Baykonur Uzay Üssü sayfasının kaynağını görüntüle

Aşağıdaki nedenden dolayı bu sayfayı değiştirmeye izniniz yok:

IP adresiniz tüm Wikimedia Vakfı vikilerinde engellenen bir aralıkta.

Engellemeyi yapan ‪EPIC‬. Verilen gerekçe Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Engel başlangıcı: 08.48, 2 Temmuz 2024
Engelin sonlanması: 08.48, 2 Temmuz 2025

Geçerli IP adresiniz 206.189.44.186. Engellenen aralık 206.189.32.0/20.

Lütfen yapacağınız sorgulara yukarıdaki bütün ayrıntıları ekleyin. Yanlışlıkla engellendiğinizi düşünüyorsanız, ek bilgileri ve talimatları Açık vekil sunuculara izin verilmez küresel ilkesinde bulabilirsiniz.

Aksi takdirde, engellemeyi tartışmak için lütfen Meta-Wiki'de bir inceleme isteği gönderin. Ayrıca, yukarıdaki tüm ayrıntıları içeren bir e-postayı kahyalar VRT sırasına stewards@wikimedia.org adresinden gönderebilirsiniz.

Bu sayfanın kaynağını görebilir ve kopyalayabilirsiniz.

{{Havalimanı bilgi kutusu
| ad = Baykonur Uzay Üssü
| bayrak = 
| bayrak_boyut = 
| bayrak_alternatif = 
| yerel_ad = {{Dil|kk|Байқоңыр ғарыш айлағы}}
| resim = Baikonur Cosmodrome Soyuz launch pad.jpg
| açıklama = 
| LID = GC0015
| tür = [[Uzay üssü]]
| sahibi işletmeci = {{yatay liste|[[Roscosmos Devlet Kuruluşu|Roscosmos]]|[[Rus Hava Uzay Kuvvetleri]]}}
| konum = {{bayrak|Kazakistan}} {{bayrak|Rusya}})
| açılış = <!-- {{başlangıç tarihi|gg|aa|yyyy}} -->
| inşa = 1955
| zaman dilimi = [[Kazakistan'da zaman|AQTT]]
| utc = [[UTC+05:00]]
| yükseklik-m = 90
| metrik-yükseklik = y
| web sitesi = {{URL|baikonurtour.com}}
| harita = 
| harita_boyut = 
| harita_alternatif = 
| harita_açıklama = 
| ataçpin_harita = Kazakistan#Rusya#Sovyetler Birliği
| ataçpin_harita_boyut = 220
| ataçpin_harita_alternatif = 
| ataçpin_harita_açıklama = Kazakistan'daki konumu##Rusya'ya göre konumu (2050'e kadar kiralanmış)##Eski [[Sovyetler Birliği]]'ndeki konumu
| ataçpin_relief = 
| ataçpin_resim = 
| ataçpin_etiket = Baykonur Uzay Üssü
| ataçpin_etiket_pozisyon = sağ
| ataçpin_ikon = Roket ikon201001.svg
| istatistik_yıl = 
| dipnotlar = 
}}
[[Dosya:Kazakistan Harita.jpg|küçükresim|upright=1.91|sağ|Baykonur Uzay Üssü'nün haritadaki yeri]]
[[Dosya:Baikonur Cosmodrome Soyuz launch pad.jpg|küçükresim|Baykonur'daki Soyuz fırlatma rampası]]
[[Dosya:Baykonur Logo.jpg|küçükresim|sağ|upright=0.55|Baykonur Üssü logosu]]

