Tingnan ang wikitext ng Mga dinastiya sa kasaysayan ng Tsina

Wala kang pahintulot na baguhin ang pahinang ito dahil sa sumusunod:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Start of block: 08:48, 2 Hulyo 2024
Expiry of block: 08:48, 2 Hulyo 2025
Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.
Pakisama ang lahat ng mga detalye sa taas sa kahit anong mga katanungan na gagawin mo. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.
Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
Makikita at makokopya mo ang wikitext ng pahinang ito.
{{Kasaysayan ng Tsina}}
[[Talaksan:Territories of Dynasties in China.gif|thumb|350px|left|Dinastiya sa kasaysayan ng Tsina]]
Ang '''mga dinastiya sa kasaysayan ng Tsina''' ay ang pagkakasunud-sunod ng pagpapalitan ng mga pinuno at tagapamahalang kabilang sa iisang mag-anak o "kabahayan" sa loob ng maraming mga salinlahi sa bansang [[Tsina]].  Sa katotohanan, madalang na makitang malinis ang [[kasaysayan ng Tsina]], hindi katulad ng palagiang inilalahad, at madalang din talaga para sa isang dinastiyang magtapos ng mahinahon at kaagad at matiwasay na nagbibigay daan sa isang bago. Karaniwang naitatag ang mga dinastiya bago mamatay ang isang nangangasiwang pamahalaan, o nagpapatuloy magpahanggang isang kapanahun matapos na malupig sila.

Bilang karagdagan, nahati ang Tsina sa mahahabang mga kapanahunan ng kasaysayan, na may iba't ibang mga rehiyong pinamamahalaan ng iba't ibang mga pangkat.  Sa panahong tulad nito, isang nagkakaisang Tsina.  Bilang isang kasong tinatalakay, maraming pagtatalo hinggil sa mga panahon sa loob at pagkalipas ng kapanahunan ng [[Kanluraning Dinastiyang Zhou]]. Ang isang halimbawa ng isang dinastiya na nahati pero gumagamit parin ng parehas na pangalan ay ang [[Dinastiyang Zhou]], na may [[Silanganing Dinastiyang Zhou|Silangang Bahagi]] at [[Kanluraning Dinastiyang Zhou]]. Sapat na ang isang halimbawa na maaaring makapagdulot ng kalituhan:

Nilalahad sa nakaugaliang petsang 1644 ang taon kung kailan sinakop ng mga hukbong [[Manchu]] ng [[Dinastiyang Qing]] ang [[Beijing]] at nagdala ng pamamahalang Qing sa mismong Tsina, kapalit ng [[dinastiyang Ming]].  Subalit, inilunsad ang mismong dinastiyang Qing noong 1636 (o maaaring 1616 din, na maaaring nasa ilalim ng ibang pangalan), habang hindi pa natatanggal ang huling [[tagapagpanggap]] ng dinastiyang Ming noong 1662, kaya't hindi tumpak na akalaing nagbago ang Tsina sa isang iglap lamang noong taong 1644.

===Dinastiyang Qin===
[[Talaksan:Qinshihuang.jpg|thumb|left|150px|Si [[Qin Shi Huang]].]]
Pinaniwalaan ni [[Qin Shi Huang]] (o [[Shi Huang Ti]]), ang unang emperador ng Imperyong Tsina/ dinastiyang Qin, na magtatagal ang kaniyang imperyo ng may 10,000 salinlahi.  Subalit nang mamatay siya, nagkaroon ng isang pag-aalsang nagpaalis sa kaniyang anak na lalaki mula sa palasyo, kaya't napalitan ng isa pang emperador.  Mayroong ganitong mga paghihimagsik sa loob ng 20,000 mga taon, na nagaganap kapag mahina o mahigpit ang isang emperador.  Ayon sa [[kasabihan]]g Intsik, nawawala ang pagtangkilik ng Kalangitan kapag napalitan ang isang naghaharing mag-anak o angkan.<ref name=NBK>{{cite-NBK|The Rise and Fall of Dynasties, China}}</ref>

