ดูต้นฉบับสำหรับ รัฐพิหาร

คุณไม่มีสิทธิแก้ไขหน้านี้ ด้วยเหตุต่อไปนี้:

ที่อยู่ไอพีของคุณอยู่ในช่วงไอพีที่ถูกบล็อกในทุกวิกิของมูลนิธิวิกิมีเดีย

ถูกบล็อกโดย ‪EPIC‬ เหตุผลที่ระบุคือ Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected

เวลาเริ่มต้นของการบล็อก: 15:48, 2 กรกฎาคม 2567
เวลาสิ้นสุดของการบล็อก: 15:48, 2 กรกฎาคม 2568

ที่อยู่ไอพีปัจจุบันของคุณคือ 206.189.44.186 ช่วงที่ถูกบล็อกคือ 206.189.32.0/20

โปรดรวมรายละเอียดด้านบนทั้งหมดในการสื่อสารใด ๆ เกี่ยวกับการบล็อกนี้ของคุณ

หากคุณเชื่อว่าคุณถูกบล็อกโดยไม่ถูกต้อง คุณสามารถดูสารสนเทศอื่นเพิ่มเติมและขั้นตอนได้ที่นโยบายข้ามโครงการอย่าใช้พร็อกซีเปิด หรืออภิปรายเกี่ยวกับการบล็อกนี้ได้โดยเขียนที่การร้องขอการตรวจสอบบนเมทาวิกิ You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

คุณสามารถดูหรือคัดลอกโค้ดของหน้านี้:

{{กล่องข้อมูล นิคม
| name                            = รัฐพิหาร
| native_name                     = <!--Please do not add any Indic script to this infobox, per WP:INDICSCRIPT policy.-->
| type                            = [[States and union territories of India|รัฐ]]
| image_skyline                   = {{Photomontage
| photo1a                 =  Mahabodhi Temple with Monks.jpg
| photo2a                 = Rajgir - 028 Bathing Pool at foot of Hill (9245042360).jpg
| photo2b                 = Nalanda University India ruins.jpg
| photo4a                 =
| spacing                   = 1
| color_border              = white
| color                     = white
| size                      = 280
| foot_montage            = ตามเข็มนาฬิกาจากด้านบน: [[มหาโพธิวิหาร]]แห่ง[[พุทธคยา]], โบราณสถานมหาวิทยาลัย[[นาลันทา]], [[Madhubani/Mithila Painting|ภาพเขียนมธุพานิ]]จาก{{ไม่ตัด|[[Mithila (region)|ภูมิภาคมิถิลา]]}}, [[น้ำพุร้อน]]พรหมกูณฑ์ใน[[ราชคฤห์]]
 }}
| image_blank_emblem              = Seal of Bihar.svg
| anthem                          = [[เมเร ภารตะ เก กันฐะ หาร]] {{ไม่ตัด|(Mere Bharat Ke Kanth Haar)}}<br>(''พวงมาลัยแห่งอินเดียของข้า'')
| blank_emblem_type               = [[Emblem of Bihar|ตรา]]
| blank_emblem_size               = 100px
| image_map                       = IN-BR.svg
| map_alt                         =
| map_caption                     = ที่ตั้งของรัฐพิหารในประเทศอินเดีย
| coordinates                     = {{coord|25.4|85.1|region:IN-BR_type:adm1st|display=inline,title}}
| coor_pinpoint                   = ปัฏนา
| coordinates_footnotes           =
| subdivision_type                = [[รายชื่อประเทศ|ประเทศ]]
| subdivision_name                = [[ประเทศอินเดีย]]
| established_title1              = ก่อตั้ง
| established_date1               = {{unbulleted list|22 มีนาคม ค.ศ. 1912|([[พิหารทิวาส]])}}
| established_title2              = ได้รับสถานะเป็นรัฐ
| established_date2               = 26 มกราคม ค.ศ. 1950
| parts_type                      = [[List of districts of Bihar|เขต]]
| parts_style                     = para
| p1                              = [[List of districts of Bihar|38 เขต]]
| seat_type                       = [[เมืองหลวง]]
| seat                            = [[ปัฏนา]]
| seat1_type                      = เมืองใหญ่สุด
| seat1                           = [[ปัฏนา]]
| government_footnotes            =
| leader_title                    = [[ราชยปาล]]
| leader_name                     = [[ผกู เชาวหัน]] (Phagu Chauhan) <br>(จากพรรค [[Bharatiya Janata Party|BJP]])<ref>{{cite news |title=Senior BJP Leader Phagu Chauhan Appointed Governor of Bihar, to Take Over From Lal Ji Tandon |url=https://www.news18.com/news/india/senior-bjp-leader-phagu-chauhan-appointed-governor-of-bihar-to-take-over-from-lal-ji-tandon-2238879.html |accessdate=25 July 2019 |work=News18 |date=20 July 2019}}</ref>
| leader_title1                   = [[มุกขยมนตรี]]
| leader_name1                    = [[นิติษ กุมาร]] (Nitish Kumar)<br>(จากพรรค [[Janata Dal (United)|JD(U)]])
| leader_title2                   = [[รองมุกขยมนตรี]]
| leader_name2                    = [[สุษิล กุมาร โมที]] (Sushil Kumar Modi)<ref>{{Cite news |url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/nitish-kumar-to-take-oath-as-chief-minister-of-bihar-sushil-modi-to-be-deputy-cm/articleshow/59782354.cms |title=Nitish Kumar to take oath as Chief Minister of Bihar, Sushil Modi to be deputy CM – Times of India|work=The Times of India |access-date=27 July 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170729172040/http://timesofindia.indiatimes.com/india/nitish-kumar-to-take-oath-as-chief-minister-of-bihar-sushil-modi-to-be-deputy-cm/articleshow/59782354.cms |archive-date=29 July 2017 |url-status=live}}</ref><br>(จากพรรค [[Bharatiya Janata Party|BJP]])
| leader_title3                   = [[Bihar Legislative Assembly|นิติบัญญัติ]]
| leader_name3                    = {{unbulleted list|[[ระบบสองสภา]]| [[Bihar Legislative Council|สภานิติบัญญัติ]] 75|[[Bihar Legislative Assembly|สมัชชานิติบัญญัติ]]  243}}
| leader_title4                   = [[High Courts of India|ศาลสูง]]
| leader_name4                    = [[ศาลสูงปัฏนา]]
| unit_pref                       = Metric<!-- or US or UK -->
| area_footnotes                  = <ref name=BiharProfile>{{cite web |title=State Profile |url=http://gov.bih.nic.in/Profile/default.htm |website=Government of Bihar |access-date=27 September 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170922043241/http://www.gov.bih.nic.in/Profile/default.htm |archive-date=22 September 2017 |url-status=live}}</ref>
| area_total_km2                  = 94,163
| area_note                       =
| area_rank                       = [[List of states and union territories of India by area|ที่ 12]]
| elevation_footnotes             =
| elevation_m                     =
| population_footnotes            = <ref name="StateProfile">{{cite web |title=Bihar Profile |url=http://censusindia.gov.in/2011census/censusinfodashboard/stock/profiles/en/IND010_Bihar.pdf |website=census.gov.in |accessdate=14 March 2020}}</ref>
| population_total                = 104099452
| population_as_of                = ค.ศ. 2011
| population_rank                 = [[List of states and union territories of India by population|ที่ 3]]
| population_density_km2          = 1,102
| population_note                 =
| population_blank1_title         = กลุ่มชาติพันธุ์และภาษาหลัก
| population_blank1                = [[Bhojpuri people|โภชปุรี]] (Bhojpuri), [[ไมถิล]] (Maithil), [[Magahi people|มคธ]] (Magahi)
| population_demonym              = [[ชาวพิหาร]]
| postal_code_type                = [[Postal Index Number|พิน]]
| postal_code                     =
| timezone1                       = [[Indian Standard Time|IST]]
| utc_offset1                     = +05:30
| iso_code                        = [[ISO 3166-2:IN|IN-BR]]
| demographics_type1              = จีดีพี {{nobold|(ค.ศ. 2017–2018)}}
| demographics1_footnotes         = <ref name="MOSPI">{{cite web|url=http://mospi.nic.in/sites/default/files/press_releases_statements/State_Series_1mar19.xls|title=MOSPI Gross State Domestic Product|last=|first=|date=1 March 2019|website=Ministry of Statistics and Programme Implementation, Government of India|access-date=9 June 2019}}</ref>
| demographics1_title1            = [[List of Indian states and union territories by GDP|รวม]]
| demographics1_info1             = {{Indian Rupee|4.88}} ลาขกโรร์ (lakh crore)<br/>(48.8 ล้านล้านรูปี) 
| demographics1_title2            = [[List of Indian states and union territories by GDP per capita|ต่อประชากร]]
| demographics1_info2             = {{Indian Rupee|38860}}
| blank_name_sec2                 = [[Human Development Index|เอชดีไอ]]<br/>{{nobold|(ค.ศ. 2017)}}
| blank_info_sec2                 = {{increase}} 0.566<ref name="snhdi-gdl">{{cite web |title=Sub-national HDI – Area Database |url=https://hdi.globaldatalab.org/areadata/shdi/ |website=Global Data Lab |publisher=Institute for Management Research, Radboud University |accessdate=25 September 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20180923120638/https://hdi.globaldatalab.org/areadata/shdi/ |archive-date=23 September 2018 |url-status=live}}</ref> ({{สี|#fc0|กลาง}}) · [[List of Indian states and territories by Human Development Index|ที่ 36]] 
| blank1_name_sec2                = [[Literacy in India|การรู้หนังสือ]]<br/>{{nobold|(ค.ศ. 2011)}}
| blank1_info_sec2                = 63.82%<ref name="Census2011Literacy">{{cite report |chapter=6 – State of Literacy |title=Provisional Population Totals – India |url=http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/data_files/india/Final_PPT_2011_chapter6.pdf |pages=108. 111 |publisher=Censusindia.gov.in |access-date=22 August 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150706191931/http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/data_files/india/Final_PPT_2011_chapter6.pdf |archive-date=6 July 2015 |url-status=live}}</ref>
| blank2_name_sec2                = [[Human sex ratio|อัตราส่วนเพศ]]<br/>{{nobold|(ค.ศ. 2011)}}
| blank2_info_sec2                = 918 [[ผู้หญิง|♀]]/1000 [[ผู้ชาย|♂]]<ref name="pc-census2011">{{cite web |title=Census 2011 (Final Data) – Demographic details, Literate Population (Total, Rural & Urban) |url=http://planningcommission.gov.in/data/datatable/data_2312/DatabookDec2014%20307.pdf |website=planningcommission.gov.in |publisher=Planning Commission, Government of India |accessdate=3 October 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180127163347/http://planningcommission.gov.in/data/datatable/data_2312/DatabookDec2014%20307.pdf |archive-date=27 January 2018 |url-status=dead}}</ref>
| demographics_type2              = ภาษา
| demographics2_title1            = ภาษาราชการ
| demographics2_info1             = [[ภาษาฮินดี]]<ref name="CSDOffLang1950">{{cite web|url=http://csd.bih.nic.in/Act&rule/Act1english.pdf|title=The Bihar Official Language Act, 1950|date=1950|website=Cabinet Secretariat Department, Government of Bihar|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150413072041/http://csd.bih.nic.in/Act%26rule/Act1english.pdf|archive-date=13 April 2015|accessdate=9 April 2015}}</ref>
| demographics2_title2            = ภาษาราชการเพิ่มเติม
| demographics2_info2             = [[ภาษาไมถิลี]],<sup>[ก]</sup><ref name="mha.nic.in">{{Cite web |url=http://mha.nic.in/hindi/sites/upload_files/mhahindi/files/pdf/Eighth_Schedule.pdf |title=Constitutional  provisions relating to Eighth Schedule |access-date=28 May 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305010536/http://mha.nic.in/hindi/sites/upload_files/mhahindi/files/pdf/Eighth_Schedule.pdf |archive-date=5 March 2016 |url-status=dead}}</ref> {{ไม่ตัด|[[ภาษาอูรดู]]}}<sup>[ข]</sup><ref name="Benedikter2009">{{cite book |last=Benedikter |first=Thomas |url=https://books.google.com/books?id=vpZv2GHM7VQC&pg=PA89&lpg=PA89 |title=Language Policy and Linguistic Minorities in India: An Appraisal of the Linguistic Rights of Minorities in India |date=2009 |publisher=LIT Verlag |isbn=978-3-643-10231-7 |location=Münster |page=89 |accessdate=10 April 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151019053006/https://books.google.com/books?id=vpZv2GHM7VQC&pg=PA89&lpg=PA89 |archive-date=19 October 2015 |url-status=live}}</ref>
| area_code_type                  = [[UN/LOCODE]]
| area_code                       = INBR
| registration_plate              = BR
| website                         = {{url|gov.bih.nic.in/}}
| official_name                   =
| footnotes = <small>{{unbulleted list|ก. รับรองโดย {{Interlanguage link|ตารางผนวกแนบท้ายที่แปดของรัฐธรรมนูญอินเดีย|en|Eighth Schedule of the Constitution of India}}|ข. ใน 15 เขต}}</small>
}}