'''Baykonur Uzay Üssü''' ({{Dil|kk|Байқоңыр ғарыш айлағы|çeviri=Bayqoñır ğarış aylağı}}, {{Dil|ru|Космодро́м Байкону́р|çeviri=Kosmodrom Baykonur}}), '''[[Tyuratam]]'''<ref group=Not>[[Anlambilim|Anlamı]]: ''Töre ata'', ''Töre baba''</ref> olarak da adlandırılır,<ref name="tyura01">{{Web kaynağı | url = http://www.astronautix.com/sites/baikonur.htm | başlık = Baikonur | yayımcı = Encyclopedia Astronautica, astronautix.com | tarih = 2012 | erişimtarihi = 19 Ekim 2012 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150511191650/http://www.astronautix.com/sites/baikonur.htm | arşivtarihi = 11 Mayıs 2015 | ölüurl = hayır }}</ref> [[Sovyetler Birliği]] tarafından kurulmuş, bugünkü [[Kazakistan]]'da yer alan dünyanın en eski ve bölgedeki en büyük [[uzay üssü]]dür. Mevcut Rus uzay programı [[Roskosmos]] sebebiyle halen aktif olarak kullanılan uzay üssünde her yıl çok sayıda ticari, askeri ve bilimsel operasyonun gerçekleştirilmektedir.<ref>{{dergi kaynağı|dergi=[[Popular Mechanics]]|başlık=Safe Launch For Critical Space Station Module|url=http://www.popularmechanics.com/science/air_space/1282666.html|erişimtarihi=12 Ağustos 2009|tarih=5 Ağustos 2000|soyadı=Wilson|ad=Jim}}</ref><ref>{{Web kaynağı | yayıncı = [[International Launch Services]] | başlık = Baikonur Cosmodrome | url = http://www.ilslaunch.com/launch-services/baikonur-cosmodrome | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110131084446/http://www.ilslaunch.com/launch-services/baikonur-cosmodrome | arşivtarihi = 31 Ocak 2011 | erişimtarihi = 18 Mayıs 2020 | ölüurl = hayır }}</ref>

Üs, 2 Haziran 1955'te [[Seyhun]] ([[Siri Derya]]) nehrinin kıvrımındaki Kazak [[bozkır]]larında kurulmuş olup, Tyuratam tren istasyonunun yakınında yer almaktadır. Sovyet yönetimi, 1961'de üsse güvenlik nedeniyle yanıltıcı olarak 320&nbsp;km kadar kuzeydoğusudaki [[Baykonur|Baykonur kasabasının]] adını vermiştir.<ref name="tyura01" /><ref name="vs">{{kitap kaynağı|başlık=The first manned spaceflight: Russia's quest for space|url=https://books.google.com/books?id=G1Bcc67kf2QC&pg=PA17|soyadı=Suvorov|ad=Vladimir|sayfalar=16-17|yıl=1997|yayıncı=Nova Publishers|isbn=978-1-56072-402-5|erişimtarihi=18 Mayıs 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210217023840/https://books.google.com/books?id=G1Bcc67kf2QC&pg=PA17|arşivtarihi=17 Şubat 2021|ölüurl=hayır}}</ref><ref name="apollo">{{Web kaynağı | url = http://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/SP-4209/ch9-12.htm | başlık = The Partnership: A History of the Apollo-Soyuz Test Project | yayıncı = [[NASA]] | arşivurl = https://web.archive.org/web/19981201075705/http://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/SP-4209/ch9-12.htm | arşivtarihi = 1 Aralık 1998 | erişimtarihi = 18 Mayıs 2020 | ölüurl =evet}}</ref>

Baykonur Uzay Üssü, [[Baykonur Uzay Üssü Site 31]] gibi birçok fırlatma rampası, 5 adet kontrol kulesi, 9 adet kontrol merkezi ve 1.500&nbsp;km uzunlukta bir füze deneme alanını barındırır. 2 Haziran 1955'te hizmete giren üssün genişliği kuzeyden güneye 80&nbsp;km, doğudan batıya 130&nbsp;km kadardır. Askerlerin çalıştırıldığı yapım işleri yaklaşık iki buçuk yılda tamamlanmıştır.<ref name="tyura01" />

Üs yakınlarına çalışanların ve ailelerinin kalmaları için [[Tyuratam|Tyuratam kenti]] (o zamanki adı ile [[Leninsk]]) şehri kurulmuştur. Tüm Sovyet insanlı [[uzay aracı|uzay araçları]], [[ay]] ve [[gezegen]] [[Uzay sondası|sonda]]ları bu üsten fırlatılmıştır.<ref name="tyura01" />

Uzay çalışmaları tarihinin birçok önemli uçuşu Baykonur Uzay Üssü'nden yapılmıştır: ilk insan yapımı uydu [[Sputnik 1]]'in fırlatılması (4 Ekim 1957),<ref name="astronautix">{{web kaynağı |url=http://www.astronautix.com/s/sputnik1.html |başlık=Sputnik 1 |yayıncı=Encyclopedia Astronautica |erişimtarihi=8 Ocak 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20161227213737/http://astronautix.com/s/sputnik1.html |arşivtarihi=27 Aralık 2016 |ölüurl=hayır |soyadı1=Wade |ad1=Mark }}</ref> Ay yakınlarından uçan ilk uzay aracı [[Luna 1]] (4 Ocak 1959), ilk insanlı yörünge uçuşunu gerçekleştiren [[Yuri Gagarin]]'in aracı ''Vostok 3KA-2'' ya da bilinen adıyla [[Vostok 1]]'in fırlatılması (12 Nisan 1961), uzaya çıkan ilk kadın [[Valentina Tereşkova]]'yı taşıyan uzay aracının ([[Vostok 6]]) fırlatılması (1963), başka bir gezegenden Dünya'ya veri gönderen ilk uzay sondası [[Venera 7]] (1970).<ref name="tyura01" />
 
