කොපී ලුවක් සඳහා මුලාශ්‍රය නරඹන්න

පහත හේතුව නිසා, ඔබ හට මෙම පිටුව සංස්කරණය කරන්න සඳහා අවසර නොමැත:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Start of block: 08:48, 2 ජූලි 2024
Expiry of block: 08:48, 2 ජූලි 2025
Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.
Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.
Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
මෙම පිටුවෙහි මූලාශ්‍රය නැරඹීමට හා පිටපත් කිරීමට ඔබ හට හැකිය.
{{කෙටි විස්තරය|ඉන්දුනීසියානු කෝපි පානය}}
{{තොරතුරුකොටුව ආහාරය
| name = කොපී ලුවක්
| image = Kopi luwak 090910-0075 lamb.JPG
| caption =
| main_ingredient = ''[[කොෆියා ඇරාබිකා]]''
| country = [[ඉන්දුනීසියාව]]<ref name=Mahendradatta2012/>
| alternative ={{IPA-id|ˈkopi ˈlu.aʔ}}
| region =
| no_recipes=false
}}

'''කොපී ලුවක්''' යනු  [[ආසියානු කලවැද්දා]] (''පැරඩොක්සූරෙස් හර්මාෆ්‍රොඩීටුස්'') විසින් අනුභව කොට [[මල පහ කිරීම |රේචනය කල]] අර්ධ වශයෙන් ජීර්ණය වූ  [[කෝපි  ගෙඩිය|කෝපි ගෙඩි]] වෙතින් සමන්විත [[කෝපි]] වර්ගයකි. මේවා '''සිවෙට් කොෆි''' ලෙසින්ද හැඳින්වෙයි. කලවැද්දෙකුගේ [[අන්ත්‍රය|බඩවැල]] ඔස්සේ ගමන් කරන විට, කෝපි ගෙඩි [[පැසීම|පැසෙන]] අතර, අනෙකුත් මල ද්‍රව්‍ය හා සමගින් පහ කෙරුනු පසු ඒවා එකතු කරනු ලැබේ. 
<ref name=Mahendradatta2012>{{උපන්‍යාස පොත |author=මහේන්ඩ්‍රාටා, එම්. |author2=ටවාලි, ඒ. බී. |year=2012  |title=Comparison of chemical characteristics and sensory value between ''luwak'' coffee and original coffee from Arabica (''Coffea arabica'' L) and Robusta (''Coffea canephora'' L) varieties |publisher=ෆුඩ් සයන්ස් ඇන්ඩ් ටෙක්නලජි ස්ටඩි ප්‍රෝග්‍රම්, කෘෂි තාක්ෂණ අධ්‍යනාංශය, කෘෂිකර්ම විද්‍යා පීඨය, හසානුඩින් විශ්වවිද්‍යාලය |location=මාකාසාර් |url=http://repository.unhas.ac.id/bitstream/handle/123456789/2560/Meta%20Mahendradatta.pdf?sequence=1}}</ref> මෙම කාර්යය සඳහා කැලයෙහි ජීවත් වන ආසියානු කලවැද්දන් අධික වශයෙන් අල්ලා විකුණනු ලැබෙයි. <ref name=Shepherd2012>{{උපන්‍යාස ජර්නල් |last=ෂෙපර්ඩ් |first=සී. |title=ඔබ්සර්වේෂන්ස් ඔෆ් ස්මෝල් කානිවෝර්ස් ඉන් ජකාර්ටා වයිල්ඩ්ලයිෆ් මාර්කට්ස්, ඉන්ඩුනීසියා, විත් නෝට්ස් ඔන් ට්‍රේඩ් ඉන් ජාවන් ෆෙරට් බැජර් ''මේලොකාල් ඔරියන්ටාලිස්'' ඇන්ඩ් ඔන් දි ඉන්ක්‍රීසින් ඩිමාන්ඩ් ෆො කොමන් පාම් සිවෙට් ''පැරඩොක්සූරෙස් හර්මාෆ්‍රොඩීටුස්'' ෆො සිවෙට් කොෆි ප්‍රොඩක්ෂන් |journal=ස්මෝල් කානිවෝ කන්සර්වේෂන් |year=2012 |volume=47 |pages=38–41 |url=https://www.researchgate.net/publication/259781537}}</ref>

