Tingnan ang wikitext ng Kumperensiya sa Yalta

Wala kang pahintulot na baguhin ang pahinang ito dahil sa sumusunod:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 08:48, 2 Hulyo 2024
Expiry of block: 08:48, 2 Hulyo 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Pakisama ang lahat ng mga detalye sa taas sa kahit anong mga katanungan na gagawin mo.

If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the Stewards Block Wizard.

Makikita at makokopya mo ang wikitext ng pahinang ito.

{{Infobox summit meeting
| name         = Yalta Conference
| other_titles = Crimean Conference<br /> 
| image        = File:Yalta Conference (Churchill, Roosevelt, Stalin) (B&W).jpg
| alt          = <!-- See [[Wikipedia:Alternative text for images]] -->
| caption      = The "[[Grand Alliance (World War II)|Big Three]]" at the Yalta Conference, Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt and Joseph Stalin. Behind them stand, from the left, Field Marshal Sir [[Alan Brooke]], Fleet Admiral [[Ernest King]], Fleet Admiral [[William D. Leahy]], General of the Army [[George Marshall]], Major General [[Laurence S. Kuter]], General [[Aleksei Antonov]], Vice Admiral [[Stepan Kucherov]], and Admiral of the Fleet [[Nikolay Gerasimovich Kuznetsov|Nikolay Kuznetsov]].
| country      = {{flag|Soviet Union|1936}}
| date         = 4–11 February 1945
| motto        =
| venues       = [[Livadia Palace]]
| cities       = [[Yalta]], [[Crimean ASSR]], [[Russian Soviet Federative Socialist Republic|Russian SFSR]], [[Unyong Sobyetiko]]
| participants = {{flagicon|Soviet Union|1936}} [[Joseph Stalin]]<br />{{Flagicon|United Kingdom}} [[Winston Churchill]]<br /> {{Flagicon|United States|1912}} [[Franklin D. Roosevelt]]
| chairperson  = 
| follows      = [[Tehran Conference]]
| precedes     = [[Potsdam Conference]]
}}

Ang '''Kumperensiya sa Yalta''', na ginanap noong 4–11 Pebrero 1945, ay ang [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]] na pagpupulong ng mga pinuno ng pamahalaan ng [[Estados Unidos]], ng [[United Kingdom]] at ng [[Unyong Sobyetiko]] para talakayin ang postwar reorganization ng [[Allied-occupied Germany|Germany]] at Europe. Ang tatlong estado ay kinatawan ng [[Pangulo ng Estados Unidos|Pangulo]] [[Franklin D. Roosevelt]], [[Punong Ministro ng United Kingdom|Punong Ministro]] [[Winston Churchill]], at [[General Kalihim ng Partido Komunista ng Unyong Sobyet|Pangkalahatang Kalihim]] [[Joseph Stalin]]. Ang kumperensya ay ginanap malapit sa [[Yalta]] sa [[Crimea]], [[Unyong Sobyetiko]], sa loob ng [[Livadia Palace|Livadia]], [[Yusupov Palace (Crimea)|Yusupov]], at [[Vorontsov Palace (Alupka)|Vorontsov]] na mga palasyo.<ref>{{Cite web |title=Yalta Conference {{!}} Buod, Petsa, Bunga, at Katotohanan {{!}} Britannica |url =https://www.britannica.com/event/Yalta-Conference |access-date=2022-11-07 |website=www.britannica.com |language=fil}}</ref>

Ang layunin ng kumperensya ay hubugin ang kapayapaan pagkatapos ng digmaan na kumakatawan hindi lamang sa isang [[kolektibong seguridad]] na kautusan, kundi pati na rin sa isang planong magbigay ng [[pagpapasya sa sarili]] sa mga napalayang mamamayan ng Europa. Ang pangunahing layunin ay upang talakayin ang muling pagtatatag ng mga bansa ng Europa na nasira ng digmaan, sa loob ng ilang taon, sa paghahati ng [[Digmaang Malamig]] sa kontinente, ang kumperensya ay naging paksa ng matinding kontrobersya.

Ang Yalta ay pangalawa sa tatlong pangunahing kumperensya sa panahon ng digmaan sa pagitan ng [[Grand Alliance (World War II)|Big Three]]. Naunahan ito ng [[Kumperensya ng Tehran]] noong Nobyembre 1943 at sinundan ng [[Kumperensya ng Potsdam]] noong Hulyo ng parehong taon, 1945. Pinangunahan din ito ng isang [[Kumperensya ng Moscow (1944)|kumperensya sa Moscow noong Oktubre 1944]], hindi dinaluhan ni Roosevelt, kung saan sina Churchill at Stalin ay nagsalita tungkol sa Kanluranin at Sobyet [[spheres of influence]] sa Europa.<ref>Melvyn Leffler, ''Cambridge History of the Cold War'', Volume 1 (Cambridge University Press, 2012), [https://books.google.com/books?id=933uBgAAQBAJ&pg=PA175 p. 175</ref>

== Conference ==
{{Wikisource|Yalta Conference Agreement}}[[File:Советские, американские и британские дипломаты во время Ялтинской конференции.jpg|thumb|Soviet, American and British diplomats during the Yalta conference]]
[[File:U.S. delegation at the Yalta Conference.jpg|alt=Crimean conference Left to right: Secretary of State Edward Stettinius, Maj. Gen. L. S. Kuter, Admiral E. J. King, General George C. Marshall, Ambassador Averell Harriman, Admiral William Leahy, and President F. D. Roosevelt. Livadia Palace, Crimea, Russian Soviet Federative Socialist Republic|thumb|Yalta American Delegation in Livadia Palace from left to right: Secretary of State Edward Stettinius, Maj. Gen. L. S. Kuter, Admiral E. J. King, General George C. Marshall, Ambassador Averell Harriman, Admiral William Leahy, and President F. D. Roosevelt. Livadia Palace, Crimea, [[Russian Soviet Federative Socialist Republic|RSFSR]]]]
Sa panahon ng Kumperensya ng Yalta, napalaya ng Kanluraning Allies ang lahat ng [[Liberation of France|France]] at [[Liberation of Belgium|Belgium]] at nakikipaglaban sa kanlurang hangganan ng Germany. Sa silangan, ang mga pwersang Sobyet ay {{convert|65|km|mi|abbr=on}} mula sa Berlin, na itinulak na pabalik ang mga Aleman mula sa [[History of Poland (1939–1945)|Poland]], [[Kaharian ng Romania|Romania]], at [[Kingdom of Bulgaria|Bulgaria]]. Wala nang tanong tungkol sa pagkatalo ng Aleman. Ang isyu ay ang bagong anyo ng postwar Europe.<ref>Diana Preston, ''Eight Days at Yalta: How Churchill, Roosevelt and Stalin Shaped the Post-War World'' (2019) pp 1–23.</ref><ref>David G. Haglund, "Yalta: Ang Presyo ng Kapayapaan." ''Presidential Studies Quarterly'' 42#2 (2012), p. 419+. [https://link.gale.com/apps/doc/A288290572/GPS?u=wikipedia&sid=GPS&xid=fea65113 online]</ref><ref>Donald Cameron Watt, "Britain and the Historiography of the Yalta Conference and the Cold War." ''Diplomatic History'' 13.1 (1989): 67–98. [https://www.jstor.org/stable/24911839 online]</ref>

Ang pinunong Pranses na si Heneral [[Charles de Gaulle]] ay hindi inanyayahan sa Yalta o [[Potsdam Conference]], isang bahagyang diplomatikong naging okasyon ng malalim at pangmatagalang hinanakit.<ref>{{cite book|title = Ang heneral; Charles de Gaulle at ang France na iniligtas niya|una = Jonathan|huling = Fenby| publisher = Skyhorse|petsa = 2012| pages = 280–90}}</ref> Iniugnay ni De Gaulle ang kanyang pagbubukod mula sa Yalta sa matagal nang personal na antagonismo sa kanya ni Roosevelt, ngunit ang mga Sobyet ay tumutol din sa kanyang pagsasama bilang isang ganap na kalahok. Gayunpaman, ang kawalan ng representasyon ng Pransya sa Yalta ay nangangahulugan din na ang pagpapalawig ng isang imbitasyon para kay de Gaulle na dumalo sa Potsdam Conference ay magiging lubhang problema dahil siya ay nakakaramdam ng karangalan na igiit na ang lahat ng mga isyu na napagkasunduan sa Yalta sa kanyang kawalan ay muling buksan. <ref>{{cite book|title = Between War and Peace; Ang Potsdam Conference|url = https://archive.org/details/betweenwarpeacep0000feis|url-access = registration|first = Herbert|last = Feis| publisher = Princeton University Press|petsa = 1960| mga pahina = [https://archive.org/details/betweenwarpeacep0000feis/page/128 128]–38}}</ref>

Ang inisyatiba para sa pagtawag ng pangalawang "Big Three" na kumperensya ay nagmula kay Roosevelt, na umaasa ng isang pulong bago ang [[1944 United States presidential election|US presidential elections]] noong Nobyembre 1944 ngunit pinilit para sa isang pulong noong unang bahagi ng 1945 sa isang neutral lokasyon sa [[Mediterranean Sea|Mediterranean]]. Ang [[Crown Colony of Malta|Malta]], [[British Cyprus|Cyprus]], [[Sicily]], [[Atenas]], at [[Jerusalem]] ay iminungkahing lahat. Si Stalin, na iginiit na tutol ang kanyang mga doktor sa anumang mahabang biyahe, ay tinanggihan ang mga opsyong iyon.<ref>{{Cite book|last=Reynolds|first=David|url=https://www.worldcat.org/oclc/646810103|title=Summits : anim na pulong na humubog sa ikadalawampu siglo|date=2009|publisher=Basic Books|isbn=978-0-7867-4458-9|location=New York|oclc=646810103}}</ref><ref>Stephen C. Schlesinger, ''Act of Creation: The Founding of the United Nations'' (Boulder: Westview Press, 2003). {{ISBN|0-8133-3324-5}}</ref> Sa halip, iminungkahi niya na magkita sila sa [[Black Sea]] resort ng Yalta sa Crimea. Ang [[takot sa paglipad]] ni Stalin ay isa ring nag-aambag na salik sa desisyon.<ref>{{Cite book |title=The Second World War |last=Beevor |first=Antony |publisher=Little, Brown and Company |year= 2012 |isbn=978-0-316-02374-0 |location=New York |page=[https://archive.org/details/secondworldwar00beev/page/709 709] |author-link=Antony Beevor |title-link =Ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig (aklat) }}</ref>

Ang bawat isa sa tatlong pinuno ay may sariling agenda para sa postwar Germany at pinalaya ang Europa. Gusto ni Roosevelt ng suporta ng Sobyet sa [[Pacific War]] laban sa [[Imperyo ng Hapon|Hapon]], partikular para sa planong pagsalakay sa Hapon ([[Soviet invasion of Manchuria|Operation August Storm]]), pati na rin ang partisipasyon ng Sobyet. sa [[United Nations]]. Iginiit ni Churchill ang libreng halalan at mga demokratikong pamahalaan sa [[Central and Eastern Europe]], partikular sa Poland. Hiniling ni Stalin ang isang Sobyet [[sphere of influence|sphere of political influence]] sa Silangan at Gitnang Europa bilang isang mahalagang aspeto ng pambansang istratehiya ng seguridad ng mga Sobyet, at ang kanyang posisyon sa kumperensya ay nadama niya na napakalakas na kaya niya. magdikta ng mga tuntunin. Ayon sa miyembro ng delegasyon ng US at magiging Kalihim ng Estado [[James F. Byrnes]], "hindi isang tanong kung ano ang hahayaan naming gawin ng mga Ruso, ngunit kung ano ang maaari naming ipagawa sa mga Ruso."<ref name=" black61">{{Harvnb|Black|English|Helmreich|McAdams|2000|p=61}}</ref>

Ang Poland ang unang bagay sa agenda ng Sobyet. Sinabi ni Stalin, "Para sa pamahalaang Sobyet, ang tanong ng Poland ay isang karangalan" at seguridad dahil ang Poland ay nagsilbi bilang isang makasaysayang koridor para sa mga puwersang nagtatangkang lusubin ang Russia.<ref name="berthon285">{{Harvnb|Berthon|Potts |2007|p=285}}</ref> Bilang karagdagan, sinabi ni Stalin tungkol sa kasaysayan na "dahil ang mga Ruso ay nagkasala nang malaki laban sa Poland", "sinusubukan ng pamahalaang Sobyet na tubusin ang mga kasalanang iyon."<ref name="berthon285 " /> Napagpasyahan ni Stalin na "Dapat maging malakas ang Poland" at na "interesado ang Unyong Sobyet sa paglikha ng isang makapangyarihan, malaya at malayang Poland". Alinsunod dito, itinakda ni Stalin na ang mga kahilingan ng [[Polish government-in-exile]] ay hindi mapag-usapan, at pananatilihin ng mga Sobyet ang teritoryo ng [[Kresy|silangang Poland]] na mayroon sila [[Teritoryo ng Poland na sinanib ng Unyong Sobyet| isinama noong 1939]], kasama ang Poland na mabayaran iyon sa pamamagitan ng pagpapalawak ng mga kanlurang hangganan nito sa kapinsalaan ng Alemanya.

