 =  | tarih = 28 Nisan 2016 | website =  | yayıncı = National Statistics Office of Georgia | erişimtarihi = 29 Nisan 2016 | alıntı =  | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171010074805/http://geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/Census_release_ENG_2016.pdf | arşivtarihi = 10 Ekim 2017 | ölüurl =hayır}}</ref>
|label1 = [[Doğu Ortodoks Kilisesi]]
|value1 = 83.4
|color1 = DodgerBlue
|label2 = [[İslam]]
|value2 = 10.7
|color2 = MediumSeaGreen
|label3 = [[Ermeni Apostolik Kilisesi]]
|value3 = 2.9
|color3 = FireBrick
|label4 = [[Katolik Kilisesi]]
|value4 = 0.5
|color4 = Violet
|label5 = Diğerleri
|value5 = 2.5
|color5 = YellowGreen
}}

Gürcistan'daki dini azınlıklar arasında Müslümanlar (%10,7), [[Ermeni Apostolik Kilisesi|Ermeni Hristiyanlar]] (%2,9) ve Roma Katolikleri (%0,5) bulunmaktadır.<ref name="din"/> Bunun yanı sıra 2014 nüfus sayımına kaydedilenlerin %0,7'si kendilerini diğer dinlerin mensubu olarak belirtti, %1,2 reddetti ya da dinini belirtmedi ve %0,5 herhangi bir inanca bağlı olmadığını belirtti.<ref name="din"/>

[[İslam]], hem Azeri Şii Müslümanlar (güneydoğu Gürcistan'da) hem Acara'daki Gürcü [[Sünni]] Müslümanlar hem de [[Laz]] Sünni Müslümanlar ve Türkiye sınırı boyunca Sünni [[Ahıska Türkleri|Mesheti Türkleri]] tarafından temsil edilmektedir. Abhazya'da Abhaz nüfusunun azınlık bir kesimi yeniden canlanan Abhaz [[pagan]] inancının yanı sıra Sünni Müslüman'dır. Ayrıca ülkenin 1578'de Osmanlılar tarafından ele geçirilmesini sağlayan [[Lala Mustafa Paşa]]'nın Kafkasya Seferini takiben Gürcistan'a yerleşmiş [[Müslüman Rumlar|Müslüman Rum]] ve [[hemşin Ermenileri|Müslüman Ermeni]] azınlıklar bulunmaktadır. [[Gürcü Yahudileri]]'nin tarihi MÖ 6. yüzyıla kadar dayanmaktadır; [[İsrail]]'e yüksek düzeyde göç nedeniyle Gürcü Yahudileri'nin nüfusu son on yılda azalmıştır.<ref>Jacobs, Dan Norman. Paul, Ellen Frankel. [https://books.google.com/books?id=M6QK-J-34jMC&pg=PA14 ''Studies of the Third Wave: Recent Migration of Soviet Jews to the United States''] VNR AG, 1 January 1981 {{ISBN|978-0-86531-143-5}} ss. 13–14</ref>

Gürcistan'daki uzun dini hoşgörü geçmişine rağmen,<ref>Spilling, Michael. Georgia (Cultures of the world). 1997</ref> [[Yehova'nın Şahitleri]] gibi "geleneksel olmayan inançlara" karşı daha sonra görevinden alınan Ortodoks rahip Basil Mkalavişvili'nin takipçileri tarafından dini ayrımcılık ve şiddet örnekleri olmuştur.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.hrw.org/backgrounder/eca/georgia/georgia_memo_full.htm |başlık=Memorandum to the U.S. Government on Religious Violence in the Republic of Georgia (Human Rights Watch Ağustos 2001) |yayıncı=Hrw.org |erişimtarihi=5 Mayıs 2009 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20081102220649/http://www.hrw.org/backgrounder/eca/georgia/georgia_memo_full.htm |arşivtarihi=2 Kasım 2008 |ölüurl=hayır}}</ref>

Geleneksel dini organizasyonlara ek olarak, Gürcistan'da toplumun seküler ve ateist kesimleri (%0,5)<ref name="seküler">{{Web kaynağı |url=http://netgazeti.ge/news/110839/ |başlık=საქართველოს მოსახლეობის საყოველთაო აღწერის საბოლოო შედეგები |tarih=28 Nisan 2016 |website=netgazeti.ge |yayıncı=Netgazeti |erişimtarihi=28 Nisan 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160513213217/http://netgazeti.ge/news/110839/ |arşivtarihi=13 Mayıs 2016 |ölüurl=evet}}</ref> ve dine bağlı ancak aktif olarak inançlarını uygulamayan bireylerin önemli bir bölümü bulunmaktadır.<ref>[http://www.css.ethz.ch/publications/pdfs/CAD-20.pdf Caucasus Analytical Digest No.20] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150325085305/http://www.css.ethz.ch/publications/pdfs/CAD-20.pdf |tarih=25 Mart 2015 }}, Heinrich Böll Stiftung, 11 Ekim 2010</ref>

=== Eğitim ===

[[Dosya:Tbilisi, Georgia — Tbilisi State University, I Corpus's front view.jpg|küçükresim|sağ|[[Tiflis Devlet Üniversitesi]]]]
[[Dosya:Higher Education Institutions in Georgia.svg|küçükresim|Gürcistan'daki Yüksek Öğretim Kurumları]]

Gürcistan'ın eğitim sistemi, 2004 yılından bu yana tartışmalı olsa da kapsamlı bir modernizasyondan geçmiştir.<ref>{{Web kaynağı|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4724213.stm|başlık=Georgia purges education system|tarih=29 Temmuz 2005|ile=news.bbc.co.uk|erişimtarihi=10 Eylül 2008|arşivurl=https://web.archive.org/web/20081219051630/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4724213.stm|arşivtarihi=19 Aralık 2008|ölüurl=hayır}}</ref><ref>Molly Corso (13 Mayıs 2005) [http://www.eurasianet.org/departments/civilsociety/articles/eav041305.shtml Education reform rocks Georgia] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160731232621/http://www.eurasianet.org/departments/civilsociety/articles/eav041305.shtml |tarih=31 Temmuz 2016 }}. Eurasianet. [[United Nations Development Programme]]. Retrieved on 2 Eylül 2008.</ref> Gürcistan'da eğitim 6-14 yaş arası tüm çocuklar için zorunludur.<ref name="eğitim">[http://www.tempus.ge/EDUCATIONAL%20SYSTEM%20OF%20GEORGIA.html Education system in Georgia]{{ölü bağlantı|date=July 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. National Tempus Office Georgia.</ref> Okul sistemi ilkokul (altı yıl; 6-12 yaş), temel (üç yıl; 12-15 yaş seviyesi) ve orta öğretim (üç yıl; 15-18 yaş seviyesi) veya alternatif olarak mesleki çalışmalar (iki yıl) olmak üzere ayrılır. Ortaokul sertifikasına sahip öğrencilerin yüksek öğretime erişimi vardır. Yalnızca Birleşik Ulusal Sınavları geçen öğrenciler, sınavlarda alınan puanların sıralamasına göre devlet tarafından akredite edilmiş bir yüksek öğrenim kurumuna kayıt olabilir.<ref>{{Web kaynağı|url=http://naec.ge/#/en/post/55|yayıncı=National assessment and examinations center|başlık=Centralized university entrance examinations|erişimtarihi=31 Ocak 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170226132040/http://www.naec.ge/#/en/post/55|arşivtarihi=26 Şubat 2017|ölüurl=evet}}</ref>