Mahigit sa 20 mga dinastiya ang namuno sa Tsina sa loob ng 20,000 mga taon, kabilang ang mga mas kilalang mga dinastiyang Han, Tang, Song, at Ming, na nagkaroon ng pagkakataong mamahala ng Tsina sa mas mahahabang mga panahon kung ihahambing sa iba.  Nagtagal sa kapangyarihan ang dinastiyang Han (ang pumalit sa dinastiyang Qin) ng lampas sa 400 mga taon, kung saan sa ilalim nito lumawak ang nasasakupan ng Tsinang umabot hanggang [[Korea]] at [[Gitnang Asya]], kaya't naging isang dakilang imperyo ito.  Sinunod ng mga namuno sa dinastiyang Han ang mga pagtuturo ni [[Confucius]] kaya't nakapaglunsad sila ng matagal na panahon ng kapayapaan at kasaganahan.<ref name=NBK/>

Bukod sa dinastiyang Han, itinuturing namang pinakamaningning na kapanahunan ang 300 taon ng dinastiyang Tang sa kasaysayan ng Tsina, sapagkat nasakop nito ang kabuoan ng kontinente ng Asya, mula Korea hanggang [[India]].  Naging isang dakilang lungsod ang kabisera nitong [[Chang'an]] (dating binabaybay na [[Changan]]; kilala ngayon bilang [[Xi'an]] o [[Sian]]).  Dahil sa dinastiyang Tang, may mga Intsik na tumatawag sa kanilang sarili bilang "mga mamamayan ng Tang."<ref name=NBK/>

===Dinastiyang Sung: Paglaganap ng mga Imbensiyon===
Isa namang gintong kapanahunan ng sining at agham sa Tsina ang dinastiyang Sung, na naghari ng may 300 taon.  Sa panahong ito naimbento ang nagagalaw na mga panlimbag kaya't nalathala ang mga malalaking ensiklopedya sa Tsina; lumaganap ang panitikan at mga dibuho ng mga tanawin; unang ginamit dito ang pulbos na para sa mga baril; at ginamit ang mabatobalaning kompas para sa paglalakbay sa karagatan. Subalit mahina ang kakayahang militar ng dinastiyang Song, kaya nasakop ang Tsina ng mga Mongol na galing sa [[Mongolia]].<ref name=NBK/>

===Dinastiyang Yuan: Panahon ng mga Mongol===
Sa kalagitnaan ng ika-13 daantaon, nilusob ng mga dayuhang Mongol ng Gitnang Asya ang Tsina.  Ito ang unang pagkakataong nasakop ng mga banyaga ang Tsina.  Pinamunuan ni [[Genghis Khan]] ang pananakop ng Tsina, halos kabuoan ng Asya, at Hilagang [[Europa]].  Ang apo ni Genghis Khan, na si [[Kublai Khan]], ang nagpatuloy sa paglusob sa Tsina, at naging emperador ng Tsina noong 1260 at itinayo ang [[Dinastiyang Yuan]].  Ginusto at minahal ni Kublai Khan ang mga gawi at kaugaliang Intsik.  Tinangkilik niya ang mga paaralang maka-Confucius.  Noong panahon niya nakarating si [[Marco Polo]] sa Tsina, na nanirahan sa bansa sa loob ng maraming mga taon at nagsulat ng patungkol dito.  Subalit, bagaman namuhay na parang isang emperador na Intsik si Kublai Khan ng may 100 taon, naghimagsik ang mga Intsik laban sa mga Mongol noong 1368, kaya't nailunsad ang dinastiyang Ming.<ref name=NBK/>

Sa ilalim ni emperador [[Yongle]] (o [[Yung Lo]]) ng dinastiyang Ming, napalayas ang mga Mongol mula sa Tsina patungong [[Siberia]].  Naging makapangyarihan ang hukbong pandagat ng din

===Panahon ng mga Manchu===
[[Talaksan:Hedin-First expedition.jpg|thumb|right|Dinastiyang Qing]]

Noong 1641, nagwakas ang dinastiyang Ming dahil sa paglusob ng mga banyagang [[Manchu]]. Itinayo ng mga dayuhang Manchu ang [[Dinastiyang Qing]]. Bagaman mga dayuhan sa Tsina mula sa hilaga ng [[Dakilang Moog ng Tsina]], iginalang ng mga Manchu ang kalinangan at mga kaugaliang Tsino; agad silang namuhay ayon sa mga pamamaraan ng mga Intsik.  Sa ilalim ng mga emperador na Manchu, nagkaroon ng 150 mga taon ng kapayapaan at kasaganahan sa Tsina, at naging mas malaki pa ang nasasakupan ng Tsina. Higit pa sa bantog na kapanahunan ng dinastiyang Tang.<ref name=NBK/> Si [[Puyi]] ang huling emperador ng imperyong Tsino.