Gusto ni Roosevelt na pumasok ang mga Sobyet sa Digmaang Pasipiko laban sa Hapon kasama ang mga Allies, na inaasahan niyang matatapos ang digmaan nang mas maaga at mabawasan ang mga nasawi sa Amerika.<ref name=":0">{{Cite news |date=18 March 1955 |title= Lihim na American Pact With Stalin Exposed in Yalta Papers |volume=29 |pages=1 |work=[[The Canberra Times]] |url=https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/91195066/7054755 | access-date=2023-07-10}}</ref>

Ang isang paunang kondisyon ng Sobyet para sa isang deklarasyon ng digmaan laban sa Hapon ay isang opisyal na pagkilala ng Amerika sa kalayaan ng Mongolia mula sa Tsina (ang [[Mongolian People's Republic]] ay isang satellite state ng Sobyet mula 1924 hanggang ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig). Nais din ng mga Sobyet na kilalanin ang mga interes ng Sobyet sa [[Chinese Eastern Railway]] at [[Lushunkou|Port Arthur]] ngunit hindi humihiling sa mga Tsino na umupa.

Nais ng mga Sobyet na ibalik ang [[Karafuto Prefecture|South Sakhalin]], na kinuha mula sa Russia ng Hapon noong [[Russo-Japanese War]] noong 1905, at ang pag-cession ng [[Kuril Islands]] ng Hapon, na parehong inaprubahan ni Truman. Bilang kapalit, ipinangako ni Stalin na ang Unyong Sobyet ay [[pagsalakay ng Sobyet sa Manchuria|papasok sa Digmaang Pasipiko]] tatlong buwan pagkatapos ng pagkatalo ng Alemanya.<ref name=":0" />

Ang kapalaran ng Korea ay hindi binanggit sa mga talaan ng mga kahilingan at konsesyon sa Yalta.<ref>{{Cite journal |last=Grey |first=Arthur L. |date=1951 |title=The Thirty-Eighth Parallel |url=https ://www.jstor.org/stable/20030853 |journal=Foreign Affairs |volume=29 |issue=3 |pages=484 |doi=10.2307/20030853 |jstor=20030853 |issn=0015-7120}}</ref ><ref name=":1">{{Cite web |last=Elsey |first=G. M. |title=Memorandum ng Assistant to the President's Naval Aide |url=https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1945Berlinv01/d250 |access-date=2023-07-10 |website=[[Office of the Historian]]}}</ref> Gayunpaman, ilang declassified na mga dokumento ang nagpahayag na noong ika-8 ng Pebrero, habang wala si Churchill, lihim na tinalakay nina Roosevelt at Stalin ang peninsula. Inilabas ni Roosevelt ang ideya na ilagay ang Korea sa isang trusteeship na hinati sa mga Sobyet, Amerikano, at Chinese sa loob ng 20 hanggang 30 taon. Nagpahayag siya ng pag-aatubili na anyayahan ang British sa pagiging trustee, ngunit sinagot ni Stalin na ang British "ay tiyak na masasaktan. Sa katunayan, ang Punong Ministro ay maaaring 'patayin kami{{'"}}. Sumang-ayon si Roosevelt sa pagtatasa. Iminungkahi ni Stalin na ang pagiging trustee ay maging maikli hangga't maaari. Mabilis na nagkasundo ang dalawa na hindi dapat pumwesto sa Korea ang kanilang tropa. Hindi na muling tinalakay ang Korea sa buong conference.<ref name=":0" /><ref name=":1" />

[[File:Livadiya Conference.JPG|thumb|Isang Big Three meeting room]]
Higit pa rito, ang mga Sobyet ay sumang-ayon na sumali sa [[United Nations]] dahil sa isang lihim na pag-unawa sa isang formula sa pagboto na may [[United Nations Security Council veto power|veto power]] para sa [[Permanenteng miyembro ng United Nations Security Council| mga permanenteng miyembro]] ng [[Security Council]], na tiniyak na maaaring harangan ng bawat bansa ang mga hindi gustong desisyon.<ref>{{Cite journal|last=Couzigou|first=Irène|date=October 2015|title=Yalta Conference (1945 )|url=https://opil.ouplaw.com/view/10.1093/law:epil/9780199231690/law-9780199231690-e449?rskey=IlUoyl&result=1&prd=MPIL|journal=Max Planck International Lawpages | Rn. 13|via=Oxford Public International Law}}</ref>

Ang Hukbong Sobyet ay ganap na sinakop ang Poland at hawak ang malaking bahagi ng Silangang Europa na may kapangyarihang militar nang tatlong beses na mas malaki kaysa sa mga pwersang Allied sa Kanluran{{Citation needed|date=January 2024}}. Ang Deklarasyon ng Liberated Europe ay hindi gaanong nagawa upang iwaksi ang saklaw ng mga kasunduan sa impluwensya, na isinama sa mga kasunduan sa armistice.<ref>Ariel Davis, "Isang Pagsusuri sa Diplomasya ng Amerika sa Panahon ng Tehran at Yalta Conference." ''The General Assembly Review'' 2.1 (2021): 1-11.</ref>

==Mga sanggunian==
{{Reflist}}

{{Cold War}}

Mga padron na ginamit sa pahinang ito:

Padron:'" (baguhin)
Padron:Citation needed (baguhin)
Padron:Cite book (baguhin)
Padron:Cite journal (tingnan ang wikitext) (medyo-nakaprotekta)
Padron:Cite news (tingnan ang wikitext) (medyo-nakaprotekta)
Padron:Cite web (baguhin)
Padron:Cold War (baguhin)
Padron:Convert (tingnan ang wikitext) (medyo-nakaprotekta)
Padron:Country data Estados Unidos (baguhin)
Padron:Country data Soviet Union (baguhin)
Padron:Country data United Kingdom (baguhin)
Padron:Country data United States (baguhin)
Padron:Digmaang Malamig (baguhin)
Padron:Fact (baguhin)
Padron:Fix (tingnan ang wikitext) (medyo-nakaprotekta)
Padron:Flag (tingnan ang wikitext) (medyo-nakaprotekta)
Padron:Flag/core (baguhin)
Padron:Flagicon (baguhin)
Padron:Flagicon/core (baguhin)
Padron:Harvard citation no brackets (baguhin)
Padron:Harvnb (baguhin)
Padron:Hlist/styles.css (baguhin)
Padron:ISBN (baguhin)
Padron:Ifempty (tingnan ang wikitext) (medyo-nakaprotekta)
Padron:Infobox (tingnan ang wikitext) (nakaprotekta)
Padron:Infobox summit meeting (baguhin)
Padron:Main other (baguhin)
Padron:Military navigation (baguhin)
Padron:Navbox (tingnan ang wikitext) (nakaprotekta)
Padron:Reflist (baguhin)
Padron:Reflist/styles.css (baguhin)
Padron:Single double (baguhin)
Padron:WPMILHIST Infobox style (baguhin)
Padron:Wikisource (baguhin)
Module:Arguments (baguhin)
Module:Check for unknown parameters (baguhin)
Module:Check isxn (baguhin)
Module:Citation/CS1 (baguhin)
Module:Citation/CS1/COinS (baguhin)
Module:Citation/CS1/Configuration (baguhin)
Module:Citation/CS1/Date validation (baguhin)
Module:Citation/CS1/Identifiers (baguhin)
Module:Citation/CS1/Suggestions (baguhin)
Module:Citation/CS1/Utilities (baguhin)
Module:Citation/CS1/Whitelist (baguhin)
Module:Citation/CS1/styles.css (baguhin)
Module:Convert (baguhin)
Module:Convert/data (baguhin)
Module:Convert/text (baguhin)
Module:Data (baguhin)
Module:Footnotes (baguhin)
Module:Footnotes/anchor id list (baguhin)
Module:Footnotes/anchor id list/data (baguhin)
Module:Footnotes/whitelist (baguhin)
Module:Infobox (baguhin)
Module:Infobox/styles.css (baguhin)
Module:InfoboxImage (baguhin)
Module:Navbar (baguhin)
Module:Navbar/configuration (baguhin)
Module:Navbar/styles.css (baguhin)
Module:Navbox (tingnan ang wikitext) (nakaprotekta)
Module:Navbox/configuration (baguhin)
Module:Navbox/styles.css (baguhin)
Module:TableTools (baguhin)
Module:WPMILHIST Infobox style (baguhin)

Magbalik sa Kumperensiya sa Yalta.

Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/wiki/Kumperensiya_sa_Yalta"