จักรพรรดินีอะเลคซันดรา เฟโอโดรอฟนา แห่งรัสเซีย

จักรพรรดินีอเล็กซานดรา เฟโอโดรอฟนา
พระฉายาลักษณ์โดย บอสซัมและอักกีแยร์ ในปี 1908
จักรพรรดินีแห่งรัสเซีย
ดำรงพระยศ	26 พฤศจิกายน 1894 – 15 มีนาคม 1917
ราชาภิเษก	26 พฤษภาคม 1896
พระราชสมภพ	เจ้าหญิงอาลิกซ์แห่งเฮ็สเซินและโดยไรน์ 6 มิถุนายน ค.ศ. 1872 [ตามปฎิทินเก่า: 25 พฤษภาคม] พระราชวังใหม่, ดาร์มชตัท, แกรนด์ดัชชีเฮ็สเซิน, จักรวรรดิเยอรมัน
สวรรคต	17 กรกฎาคม ค.ศ. 1918(1918-07-17) (46 ปี) พระตำหนักอิวาเคียฟ, เยคาเตรินบุร์ก, สาธารณรัฐโซเวียตรัสเซีย
ฝังพระศพ	17 กรกฎาคม 1998 มหาวิหารปีเตอร์และพอล, เซนต์ปีเตอส์เบิร์ก, สหพันธรัฐรัสเซีย
คู่อภิเษก	จักรพรรดินิโคลัสที่ 2 แห่งรัสเซีย (สมรส 1894; 1918)
พระราชบุตร	แกรนด์ดัชเชสโอลกา นีคะลายีฟนา แกรนด์ดัชเชสตาตยานา แกรนด์ดัชเชสมารีเยีย แกรนด์ดัชเชสอะนัสตาซียา ซาเรวิชอะเลคเซย์
พระนามเต็ม อังกฤษ: อลิซ วิกตอเรีย เฮเลนา ลูอิส เบียทริซ[1] เยอรมัน: อาลิกซ์ วิคโทรีอา เฮเลเนอ ลูอีเซอ เบียทริกซ์ รัสเซีย: อเล็กซานดรา เฟโอโดรอฟนา โรมานอฟา
ราชวงศ์	เฮ็สเซิน-ดาร์มชตัท
พระราชบิดา	ลูทวิชที่ 4 แกรนด์ดยุกแห่งเฮ็สเซินและโดยไรน์
พระราชมารดา	เจ้าหญิงอลิซแห่งสหราชอาณาจักร
ศาสนา	รัสเซียออร์ทอดอกซ์ ก่อนหน้า ลูเทอแรน
ลายพระอภิไธย

จักรพรรดินีอเล็กซานดรา เฟโอโดรอฟนา พระอิสริยยศเดิมคือ เจ้าหญิงอาลิกซ์แห่งเฮ็สเซินและริมไรน์ (6 มิถุนายน [ตามปฎิทินเก่า: 25 พฤษภาคม] ค.ศ. 1872 – 17 กรกฎาคม ค.ศ. 1918) เป็นจักรพรรดินีองค์สุดท้ายของรัสเซียทรงเป็นพระมเหสีในจักรพรรดินิโคลัสที่ 2 แห่งรัสเซียจากการอภิเษกสมรสในวันที่ 26 พฤศจิกายน [ตามปฎิทินเก่า: 14 พฤศจิกายน] ค.ศ. 1894 จนกระทั่งสละราชสมบัติในวันที่ 15 มีนาคม [ตามปฎิทินเก่า: 2 มีนาคม] ค.ศ. 1917 ทรงเป็นพระราชนัดดาที่ทรงโปรดในสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย เป็นหนึ่งในผู้ที่เป็นพาหะของโรคเฮโมฟีเลียและในเรื่องการสนับสนุนการควบคุมแบบเบ็ดเสร็จของจักรวรรดิรัสเซีย มิตรภาพในด้านลบกับกริกอรี รัสปูติน ผู้ลึกลับชาวรัสเซีย ถือเป็นปัจจัยสำคัญต่อพระชนม์ชีพของพระองค์ด้วย

เจ้าหญิงอาลิกซ์ พระราชสมภพเมื่อวันที่ 6 มิถุนายน ค.ศ. 1872 ณ เมืองดาร์มชตัท ในแกรนด์ดัชชีเฮ็สเซินและโดยไรน์ ซึ่งในขณะนั้นเป็นรัฐหนึ่งในจักรวรรดิเยอรมัน พระชนกของพระองค์คือ ลูทวิชที่ 4 แกรนด์ดยุกแห่งเฮ็สเซิน และพระชนนีคือ เจ้าหญิงอลิซแห่งสหราชอาณาจักร พระราชธิดาพระองค์ที่สองในสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียและเจ้าชายอัลเบิร์ต พระองค์ทรงเข้ารับศีลจุ่มเมื่อวันที่ 1 กรกฎาคมปีเดียวกัน ตามพิธีกรรมของนิกายลูเธอรันและทรงได้รับการขนานพระนามตามพระภคินีและพระขนิษฐาทั้งหมดของพระชนนี ซึ่งบางพระนามได้แปลงเป็นภาษาเยอรมัน โดยมีพ่อและแม่ทูนหัวดังนี้ เจ้าชายแห่งเวลส์ เจ้าหญิงแห่งเวลส์ ซาเรวิชแห่งรัสเซีย ซาเรฟนาแห่งรัสเซีย เจ้าหญิงเบียทริซแห่งสหราชอาณาจักร ดัชเชสแห่งแคมบริดจ์ และเจ้าหญิงพระชายาแห่งเฮ็สเซิน

ซาเรวิชนิโคลัส ได้เสด็จประพาสเมืองดาร์มชตัท พร้อมกับพระราชชนก และพระราชชนนี ได้ทรงพบเจ้าหญิงอาลิกซ์และเกิดความรัก แต่จักรพรรดิอะเลคซันดร์ที่ 3 และจักรพรรดินีมารีเยียไม่ทรงเห็นด้วยกับการอภิเษกสมรสนี้ มกุฎราชกุมารนิโคลัสจึงทรงสรุปสถานการณ์ไว้ดังนี้ "เราอยากเดินไปสู่จุดหมายหนึ่ง แต่มันก็เห็นชัดว่าแม่อยากจะให้เราเดินไปอีกทาง ความฝันของเราคือวันหนึ่งจะแต่งงานกับอาลิกซ์" ทั้งจักรพรรดิอะเลคซันดร์ที่ 3 และจักรพรรดินีมารีเยีนทรงมองว่าเจ้าหญิงอาลิกซ์ทรงขี้อายและแปลกประหลาดในบางครั้ง ทั้งสองพระองค์ยังทรงกังวลว่าเจ้าหญิงวัยดรุณีพระองค์นี้ขาดคุณสมบัติคู่ควรในการเป็นจักรพรรดินีแห่งรัสเซียอีกด้วย พระราชชนกและพระราชชนนีของมกุฎราชกุมารนิโคลัสทรงรู้จักกับเจ้าหญิงอาลิกซ์ตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์และทรงมีความรู้สึกว่าเจ้าหญิงทรงมีอารมณ์รุนแรงผิดปกติและไม่เต็มบาท ทั้งสองพระองค์ทรงยอมให้มกุฎราชกุมารอภิเษกสมรสกับเจ้าหญิงอาลิกซ์อย่างลังเลพระทัย ทั้งสองได้ทรงสู่ขอเจ้าหญิงจากสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย เนื่องจากพระราชชนกและพระราชชนนีของเจ้าหญิงสิ้นพระชนม์แล้ว พิธีอภิเษกสมรสจัดขึ้นที่ ประเทศอังกฤษ โดยมีสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียเป็นประธานในพิธี โดยพระราชพิธีถูกจัดขึ้นอย่างยิ่งใหญ่

หลังมาอยู่ในรัสเซียได้ไม่นาน พระนางรู้สึกว่าตัวเองเป็นรอง เพราะพระนางพูดสำเนียงรัสเซียไม่ค่อยได้และชอบติดสำเนียงเยอรมัน ไม่เหมือนเจ้าหญิงแด็กมาร์ พระชนนีของซาเรวิ��นิโคลัส ที่ทรงพูดสำเนียงรัสเซียได้อย่างคล่องแคล่ว แม้ว่าพระนางเป็นชาวเดนมาร์ก และในงานเลี้ยงเจ้าหญิงดัมาร์จะแต่งตัวให้ดูดีกว่าใครในงาน ทำให้เจ้าหญิงอาลิกซ์ไม่ค่อยพอใจนัก หลังจากนั้นพระพลานามัยของจักรพรรดิอะเลคซันดร์ที่ 3 เริ่มอ่อนแอลง

จักรพรรดิอะเลคซันดร์ที่ 3 เสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน ค.ศ. 1894 ณ พระราชวังลิวาเดีย ขณะมีพระชนมพรรษาได้ 49 พรรษา มกุฎราชกุมารนิโคลัส มกุฎราชกุมารีอาลิกซ์ และจักรพรรดินีมารีเยียได้ทรงเข้าเฝ้าจนวินาทีสุดท้าย เมื่อพระองค์หมดลมหายใจ จักรพรรดินีมารีเยียทรงล้มลง เจ้าหญิงอาลิกซ์ได้ประคองพระนางไว้ หลังการเสด็จสวรรคต ได้ทำพิธีราชาภิเษก มกุฎราชกุมารนิโคลัส เป็นจักรพรรดินิโคลัสที่ 2 แห่งรัสเซีย ปกครองรัสเซียสืบไป มกุฎราชกุมารีอาลิกซ์ได้รับพระอิสริยยศเป็นจักรพรรดินีอเล็กซานดรา เฟโอโดรอฟนาแห่งรัสเซีย หรือ ซารีนาอเล็กซานดรา ส่วนจักรพรรดินีมาเรียได้ทรงเลื่อนพระอิสริยยศ เป็นจักรพรรดินีมาเรีย เฟโอโดรอฟนาแห่งรัสเซีย พระบรมราชชนนีพันปีหลวง

เจ้าหญิงอาลิกซ์มีพระโอรสและพระธิดากับจักรพรรดินิโคลัสที่ 2 แห่งรัสเซีย ดังนี้

• แกรนด์ดัชเชสโอลกา
• แกรนด์ดัชเชสตาตยานา
• แกรนด์ดัชเชสมารีเยีย
• แกรนด์ดัชเชสอะนัสตาซียา
• ซาเรวิชอะเลคเซย์

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ จักรพรรดินีอะเลคซันดรา เฟโอโดรอฟนา แห่งรัสเซีย

ก่อนหน้า		จักรพรรดินีอะเลคซันดรา เฟโอโดรอฟนา แห่งรัสเซีย		ถัดไป
มาเรีย เฟโอโดรอฟนา (ดักมาร์แห่งเดนมาร์ก)		จักรพรรดินีแห่งรัสเซีย (1 พฤศจิกายน ค.ศ. 1894 – 15 มีนาคม ค.ศ. 1917)		ราชาธิปไตยล่มสลาย การปฏิวัติรัสเซีย