==Ang Pagkakasunud-sunod ng mga dinastiyang Tsino==
Para sa iba pang mga detalye hinggil sa mga dinastiyang nakatala rito at sa kanilang mga emperador, sundan ang mga kaugnay na mga kawing sa tabla o talaang nasa ibaba.  Pindutin ang '''K''' para sa '''kasaysayan''' ng dinastiya, at '''E''' para sa talaan o tabla ng kanilang mga '''emperador''' (o iba pang mga pinuno).

{| class="wikitable"
|-
! colspan="3" |Dinastiya
! Mga kawing
! colspan="3" |Mga taon
|-
|[[Tatlong Naghahari at Limang Emperador]]
|三皇五帝
|sān huáng wǔ dì
|([[Sanhuangwudi|K]] - [[Tala ng Tatlong Tsinong monarka#Panahon ng 3 Mga Naghahari at 5 Emperador .E4.B8.89.E7.9A.87.E4.BA.94.E5.B8.9D|E]])
|bago ang [[2070 BCE]]
|628+
|-
|[[Dinastiyang Xia|Dinastiyang Xià]]
|夏
|xià
|([[Dinastiyang Xia|K]] - [[Tala ng mga Tsinong monarka#Dinastiyang Xia .E5.A4.8F.E6.9C.9D|E]])
|[[2100 BCE]] — [[1600 BCE]]
|500
|-
|[[Dinastiyang Shang]]
|商
|shāng
|([[Dinastiyang Shang|K]] - [[Tala ng Tsinong monarka#Dinastiyang Shang|E]])
|[[1600 BCE]] — [[1046 BCE]]
|554
|-
|[[Kanluraning Dinastiyang Zhou]]
|西周
|xī zhōu
|([[Dinastiyang Zhou|K]] - [[Tala ng Tsinong monarka#Dinastiyang Zhou|E]])
|[[1046 BCE]] — [[771 BC]]e
|275
|-
|[[Silanganing Dinastiyang Zhou]]<br>
<small>''Nakaugaliang hinahati sa''<br>
[[Panahong Tagsibol at Taglagas]]<br>
[[Panahon ng mga Nagdirigmaang mga Estado]]</small>
|東周<br>
<br>
春秋<br>
戰國
|dōng zhōu
<br>
chūn qiū<br>
zhàn guó
|([[Dinastiyang Zhou|K]] - [[Tala ng mga Tsinong monarka#Dinastiyang Zhou|E]])<br>
<br>
([[Panahong Tagsibol at Taglagas|K]] - [[Tala ng mga Tsinong monarka#Dinastiyang Zhou|E]])<br>
([[Panahon ng Nagdirigmaang mga Estado|K]] - [[Tala ng mga Tsinong monarka#Dinastiyang Zhou|E]])
|[[770 BCE]] — [[256 BCE]]<br>
<br>
[[722 BCE]] — [[476 BC]]<br>
[[475 BCE]] — [[221 BCE]]
|514<br>
<br>
246<br>
254
|-
|[[Dinastiyang Qin]]
|秦
|qín
|([[Dinastiyang Qin|K]] - [[Tala ng mga Tsinong monarka#Dinastiyang Qin|E]])
|[[221 BCE]] — [[206 BCE]]
|15
|-
|[[Kanluraning Dinastiyang Han]]
|西漢
|xī hàn
|([[Dinastiyang Han|K]] - [[Tala ng mga Tsinong monarka#Dinastiyang Han|E]])
|[[206 BCE]] — [[9 CE]]
|215
|-
|[[Dinastiyang Xin]]
|新
|xīn
|([[Dinastiyang Xin|K]] - [[Wang Mang|E]])
|[[9]] — [[23]]
|14
|-
|[[Silanganing Dinastiyang Han]]
|東漢
|dōng hàn
|([[Dinastiyang Han|K]] - [[Tala ng mga Tsinong monarka#Dinastiyang Han|E]])
|[[25]] — [[220]]
|195
|-
|[[Tatlong Kaharian]]
|三國
|sān guó