'''พิหาร''' ([[ภาษาฮินดี|ฮินดี]]และ{{lang-mai|बिहार}}; {{langx|ur|بہار}}) เป็น[[states and union territories of India|รัฐ]]หนึ่งในทางตะวันออกของ[[ประเทศอินเดีย]] มีประชากรมากที่สุดเป็นลำดับที่สาม และมีพื้นที่ใหญ่ที่สุดเป็นลำดับที่สิบสองของประเทศอินเดีย ด้วยพื้นที่ราว {{convert|94163|km2|sqmi|abbr=on}} รัฐพิหารมีอาณาเขตติดต่อกับ[[รัฐอุตตรประเทศ]]ในทางตะวันตก, [[ประเทศเนปาล]]ในทางเหนือ, ส่วนบนของ[[รัฐเบงกอลตะวันตก]]ทางะวันออก, และ[[รัฐฌารขัณฑ์]]ทางตอนใต้ ที่ราบพิหารมี[[แม่น้ำคงคา]]ซึ่งไหลจากตะวันตกไปตะวันออกไหลผ่าน<ref name=GovBiharProfile>{{cite web |title=State Profile |url=http://gov.bih.nic.in/Profile/default.htm |website=Government of Bihar |accessdate=17 April 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170922043241/http://www.gov.bih.nic.in/Profile/default.htm |archive-date=22 September 2017 |url-status=live}}</ref> ภูมิภาคทางวัฒนธรรมหลัก ๆ สามแห่งที่ประกอบอยู่ในรัฐพิหารได้แก่ [[มคธ]], [[Mithila (region)|มิถิลา]] และ[[Bhojpuri region|โภชปุรี]]<ref>{{Cite book | url=https://books.google.com/?id=WYiHAwAAQBAJ&pg=PA212&dq=mithila+magadh+bhojpur#v=onepage | title=India's 2004 Elections: Grass-Roots and National Perspectives | accessdate=13 April 2017 | pages=212| isbn=9788132101109 | last1=Roy | first1=Ramashray | last2=Wallace | first2=Paul | date=6 February 2007}}</ref>

เมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน ค.ศ. 2000 พิหารตอนใต้ได้จัดตั้งเป็นรัฐใหม่ชื่อว่า[[รัฐฌารขัณฑ์]]<ref>{{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/736533/Jharkhand |title=Jharkhand |last=Dutt |first=Ashok K. |website=Encyclopædia Britannica |access-date=18 July 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120308153848/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/736533/Jharkhand |archive-date=8 March 2012 |url-status=live}}</ref> ประชากรเพียง 11.3% ของพิหารอาศัยในเขตเมือง ถือว่าต่ำที่สุดในประเทศอินเดีย ต่อจาก[[รัฐหิมาจัลประเทศ]]<ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/elections/bihar-elections-2015/news/Bihar-election-BJPs-campaign-found-no-resonance-in-villages/articleshow/49742959.cms|title=At 11.3%, it has the lowest urban population among big states and the second lowest if one counts the small mountainous state of Himachal Pradesh (10%). 2011 census|access-date=29 October 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20151114074651/http://timesofindia.indiatimes.com/elections/bihar-elections-2015/news/Bihar-election-BJPs-campaign-found-no-resonance-in-villages/articleshow/49742959.cms|archive-date=14 November 2015|url-status=live}}</ref> นอกจากนี้ [[ชาวพิหาร|ประชากรพิหาร]]กว่า 58% มีอายุต่ำกว่า 25 ปี ทำให้พิหารเป็นรัฐที่มีอัตราส่วนเยาวชนสูงที่สุดในอินเดีย<ref name="economic_strangulation">{{cite web |last=Guruswamy |first=Mohan |last2=Kaul |first2=Abhishek |title=The Economic Strangulation of Bihar |url=http://cpasindia.org/reports/02-Economic-Strangulation-Bihar.pdf |date=15 December 2003 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090530142819/http://www.cpasindia.org/reports/02-Economic-Strangulation-Bihar.pdf |archive-date=30 May 2009 |location=New Delhi, India |publisher=Centre for Policy Alternatives |accessdate=17 August 2015}}</ref>

ในอินเดียโบราณและอินเดียยุคคลาสสิก บริเวณที่เป็นรัฐพิหารในปัจจุบันถือว่าเป็นศูนย์กลางของอำนาจ การศึกษา และวัฒนธรรม<ref>''Bihar, Past & Present: souvenir, 13th Annual Congress of Epigraphica'' by P. N. Ojha, Kashi Prasad Jayaswal Research Institute</ref> นับตั้งแต่มคธได้เรืองอำนาจขึ้นเป็นจักรวรรดิแรกในแผ่นดินอินเดีย, [[จักรวรรดิเมารยะ]] ซึ่งเป็นที่รู้จักในฐานะศาสนิกชนของ[[ศาสนาพุทธ]]<ref>Mishra Pankaj, ''The Problem'', Seminar 450 – February 1997</ref> จักรวรรดิมคธโดดเด่นภายใต้การปกครองของราชวงศ์เมารยะ และ[[อาณาจักรคุปตะ|ราชวงศ์คุปตะ]] รวมกันเป็นส่วนหนึ่งที่สำคัญของเอเชียใต้ที่อยู่ภายใต้อำนาจศูนย์กลางเดียว<ref>{{cite web| title=The History of Bihar| publisher=Bihar Government| url=http://gov.bih.nic.in/Profile/history.htm| access-date=15 August 2008| archive-url=https://web.archive.org/web/20140331063547/http://gov.bih.nic.in/Profile/history.htm| archive-date=31 March 2014| url-status=live| df=dmy-all}}</ref> อีกหนึ่งภูมิภาคของพิหารคือ[[Mithila (region)|มิถิลา]] ซึ่งเป็นศูนย์กลางการศึกษายุคแรกและเป็นศูนย์กลางของอาณาจักร[[วิเทหะ]]<ref>{{Cite book | url=https://books.google.com/?id=EzPYdQo3vZgC&pg=PA87&dq=mithila+north+bihar#v=onepage | title=Wetlands Management in North Bihar | accessdate=8 February 2017 | pages=87| isbn=9788180697074 | last1=Mandal | first1=R. B. | year=2010 }}</ref><ref>{{Cite book | url=https://books.google.com/?id=nKqF_AgDd4gC&pg=PA148&dq=mithila+india+state#v=onepage | title=Small States Syndrome in India | accessdate=16 February 2017 | pages=146| isbn=9788170226918 | last1=Kumāra | first1=Braja Bihārī | year=1998}}</ref>

นับตั้งแต่ปลายคริสต์ทศวรรษ 1970 รัฐพิหารได้รั้งท้ายรัฐอื่น ๆ ในประเทศอินเดียในด้านการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม<ref>{{cite news| title = Bihar's 'first' Economic Survey Report tabled| url = http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2007-03-07/patna/27879796_1_bihar-capita-income-revenue-account| work = The Times of India| date = 7 March 2007| accessdate = 22 August 2008| archive-url = https://web.archive.org/web/20130518142032/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2007-03-07/patna/27879796_1_bihar-capita-income-revenue-account| archive-date = 18 May 2013| url-status = live| df = dmy-all}}</ref><ref>{{cite news| title = Biharis an unwanted lot| author = Bal Thackeray| url = http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/msid-2840902,prtpage-1.cms| work = The Times of India| date = 5 March 2008| accessdate = 5 March 2008| archive-url = https://web.archive.org/web/20080310002737/http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/msid-2840902,prtpage-1.cms| archive-date = 10 March 2008| url-status = live| df = dmy-all}}</ref><ref>{{cite news| last1=Wajihuddin| first1=Mohammed| date=10 August 2008| title='Bihari' has become an abuse| url=http://timesofindia.indiatimes.com/Review/Bihari_has_become_an_abuse/articleshow/3347091.cms| work=The Times of India| accessdate=10 August 2008| archive-url=https://web.archive.org/web/20130505073105/http://timesofindia.indiatimes.com/Review/Bihari_has_become_an_abuse/articleshow/3347091.cms| archive-date=5 May 2013| url-status=live| df=dmy-all}}</ref> นักเศรษฐศาสตร์และนักวิทยาศาสตร์สังคมหลายคนอ้างว่าเป็นผลโดยตรงจากนโยบายจาก[[รัฐบาลอินเดีย]]ส่วนกลาง เช่น นโยบาย [[freight equalisation policy]] ({{langx|hi|फ्रेट इक्वलाइजेशन पॉलिसी}})<ref>{{cite book | first = Arvind N.| last = Das| title = The Republic of Bihar| place = New Delhi| publisher=Penguin Books| year = 1992| isbn = 978-0-14-012351-7}}</ref><ref name="saibal">{{cite news | last = Goswami| first = Urmi A| date = 16 February 2005| title = 'Bihar Needs an Icon, a person who stands above his caste' (Dr Shaibal Gupta – Rediff Interview) | url = http://www.rediff.com/election/2005/feb/16inter2.htm| publisher=Rediff| accessdate = 16 February 2005| archiveurl= https://web.archive.org/web/20050220065240/http://www.rediff.com/election/2005/feb/16inter2.htm| archivedate= 20 February 2005 | url-status= live}}</ref>, ความไม่เห็นใจที่มีต่อรัฐพิหาร (its apathy towards Bihar)<ref name="economic_strangulation" /><ref name="CPASGuruswamy20040615">{{cite web |last=Guruswamy |first=Mohan |last2=Baitha |first2=Ramnis Attar |last3=Mohanty |first3=Jeevan Prakash |title=Centrally Planned Inequality: The Tale of Two States – Punjab and Bihar |url=http://cpasindia.org/reports/07-Centrally-Planned-Inequality-Punjab-Bihar.pdf |date=15 June 2004 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090326210152/http://cpasindia.org/reports/07-Centrally-Planned-Inequality-Punjab-Bihar.pdf |archive-date=26 March 2009 |location=New Delhi, India |publisher=Centre for Policy Alternatives |accessdate=17 August 2015}}</ref><ref name="CPASGuruswamy20040215">{{cite web |last=Guruswamy |first=Mohan |last2=Mohanty |first2=Jeevan Prakash |title=The De-urbanisation of Bihar |url=http://cpasindia.org/reports/03-De-urbanisation-Bihar.pdf |date=15 February 2004 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090326210154/http://cpasindia.org/reports/03-De-urbanisation-Bihar.pdf |archive-date=26 March 2009 |location=New Delhi, India |publisher=Centre for Policy Alternatives |accessdate=17 August 2015}}</ref>, การขาดความเป็นรัฐนิยมพิหาร (Bihari sub-nationalism),<ref name="saibal" /><ref>Ahmed Farzand and Mishra Subhash, [https://archive.today/20120710043125/http://indiatoday.digitaltoday.in/index.php?option=com_content&issueid=78&task=view&id=19042&sectionid=4&Itemid=1 Leaders of Bihar unite to counter Raj Thackeray] , India Today, 31 October 2008</ref><ref>{{cite web| last = Gupta| first = Shaibal| title = Bihar: Identity and Development| publisher  = Asian Development Research Institute, Patna| url = http://www.bihartimes.com/articles/shaibal/biharidentity.html| accessdate = 30 April 2006| archiveurl = https://web.archive.org/web/20050330161928/http://bihartimes.com/articles/shaibal/biharidentity.html| archivedate = 30 March 2005}}</ref> และการตั้งรกรากถาวร ([[Permanent Settlement]]) ในปี ค.ศ. 1793 โดย[[บริษัทอินเดียตะวันออก|บริษัทอินเดียตะวันออกของอังกฤษ]]<ref name="saibal" /> อย่างไรก็ตามรัฐบาลของรัฐพิหารมีความก้าวหน้าอย่างมากในการพัฒนารัฐ<ref>{{cite news |last=Phadnis |first=Aditi |date=26 July 2008 | title=Lalu in the red |url=http://www.business-standard.com/india/storypage.php?autono=329655 |newspaper=Business Standard |archive-url=https://web.archive.org/web/20110607173041/http://www.business-standard.com/india/storypage.php?autono=329655 |archive-date=7 June 2011 |accessdate=22 August 2015}}</ref> การพัฒนาการปกครองได้นำไปสู่การฟื้นฟูเศรษฐกิจในรัฐผ่านการเพิ่มการลงทุนในสาธารณูปโภค<ref name="bihar_basher">{{cite news| last = Goswami| first = Urmi A| date = 17 June 2008| title = Biharis get work at home, bashers realise their worth| work = The Economic Times| location = India| url = http://economictimes.indiatimes.com/News/PoliticsNation/Biharis_get_work_at_home_bashers_realise_their_worth/articleshow/3135697.cms| accessdate = 17 June 2008| archive-url = https://web.archive.org/web/20090213034621/http://economictimes.indiatimes.com/News/PoliticsNation/Biharis_get_work_at_home_bashers_realise_their_worth/articleshow/3135697.cms| archive-date = 13 February 2009| url-status = live| df = dmy-all}}</ref> [[บริการสุขภาพในประเทศอินเดีย|บริการสุขภาพ]]ที่ดีกว่า การให้ความสำคัญกับการศึกษา และการลดจำนวนการก่อคดีและการฉ้อโกง<ref>{{cite news |last=Dharma |first=Supriya| last2=Jha |first2=Abhay Mohan |date=15 July 2008 |title=Bihar witnesses a quiet transformation |url=http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/story.aspx?id=NEWEN20080057141 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080718045447/http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/story.aspx?id=NEWEN20080057141 |archive-date=18 July 2008 |publisher=NDTV |accessdate=22 August 2015}}</ref><ref>{{cite news|last=Jha |first=Abhay Mohan |title=English makes inroads in Bihar villages |publisher=NDTV |date=8 March 2008 |url=http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/story.aspx?id=NEWEN20080043399&ch=3/8/2008%2011:32:00%20AM |accessdate=8 March 2008 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080309185254/http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/story.aspx?id=NEWEN20080043399 |archivedate=9 March 2008 }}</ref>

ในปี ค.ศ. 2023 เมืองเบกูซาไร รัฐพิหารได้ถูกจัดลำดับเป็นเมืองคุณภาพอากาศแย่ที่สุดของโลก<ref>[https://www.js100.com/en/site/news/view/138457 IQAIR เปิดข้อมูล พบเกือบ 100 เมืองในเอเชีย มีมลพิษทางอากาศแย่ที่สุดในโลกเมื่อปี 2566]</ref>

== ประชากร ==
{{หลัก|ประชากรของรัฐพิหาร}}
{{ดูเพิ่มที่|ชาวพิหาร|รายชื่อนครในรัฐพิหารเรียงตามประชากร}}
{{bar box
|title=ศาสนาในรัฐพิหาร<ref name="census2011">{{cite web|title=Population by religion community - 2011|url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/C-01/DDW00C-01%20MDDS.XLS|website=Census of India, 2011|publisher=The Registrar General & Census Commissioner, India|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150825155850/http://www.censusindia.gov.in/2011census/C-01/DDW00C-01%20MDDS.XLS|archivedate=25 August 2015}}</ref>
|titlebar=#Fcd116
|left1=ศาสนา
|right1=ร้อยละ
|float=left
|width=
|bars=
{{bar percent|[[ฮินดู]]|Orange|82.7}}
{{bar percent|[[อิสลาม]]|green|16.9}}
{{bar percent|[[คริสต์]]|blue|0.1}}
{{bar percent|อื่นๆ|pink|0.3}}
}}

ประชากรเกือบ 58% ของรัฐพิหารมีอายุต่ำกว่า 25 ปี ถือว่าเป็นอัตราส่วนที่สูงที่สุดในประเทศอินเดีย พิหารมีอัตรา[[การขยายเขตเมือง]]อยู๋ที่ 11.3% ต่ำที่สุดเป็นอันดับที่สองของประเทศอินเดีย รองจาก[[รัฐหิมาจัลประเทศ]]<ref>{{cite web|url=http://indiafacts.in/india-census-2011/urban-rural-population-o-india/|title=Urban and Rural Population of India 2011|access-date=29 October 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20120315223625/http://indiafacts.in/india-census-2011/urban-rural-population-o-india/|archive-date=15 March 2012|url-status=live}}</ref>

ประชากรของพิหารส่วนใหญ่เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ผู้พูดภาษาอินโด-อารยัน (Indo-Aryan-speaking ethnic groups) และยังเป็นเป้าหมายหนึ่งในการตั้งถิ่นฐานของ[[ชาวปัญจาบ]]ฮินดูที่อพยพมาในช่วงของการ [[Partition of India|Partition of British India]] เมื่อปี ค.ศ. 1947<ref>{{cite web |author1=Hill K |author2=Seltzer W |author3=Leaning J |author4=Malik SJ |author5=Russell SS |title=Full title:  The Demographic Impact of Partition:  Bengal in 1947 |url=http://iussp2005.princeton.edu/download.aspx?submissionId=52236 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060901210605/http://iussp2005.princeton.edu/download.aspx?submissionId=52236 |archive-date=2006-09-01}}</ref> พิหารมีอัตราการรู้หนังสืออยู่ที่ 63.82% (73.39% ในชาย และ 53.33% ในหญิง) พบว่ามีการเติบโตขึ้น 20% สำหรับการรู้หนังสือในผู้หญิงในทศวรรษที่ผ่านมา<ref name="Census2011Literacy" /> สำมะโนประชากรปี ค.ศ. 2011 พบว่าประชากร 82.7% นับถือ[[ศาสนาฮินดู]], 16.9% นับถือ[[ศาสนาอิสลาม]]<ref name="census2011" /><ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/news/national/bihar-elections-among-factors-in-religious-data-of-census-2011-release/article7579546.ece|title=Bihar elections among factors in religious data of Census 2011 release|journal=The Hindu|first=Vijaita|last=Singh|date=25 August 2015|access-date=26 October 2017|via=www.TheHindu.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20171230200448/http://www.thehindu.com/news/national/bihar-elections-among-factors-in-religious-data-of-census-2011-release/article7579546.ece|archive-date=30 December 2017|url-status=live}}</ref>

=== ภาษา ===
{{หลัก|ภาษาในรัฐพิหาร}}
{{ดูเพิ่มที่|ภาษาไมถิลี|ภาษาโภชปุรี|ภาษาอังคิกา|ภาษามคธ|ภาษามคธี ปรากฤต|ภาษาฮินดีในรัฐพิหาร}}
[[ไฟล์:The consonants of the Mithilakshar script and the corresponding Devnagari.jpg|left|upright=0.8|thumb|ภาษาไมถิลีในอักษรตีราหุต (Tirhuta) และอักษรเทวนาครี]]
{{Pie chart
|caption={{ไม่ตัด|ภาษาของรัฐพิหาร (ค.ศ. 2011)}}<ref name="Languages2011">{{cite web |title=C-16 Population By Mother Tongue - Bihar |url=http://censusindia.gov.in/2011census/C-16/DDW-C16-STMT-MDDS-1000.XLSX |work=Census of India 2011 |publisher=Office of the Registrar General |access-date=14 March 2020}}</ref>
|label1=[[ภาษาฮินดี|ฮินดี]]|value1= 25.54
|color1=orange
|label2=[[ภาษาโภชปุรี|โภชปุรี]]|value2=24.86
|color2=#f8d568
|label3=[[ภาษาไมถิลี|ไมถิลี]]|value3=12.55
|color3=lemonchiffon
|label4=[[ภาษามคธ|มคธ]]|value4=10.87
|color4=#FCE883
|label5=[[ภาษาอูรดู|อูรดู]]|value5=8.42
|color5=green
|label6 = [[Surjapuri language|สุรชาปุรี]] |value6=1.78
|color6= gold
|label7=อื่น ๆ|value7=15.98
|color7=Grey
}}
[[ภาษาฮินดี]]เป็นภาษาราชการของรัฐ<ref name="CSDOffLang1950">{{cite web|url=http://csd.bih.nic.in/Act&rule/Act1english.pdf|title=The Bihar Official Language Act, 1950|date=1950|website=Cabinet Secretariat Department, Government of Bihar|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150413072041/http://csd.bih.nic.in/Act%26rule/Act1english.pdf|archive-date=13 April 2015|accessdate=9 April 2015}}</ref> [[ภาษาอูรดู]]เป็นภาษาราชการที่สองใน 15 เขตของรัฐ<ref name="Benedikter2009" /> อย่างไรก็ตามชาวรัฐพิหารส่วนใหญ่พูดภาษาใดภาษาหนึ่งในกลุ่มภาษาพิหาร ซึ่งส่วนใหญ่ได้รับการจัดเป็นภาษาถิ่นของภาษาฮินดีในการสำรวจสำมะโนประชากร ภาษาสำคัญคือ [[ภาษาโภชปุรี|โภชปุรี]], [[ภาษาไมถิลี|ไมถิลี]] และ[[ภาษามคธ|มคธ]] แต่กลุ่มเล็ก ๆ เช่น [[ภาษาอังคิกา]] และ[[ภาษาบัชชิกา]] (Bajjika) (บางครั้งถือว่าเป็นภาษาไมถิลี) ก็พูดกันเป็นจำนวนมากเช่นกัน<ref name="Chitransh2012">{{cite news|last=Chitransh|first=Anugya|url=http://hillpost.in/2012/09/bhojpuri-is-not-the-only-language-in-bihar/50489/|title=Bhojpuri is not the only language in Bihar|date=1 September 2012|newspaper=Hill Post|accessdate=10 April 2015|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20141228200009/http://hillpost.in/2012/09/bhojpuri-is-not-the-only-language-in-bihar/50489/|archive-date=28 December 2014}}</ref><ref name="Cardona2003">{{cite book|title=The Indo-Aryan Languages|date=11 September 2003|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-77294-5|editor1-last=Cardona|editor1-first=George|series=Routledge Language Family Series|location=|page=500|quote=...the number of speakers of Bihari languages are difficult to indicate because of unreliable sources. In the urban region most educated speakers of the language name Hindi as their language because this is what they use in formal contexts and believe it to be the appropriate response because of lack of awareness. The uneducated and the urban population of the region return Hindi as the generic name for their language.|editor2-last=Jain|editor2-first=Dhanesh}}</ref> ไมถิลีเป็นภาษาประจำภูมิภาคของอินเดียที่ได้รับการรับรองโดย [[ตารางผนวกแนบท้ายที่แปดของรัฐธรรมนูญอินเดีย]]<ref name="mha.nic.in" /> มีผู้เสนอเรียกร้องให้ภาษาโภชบุรี และภาษามคธได้รับสถานะเดียวกัน<ref>{{cite news|url=https://hindi.firstpost.com/culture/legislators-demand-magahi-and-bhojpuri-language-to-included-in-8th-schedule-of-constitution-sa-19510.html|title=लोकसभा में उठी मगही, भोजपुरी को आठवीं अनुसूची में शामिल करने की मां|date=22 March 2017|access-date=24 February 2019|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190328081001/https://hindi.firstpost.com/culture/legislators-demand-magahi-and-bhojpuri-language-to-included-in-8th-schedule-of-constitution-sa-19510.html|archive-date=28 March 2019|language=hi|trans-title=Demand for including Bhojpuri in the Eighth Schedule|website=Firstpost}}</ref> อย่างไรก็ตามจำนวนผู้พูดสำหรับภาษาเหล่านี้มีจำกัด เนื่องจากคนที่มีการศึกษาและอาศัยในเมืองมักจะพูดภาษาฮินดี (ในบริบทที่เป็นทางการ) ดังนั้นจึงตอบคำตอบนี้ในการสำรวจสำมะโนประชากร และในพื้นที่ชนบทและชุมชนที่ไม่มีการศึกษาพวกเขาก็ตอบว่าภาษาของพวกเขาเป็นภาษา "ฮินดี" ในสำมะโน

ชุมชนเล็ก ๆ ของผู้พูด[[ภาษาเบงกาลี]] และ[[ภาษาสันถาลี]] พบได้ในเขตทางตะวันออกของรัฐ{{break|6}}

== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง|2}}


{{เขตการปกครองในอินเดีย}}

[[หมวดหมู่:รัฐพิหาร| ]]
[[หมวดหมู่:รัฐและดินแดนที่ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2455]]
{{โครงประเทศอินเดีย}}

แม่แบบที่ใช้ในหน้านี้:

แม่แบบ:Asbox (ดูต้นฉบับ) (กึ่งล็อก)
แม่แบบ:Asbox/styles.css (แก้ไข)
แม่แบบ:Bar box (แก้ไข)
แม่แบบ:Bar percent (แก้ไข)
แม่แบบ:Both (แก้ไข)
แม่แบบ:Break (แก้ไข)
แม่แบบ:Cite book (แก้ไข)
แม่แบบ:Cite news (แก้ไข)
แม่แบบ:Cite report (แก้ไข)
แม่แบบ:Cite web (ดูต้นฉบับ) (กึ่งล็อก)
แม่แบบ:Column-width (แก้ไข)
แม่แบบ:Comma separated entries (แก้ไข)
แม่แบบ:Convert (แก้ไข)
แม่แบบ:Coord (แก้ไข)
แม่แบบ:Country abbreviation (แก้ไข)
แม่แบบ:Delink (แก้ไข)
แม่แบบ:Detect singular (แก้ไข)
แม่แบบ:Greater color contrast ratio (แก้ไข)
แม่แบบ:Hlist/styles.css (แก้ไข)
แม่แบบ:ISO 3166 code (แก้ไข)
แม่แบบ:If empty (แก้ไข)
แม่แบบ:Increase (แก้ไข)
แม่แบบ:Indian Rupee (แก้ไข)
แม่แบบ:Infobox settlement/columns/styles.css (แก้ไข)
แม่แบบ:Infobox settlement/metric (แก้ไข)
แม่แบบ:Infobox settlement/pref (แก้ไข)
แม่แบบ:Interlanguage link (แก้ไข)
แม่แบบ:Lang (แก้ไข)
แม่แบบ:Lang-mai (แก้ไข)
แม่แบบ:LangWithName (แก้ไข)
แม่แบบ:Language with name (แก้ไข)
แม่แบบ:Langx (แก้ไข)
แม่แบบ:Legend (ดูต้นฉบับ) (กึ่งล็อก)
แม่แบบ:Legend/styles.css (แก้ไข)
แม่แบบ:Main other (แก้ไข)
แม่แบบ:Max (แก้ไข)
แม่แบบ:Max/2 (แก้ไข)
แม่แบบ:Navbox (ดูต้นฉบับ) (กึ่งล็อก)
แม่แบบ:Nbsp (แก้ไข)
แม่แบบ:Nobold (แก้ไข)
แม่แบบ:Order of magnitude (แก้ไข)
แม่แบบ:PAGENAMEBASE (แก้ไข)
แม่แบบ:Photomontage (แก้ไข)
แม่แบบ:Pie chart (แก้ไข)
แม่แบบ:Pie chart/slice (แก้ไข)
แม่แบบ:Precision (แก้ไข)
แม่แบบ:Replace (แก้ไข)
แม่แบบ:Rnd (แก้ไข)
แม่แบบ:Separated entries (แก้ไข)
แม่แบบ:Spaces (แก้ไข)
แม่แบบ:Template other (แก้ไข)
แม่แบบ:URL (แก้ไข)
แม่แบบ:Unbulleted list (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
แม่แบบ:Url (แก้ไข)
แม่แบบ:Yesno (แก้ไข)
แม่แบบ:กล่องข้อมูล (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
แม่แบบ:กล่องข้อมูล นิคม (แก้ไข)
แม่แบบ:กล่องข้อมูล นิคม/densdisp (แก้ไข)
แม่แบบ:กล่องข้อมูล นิคม/metric (แก้ไข)
แม่แบบ:กล่องข้อมูล นิคม/การเชื่อมโยง (แก้ไข)
แม่แบบ:กล่องข้อมูล นิคม/คำนำ (แก้ไข)
แม่แบบ:กล่องข้อมูล นิคม/พื้นที่แสดงผล (แก้ไข)
แม่แบบ:กล่องข้อมูล นิคม/แถว (แก้ไข)
แม่แบบ:ดูเพิ่ม (ดูต้นฉบับ) (กึ่งล็อก)
แม่แบบ:ดูเพิ่มที่ (ดูต้นฉบับ) (กึ่งล็อก)
แม่แบบ:มากสุด (แก้ไข)
แม่แบบ:รายการอ้างอิง (ดูต้นฉบับ) (กึ่งล็อก)
แม่แบบ:สี (แก้ไข)
แม่แบบ:หลัก (ดูต้นฉบับ) (กึ่งล็อก)
แม่แบบ:อัตราส่วนความคมชัดของสี (แก้ไข)
แม่แบบ:เขตการปกครองในอินเดีย (แก้ไข)
แม่แบบ:โครงประเทศอินเดีย (แก้ไข)
แม่แบบ:ไม่ตัด (ดูต้นฉบับ) (กึ่งล็อก)
มอดูล:Arguments (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Asbox (แก้ไข)
มอดูล:Break (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Buffer (แก้ไข)
มอดูล:Check for unknown parameters (แก้ไข)
มอดูล:Citation/CS1 (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Citation/CS1/COinS (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Citation/CS1/Configuration (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Citation/CS1/Date validation (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Citation/CS1/Identifiers (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Citation/CS1/Utilities (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Citation/CS1/Whitelist (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Citation/CS1/styles.css (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Color contrast (แก้ไข)
มอดูล:Color contrast/colors (แก้ไข)
มอดูล:Convert (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Convert/data (ดูต้นฉบับ) (กึ่งล็อก)
มอดูล:Convert/text (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Coordinates (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Coordinates/styles.css (แก้ไข)
มอดูล:Delink (แก้ไข)
มอดูล:Exponential search (แก้ไข)
มอดูล:Format link (แก้ไข)
มอดูล:Hatnote (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Hatnote/styles.css (แก้ไข)
มอดูล:Hatnote list (แก้ไข)
มอดูล:ISO 3166 (แก้ไข)
มอดูล:ISO 3166/data/National (แก้ไข)
มอดูล:If empty (แก้ไข)
มอดูล:Infobox (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:InfoboxImage (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Labelled list hatnote (แก้ไข)
มอดูล:Lang (แก้ไข)
มอดูล:Lang/ISO 639 synonyms (แก้ไข)
มอดูล:Lang/data (แก้ไข)
มอดูล:Lang/data/iana languages (แก้ไข)
มอดูล:Lang/data/iana regions (แก้ไข)
มอดูล:Lang/data/iana scripts (แก้ไข)
มอดูล:Lang/data/iana suppressed scripts (แก้ไข)
มอดูล:Lang/data/iana variants (แก้ไข)
มอดูล:Lang/langx (แก้ไข)
มอดูล:List (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Math (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Navbar (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Navbar/configuration (แก้ไข)
มอดูล:Navbar/styles.css (แก้ไข)
มอดูล:Navbox (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Navbox/configuration (แก้ไข)
มอดูล:Navbox/styles.css (แก้ไข)
มอดูล:No globals (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Photo montage (แก้ไข)
มอดูล:Separated entries (แก้ไข)
มอดูล:String (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:TableTools (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:URL (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:Unicode data (แก้ไข)
มอดูล:Unicode data/scripts (แก้ไข)
มอดูล:Yesno (ดูต้นฉบับ) (ถูกป้องกัน)
มอดูล:ตรวจสอบพารามิเตอร์ที่ไม่รู้จัก (แก้ไข)

กลับไปที่หน้า รัฐพิหาร

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/wiki/รัฐพิหาร"