[[Sovyetler Birliği]]'nin dağılmasından sonra [[Kazakistan]] Сumhuriyeti sınırları içinde kalan Baykonur Uzay Üssü, [[Rusya]] tarafından yıllık 115 milyon dolar kira ile 2050 yılına kadar kiralanmıştır.<ref name="tyura01" />

Baykonur'dan, yapımından günümüze kadar yaklaşık 1100 kadar fırlatma yapılmıştır. Ayrıca, ilk operasyonel [[kıtalararası balistik füze]] de Baykonur'da konuşlandırılmıştır.

1980-1990 yılları arasında [[Mir|Mir uzay programın]]ı destekleyen üs, [[Columbia Uzay Mekiği|Columbia felaketi]]nden sonra [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nin [[uzay mekiği]] programına ara vermesi ile [[Uluslararası Uzay İstasyonu]]'nun tek destekleyici üssü haline gelmiştir.<ref name="tyura01" />

Baykonur, 14 Şubat 2014'te Türkiye'nin 6. [[haberleşme uydusu]] [[Türksat 4A]]'nın fırlatılmasına ev sahipliği yapmıştır. Türkiye saatiyle 23:09'da gerçekleşen fırlatmanın ardından uydu, ertesi sabah 08:09'da 50 derece doğu boylamına yerleştirilerek üç ay sürecek test süreci başlamıştır.

== Notlar ==
<references group=Not/>

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

== Dış bağlantılar ==
* [http://www.astronautix.com/sites/baikonur.htm Encyclopedia Astronautica - Baikonur]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150511191650/http://www.astronautix.com/sites/baikonur.htm |tarih=11 Mayıs 2015 }}
* [http://www.russianspaceweb.com/baikonur.html Russian Space Web - Baikonur]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20030208011330/http://www.russianspaceweb.com/baikonur.html |tarih=8 Şubat 2003 }}
* [http://www.fas.org/spp/guide/russia/facility/ISS002-ESC-8032.JPG Üssün güney bölümünün uzaydan çekilmiş fotoğrafı (~2 MB)]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20051208225426/http://www.fas.org/spp/guide/russia/facility/ISS002-ESC-8032.JPG |tarih=8 Aralık 2005 }}

{{Commons kategori|Baikonur}}
{{Uzay Üsleri}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Baykonur Uzay Üssü| ]]
[[Kategori:1955'te tamamlanan altyapı]]
[[Kategori:Uzay limanları]]
[[Kategori:Kazakistan-Rusya ilişkileri]]
[[Kategori:Roket fırlatma alanları]]
[[Kategori:Sovyetler Birliği'ndeki yapılar]]
[[Kategori:1955'te Sovyetler Birliği'nde kurulan oluşumlar]]

Bu sayfada kullanılan şablonlar:

Şablon:ABD (değiştir)
Şablon:AUS (değiştir)
Şablon:Ana diğer (değiştir)
Şablon:BRA (değiştir)
Şablon:Bayrak (değiştir)
Şablon:Bayrak/çekirdek (değiştir)
Şablon:Bayraksimge (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Bayraksimge/core (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Bayrakülke (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Bayrakülke/çekirdek (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Bağlantı bakımı (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Bilgi kutusu (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Buldeğiştir (değiştir)
Şablon:CAN (değiştir)
Şablon:CHN (değiştir)
Şablon:Commons (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Commons kategori (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Convert (değiştir)
Şablon:Dergi kaynağı (değiştir)
Şablon:Dil (değiştir)
Şablon:Dolaşım (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Dönüştürme (değiştir)
Şablon:EU (değiştir)
Şablon:FRA (değiştir)
Şablon:Havalimanı bilgi kutusu (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:IND (değiştir)
Şablon:IRN (değiştir)
Şablon:ISR (değiştir)
Şablon:ITA (değiştir)
Şablon:JPN (değiştir)
Şablon:KOR (değiştir)
Şablon:Kardeş proje (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Kardeş proje/styles.css (değiştir)
Şablon:Kaynakça (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Kaynakça/styles.css (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Kitap kaynağı (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Koordinat (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:NOR (değiştir)
Şablon:Otorite kontrolü (değiştir)
Şablon:PAK (değiştir)
Şablon:PRK (değiştir)
Şablon:Plainlist/styles.css (değiştir)
Şablon:RUS (değiştir)
Şablon:Replace (değiştir)
Şablon:SWE (değiştir)
Şablon:URL (değiştir)
Şablon:USA (değiştir)
Şablon:Uzay Üsleri (değiştir)
Şablon:Vikiveri (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Vikiveri'de düzenle (değiştir)
Şablon:Vikiveri2 (değiştir)
Şablon:Web kaynağı (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Webarşiv (değiştir)
Şablon:Yan kutu (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Yatay liste (değiştir)
Şablon:Ülke veri Amerika Birleşik Devletleri (değiştir)
Şablon:Ülke veri Avrupa Birliği (değiştir)
Şablon:Ülke veri Avustralya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Brezilya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Fransa (değiştir)
Şablon:Ülke veri Güney Kore (değiştir)
Şablon:Ülke veri Hindistan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Japonya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Kanada (değiştir)
Şablon:Ülke veri Kazakistan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Kenya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Kuzey Kore (değiştir)
Şablon:Ülke veri Norveç (değiştir)
Şablon:Ülke veri Pakistan (değiştir)
Şablon:Ülke veri Rusya (değiştir)
Şablon:Ülke veri Çin (değiştir)
Şablon:Ülke veri İran (değiştir)
Şablon:Ülke veri İsrail (değiştir)
Şablon:Ülke veri İsveç (değiştir)
Şablon:Ülke veri İtalya (değiştir)
Modül:Arguments (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Bağımsız değişkenler (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Bilgi kutusu (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Bilgi kutusu için harita işaretleyici (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Bilgi kutusu resmi (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Check for unknown parameters (değiştir)
Modül:Dates (değiştir)
Modül:Dates/dateCat (değiştir)
Modül:Decade (değiştir)
Modül:Dil (değiştir)
Modül:Dil/veri (değiştir)
Modül:Dizgi (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Dolaşım (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Dolaşım/styles.css (değiştir)
Modül:Dolaşım/yapılandırma (değiştir)
Modül:Dolçub (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Dolçub/styles.css (değiştir)
Modül:Dönüştürme (değiştir)
Modül:Dönüştürme/veri (değiştir)
Modül:Dönüştürme/yazı (değiştir)
Modül:Evethayır (kaynağı gör) (koruma)
Modül:GirdiIdsiniÇöz (değiştir)
Modül:Haritabağı (değiştir)
Modül:Infobox/styles.css (değiştir)
Modül:InfoboxImage (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1 (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Araçlar (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Beyazliste (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/COinS (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Tanımlayıcılar (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Tarih doğrulama (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Kaynak/KB1/Yapılandırma (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Koordinatlar (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Koordinatlar/styles.css (değiştir)
Modül:Küresel değil (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:List (değiştir)
Modül:Liste (değiştir)
Modül:Mapframe (değiştir)
Modül:Math (değiştir)
Modül:No globals (değiştir)
Modül:Otorite kontrolü (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Sources (değiştir)
Modül:Sources/utils (değiştir)
Modül:String (değiştir)
Modül:Tablo araçları (değiştir)
Modül:Tanımlanmayan parametre denetimi (değiştir)
Modül:Vikiveri'de düzenle (değiştir)
Modül:Vikiveri/i18n (değiştir)
Modül:VikiveriBK (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:VikiveriBK/bağyok (değiştir)
Modül:VikiveriBK/başlıkbiçimleri (değiştir)
Modül:VikiveriBK/i18n (değiştir)
Modül:Wd (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Wd/i18n (değiştir)
Modül:Webarşiv (değiştir)
Modül:Wikidata/config (değiştir)
Modül:Wikidata/date (değiştir)
Modül:Wikidata2 (değiştir)
Modül:WikidataIB (değiştir)
Modül:WikidataSelectors (değiştir)
Modül:Yan kutu (değiştir)
Modül:Yan kutu/styles.css (değiştir)
Modül:Yesno (değiştir)
Modül:İ18n (kaynağı gör) (koruma)

Baykonur Uzay Üssü sayfasına geri dön.

"https://tr.wikipedia.org/wiki/Baykonur_Uzay_Üssü" sayfasından alınmıştır