|([[Tatlong Kaharian|K]] - [[List of Chinese monarchs#Three Kingdoms Period|E]])
|[[220]] — [[265]]
|45
|-
|[[Kanluraning Dinastiyang Jin]]
|西晉
|xī jìn
|([[Dinastiyang Jin (265-420)|K]] - [[List of Chinese monarchs#Jin Dynasty|E]])
|[[265]] — [[317]]
|52
|-
|[[Katimugang Dinastiyang Jin]]
|東晉
|dōng jìn
|([[Dinastiyang Jin (265-420)|K]] - [[List of Chinese monarchs#Jin Dynasty|E]])
|[[317]] — [[420]]
|103
|-
|[[Katimugan at Hilagaing mga Dinastiya]]
|南北朝
|nán běi cháo
|([[Katimugan at Hilagaing mga Dinastiya|K]] - [[List of Chinese monarchs#Northern and Southern Dynasties|E]])
|[[420]] — [[589]]
|169
|-
|[[Dinastiyang Sui]]
|隋
|suí
|([[Dinastiyang Sui|K]] - [[List of Chinese monarchs#Sui Dynasty|E]])
|[[581]] - [[618]]
|37
|-
|[[Dinastiyang Tang]]
|唐
|táng
|([[Dinastiyang Tang|K]] - [[List of Chinese monarchs#Tang Dynasty|E]])
|[[618]] — [[907]]
|289
|-
|[[Limang mga Dinastiya at Sampung Kaharian]]
|五代十國
|wǔ dài shí guó
|([[Limang mga Dinastiya at panahon ng Sampung Kaharian|H]] - [[List of Chinese monarchs#Five Dynasties and Ten Kingdoms|E]])
|[[907]] — [[960]]
|53
|-
|[[Hilagaing Dinastiyang Song]]
|北宋
|běi sòng
|([[Dinastiyang Song|K]] - [[List of Chinese monarchs#Song Dynasty|E]])
|[[960]] — 1127
|167
|-
|[[Katimugang Dinastiyang Song]]
|南宋
|nán sòng
|([[Dinastiyang Song|K]] - [[List of Chinese monarchs#Song Dynasty|E]])
|1127 — 1279
|152
|-
|[[Dinastiyang Liao]]
|遼
|liáo
|([[Dinastiyang Liao|K]] - [[List of Chinese monarchs#Liao Dynasty|E]])
|[[916]] — 1125
|209
|-
|[[Dinastiyang Ji (1115–1234)|Dinastiyang Jin]]
|金
|jīn
|([[Dinastiyang Jin (1115-1234)|K]] - [[List of Chinese monarchs#Jin Dynasty 2|E]])
|1115 — 1234
|119
|-
|[[Dinastiyang Yuan]]
|元
|yuán
|([[Dinastiyang Yuan|K]] - [[List of Chinese monarchs#Yuan Dynasty|E]])
|1271 — 1368
|97
|-
|[[Dinastiyang Ming]]
|明
|míng
|([[Dinastiyang Ming|K]] - [[List of Emperors of the Ming Dynasty|E]])
|1368 — 1644
|276
|-
|[[Dinastiyang Shun]]
|順
|shun
|([[Labanan sa Tawirang Shanhai|K]] - [[Li Zicheng|E]])
|<center>1644</center>
|<1
|-
|[[Dinastiyang Qing]]
|清
|qīng
|([[Dinastiyang Qing|K]] - [[List of Emperors of the Great Qing Empire|E]])
|1644 — 1912
|268
|}

==Sanggunian==
{{reflist}}
{{Tsina}}

[[Kategorya:Kasaysayan ng Tsina]]
[[Kategorya:Mga dinastiya sa kasaysayan ng Tsina]]
Mga padron na ginamit sa pahinang ito:
Magbalik sa Mga dinastiya sa kasaysayan ng Tsina.
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_dinastiya_sa_kasaysayan_ng_Tsina"