భారతదేశ నకలు హక్కుల చట్టం

విజ్ఞాన సర్వస్వంతో సమ్మిళితం కావాలంటే ఈ వ్యాసం నుండి ఇతర వ్యాసాలకు మరిన్ని లింకులుండాలి. ఈ వ్యాసాన్ని మెరుగు పరచడంలో తోడ్పడండి. వ్యాసంలో ఉన్న పాఠ్యం నుండి, వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన అంతర్గత లింకులను చేర్చండి. (జూన్ 2017)

నకలుహక్కు చట్టం 1957 (Act No. 14 of 1957) భారతదేశంలో నకలహక్కుల విషయంలో చట్టాలు, సంబంధిత సూత్రాలను నిర్ణయిస్తుంది. ఇది యునైటెడ్ కింగ్డమ్ కాపీరైటు యాక్ట్ 1956 పై ఆధారపడింది. దీనికి పూర్వం నకలుహక్కు చట్టం 1914 అమలులో వుండేది. అది ప్రధానంగా బ్రిటీషు కాపీరైటు యాక్ట్ 1911 ను భారతదేశానికి అన్వయించడం వలన ఏర్పడింది^[1].

ఈ చట్టం అంతర్జాతీయ పద్ధతులు, ఒప్పందాలకు అనుగుణంగా ఉంది. 1886 బెర్నే సమావేశం (1971 పారిస్ లో మార్చినట్లుగా),1951 సార్వత్రిక కాపీరైటు సమావేశం, 1995 మేధాఆస్తి హక్కుల వ్యాపార విషయాలపై ఒప్పందాలకు (ట్రిప్స్) (Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIPS) Agreement ) భారతదేశం సభ్యదేశంగా పాల్గొంది. 1961 రోమ్ సమావేశంలో పాల్గొనకపోయినప్పటికి, విపో కాపీహక్కుల ఒప్పందం (WIPO Copyrights Treaty (WCT) ), విపో రికార్డులు, ప్రదర్శనల ఒప్పందం (WPPT) లకు అనుగుణంగా ఉంది.భారతదేశంలో కాపీరైట్ హక్కులను పరిరక్షించడానికి 1958 లో రూపొందించిన బిల్లు.

ఇండియన్ కాపీరైట్ చట్టం 1957 వాణిజ్యీకరణను పెంచడానికి ఉద్దేశించినది కాదు, కానీ రచయితలు, ప్రచురణకర్తలు, వినియోగదారులందరి ప్రయోజనాలలో న్యాయమైన సమతుల్యతను సాధించడం. కంప్యూటర్, ఇంటర్నెట్ మొదలైన సాంకేతిక మార్గాల ఈ యుగంలో రచయితలు, ప్రచురణకర్తల హక్కులను పరిరక్షించడానికి, దీనిని సవరించడానికి కాపీరైట్ హక్కుల సవరణ లేఖ 2010 ను తీసుకురావాలని భారత ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది^[2].

భారతదేశంలో ఇప్పటివరకు ఏడు సార్లు సవరించబడింది. (1957,1983,1984,1992,1994,2010, 2012)

సెక్షన్ 51 కి దాని అనుమతి అవసరం. ఇది షరతులు లేకుండా ఉల్లంఘనగా పరిగణించబడుతుంది కాని కాపీరైట్ యజమానికి కాపీ హక్కు కూడా ఉండాలి. ఈ చట్టం వార్తాపత్రికలో వర్తించదు

ఒకదానికి కాపీరైట్ కావాలంటే అది పూర్తిగా తన సొంత రచన అయి ఉండాలి. మరొకదాన్ని చూడటం ద్వారా సృష్టించబడిన వాటికి యాజమాన్యాన్ని క్లెయిమ్ చేయలేరు. ఆలోచనల యాజమాన్యాన్ని ఎవరూ క్లెయిమ్ చేయలేరు. ఎందుకంటే అవన్నీ ప్రజా ఆస్తి. ఒక దాని కాపీరైట్ పొందుతుంది.

ఈ చట్టం యొక్క సెక్షన్ 45 కాపీరైట్ నమోదు కోసం అందిస్తుంది. కానీ నమోదు చేయవలసిన బలవంతం లేదు. సాహిత్య రచనలు, సంగీతం, నాటకం మొదలైన వాటికి కాపీరైట్ జీవితాంతం సృష్టికర్తతోనే ఉంటుంది. అతని వారసులకు అతని సమయం తరువాత అరవై సంవత్సరాలు కాపీరైట్ ఉంది. ఫోటోలు, సినిమాలకు కాపీరైట్ విడుదలైన అరవై సంవత్సరాల తరువాత. ఆ తర్వాత ఎవరైనా వాటిని తీసుకొని ఉపయోగించుకోవచ్చు.భారతీయ కాపీరైట్ చట్టం తన రచనపై రచయితకు కాపీరైట్‌కు హామీ ఇస్తుంది. ఇది తదనుగుణంగా ముద్రించబడే పని అయితే, ఆయన మరణించిన మొదటి 50 సంవత్సరాలు ఆ పనికి హక్కులు అతని పేరుకు ఇవ్వబడతాయి. ఇప్పుడు దీనిని 60 సంవత్సరాలకు పొడిగించారు. ఒక చిత్రం లేదా సంగీతం విషయంలో, వారి సృష్టికర్తలకు విడుదలైన తేదీ నుండి 60 సంవత్సరాలు, ప్రసారం చేస్తే 25 సంవత్సరాలు హక్కు ఉంటుంది.

ఈ చట్టం ప్రకారం ఒకరి పని నుండి కొన్ని భాగాలను అధ్యయనం, వ్యక్తిగత అధ్యయనం లేదా మూల్యాంకనం కోసం ఉపయోగించడం నేరం కాదు. న్యాయమైన కోట్ లేదా సంక్షిప్త సారాంశాన్ని చట్టం అనుమతిస్తుంది. ఒకరి పని నుండి ఏదైనా ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మూలాన్ని పేర్కొనాలి.

వార్తాపత్రికలకు ప్రత్యేక మినహాయింపులు ఇవ్వబడ్డాయి. పత్రికలు, ప్రజా ప్రయోజనార్థం, ప్రస్తుత వార్తలను ప్రచురించడంలో ఏవైనా సాహిత్య రచనలు, నాటకాలు లేదా సంగీతాన్ని ప్రచురించవచ్చు. కానీ మీరు పదాలను మార్చకుండా ఒక పత్రికలో ప్రచురించిన కథనాన్ని ప్రచురించాలనుకుంటే, మీరు ఆ పత్రిక నుండి అనుమతి పొందాలి.

• ఒక సృష్టికర్త తన పనిని తిరిగి ప్రచురించగలడు.
• ఇతర భాషలలోకి అనువదించండి లేదా ఇతరులను అనువదించడానికి అనుమతించండి.
• ఇతర ఫార్మాట్లకు మార్చవచ్చు. అంటే, ఒకరు తన పాటను రికార్డ్‌లో, టేప్‌లో, రేడియోలో లేదా టెలివిజన్‌లో ఉంచవచ్చు.
• ఒకరి కథ, పద్యం, పద్యం పుస్తక రూపంలోనే కాకుండా నాటకం, చలనచిత్రం, టెలివిజన్, కంప్యూటర్ మొదలైన వాటి రూపంలో కూడా సైన్స్ అందించవచ్చు.
• అతను తన పనిలో కొంత భాగాన్ని పూర్తిగా లేదా కొంత భాగాన్ని పరిమిత కాలానికి అద్దెకు తీసుకోవచ్చు లేదా అమ్మవచ్చు.
• అతను తన సృజనాత్మక హక్కులను సంస్థకు, అతను కోరుకున్న వ్యక్తికి, సంస్థకు ఇవ్వగలడు. లేదా అవసరమైతే మీరు దాన్ని ఉపసంహరించుకోవచ్చు.

కళ, సాహిత్యం, సంగీతం వంటి అన్ని విభాగాల అభ్యర్థన మేరకు ఇది చట్టానికి సవరణ. ఉదాహరణకు, చిత్రనిర్మాత ఈ చిత్రానికి ఏకైక యజమాని. ప్రదర్శన, పాట లేదా సంగీతం యొక్క యజమానులు ఒకే చిత్రం, రేడియో, ప్రైవేట్ లేదా రాష్ట్ర టెలివిజన్, ఇంటర్నెట్, సిడిలు, కేబుల్ టివి, చిన్న లేదా పూర్తి రూపంలో లేదా ఏదైనా పాట కోసం మాత్రమే రాయల్టీకి అర్హులు.^[3]

భారతదేశంలో పనుల దొంగతనం కనీసం 6 నెలలు, గరిష్ఠంగా ఒక సంవత్సరం వరకు శిక్షార్హమని 1957 చట్టం ప్రకటించింది. 1984 సవరణ గరిష్ఠ శిక్షను 3 సంవత్సరాలకు పెంచింది. ఇది కనీస రూ .50 వేలు, గరిష్ఠంగా రూ .3 లక్షలు జరిమానా విధించింది.

రెండవ నేరస్థుడికి కనీసం ఒక సంవత్సరం జైలు శిక్ష, కనీసం లక్ష జరిమానా విధించబడుతుందని, అపరాధికి బెయిల్‌పై విడుదల చేయకుండా నిర్బంధ జైలు శిక్ష విధించబడుతుందని ప్రకటించింది.

భారత ప్రభుత్వ కృతులు కొన్ని పరిమితులకు లోబడి నకలు హక్కుల ఉల్లంఘన జరిగినట్లుగా పరిగణించబడవు.^[4]

• చట్టసభల చట్టం
• చట్టసభలలో ప్రవేశపెట్టబడినివేదిక
• న్యాయస్థానం తీర్పులు

ఇది రచన, నాటకం, సంగీతం, సౌండ్‌ట్రాక్ లేదా కళ యొక్క పని.భారతీయ కాపీరైట్ చట్టం తన రచనపై రచయితకు కాపీరైట్‌కు హామీ ఇస్తుంది. ఇది తదనుగుణంగా ముద్రించబడే పని అయితే, ఆయన మరణించిన మొదటి 50 సంవత్సరాలు ఆ పనికి హక్కులు అతని పేరుకు ఇవ్వబడతాయి. ఇప్పుడు దీనిని 60 సంవత్సరాలకు పొడిగించారు. ఒక చిత్రం లేదా సంగీతం విషయంలో, వారి సృష్టికర్తలకు విడుదలైన తేదీ నుండి 60 సంవత్సరాలు, ప్రసారం చేస్తే 25 సంవత్సరాలు హక్కు ఉంటుంది

- రచనలో కంప్యూటర్ ప్రోగ్రామ్‌లు, టేబుల్స్, డేటాబేస్ , ఇతర సంకలనాలు ఉన్నాయి.

- థియేట్రికల్ అనుసరణలో మౌఖిక, కొరియోగ్రాఫిక్, నిశ్శబ్ద వినోదం, థియేట్రికల్, లిఖిత లేదా వ్రాతపూర్వక నటన ఉండవచ్చు: కాని సినిమా కాదు.

- సంగీతం యొక్క భాగం, దాని సంజ్ఞామానం, ఏదైనా వ్యవస్థ , ఇతర వ్రాతపూర్వక రూపంతో సహా; కానీ దానితో పాటు పదాలు లేదా హావభావాలు ఉండవు.

- కళ యొక్క పనిలో పెయింటింగ్స్, పెయింటింగ్స్, శిల్పాలు, పరిచయాలు, కళతో లేదా లేకుండా ఛాయాచిత్రాలు, వాస్తుశిల్పం , ఇతర కళాకృతులు ఉన్నాయి.

(సెక్షన్ 14)

కాపీరైట్ అనేది చలనచిత్రం, ధ్వని లేదా ఇతర కళారూపాలను నిల్వ చేయడానికి, పునరుత్పత్తి చేయడానికి, కాపీ చేయడానికి, ప్రదర్శించడానికి, ప్రచారం చేయడానికి, అనువదించడానికి, ఏ మాధ్యమంలోనైనా కంప్యూటర్ ప్రోగ్రామ్‌లను విక్రయించడానికి, అద్దెకు ఇవ్వడానికి ప్రత్యేకమైన హక్కు.

(సెక్షన్ 13)

రచన లేదా ప్రచురణ సమయంలో, రచయిత భారతీయ పౌరుడు లేదా భారతదేశంలో శాశ్వత నివాసి అయితే, రచనలు, నాటకాలు, సంగీతాలు, సౌండ్ రికార్డింగ్‌లు, ఇతర కళాకృతులు వంటి అసలు రచనలకు కాపీరైట్ ప్రత్యేకించబడింది.

(సెక్షన్లు 13, 15, 16, 40, 41)

• రచన, ప్రచురణ, భారతీయ పౌరుడు లేదా భారతదేశ శాశ్వత నివాసి సమయంలో.
• ఆర్కిటెక్చర్ భారతదేశంలో కనుగొనబడలేదు.
• వేరొకరి కాపీరైట్‌ను ఉల్లంఘించి నిర్మించిన చిత్రం, సౌండ్‌ట్రాక్.
• దాని నిర్మాణ పద్ధతి, వాస్తుకళ యొక్క కళాత్మక వ్యక్తీకరణ కాదు.
• డిజైన్స్ యాక్ట్, 1911 కింద రిజిస్టర్ చేయబడిన డిజైన్స్.
• ఈ చట్టం ప్రకారం, కాపీరైట్ రక్షించబడదు.
• ప్రభుత్వ ఉత్తర్వుల ప్రకారం భారతదేశంలో కాపీరైట్ ద్వారా విదేశీ రచనలు రక్షించబడవు,
• ప్రభుత్వేతర గుర్తింపు పొందిన అంతర్జాతీయ సంస్థల రచనలు.

• వికీపీడియా:కాపీహక్కు ప్రశ్నలు
• ఫ్రీడమ్ అఫ్ పనోరమ