Bu kurumların çoğu üç eğitim seviyesi sunar: bir Lisans Programı (üç ila dört yıl); bir Yüksek Lisans Programı (iki yıl) ve bir Doktora Programı (üç yıl). Ayrıca, üç ila altı yıl süren tek seviyeli bir yüksek öğrenim programını temsil eden bir Sertifikalı Uzman Programı da vardır.<ref name="eğitim"/><ref>[http://www.mes.gov.ge/index.php?module=text&link_id=50 Education institutions] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110511223922/http://www.mes.gov.ge/index.php?module=text&link_id=50 |tarih=11 Mayıs 2011 }}. Ministry of Education and Science of Georgia. Retrieved on 2 Eylül 2008.</ref> 2016 itibarıyla 75 [[Lisansüstü|yüksek öğretim kurumu]], Gürcistan Eğitim ve Bilim Bakanlığı tarafından akredite edilmiştir.<ref>{{Web kaynağı|url=http://mes.gov.ge/content.php?id=1855&lang=eng|yayıncı=Ministry of Education and Science of Georgia|başlık=Authorized institutions|erişimtarihi=23 Ekim 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20161022182826/http://mes.gov.ge/content.php?id=1855&lang=eng|arşivtarihi=22 Ekim 2016|ölüurl=evet}}</ref> Brüt birincil kayıt oranı 2012-2014 döneminde yüzde 117 ile Avrupa'da İsveç'ten sonra en yüksek ikinci kayıt oldu.<ref>{{Web kaynağı|url=http://data.worldbank.org/indicator/SE.PRM.ENRR?end=2014&locations=GE&start=1981&view=chart|yayıncı=The World Bank|başlık=Gross enrollment ratio, primary, both sexes|erişimtarihi=23 Ekim 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20161023210048/http://data.worldbank.org/indicator/SE.PRM.ENRR?end=2014&locations=GE&start=1981&view=chart|arşivtarihi=23 Ekim 2016|ölüurl=hayır}}</ref>

Tiflis, özellikle 1918'de [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti|Birinci Gürcü Cumhuriyeti]]'nin kuruluşu Gürcüce dilinde modern eğitim kurumlarının kurulmasını sağladığından beri, Gürcü eğitim sisteminin ana damarı haline geldi. Tiflis, başta 1918'de Tiflis Tıp Enstitüsü olarak kurulan [[Tiflis Devlet Tıp Üniversitesi]] ve 1918'de kurulan ve Kafkasya bölgesinin tamamında en eski üniversite olmaya devam eden [[Tiflis Devlet Üniversitesi]] (TSU) olmak üzere Gürcistan'daki birçok büyük yüksek öğretim kurumuna ev sahipliği yapmaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.tbilisi.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=1297&info_id=6933 |başlık=New Tbilisi.Gov.Ge – თბილისის მერიის ოფიციალური ვებ გვერდი |yayıncı=Tbilisi.gov.ge |erişimtarihi=5 Ocak 2014 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120220042201/http://www.tbilisi.gov.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=1297&info_id=6933 |arşivtarihi=20 Şubat 2012}}</ref> 35.000'den fazla öğrencinin kayıtlı olduğu TSU'daki öğretim üyesi ve personel (işbirlikçiler) sayısı yaklaşık 5.000'dir. Gürcistan'ın ana ve en büyük teknik üniversitesi olan [[Gürcistan Teknik Üniversitesi]]'nin<ref>{{Web kaynağı|url=http://gtu.ge/Contact/|başlık=Contact|yayıncı=gtu.ge|erişimtarihi=16 Şubat 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170227215738/http://gtu.ge/Contact/|arşivtarihi=27 Şubat 2017|ölüurl=evet}}</ref> yanı sıra [[Gürcistan Üniversitesi (Tiflis)|Gürcistan Üniversitesi]],<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.ug.edu.ge/page/full/55|başlık=Contact|yayıncı=ug.edu.ge|erişimtarihi=16 Şubat 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170301054819/https://www.ug.edu.ge/page/full/55|arşivtarihi=1 Mart 2017|ölüurl=evet}}</ref> [[Kafkas Üniversitesi (Gürcistan)|Kafkas Üniversitesi]]<ref>{{Web kaynağı|url=http://cu.edu.ge/en/contact|başlık=Contact|yayıncı=cu.edu.ge|erişimtarihi=16 Şubat 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170216212136/http://cu.edu.ge/en/contact|arşivtarihi=16 Şubat 2017|ölüurl=evet}}</ref> ve [[Tiflis Özgür Üniversitesi]]<ref>{{Web kaynağı|url=http://freeuni.edu.ge/en/contact|başlık=Contact|yayıncı=freeuni.edu.ge|erişimtarihi=16 Şubat 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170217062548/http://freeuni.edu.ge/en/contact|arşivtarihi=17 Şubat 2017|ölüurl=evet}}</ref> de Tiflis'te bulunuyor.

== Kültür ==
{{Ana|Gürcistan kültürü}}

[[Dosya:Colchis riders pendants - pair.JPG|upright|küçükresim|sol|Antik [[Kolhis]] süvari küpeleri, Gürcistan Ulusal Müzesi]]

Gürcü kültürü Kolhis ve [[İberya]] medeniyetleri ile oluşumundan itibaren binlerce yıl içinde gelişmiştir.<ref>Georgia : in the mountains of poetry 3rd rev. ed., Nasmyth, Peter</ref>&nbsp;11. yüzyılda klasik edebiyat, sanat, felsefe ve mimaride bir [[Gürcistan'ın Altın Çağı|rönesans ve altın çağ]] yaşamıştır.<ref>Rapp, Stephen H. (2003), ''Studies in Medieval Georgian Historiography: Early Texts And Eurasian Contexts''. Peeters Publishers, {{ISBN|90-429-1318-5}}</ref> Gürcü kültürü, [[Antik Yunanistan]], [[Roma İmparatorluğu]], [[Bizans İmparatorluğu]], çeşitli İran imparatorluklarından (özellikle [[Ahameniş İmparatorluğu|Ahameniş]], [[Part]], [[Sasani]], [[Safevi]] ve [[Kaçar]] imparatorlukları)<ref>I. Gagoshidze "The Achaemenid influence in Iberia" Boreas 19. (1996)</ref><ref>[[Ehsan Yarshater|Yarshater, Ehsan]]. [https://books.google.com/books?id=wBIZAQAAIAAJ "Encyclopædia Iranica"] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160507035127/https://books.google.com/books?id=wBIZAQAAIAAJ |tarih=7 Mayıs 2016 }} Routledge & Keagan Paul, 2001. {{ISBN|978-0-933273-56-6}} ss. 464–479</ref><ref>{{Kitap kaynağı|başlık= Vagabond Life: The Caucasus Journals of George Kennan |ad=Hans Dieter |soyadı=Kennan|yayıncı= University of Washington Press |yıl=2013 |sayfa=32 |yazarlarıgöster=etal}}</ref><ref>Willem Floor, Edmund Herzig. [https://books.google.com/books?id=2S_DxLGKw6IC&pg=PA494 ''Iran and the World in the Safavid Age''] I.B.Tauris, 15 Eylül 2012 {{ISBN|1850439303}} s. 494</ref> ve daha sonra 19. yüzyıldan itibaren [[Rus İmparatorluğu]]ndan etkilenmiştir.

[[Dosya:The Sukhishvili Georgian National Ballet - Khorumi.jpg|küçükresim|Gürcü geleneksel savaş dansı [[Horumi]]]]

Gürcü dili ve şair [[Şota Rustaveli]]'nin Klasik Gürcü edebiyatı, 19. yüzyılda uzun bir kargaşa döneminden sonra yeniden canlandı ve modern çağın [[Grigol Orbeliani]],&nbsp;[[Nikoloz Barataşvili]], [[İlia Çavçavadze]], [[Akaki Tsereteli]], [[Vaja Pşavela]] gibi [[romantik]] yazarları ve romancılarını yetiştirdi.<ref name="Gürcüler">Lang David, Georgians</ref> Gürcü dili, geleneksel kayıtlara göre MÖ 3. yüzyılda İberya Kralı [[I. Parnavaz]] tarafından icat edilen üç benzersiz [[Gürcü Alfabesi|yazı biçimi]] ile yazılmaktadır.<ref>[[David Marshall Lang|Lang, David Marshall]]. ''Georgia''. s. 515.</ref><ref>{{Web kaynağı|url=http://www.101languages.net/georgian/writing_system.html|başlık=Georgian Alphabet|yayıncı=101languages.net|erişimtarihi=30 Ekim 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20121028171137/http://www.101languages.net/georgian/writing_system.html|arşivtarihi=28 Ekim 2012|ölüurl=evet}}</ref>

Gürcistan, [[folklor]]u, geleneksel müziği, dansları, tiyatrosu, sineması ve sanatıyla ünlüdür. 20. yüzyılın önemli ressamları arasında [[Niko Pirosmani]], [[Lado Gudiaşvili]], [[Elene Ahvlediani]]; önemli bale koreografları arasında [[George Balanchine]], [[Vahtang Çabukiani]] ve [[Nino Ananiaşvili]]; önemli şairler arasında [[Galaktion Tabidze]], [[Lado Asatiani]] ve [[Muhran Maçavariani]]; ve önemli tiyatro ve yönetmenler arasında [[Robert Suturua]], [[Tengiz Abuladze]], [[Giorgi Danelia]] ve [[Otar İoseliani]] bulunmaktadır.<ref name="Gürcüler"/>

=== Mimari ve sanat ===
{{Ana|Gürcistan mimarisi}}
[[Dosya:Hpim3433.jpg|küçükresim|Eski Tiflis - Gürcistan'daki mimari, birçok yönden Avrupa ve Asya'nın bir karışımıdır.]]

[[Gürcistan mimarisi]] birçok medeniyetten etkilenmiştir. [[Kale]]ler, [[kule]]ler, [[tahkimat]]lar ve [[kilise]]ler için birkaç farklı [[mimari tarz]] bulunmaktadır. Yukarı [[Svaneti]] surları ve [[Hevsureti]]'deki [[Şatili]] kale kasabası Orta Çağ Gürcü kale mimarisinin en güzel örneklerinden bazılarıdır. Gürcistan'ın diğer mimari yönleri arasında Tiflis'teki Haussmann tarzındaki [[Rustaveli Bulvarı]] ve [[Eski Tiflis|Eski Şehir Bölgesi]] bulunmaktadır.{{Kaynak belirt|tarih=Aralık 2016}}

Gürcü [[Erken Hristiyan sanatı|kilise sanatı]], klasik kubbe stilini orijinal [[bazilika]] stiliyle birleştiren ve Gürcü çapraz [[kubbe]] stili olarak bilinen stili oluşturan Gürcü Hristiyan mimarisinin en dikkat çekici yönlerinden biridir. 9. y��zyılda Gürcistan'da çapraz kubbe mimarisi gelişti; ondan önce çoğu Gürcü kilisesi bazilikaldı. Gürcü kilise mimarisinin diğer örnekleri Gürcistan dışında bulunabilir:
Bulgaristan'daki [[Baçkovo Manastırı]] (1083'te Gürcü ordu komutanı [[Gregorios Pakourianos|Grigorol Bakuriani]] tarafından inşa edilmiştir), Yunanistan'daki [[İviron Manastırı]] (10. yüzyılda Gürcüler tarafından inşa edilmiştir) ve Kudüs'teki [[Kutsal Haç Manastırı]] (9. yüzyılda Gürcüler tarafından yaptırılmıştır). 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarındaki en ünlü Gürcü sanatçılarından biri [[ilkelci]] ressam [[Niko Pirosmani]] idi.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.pirosmani.org/pirosmani/ |başlık=Niko Pirosmani – Short Biographical Information |yayıncı=Steele Communications |website=Niko Pirosmani |erişimtarihi=21 Aralık 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20161228055000/http://www.pirosmani.org/pirosmani/ |arşivtarihi=28 Aralık 2016 |ölüurl=evet}}</ref>

=== Medya ===

Gürcistan'daki televizyon, dergi ve gazetelerin tümü, hem devlete ait olan hem de [[reklam]], abonelik ve diğer satışla ilgili gelirlere bağlı olan kâr amacı gütmeyen şirketler tarafından işletilmektedir. [[Gürcistan Anayasası]] ifade özgürlüğünü garanti eder. [[Geçiş ekonomisi|Geçiş halindeki]] bir ülke olarak, Gürcistan medya sistemi dönüşüm içerisindedir.{{Kaynak belirt|tarih=Aralık 2016}}

Gürcistan'ın medya ortamı, sektörü etkileyen uzun vadeli siyasallaşma ve kutuplaşmaya rağmen [[Güney Kafkasya]]'daki en özgür ve en çeşitli ortam olmaya devam ediyor.<ref>[http://www.enpi-info.eu/eastportal/news/latest/38565/Media-freedom-in-Eastern-Partnership-countries:-Georgia-tops-list,-Ukraine-improves-position enpi-info.eu] {{webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160303194716/http://www.enpi-info.eu/eastportal/news/latest/38565/Media-freedom-in-Eastern-Partnership-countries%3A-Georgia-tops-list%2C-Ukraine-improves-position |tarih=3 Mart 2016 }}</ref> Kamu yayıncısını kontrol etmeye yönelik siyasi mücadele, 2014'te de onu bir yönsüz bırakmıştır.<ref name=FH>[[Freedom House]], [https://freedomhouse.org/report/freedom-press/2015/georgia Georgia 2015 Press Freedom report] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160304210314/https://freedomhouse.org/report/freedom-press/2015/georgia |tarih=4 Mart 2016 }}</ref>

Gürcü hanelerinin büyük bir yüzdesinin televizyonu ve çoğunun en az bir radyosu vardır. Gürcistan'ın medya şirketlerinin çoğu, başkent ve en büyük şehir olan [[Tiflis]]'te bulunuyor.

=== Müzik ===
[[Dosya:Batumi - Georgian Folk Singers (5024684289).jpg|küçükresim|Gürcü halk şarkıcıları]]

Gürcistan, öncelikli olarak [[polifoni]]nin erken gelişimi ile bilinen bir antik müzik geleneğine sahiptir. Gürcü polifonisi, üç vokal bölüme, mükemmel beşliye dayanan benzersiz bir ayar sistemine ve paralel beşli ve uyumsuzluklar bakımından zengin bir armonik yapıya dayanmaktadır. Gürcistan'da üç tür polifoni geliştirildi: Svaneti'de komplike bir versiyon, Kaheti bölgesinde bir bas arka plan üzerinde bir diyalog ve batı Gürcistan'da üç parçalı kısmen doğaçlama bir versiyon.<ref>{{Haber kaynağı|başlık=Georgian Polyphonic Singing, "Chakrulo"|url=http://www.unesco.org/archives/multimedia/?s=films_details&pg=33&id=1737|erişimtarihi=17 Aralık 2016|iş=UNESCO|tarih=2008|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170205180055/http://www.unesco.org/archives/multimedia/?s=films_details&pg=33&id=1737|arşivtarihi=5 Şubat 2017|ölüurl=hayır}}</ref> Gürcü halk şarkısı "[[Çakrulo]]", [[Voyager 2]]'de 20 Ağustos 1977'de uzaya gönderilen [[Voyager Altın Plakları]]nda yer alan 27 müzik bestesinden biriydi.<ref>{{Haber kaynağı|başlık=The Untold Story of How "Chakrulo" Ended Up in Space|url=http://www.georgianjournal.ge/discover-georgia/28321-the-untold-story-of-how-chakrulo-ended-up-in-space.html|erişimtarihi=21 Temmuz 2016|iş=Georgian Journal|tarih=25 Eylül 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160816081734/http://www.georgianjournal.ge/discover-georgia/28321-the-untold-story-of-how-chakrulo-ended-up-in-space.html|arşivtarihi=16 Ağustos 2016|ölüurl=hayır}}</ref>

=== Mutfak ===
{{Ana|Gürcü mutfağı}}
[[Dosya:Georgian Cuisine Collage.png|küçükresim|Sağ üstten sola ve aşağıya:
 Acara'ya özgü [[Haçapuri]], [[Mtsvadi]], [[Hinkali]], İmereti'ye özgü [[Haçapuri]], [[Phali]], [[Çurçhela]], [[Şotis puri]], [[Elarci]], [[Mçadi]], [[Satsivi]]]]

[[Gürcü mutfağı]] ve [[Gürcü şarabı|şarabı]], yüzyıllar boyunca gelenekleri her döneme uyarlayarak gelişti. En sıra dışı yemek geleneklerinden biri, aynı zamanda arkadaşlarınız ve ailenizle sosyalleşmenin bir yolu olan [[supra]] yani Gürcü sofrasıdır. Supra'nın başı [[tamada]] olarak bilinir. O son derece felsefi konuşmaları yönetir ve ayrıca herkesin eğlenmesini sağlar. Gürcistan'ın çeşitli tarihi bölgeleri kendine has yemekleriyle bilinir: Örneğin doğu dağlık Gürcistan'dan [[Hinkali]] (etli mantı) ve esas olarak [[İmereti]], [[Samegrelo]] ve [[Acara]]'dan [[Haçapuri]] bunlardan bazılarıdır. Geleneksel Gürcü yemeklerinin yanı sıra diğer ülkelerin yemekleri Rusya'dan, Yunanistan'dan ve son zamanlarda Çin'den gelen göçmenler tarafından Gürcistan'a getirildi.

=== Şarap ===
{{Ana|Gürcü şarabı|Kvevri}}

Arkeoloji, Gürcistan ve çevresindeki verimli vadilerin ve yamaçların [[üzüm|asma]] yetiştiriciliğine ve [[neolitik]] şarap üretimine ([[Gürcüce]]: ღვინო, ğvino) ev sahipliği yaptığını göstermektedir.<ref name="şarap">{{kaynak|başlık=Georgia: A guide to the cradle of wine|yazar=Miquel Hudin & Daria Kholodolina|yayıncı=[[Vinologue]]|isbn=978-1941598054|yıl=2017|sayfalar=300|url=http://www.vinologue.com/books/georgia/|erişimtarihi=23 Şubat 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200926092851/https://www.vinologue.com/books/georgia/|arşivtarihi=26 Eylül 2020|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://cycloscope.weebly.com/blog/traditional-winemaking-in-georgia-the-oldest-wine-in-the-world |başlık=Archived copy |erişimtarihi=15 Nisan 2015|ölüurl=evet|arşivurl=https://archive.today/20150415080208/http://cycloscope.weebly.com/blog/traditional-winemaking-in-georgia-the-oldest-wine-in-the-world |arşivtarihi=15 Nisan 2015}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://edition.cnn.com/2010/WORLD/europe/04/20/georgia.wine.heritage/ | başlık = Unearthing Georgia's wine heritage | ad = Ivan | soyadı = Watson | yayıncı = CNN | erişimtarihi = 21 Şubat 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20100429114827/http://edition.cnn.com/2010/WORLD/europe/04/20/georgia.wine.heritage/ | arşivtarihi = 29 Nisan 2010}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Cultures of The World Georgia|soyadı1=Spilling |ad1=Michael |soyadı2=Wong |ad2=Winnie |yıl=2008 |isbn=978-0-7614-3033-9 |sayfa=128 }}</ref> [[Kvevri]] kil kavanozlarını kullanarak eski geleneksel Gürcü şarap yapımı yöntemi 2013 yılında [[UNESCO]] tarafından [[UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri]]'ne eklendi.<ref>{{Web kaynağı | url = https://ich.unesco.org/en/lists | başlık = UNESCO - Ancient Georgian traditional Qvevri wine-making method | website = ich.unesco.org | dil = İngilizce | erişimtarihi = 9 Eylül 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170622230923/https://ich.unesco.org/en/lists | arşivtarihi = 22 Haziran 2017}}</ref> Gürcistan'daki şarap üretiminin kapsamlı tarihi ve önemli ekonomik rolü nedeniyle, şarap geleneği ülkenin ulusal kimliğiyle iç içe ve ayrılmaz bir parça olarak kabul edilir.<ref name="şarap" />

[[Dosya:Mukhranbatoni Palace (3).jpg|küçükresim|Gürcistan'ın 19. yüzyıldaki bağcılık merkezlerinden biri olan Muhrani Sarayı, ismini verdiği şarabı üretmek için yakın zamanda restore edildi.]]

Gürcistan'ın [[Karadeniz]]'den etkilenen ılıman iklimi ve nemli havası, asma yetiştiriciliği için en iyi koşulları sağlamaktadır. Üzüm bağlarındaki toprak o kadar yoğun bir şekilde işlenir ki, üzüm bağları, olgunlaştıklarında sonunda meyve ağaçlarının gövdelerine sarkar. Bu yetiştirme yöntemine ''maglari'' denir.<ref>{{Kitap kaynağı |başlık=The Georgian feast: the vibrant culture and savory food of the Republic of Georgia |soyadı1= Goldstein |ad1= Darra |yıl=1958 |yayıncı= University of California Press |yer=ABD|isbn= 0-520-21929-5 |sayfa=4 }}</ref> En iyi bilinen Gürcü şarap bölgeleri arasında [[Kaheti]] ([[Telavi]] ve [[Kvareli]]'nin mikro bölgelerine ayrılmıştır), [[Kartli]], [[İmereti]], [[Raca-Leçhumi ve Kvemo Svaneti]], [[Acara]] ve [[Abhazya]] bulunmaktadır.

Gürcü şarabı, son zamanlarda Rusya ile ilişkilerde tartışmalı bir konu olmuştur. Rusya ile olan siyasi gerilimler, 2006 Rus Gürcü şarabı ambargosuna katkıda bulundu, Rusya, Gürcistan'ın sahte şarap ürettiğini iddia etti. Bu "resmi" bir nedendi, ancak Rusya'nın ekonomik bağları siyasi amaçlar için kullanması nedeniyle Rusya ile olan ekonomik ilişkilerin istikrarsızlığı iyi biliniyor.<ref name="rusya">{{Web kaynağı | url = https://www.rferl.org/a/1076202.html | başlık = Position Unchanged On Russian WTO Negotiations | website = RadioFreeEurope/RadioLiberty | erişimtarihi = 21 Şubat 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170423065344/https://www.rferl.org/a/1076202.html | arşivtarihi = 23 Nisan 2017}}</ref> Sahtecilik sorunları, yabancı üreticilerin yanlış etiketlemesinden ve Gürcistan dışında üretilen ve Gürcistan'da üretildiği iddiasıyla Rusya'ya ithal edilen şarapların üzerindeki sahte “Gürcü Şarabı” etiketlerinden kaynaklanmaktadır.<ref name="rusya" /> Sahte şarap sevkiyatı, esas olarak, hiçbir denetim ve düzenlemenin yapılmadığı, Rus işgali altındaki [[Abhazya]] ve [[Güney Osetya]]'da [[Rusya hükûmeti|Rusya]] tarafından yönetilen gümrük kontrol noktaları aracılığıyla gerçekleştirildi.<ref name="rusya" />

=== Spor ===

[[Dosya:Georgia vs Romania 2011 RWC (3).jpg|küçükresim|sol|[[Gürcistan millî ragbi birliği takımı|Gürcistan]]-[[Romanya]] maçı, [[2011 Ragbi Dünya Kupası]]]]

Gürcistan'daki en popüler sporlar [[futbol]], [[basketbol]], [[Rugby|ragbi]], [[güreş]], [[judo]] ve [[halter]]dir. Tarihsel olarak, Gürcistan beden eğitimi ile ünlüdür; [[Roma İmparatorluğu|Romalılar]], eski [[İberya Krallığı|İberya]]'nın eğitim tekniklerini gördükten sonra Gürcülerin fiziksel niteliklerine hayran kalmıştırlar.<ref>Romans erected the statue of the Iberian King Pharsman after he demonstrated Georgian training methods during his visit to Rome; [[Cassius Dio]], ''Roman History'', LXIX, 15.3</ref> Güreş, Gürcistan için tarihsel olarak önemli bir spor olmaya devam ediyor ve bazı tarihçiler, [[Grekoromen güreş|Grekoromen]] tarzı güreşin birçok Gürcü unsurunu içerdiğini düşünüyor.<ref>Williams, Douglas. ''Georgia in my Heart'', 1999.</ref>

Gürcistan'da en popüler güreş tarzlarından biri Kaheti tarzıdır. Geçmişte bugün yaygın olarak kullanılmayan birkaç başka stil vardı. Örneğin, Gürcistan'ın [[Hevsureti]] bölgesi üç farklı güreş tarzına sahiptir. 19. yüzyıl Gürcistan'ındaki diğer popüler sporlar [[polo]] ve daha sonra yerini ragbi birliğine bırakan geleneksel bir Gürcü oyunu olan [[Lelo burti|Lelo]] idi.

[[Dosya:Race at Rustavi International Motorpark (7773225804).jpg|küçükresim|[[Rustavi International Motorpark]]'ta Efsaneler araba yarışı]]

[[Kafkasya]] bölgesindeki ilk ve tek yarış pisti Gürcistan'da bulunuyor. İlk olarak 1978 yılında inşa edilen [[Rustavi International Motorpark]], 20 milyon dolara mal olan toplam yeniden yapılanma sonrasında 2012 yılında yeniden açılmıştır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://rustavi2.com/news/news_text.php?id_news=45318&pg=1&im=main&ct=0&wth=0 |başlık=Rustavi 2 Broadcasting Company |yayıncı=Rustavi2.com |tarih=29 Nisan 2012 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20130501161314/http://rustavi2.com/news/news_text.php?id_news=45318&pg=1&im=main&ct=0&wth=0 |arşivtarihi=1 Mayıs 2013}}</ref> Pist, [[FIA]] Grade 2 gereksinimlerini karşılıyor ve şu anda Legends araba yarışı serisine ve Formula Alfa yarışmalarına ev sahipliği yapıyor.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.1tv.ge/news-view/37425/en | başlık = Georgian National Broadcaster | yayıncı = 1tv.ge | tarih = 30 Nisan 2012 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130525201655/http://www.1tv.ge/news-view/37425/en | arşivtarihi = 25 Mayıs 2013}}</ref>

Basketbol her zaman Gürcistan'da önemli sporlardan biriydi ve Gürcistan'da [[Otar Korkia]], [[Miheil Korkia]], [[Zurab Sakandelidze]] ve [[Levan Moseşvili]] gibi çok ünlü [[Sovyetler Birliği millî basketbol takımı]] üyeleri vardı. [[Dinamo Tiflis]], 1962'deki prestijli [[Euroleague]] yarışmasını kazandı. Gürcistan'ın NBA'de beş oyuncusu vardı: [[Vladimir Stepania]], [[Jake Tsakalidis]], [[Nikoloz Tskitişvili]], [[Tornike Şengelia]] ve günümüzde [[Golden State Warriors]] pivotu [[Zaza Paçulia]]. Diğer önemli basketbolcular iki kez Euroleague şampiyonu olan [[Giorgi Şermadini]] ve Euroleague oyuncuları [[Manuçar Markoişvili]] ve [[Viktor Sanikidze]]dir. Spor, son yıllarda ülkede popülerliğini yeniden kazanıyor. [[Gürcistan millî basketbol takımı]], 2011'den beri son üç turnuvada [[EuroBasket]]'e katılmaya hak kazandı.

=== Türkçe Gürcüce Dergiler ===
* [[Pirosmani]]
* [[Çveneburi (dergi)]]

=== Halk dansları ===
2005'ten beri [[Poti]] kentinde düzenlenen [[Karadeniz]] Ülkeleri Arası Çocuk Halk Dansları Festivali'ne her yıl yüzlerce kişi gelmektedir. Bu festivale katılan ülkeler:

* '''Gürcistan'''
* [[Rusya]]
* [[Türkiye]]
* [[Ukrayna]]
* [[İnguşya]]
* [[Bulgaristan]]

[[Türkiye]] adına 2006 yılında [[Anadolu Ateşi]] adlı halk ve modern dans grubu gitmiş ve festival yarışma olmamasına rağmen "En Beğenilen Dans Grubu (veya ülke)" unvanını almıştır.

[[Bursa Büyükşehir Belediyesi]] tarafından 2008 yılında 22.'si düzenlenen Uluslararası Altın Karagöz Halk Dansları Yarışması'nda 'Altın Karagöz' ödülünü Gürcistan kazandı.

==== Gürcistan'da oynanan halk dansları ====
{{Ana|Gürcü halk oyunları }}
{| align=right
|[[Dosya:Georgian dance 7.jpg|küçükresim|upright=2.27|Açaruli ([[Acara Özerk Cumhuriyeti]]'nde oynanır)]]
|}

* Açaruli
* Davluri
* Ceyrani
* Karaçoheli
* Kartuli
* Kazbeguri
* Hancluri
* Hevsuruli
* [[Simd]]i ve Honga ([[Osetçe]]: симд, хонгæ) - [[Oset]] oyunları.
* [[Horumi]]
* [[Kintouri]]
* Mtiuluri
* Partsa
* Samaia
* [[Perhuli]]

== İş saatleri, resmî tatil günleri ve resmi tatil olmayan önemli bayram günler ==
Gürcistan'da çalışma saatleri 9.00-18.00 veya 10.00-19.00 arasındadır. Gürcistan ile Türkiye arasında yazın +1 saat ve kışın +2 saat fark vardır.
* [[Yılbaşı]]: 31 Aralık gecesi - 1 Ocak
* [[Noel]] Bayramı: 7 Ocak (Ortodoks)
* [[Yılbaşı]]: 14 Ocak (Ortodoks) (resmi tatil yok)
* Vaftiz Günü: 19 Ocak
* [[Anneler Günü]]: 3 Mart
* Kadınlar Günü: 8 Mart
* [[Bağımsızlık Günü]]: 9 Nisan
*Sevgililer Günü: 15 Nisan (resmi tatil yok)
* [[Paskalya]] Bayramı: Nisan - Mayıs arasında pazar günü (her yıl değişmektedir ancak mutlaka pazar günü)
* Ölüleri Anma Günü: Paskalya'nın ikinci gün (her yıl değişmektedir ancak mutlaka pazartesi günü)
* [[Cumhuriyet Bayramı]]: 26 Mayıs
* Havariler Petre ve Pavle (Peter ve Paul) Günü: 12 Temmuz (resmi tatil yok)
* Anayasa Kabul Günü: 24 Ağustos
* Aziz Meryem Ana Günü: 28 Ağustos
* Mtsheta şehrinde ''Svetitshoveli Kilisesi Günü'': 14 Ekim
* Aziz Giorgi Günü: 23 Kasım
* Aziz Barbara Günü: 17 Aralık (resmi tatil yok)

== Devlet başkanları ==
<gallery>
Dosya:Zviad Gamsakhurdia, Tbilisi, 1988.jpg|[[Zviad Gamsahurdia]] <br/> 1. Devlet Başkanı
Dosya:Eduard_shevardnadze.jpg|[[Eduard Şevardnadze]] <br/> 2. Devlet Başkanı
Dosya:President of Georgia Mikheil Saakashvili in Tbilisi, March 22, 2008.jpg |[[Mihail Saakaşvili]] <br/>3. Devlet Başkanı
Dosya:Giorgi Margvelashvili Senate of Poland 02.JPG |[[Giorgi Margvelaşvili]] <br/>4. Devlet Başkanı
Dosya:President_Salome_Zourabichvili_2020_(cropped).jpg|[[Salome Zurabişvili]] <br/> Devlet Başkanı
</gallery>

== Notlar ==
{{not listesi}}

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}

== Ayrıca bakınız ==

* [[Bakü-Tiflis-Kars demiryolu]]
* [[Bakü Tiflis Ceyhan Petrol Boru Hattı]]
* [[Güney Osetya Savaşı (2008)]]
* [[Gürcü askeri yolu]]
* [[Gürcistan'da LGBT hakları]]
* [[Kafkas Nagazi]]

== Dış bağlantılar ==
{{commons|საქართველო}}
* {{Wikiatlas|Georgia}}
* [http://www.president.gov.ge Gürcistan Devlet Başkanlığı] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110316105336/http://www.president.gov.ge/ |tarih=16 Mart 2011 }} {{ka icon}}, {{İng.}}
* [http://www.parliament.ge Gürcistan Parlamentosu] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140404120848/http://www.parliament.ge/ |tarih=4 Nisan 2014 }} {{ka icon}}, {{İng.}}
* [http://www.economy.ge Ekonomik Gelişim Bakanlığı] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20201209185056/http://www.economy.ge/ |tarih=9 Aralık 2020 }} {{ka icon}}
* [https://web.archive.org/web/20090105162200/http://tourism.gov.ge/ Turizm Bakanlığı] 
* [http://www.friendsofgeorgia.com/ Friends of Georgia] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20040321122509/http://friendsofgeorgia.com/ |tarih=21 Mart 2004 }} (Friends of Georgia International Foundation - Info on Culture, Economy, Gastronomy, History, etc.)
* [http://venus.unive.it/riccardozipoli/demo/galleries_collections.php?a=239&n=20&d=GEORGIA&pagine=1&paginazione=1 Resimler] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110919133214/http://venus.unive.it/riccardozipoli/demo/galleries_collections.php?a=239&n=20&d=GEORGIA&pagine=1&paginazione=1 |tarih=19 Eylül 2011 }}

{{Avrupa ülkeleri}}
{{Asya ülkeleri}}
{{Kafkasya}}
{{Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler}}
{{Gürcistan bölgeler}}
{{Karadeniz Ekonomik İşbirliği}}
{{Frankofon}}
{{Karadeniz Donanma İş Birliği Görev Grubu}}
{{SSCB'nin dağılmasından sonra ortaya çıkan ülkeler}}
{{Bağımsız Devletler Topluluğu}}
{{Avrupa Birliği adayları}}
{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Gürcistan| ]]
Bu sayfada kullanılan şablonlar:
Şablon:Adn (değiştir)
Şablon:Akademik dergi kaynağı (değiştir)
Şablon:Ana (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Ana diğer (değiştir)
Şablon:Arkaplan ile renk karşıtlığı (değiştir)
Şablon:Artış (değiştir)
Şablon:Asya ülkeleri (değiştir)
Şablon:Avrupa Birliği adayları (değiştir)
Şablon:Avrupa ülkeleri (değiştir)
Şablon:Ayrıca bakınız (değiştir)
Şablon:Bayrak (değiştir)
Şablon:Bayrak/çekirdek (değiştir)
Şablon:Bayraksimge (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Bayraksimge/core (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Bayraksimge resim (değiştir)
Şablon:Bayrakülke (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Bayrakülke/çekirdek (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Bağlantı bakımı (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Bağımsız Devletler Topluluğu (değiştir)
Şablon:Bilgi kutusu (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Boşsa (değiştir)
Şablon:Br ile ayrılmış maddeler (değiştir)
Şablon:Büyük şehirler (değiştir)
Şablon:Category handler (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Commons (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Coor title dm (değiştir)
Şablon:Dil (değiştir)
Şablon:Dilsimge (değiştir)
Şablon:Dolaşım (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Dolaşım dikeç (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Dolçub (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Düzelt (değiştir)
Şablon:Düzelt/kategori (değiştir)
Şablon:Düşürme (değiştir)
Şablon:Efn (değiştir)
Şablon:En (değiştir)
Şablon:Fix (değiştir)
Şablon:Frankofon (değiştir)
Şablon:Frankofoni (değiştir)
Şablon:GYSİH ülke (değiştir)
Şablon:GYSİH ülke/veri (değiştir)
Şablon:Gürcistan'ın bölgeleri (değiştir)
Şablon:Gürcistan bölgeler (değiştir)
Şablon:Gürcistan büyük şehirleri (değiştir)
Şablon:Gürcistan etiketli bölgeler haritası (değiştir)
Şablon:Haber kaynağı (değiştir)
Şablon:Harf çevirisi (değiştir)
Şablon:Harvard citation no brackets (değiştir)
Şablon:Harvnb (değiştir)
Şablon:IPA (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:ISBN (değiştir)
Şablon:Image label (değiştir)
Şablon:Image label begin (değiştir)
Şablon:Iso2lang (değiştir)
Şablon:Ka icon (değiştir)
Şablon:Kafkasya (değiştir)
Şablon:Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler (değiştir)
Şablon:Karadeniz Donanma İş Birliği Görev Grubu (değiştir)
Şablon:Karadeniz Ekonomik İşbirliği (değiştir)
Şablon:Kardeş proje (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Kardeş proje/styles.css (değiştir)
Şablon:Kategori işleyici (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Kayma (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Kaynak (değiştir)
Şablon:Kaynak belirt (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Kaynakça (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Kaynakça/styles.css (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Kdn (değiştir)
Şablon:Kdş (değiştir)
Şablon:Kitap kaynağı (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Koor URL (değiştir)
Şablon:Koor başlık dm (değiştir)
Şablon:Koor dm (değiştir)
Şablon:Koordinat (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Küçük (değiştir)
Şablon:Küçük üst metin (değiştir)
Şablon:Lejant (değiştir)
Şablon:Lejant/biçim.css (değiştir)
Şablon:Lower (değiştir)
Şablon:Not etiketi (değiştir)
Şablon:Not listesi (değiştir)
Şablon:Otorite kontrolü (değiştir)
Şablon:Pasta grafiği (değiştir)
Şablon:Pasta grafiği/dilim (değiştir)
Şablon:Plainlist/styles.css (değiştir)
Şablon:Pozitif azalış (değiştir)
Şablon:Ref label (değiştir)
Şablon:Renk (değiştir)
Şablon:Renk/styles.css (değiştir)
Şablon:Resim etiket (değiştir)
Şablon:Resim etiket başlangıç (değiştir)
Şablon:SSCB'nin dağılmasından sonra ortaya çıkan ülkeler (değiştir)
Şablon:Ses (değiştir)
Şablon:Smallsup (değiştir)
Şablon:Sütunlu dolaşım (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Vikiveri'de düzenle (değiştir)
Şablon:Web kaynağı (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Webarşiv (değiştir)
Şablon:Wikiatlas (değiştir)
Şablon:Yan kutu (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Yerine konduysa (değiştir)
Şablon:· (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Ölü bağlantı (değiştir)
Şablon:Ülke bilgi kutusu (değiştir)
Şablon:Ülke bilgi kutusu/liste (değiştir)
Şablon:Ülke bilgi kutusu/resim tablosu (değiştir)
Şablon:Ülke veri Abhazya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Acara (değiştir)
Şablon:Ülke veri Adige Cumhuriyeti (değiştir)
Şablon:Ülke veri Adıge (değiştir)
Şablon:Ülke veri Andorra (değiştir)
Şablon:Ülke veri Arnavutluk (değiştir)
Şablon:Ülke veri Azerbaycan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Belarus (değiştir)
Şablon:Ülke veri Birleşik Krallık (değiştir)
Şablon:Ülke veri Bosna-Hersek (değiştir)
Şablon:Ülke veri Bulgaristan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Dağıstan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Ermenistan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Estonya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Güney Osetya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Gürcistan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Kabardino-Balkarya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Karadağ (değiştir)
Şablon:Ülke veri Karaçay-Çerkesya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Kazakistan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Kosova (değiştir)
Şablon:Ülke veri Kuzey Makedonya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Kuzey Osetya-Alanya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Kırgızistan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Letonya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Lihtenştayn (değiştir)
Şablon:Ülke veri Litvanya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Moldova (değiştir)
Şablon:Ülke veri Monako (değiştir)
Şablon:Ülke veri Norveç (değiştir)
Şablon:Ülke veri Romanya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Rusya (değiştir)
Şablon:Ülke veri San Marino (değiştir)
Şablon:Ülke veri Sırbistan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Tacikistan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Transdinyester (değiştir)
Şablon:Ülke veri Türkiye (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Ülke veri Türkmenistan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Ukrayna (değiştir)
Şablon:Ülke veri Vatikan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Çeçenistan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Özbekistan (değiştir)
Şablon:Ülke veri İnguşetya (değiştir)
Şablon:Ülke veri İsviçre (değiştir)
Şablon:Ülke veri İzlanda (değiştir)
Şablon:İfsubst (değiştir)
Şablon:İkisi de (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:İn lang (değiştir)
Şablon:İng. (değiştir)
Şablon:İnsani Gelişmişlik (değiştir)
Şablon:İnsani Gelişmişlik/veri (değiştir)
Modül:Ad alanı algıla/veri (değiştir)
Modül:Ad alanı algıla/yapılandırma (değiştir)
Modül:Ana (değiştir)
Modül:Arguments (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Ayrı girişler (değiştir)
Modül:Bağımsız değişkenler (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Bilgi kutusu (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Bilgi kutusu resmi (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Check for unknown parameters (değiştir)
Modül:Check isxn (değiştir)
Modül:Dil (değiştir)
Modül:Dil/veri (değiştir)
Modül:Dipnotlar (değiştir)
Modül:Dolaşım (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Dolaşım/styles.css (değiştir)
Modül:Dolaşım/yapılandırma (değiştir)
Modül:Dolçub (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Dolçub/styles.css (değiştir)
Modül:Ek (değiştir)
Modül:Ek/veri (değiştir)
Modül:Evethayır (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Footnotes (değiştir)
Modül:GirdiIdsiniÇöz (değiştir)
Modül:ISXN denetle (değiştir)
Modül:If empty (değiştir)
Modül:Infobox/styles.css (değiştir)
Modül:Kategori işleyici (değiştir)
Modül:Kategori işleyici/karaliste (değiştir)
Modül:Kategori işleyici/paydaş (değiştir)
Modül:Kategori işleyici/veri (değiştir)
Modül:Kategori işleyici/yapılandırma (değiştir)
Modül:Kaynak/KB1 (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Araçlar (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Beyazliste (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/COinS (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Tanımlayıcılar (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Tarih doğrulama (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Yapılandırma (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Koordinatlar (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Koordinatlar/styles.css (değiştir)
Modül:Küresel değil (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Math (değiştir)
Modül:No globals (değiştir)
Modül:Otorite kontrolü (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Renk karşıtlığı (değiştir)
Modül:Renk karşıtlığı/renkler (değiştir)
Modül:TableTools (değiştir)
Modül:Tablo araçları (değiştir)
Modül:Tanımlanmayan parametre denetimi (değiştir)
Modül:Unsubst (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Vikiveri'de düzenle (değiştir)
Modül:Vikiveri/i18n (değiştir)
Modül:VikiveriBK (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:VikiveriBK/bağyok (değiştir)
Modül:VikiveriBK/başlıkbiçimleri (değiştir)
Modül:VikiveriBK/i18n (değiştir)
Modül:Webarşiv (değiştir)
Modül:WikidataIB (değiştir)
Modül:Yan kutu (değiştir)
Modül:Yan kutu/styles.css (değiştir)
Modül:Yesno (değiştir)
Modül:İ18n (kaynağı gör) (koruma)
Modül:İlknot (değiştir)
Modül:İlknot etiketli liste (değiştir)
Modül:İlknot liste (değiştir)
Gürcistan sayfasına geri dön.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Gürcistan" sayfasından alınmıştır