කොපී ලුවක් ප්‍රධාන වශයෙන් නිෂ්පාදනය කෙරෙනුයේ  [[සුමාත්‍රා]], [[ජාවා]], [[බාලි]], [[සූලාවේසි]] යන [[ඉන්දුනීසියාව|ඉන්දුනීසියානු]] දිවයින් තුල සහ [[නැගෙනහිර ටිමෝරය|නැගෙනහිර ටිමෝරයෙහිය]]. [[පිලිපීනය|පිලිපීන]] දිවයින් තුලද මෙය පුළුල් වශයෙන් කැලයෙහිදී එකතු කිරීම හෝ ගොවිපොළ තුල නිෂ්පාදනය කිරීම හෝ කරන අතර,<ref name="Ongo">{{උපන්‍යාස ජර්නල් |last1=ඔංගෝ|first1=ඊ. |last2=මොන්ටෙවෙච්චි |first2=ජී. |last3=ඇන්ටොනෙල්ලි |first3=ඒ්. |title=මෙටබොලොමික්ස් ෆින්ගර්ප්‍රින්ට් ඔෆ් ෆිලිෆීන් කොෆි බයි SPME-GC-MS ෆො ජියොග්‍රැෆිකල් ඇන්ඩ් වරටිටල් ක්ලැසිෆිකේෂන් |year=2020 |journal=ෆුඩ් රිසර්ච් ඉන්ටර්නැෂනල් |volume=134 |pages=109227 |doi=10.1016/j.foodres.2020.109227 |pmid=32517906 |hdl=11380/1200548 |hdl-access=free }}</ref> කෝඩියේරා ප්‍රදේශයෙහිදී ''කපී මොටී''  ලෙසින්ද, [[ටගාලග් භාෂාව|ටගාලග්]] ප්‍රදේශ වලදී ''කපී අලමිඩ්'' ලෙසින්ද, මින්ඩනාවෝ ප්‍රදේශයෙහි ''කපී මේලෝ'' හෝ  ''කපී මූසං'' ලෙසින්ද, [[ සුලූ කොදෙව් පෙළෙහි]] ''කහාවා කුබීං'' ලෙසින්ද හැඳින්වෙයි. ''කෑ ෆේ චොන්'' යන [[වියට්නාමය|වියට්නාම]] නම ''මුගටි කෝපි'' ලෙසින් දළ පරිවර්තනය කල හැක.

කෝපි ඇට නිෂ්පාදකයන් තර්ක කරනුයේ මෙම ක්‍රමවේදය වෙතින් කෝපි වල තත්ත්වය ඉහල යෑම යාන්ත්‍රණ දෙකක් ඔස්සේ සිදුවන බවයි: වරණය– කලවැද්දන් විසින් සමහරක් ගෙඩි පමණක් අනුභව කිරීම, සහ ජීර්ණය– සත්ත්වයාගේ ජීරණ පථයෙහිදී ජීවවිද්‍යාත්මක හෝ රසායනික යාන්ත්‍රණ විසින් කෝපි ගෙඩි වල සංයුතිය වෙනස් කිරීම.

කැළයෙහි ජීවත් වන ආසියානු කලවැද්දන්ගේ අසූචි එකතු කිරීමේ සාම්ප්‍රදායික ක්‍රමය වෙනුවට [[තීව්‍ර ගොවිපොළ]] ක්‍රමයක් ඉදිරියට පැමිණ ඇති අතර, මෙහිදී කලවැද්දන් [[බැටරි කූඩුව|කුඩා කූඩු වල]] සිර කර බලහත්කාරයෙන් කෝපි ගෙඩි ආහාරයට ගැනීමට සලස්වයි. මෙම නිෂ්පාදන ක්‍රමය ආචාරධර්ම වලට පටහැනි බවට අදහස් ඉදිරිපත්වී ඇත්තේ, හුදෙකලාව, අප්‍රමාණවත් ආහාර, කුඩා කූඩු, ඉහළ මරණ අනුපාතිකය වැනි කලවැද්දන් ජීවත්වීමට ඉඩ සලසා ඇති තත්ත්වයන් නිසාවෙනි.  <ref name="Milman">{{උපන්‍යාස පුවත්|author=මිල්මෑන්, ඕ. |title=වර්ල්ඩ්ස් මෝස්ට් එක්ස්පෙන්සිව් කොෆි ටේන්ටඩ් බයි 'හොරිෆික්' සිවෙට් ඇබියුස් |url=https://www.theguardian.com/environment/2012/nov/19/civet-coffee-abuse-campaigners |newspaper=[[ද ගාඩියන්]] |date=2012 | access-date = 25 නොවැම්බර් 2012}}</ref> <ref>{{උපන්‍යාස පුවත් |last=පෙන්හා|first=ජේ. |date=2012 |title=එක්ස්ක්‍රීටඩ් බයි ඉම්ප්‍රිසන්ඩ් සිවෙට්ස්, කොපී ලුවක් නෝ ලෝන්ගර් අ පර්සනල් ෆේවර්ට් |url=http://www.thejakartaglobe.com/talkback/excreted-by-imprisoned-civets-kopi-luwak-no-longer-a-personal-favorite/535098 |newspaper=ද ජකාර්ටා ග්ලෝබ් |access-date=17 අගෝස්තු 2012}}</ref> <ref name="BBC20130913">{{උපන්‍යාස පුවත් |first1=ජී. |last1=ලින්|first2=සී. |last2=රොජර්ස්|title=සිවෙට් කැට් කොෆීස් ඇනිමල් කෘවලිටි සීක්‍රට්ස් |date=2013 |url=https://www.bbc.co.uk/news/uk-england-london-24034029 |newspaper=බීබීසී නිවුස් |access-date=16 සැප්තැම්බර් 2013}}</ref>

කොපී ලුවක් යනු සැකසුම් ක්‍රමයක් මිස කෝපි වර්ගයක් නොවුනද, ගොවිපොළෙහි නිෂ්පාදිත වර්ගය සඳහා ඇට කිලෝග්‍රෑමයක සිල්ලර මිල  {{US$|100}} සහ කැළයෙන් එකතු කරගන්නා වර්ගය සඳහා ඇට කිලෝග්‍රෑමයකට සිල්ලර මිල  {{US$|1300}} වන පරිදි ලෝකයේ කෝපි වර්ග අතරින් වඩාත්ම මිල අධික කෝපි වර්ගයක් බව සැලකෙයි. <ref>{{උපන්‍යාස වෙබ් |title=වට් ඊස් ද ප්‍රයිස් ඔෆ කොපී ලුවක්? (ෆුල් බ්‍රේක් ඩවුන් ෆො 2020) |url=https://elevencoffees.com/what-is-the-price-of-kopi-luwak/ |website=ලෙවන් කොෆීස් |access-date=27 ඔක්තොම්බර් 2020}}</ref>

== ඉතිහාසය ==
කොපී ලුවක් හී සම්භවය, [[ඉන්දුනීසියාවෙහි කෝපි නිෂ්පාදනය| ඉන්දුනීසියාවෙහි කෝපි නිෂ්පාදනයෙහි ]] ඉතිහාසය හා සමීපයෙන් සබැ‌ඳේ . [[ලන්දේසි ජනයා |ලන්දේසි]] [[යටත්විජිත වාදය|යටත්විජිත වාදීහූ]] ඉන්දුනීසියාවෙහි කෝපි වතු පිහිටවූ අතර [[යේමනය|යේමනයෙන්]] කෝපි ඇට ආනයනය කලහ. 19වන සියවසෙහිදී මධ්‍යම ජාවා ප්‍රදේශයෙහි ගොවීන්, ඔවුන්ගේ වතු වල තිබූ පහ කෙරුණු කලවැදි මල සමග තුබූ කෝපි ඇට එකතු කොට ඒවා වෙතින් පිළියෙල කරගත් කෝපි බීම ඇරඹූහ.<ref>{{උපන්‍යාස ජර්නල් |author1=ඉෆ්මලින්ඩා |author2=සෙටියෂි, අයි.එස්. |author3=මුහේමින්, එම්. |author4=නුර්ජනා, එස්. |name-list-style=amp |year=2019 |title=කෙමිකල් කැරැක්ටරිස්ටික්ස් කම්පැරිසන්  ඔෆ් පාම් සිවෙට් කොෆි (කොපී ලුවක්) ඇන්ඩ් ඇරාබිකා කොෆී බීන්ස් |journal=ජර්නල් ඔෆ් ඇප්ලයිඩ් ඇග්‍රිකල්චරල් සයන්ස් ඇන්ඩ් ටෙක්නලජි |volume=3 |issue=2 |pages=280–288 |doi=10.32530/jaast.v3i2.110 |url=https://www.kinfopolitani.com/index.php/JAAST/article/download/110/51|doi-access=free }}</ref>

== නිෂ්පාදනය==
[[ගොනුව:Luwak.jpg|thumb|ආසියානු කලවැද්දෙක්]]
[[ගොනුව:Kopi Luwak already digested by Asian Palm Civet.jpg|thumb|upright|මළ සමග පහකෙරුනු ලුවක් කෝපි ඇට [[නැගෙනහිර ජාවා| නැගෙනහිර ජාවා හි]]]]

ආසියානු කලවැද්දෙකුගේ [[ආමාශයාන්ත්‍රික මාර්ගය]] ඔස්සේ ගමන් ගන්නා විට,  ආම්ලික, [[එන්සයිමික]] සහ [[ආසවකරණ]] පිරියමක සංකලනයකට ලක් වන්නාවූ කෝපි ඇට වෙතින් කොපී ලුවක් පිළියෙල කර ගනු ලැබේ. ජීරණ ක්‍රියාවලියෙහිදී, [[ජීරණ එන්සයිමය|ජීරණ එන්සයිම]] සහ [[ආමාශයික යුෂය|ආමාශයික යුෂ]], කෝපි ගෙඩි වල [[අභ්‍යන්තරාවරණය]] තුලින් පාරගමනය වී,  [[සංචිත ප්‍රෝටීනය| සංචිත ප්‍රෝටීන]] බිඳ දැමීම නිසා, වඩාත් කෙටි [[පෙප්ටයිඩය|පෙප්ටයිඩ]] සැදෙයි. මෙය විසින් ඇමියිනෝ අම්ල වල සංයුතිය වෙනස් කරන අතර  කෝපි වල සුවඳ කෙරෙහි බලපෑම් ඇති කරයි. රෝස්ට් හෙවත් කර කිරීමෙහිදී, එන්සයිමික-නොවන [[මෙයියාඩ් ප්‍රතික්‍රියාව| මෙයියාඩ් ප්‍රතික්‍රියාවට]] මෙම ප්‍රෝටීන ලක් වෙයි. <ref name="marcone2">{{උපන්‍යාස ජර්නල් |last=මාර්කෝන්|first=එම්. |title=කොම්පොෂිසන් ඇන්ඩ් ප්‍රොපර්ටීස් ඔෆ් ඉන්ඩුනීසියන් පාම් සිවෙට් කොෆි (කොපී ලුවක්) ඇන්ඩ් ඉතියෝපියන් සිවෙට් කොෆි |year=2004 |journal=ෆුඩ් රිසර්ච් ඉන්ටර්නැෂනල් |volume=37 |issue=9 |pages=901–912 |doi=10.1016/j.foodres.2004.05.008 |url=https://nature.berkeley.edu/garbelottoat/wp-content/uploads/marcone-2004.pdf}}</ref>

කලවැද්දා විසින් වඩාත්ම ඉදුණු සහ නිකැළැල් කෝපි ගෙඩි තෝරා ගනු ලබන බවට උපකල්පනය කෙරෙයි. 

== ආශ්‍රිත==
{{ආශ්‍රලැයිස්තුව}}

[[ප්‍රවර්ගය:කෝපි පිළියෙල කිරීම]]
[[ප්‍රවර්ගය:ඉන්දුනීසියානු බීම වර්ග]]
[[ප්‍රවර්ගය:විශේෂිත කෝපි වර්ග]]
[[ප්‍රවර්ගය:මළ පහ කෙරුම් ආශ්‍රිතයෙන් නිෂ්පාදනය කෙරෙන ආහාර සහ බීම වර්ග]]
මෙම පිටුවෙහි භාවිත සැකිලි:
කොපී ලුවක් වෙත නැවත යන්න.
"https://si.wikipedia.org/wiki/කොපී_ලුවක්" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි