යුරෝපා (චන්ද්‍රයා) සඳහා මුලාශ්‍රය නරඹන්න

පහත හේතුව නිසා, ඔබ හට මෙම පිටුව සංස්කරණය කරන්න සඳහා අවසර නොමැත:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 08:48, 2 ජූලි 2024
Expiry of block: 08:48, 2 ජූලි 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

මෙම පිටුවෙහි මූලාශ්‍රය නැරඹීමට හා පිටපත් කිරීමට ඔබ හට හැකිය.

<!--
 Scroll down to edit the contents of this page.
 Additional parameters for this template are available at [[Template:Infobox Planet]].
-->{{තොරතුරුකොටුව ග්‍රහලෝකය
| name               = යුරෝපා
| alt_names = ජුපිටර් II
| adjectives = යුරෝපානු
| image              = [[ගොනුව:Europa-moon.jpg|275px|True color image taken by the Galileo probe]]
| caption            = Europa's trailing hemisphere, as seen by the ''Galileo'' spacecraft. The prominent crater in the lower right is [[Pwyll (crater)|Pwyll]]. Darker regions are areas where Europa's primarily water ice surface has a higher mineral content.
| bgcolour           = #a0ffa0
| discovery          = yes
| discoverer         = [[ගැලී‍ලියෝ ගැලිලි|ගැලිලි, ගැලී‍ලියෝ ]]<br />[[සිමොන් මරියුස්|මරියුස්, සිමොන්]]
| discovered         = ජනවාරි 7, 1610<ref name="IAUMoonDiscoveries">{{cite web |last=Blue |first=Jennifer | date=9 November 2009 |url=http://planetarynames.wr.usgs.gov/append7.html |title=Planet and Satellite Names and Discoverers | publisher=USGS }}</ref>
| orbit_ref          =<ref name="horizons">{{cite web |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/horizons.cgi |title=JPL HORIZONS solar system data and ephemeris computation service |work=Solar System Dynamics |publisher=[[NASA]], Jet Propulsion Laboratory |accessdate=2007-08-10 }}</ref>
| epoch              = ජනවාරි 8, 2004
| mean_orbit_radius  = 670&nbsp;900&nbsp;කිමී<ref name="factsheet">{{cite web |title=Overview of Europa Facts |work=NASA |url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/europa/ |accessdate=2007-12-27 }}</ref>
| eccentricity       = 0.009<ref name="factsheet" />
| periapsis          = 664&nbsp;862&nbsp;කිමී<ref name="stub1">Calculated on the basis of other parameters</ref>
| apoapsis           = 676&nbsp;938&nbsp;කිමී<ref name="stub1" />
| period             = 3.551&nbsp;181&nbsp;දි<ref name="factsheet" />
| orbit_circ         = 4&nbsp;216&nbsp;100&nbsp;කිමී
| avg_speed          = 13.740&nbsp;කිමී/තත්<ref name="factsheet" />
| inclination        = 0.470° (බ්‍රහස්පතිගේ සමකයට සාපේක්ෂව)<ref name="factsheet" />
| satellite_of       = [[බ්‍රහස්පති]]
| physical_characteristics = yes
| mean_radius        = 1569&nbsp;km (0.245 [[Earth]]s)<ref name="factsheet" />
| surface_area       = 3.09{{E|7}}&nbsp;[[square kilometre|km<sup>2</sup>]] (0.061 Earths)<ref name="surfacearea">Using the mean radius</ref>
| volume             = 1.593{{E|10}}&nbsp;[[Cubic metre|km<sup>3</sup>]] (0.015 Earths)<ref name="surfacearea" />
| mass               = 4.80{{E|22}}&nbsp;kg (0.008 Earths)<ref name="factsheet" />
| density            = 3.01&nbsp;[[gram|g]]/[[cubic centimetre|cm<sup>3</sup>]]<ref name="factsheet" />
| surface_grav       = 1.314&nbsp;[[acceleration|m/s<sup>2</sup>]] (0.134 g)<ref name="stub1" />
| escape_velocity    = 2.025&nbsp;km/s<ref name="stub1" />
| rotation           = [[synchronous rotation|Synchronous]]<ref name="See_Geissler">See Geissler ''et al.'' (1998) in [[#Orbit and rotation|orbit]] section for evidence of non-synchronous orbit.</ref>
| axial_tilt         = 0.1°<ref name="Bills2005">{{cite journal |last=Bills |first=Bruce G. |title=Free and forced obliquities of the Galilean satellites of Jupiter |year=2005 |volume=175 |pages=233–247 |doi=10.1016/j.icarus.2004.10.028 |url=http://adsabs.harvard.edu/abs/2005Icar..175..233B |journal=Icarus }}</ref>
| albedo             = 0.67&nbsp;±&nbsp;0.03<ref name="jplfact">{{cite web |last=Yeomans |first=Donald K. |date=2006-07-13 |title=Planetary Satellite Physical Parameters |publisher=JPL Solar System Dynamics |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/?sat_phys_par |accessdate=2007-11-05 }}</ref>
| magnitude          = 5.29 ([[Opposition (astronomy and astrology)|opposition]])<ref name="jplfact" />
| temperatures       = yes
| temp_name1         = Surface
| min_temp_1         = ~50 [[කෙල්වින්|K]]<ref name="cyclo">{{cite book |title=The Encyclopedia of the Solar System |author=McFadden, Lucy-Ann; Weissman, Paul; and Johnson, Torrence |publisher=Elsevier |date=2007 |page=432 |isbn=0-12-226805-9 }}</ref>
| mean_temp_1        = 102&nbsp;K
| max_temp_1         = 125&nbsp;K
| atmosphere         = yes
| surface_pressure   = 0.1 [[Pascal (unit)|µPa]] (10<sup>-12</sup> [[bar (unit)|bar]])<ref name="McGrathChapter">{{cite book |last=McGrath |editor=Pappalardo, Robert T.; McKinnon, William B.; and Khurana, Krishan K. |title=Europa |year=2009 |publisher=University of Arizona Press |isbn=0-816-52844-6 |chapter=Atmosphere of Europa }}</ref>
}}

බ්‍රහස්පතිගේ සය (6) වැනි චන්ද්‍රයා වන '''යුරෝපා''' ක්‍රි.ව. 1610 දී ගැලීලියෝ ගැලිලි විසින් සොයාගන්නා ලදී. (නමුත් සමහරුන් දරනා මතය වනුයේ ගැලීලියෝ ගෙන් ස්වාධීනව [[සයිමන් මේරියස්]] (Simon Marius ) විසින් මෙම උප ග්‍රහයා සොයා ගන්නා ලද බවයි) යුරෝපා චන්ද්‍රයාට එම නම ලැබී  ඇත්තේ පොලිතීෂියානු මාත්‍යා කථාවල පැවතෙන වංශවත් කාන්තාවකගේ නමිනි. ඇය [[සියුස්]] (Zeus ) විසින් ආලය කරනු ලැබූ ක්‍රීට් (Crete) හි රැජිණ බවට පත්වූ බව පැවසේ.

[[ගැලීලියානු චන්ද්‍රයින්]] අතරින් කුඩාම චන්ද්‍රයා වන්නේ යුරෝපා චන්ද්‍රයායි. කි.මි. 3000 කට මදක් වැඩි විෂ්කම්භයකින් යුතු යුරෝපා පෘථිවියේ චන්ද්‍රයාට වඩා කුඩා වන්නේ ස්වල්ප වශවයනි. සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ චන්ද්‍රයින් අතර සයවැනියට විශාල මෙය එයට වඩා කුඩා සියළුම උපග්‍රහයන්ගේ ස්ක්ධවල එකතුවටත් වඩා වැඩි ස්කන්ධයක් දරයි. මෙහි හරය සිලිකේට් පාෂාන වලින් සහ යකඩ වලින් සමන්විත වේ. යුරෝපාහි තුනීවායු ගෝලයේ මූලික සංඝටකය ඹක්සිජන්වේ. අයිස් වලින් සැදි යුරෝපාහි මතුපිට පෘෂ්ඨය සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය තුල දක්නට ලැබේන සුමටම පෘෂ්ඨයන්ගෙන් එකක් ලෙස සැලකේ. ආවාටයන්ගෙන් දුලබ වූ මෙම නැවුම් මතුපිට පෘෂ්ඨය පැළුම් නිසා වයිරම් වැටුණු ස්වභාවයක් උසුලයි. මෙම නැවුම් සහ සුමුදු බව නිසාම මෙම පෘෂ්ඨයට යටින් ජලයෙන් සෑදුණු මුහුදක් පවතින බවට උපකල්පනයක් පවතී. උදම් මගින් ජනනය වූ තාප ශක්තිය මෙම මුහුද ද්‍රව තත්වයෙන් පවත්වා ගැනීමට හේතුවේ. මෙය පිටසක්වළ ජීවයට වාසස්ථානයක් වීමටද ඉඩ ඇත.

2007 වසර වන විටත්  ආසන්නයෙන් පියඹා යෑමේ මෙහෙයුම් වලට පමණක් (only fly by mission) යුරෝපා ලක් වී ඇත. යුරෝපාහි ඇති කුතුහලය දනවන ලක්ෂණ පරීක්ෂණ බොහෝ ප්‍රමාණයකට මඟ පාදා ඇත.ගැලිලීයෝ මෙහෙයුම් මගින්  යුරෝපා පිළිබඳව වත්මන් දත්ත බොහොමයක් අනාවරණය කෙරුනු අතර 2005 දී අවලංගු වු ජුපිටර් අයිස් මූන් එබ්ටර් (Jupiter Icy moon Orbiter) මෙහෙයුම්  යුරෝපා , ගැනිමේඩ් හා කැලිසටෝ යන චන්ද්‍රයින් ��ාදක කරගත් එකක් විය. පිටසක්වල ජීවය පිලිබඳ උපකල්පනය මෙම චන්ද්‍රයාට විශේෂිත ස්ථානයක් හිමිකර දී ඇති අතර අනාගත මෙහෙයුම් වලදී විශේෂ නවාතැන් පලක් බවට යුරෝපා චන්ද්‍රයා පත් කර ඇත.

==මූලාශ්‍ර==
{{reflist}}

{{සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය}}
{{Authority control}}

[[Category:බ්‍රහස්පති]]

මෙම පිටුවෙහි භාවිත සැකිලි:

යුරෝපා (චන්ද්‍රයා) වෙත නැවත යන්න.

"https://si.wikipedia.org/wiki/යුරෝපා_(චන්ද්‍රයා)" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි