U-lan-pa-tuo
U-lan-pa-tuo 烏蘭巴托
U-lan-pa-tuo-se “ Mun-ku kamu ᠤᠯᠠᠭᠠᠨᠪᠠᠭᠠᠲᠤᠷ, Si-li-e sulit : Улаанбаатар, nalngal nu Mun-ku: [ʊˌɮaːm‿ˈpaːʰtə̆r] , u suo-tu nu Mun-ku kanatal. U-lan-pa-tuo itida i Mun-ku talakaway a buyu’ nu teban a niyaduan, kitidaan makaala tu 4704 pin-hun-kun-li, tademaw hakiya makaala tu 144 a wangan nu tademaw, mikipangkiw tu Mun-ku a tademaw , u satabakiay nu Mun-ku a tukay, cen-ce, tatelungan nu kakadidengan. mililis tu Tu-la-sa’wac, satanayu’ sa, nutipan idaw ku U-lan-pa-tuo Cen-ci-se-han a pahikukian, maci nu timulan idaw ku Mun-ku Sen-sa-puo-ke-ta-han buyu’, tungduh nu buyu’ idaw ku Cey-sang kakininaga a paya, sipakay pabaw miadih maadih ku macimacian. tatelungan nu maci idaw ku kanatal kun atu Su-he-pa-tuo putah. mitulin tu Cung-E’ a Mun-ku mitesul tu dadan nu silamalay taydan i U-lan-pa-tuo, amis katukuh tu Se’-le’ke sen Su-he’-pa-tuo, tumul katukuh tu Cung-kuo Nae-mun-ku nu udip a kitidaan E-lin-haw-te’-se. 145
烏蘭巴托市（蒙古語：ᠤᠯᠠᠭᠠᠨᠪᠠᠭᠠᠲᠤᠷ，西里爾字母：Улаанбаатар，蒙古語發音： [ʊˌɮaːm‿ˈpaːʰtə̆r] ，是蒙古國的首都。烏蘭巴托位於蒙古高原中部，面積4704平方公里，人口約為144萬，佔蒙古人口將近一半，是蒙古最大的城市，政治、交通中心。市區沿著土拉河布局，呈狹長形，西部有烏蘭巴托成吉思汗國際機場，市區南面有蒙古的聖山博克達汗山，山頂有宰桑紀念碑，可俯瞰全市。市中心有國家宮和蘇赫巴托廣場。連接中俄的蒙古縱貫鐵路貫穿烏蘭巴托，北至色楞格省蘇赫巴托，南抵中國內蒙古自治區二連浩特市。
i laylayan nu Mun-ku a cudad nu U-lan-pa-tuo nu tawyaay a ngangan nu lalaan. makawali katukuh tu kawanan u U-e-ka, Ta-ku’-lun, Cin-cen-ku’-lun, U-lan-pa-tuo. 23
以傳統蒙古文書寫的烏蘭巴托各時期地名。自左至右分別為烏爾嘎、大庫倫、京城庫倫、烏蘭巴托。
U-lan-pa-tuo nitahawan patideng i cin-caw-cung-de sapatay a mihcaan “ caynemlusiw mihcaan” naw Mun-ku-ke-e-ke-pu a samiyan ci Se’-pu’-cun-dan-pa-hu-tu-ke’-tu itida patideng, saan u Ku-lun “хүрээ/ᠬᠦᠷᠢᠶᠡ”, langatan ku liwliw nu lutuk. itida i Tu-sya-tu-ha niyadu’an nu Cung-ci lalabu. Cin-lun nu zitayan , Ku-lun u Ku-lun kakitidaan nu tapang. Cin-lun sepat a bataan idaw ku tulu a mihcaan “ caypicpicwal mihcaan” , cin-caw patideng tu sapilawa’ a cabeng, atu Mun-ku nu dumaan a kitidaan sipangangan tu “Ku-lun” a kakitidaan a kakenihan, ina maci u Ta-ku-lin “Их Хүрээ”, hekalay a kanatal pangangan han tina kitidaan u U-e-ka “Өргөө, igu :Urga, imi u “luma nu tahudan” 100
烏蘭巴托始建於清朝崇德四年（1639年），原為蒙古喀爾喀部的活佛哲布尊丹巴呼圖克圖駐錫地，稱為庫倫（хүрээ/ᠬᠦᠷᠢᠶᠡ），意為柵欄圍起來的草場。位於土謝圖汗部中旗境內。乾隆以後，庫倫為庫倫辦事大臣駐地。乾隆四十三年（1778年），清朝在其設立城防，為與蒙古各地其他稱作「庫倫」的地方區別，稱此城為大庫倫（Их Хүрээ）。外國人多稱此地為烏爾嘎（Өргөө，英語：Urga，意為「宮殿」）。
“caysiwcaycay” Sin-hay-ke-min, pase ci Ce-pu-cun-dan-pa itida i E’-luo-se-ti’-kuo a nipacukedan mihapu i hekal nu Mun-ku a misiteked, u Ta-han, patideng tu Ta-mun-ku kanatal, u Ta-ku’-lun ku suo-tu. sa Ta-ku-lun misumad tu ngangan u Cin-cen-ku’-lun “ Нийслэл Хүрээ”. caysiwcaylim mihcaan, Ce-pu-cun-dan-pa midawis milabu tu Cung-hua-min-kuo cung-tun ci Yen-se-kay, lawpesen ku nipisiteked, misumad tu udip tu sapikuwan tu udip a kanatal. caysiwcaysiw mihcaan, ci Si-su-cen
ladayen nida ku hitay midebung tu Ku’-lun, lawpesen nida ku hekalay a Mun-ku nipikuwan tu udip.
1911年辛亥革命後，八世哲布尊丹巴在俄羅斯帝國的支持下宣佈外蒙古獨立，自立為大汗，成立大蒙古國，以大庫倫為首都。此後大庫倫改稱京城庫倫（Нийслэл Хүрээ）。1915年，哲布尊丹巴接受中華民國大總統袁世凱的冊封，取消獨立，改爲自治。1919年，徐樹錚率北洋政府軍進占庫倫，取消外蒙古自治。