කොප්ට්වරු සඳහා මුලාශ්‍රය නරඹන්න

පහත හේතුව නිසා, ඔබ හට මෙම පිටුව සංස්කරණය කරන්න සඳහා අවසර නොමැත:
Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.
The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Start of block: 08:48, 2 ජූලි 2024
Expiry of block: 08:48, 2 ජූලි 2025
Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.
Please include all above details in any queries you make. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.
Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.
මෙම පිටුවෙහි මූලාශ්‍රය නැරඹීමට හා පිටපත් කිරීමට ඔබ හට හැකිය.
{{තොරතුරුකොටුව  ආගමික කණ්ඩායම |
| group = කොප්ට්වරු<br />{{පහළදමන්න|0.2em|{{Coptic|ⲚⲓⲢⲉⲙ̀ⲛⲭⲏⲙⲓ ̀ⲛ̀Ⲭⲣⲏⲥⲧⲓ̀ⲁⲛⲟⲥ}}}}
|population = 10 සිට 20 මිලියන දක්වා [[ගොනුව:Coptic monks.jpg|center|200px]]<br/>කොප්ටික ඊජිප්තියානු පිරිමින් <ref name="Montreal Gazette">{{උපන්‍යාස පුවත් |title=කොප්ටික් ඕර්තඩොක්ස් ක්‍රිස්ට්මස් ටු බී ලෝ-කී – ටයිට් සෙකියුරිටි: ඔන් එලර්ට් ආෆ්ටර් බොඹිං ඉන් ඊජිප්ට් |url=http://www.montrealgazette.com/life/Montreal+Coptic+Orthodox+Christmas/4054183/story.html|accessdate=5 ජනවාරි 2011|newspaper=මොන්ට්‍රියල් ගැසට් |date=4 ජනවාරි 2011}}</ref> (ඇස්තමේන්තු වෙනස් විය හැක)
|region1 = {{ධජයරට|ඊජිප්තුව}}
|pop1 = ඇස්තමේන්තු  මිලියන  5 සිට 15 දක්වා පරාසයක පිහිටයි
|ref1 = {{#tag:ref|නිල ජනගහණ වාර්තා දක්වන්නේ කොප්ට්වරුන්ගේ සංඛ්‍යාව, ජනගහණයෙන් 16–18% පමණ යන බව වුවත්, සමහරක් කොප්ටික ප්‍රකාශයන් දක්වන්නේ එය 23% තරම් ඉහළ අගයක පවතින බවයි. සමහරක් උගතුන් විසින් නිල ජනගහණ සංගණන වාර්තා නිවැරැදි යැයි පිළිගත්තද (බලන්න. ඊ.ජේ.චිට්හැම්, ද කොප්ටික් කමියුනිටි ඉන් ඊජිප්ට්. ස්පේෂල් ඇන්ඩ් සෝෂල් චේන්ජ්, ඩර්හැම්  1986), බොහෝ උගතුන් සහ ජාත්‍යන්තර නිරික්ෂකයන් උපකල්පනය කරනුයේ ඊජිප්තියානු ජනගහණයේ ක්‍රිස්තියානු කොටස, ඊජිප්තියානු රජය විසින් ප්‍රකාශ කරන ප්‍රමාණයට වඩා ඉහළ බවයි. බොහෝ ස්වාධීන ඇස්තමේන්තු දක්වන්නේ 10% සිට 20% පරාසයක පවතින අගයක් වන අතර, , <ref>{{උපන්‍යාස පුවත් |title=ඊජිප්ෂියන් කොප්ටික් ප්‍රොටෙස්ටර්ස් ෆ්‍රීඩ් |first= |last= |newspaper=බීබීසී |date=22 දෙසැම්බර් 2004 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4117831.stm |accessdate=}}</ref> නිදසුනක් වශයෙන් සීඅයිඒ වර්ල්ඩ් ෆැක්ට් බුක්, {{උපන්‍යාස වෙබ් |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/eg.html |title=ඊජිප්ට් |author= |date= |work=ද වර්ල්ඩ්  ෆැක්ට් බුක් |publisher=[[සීඅයිඒ]] |accessdate=27 අගෝස්තු 2010}},{{උපන්‍යාස වෙබ් |url=http://www.washingtoninstitute.org/templateC05.php?CID=2386 |title=ද කොප්ට්ස් ඇන්ඩ් දෙයාර් පොලිටිකල් ඉම්ප්ලිකේෂන්ස් ඉන් ඊජිප්ට්  |author=කයිරි අබාසා සහ මාක් නකාලා |date=25 ඔක්තොම්බර් 2005 |work= |publisher=ද වොෂිංටන් ඉන්ස්ටිට්‍යුට් |accessdate=27 අගෝස්තු 2010}},  එන්සයික්ලොෆීඩියා බ්‍රිටැනිකා (1985), හෝ  මැක්‍රොපීඩියා (15වන සංස්., චිකාගෝ) දැක්විය හැක.  2009දී ඊජිප්තියානුවෝ 83,000,000+ යන ප්‍රක්ෂිප්ත අගය සඳහා, මෙම උපකල්පනය ඉහත අගයයන් ගෙන දෙයි. <br />2008 දී, [[තුන්වන ෂෙනවුඩා පාප් වහන්සේ]] සහ  [[ෂබ්රා|ෂබ්රාහී]] රදගුරු, මොර්කොස් රදගුරුවරයා,  ප්‍රකාශයට පත් කළේ ඊජිප්තුවෙහි කොප්ට්වරු සංඛ්‍යාව මිලියන 12  ඉක්මවන බවයි. එම වසරෙහිදීම, කයිරෝවේ ප්‍රමුඛතම පූජකතුමා වූ මොර්කෝස් අසීස් පියතුමා ප්‍රකාශ කළේ කොප්ට්වරු සංඛ්‍යාව (ඊජිප්තුව තුල) මිලියන 16 ඉක්මවන බවයි. {{උපන්‍යාස වෙබ් |url=http://www.unitedcopts.org/index.php?option=com_content&task=view&id=3073&Itemid=71 |title=? |author= |date=29 ඔක්තොම්බර්  2008 |work= |publisher=යුනයිටඩ් කොප්ට්ස් ඔෆ් ග්‍රේට් බ්‍රිටන් |accessdate=27 අගෝස්තු 2010}} සහ {{උපන්‍යාස වෙබ් |url=http://www.alarabiya.net/articles/2008/08/28/55639.html |title=? |author= |date= |work= |publisher=العربية.نت|accessdate=27 අගෝස්තු 2010}}  තවදුරටත්, මෑත පෙරදිග ප්‍රතිපත්තිය සඳහා වොෂිංටන් ආයතනය {{උපන්‍යාස වෙබ් |url=http://www.washingtoninstitute.org/templateC05.php?CID=2386 |title=ද කොප්ට්සම් ඇන්ඩ් දෙයා පොලිටිකල් ඉම්ප්ලිකේෂන්ස් ඉන් ඊජිප්ට්  |author= කයිරි අබාසා සහ මාක් නකාලා la |date=25 ඔක්තොම්බර් 2005 |work= |publisher= |accessdate=27 අගෝස්තු 2010}} එන්සයික්ලොෆීඩියා බ්‍රිටැනිකා (1985), සහ මැක්‍රොෆීඩියා (15වන සංස්., චිකාගෝ) ඇස්තමේන්තු කරන්නේ ඊජිප්තුව තුල කොප්ට්වරුන්ගේ ප්‍රතිශතය 20% දක්වා විය යුතු බවයි. }}<br />(බලන්න [[ඊජිප්තුව තුල ආගම]])
|region2 = {{ධජයරට|සුඩානය}}
|pop2 = 0.5 මිලියන පමණ
|ref2 =
|region3 = {{ධජයරට|ඇඑජ}}
|pop3 =  0.2 සිට 1 මිලියන පමණ
|ref3 =<ref name="2009 American Community Survey">[http://factfinder.census.gov/servlet/DTTable?_bm=y&-geo_id=01000US&-ds_name=ACS_2009_1YR_G00_&-_lang=en&-mt_name=ACS_2009_1YR_G2000_B04003&-format=&-CONTEXT=dt 2009 ඇමරිකන් කොමියුනිටි සර්වේ], එ.ජ. සංගණන කාර්යාංශය "ඕල් ඊජිප්ෂියන්ස් ඉන්ක්ලූඩිං කොප්ට්ස් 197,160"</ref><ref>ප්‍රකාශිත ගිණුම් වාර්තා සහ කොප්ටික/එජ මූලාශ්‍ර කිහිපයක් පරිදී (''එජ-කොප්ටික සංවිධානය'' ඇතුළුව), කොප්ටික ඕර්තඩොක්ස් සභාවෙහි සාමාජිකයෝ 700,000 සහ එක් මිලියනය අතර සංඛ්‍යාවක් එක්සත් ජනපදයෙහි සිටිති ( 2005–2007 පමණ).{{උපන්‍යාස වෙබ්|url=http://www.copticcu.com/WhyCCU.html|title=''වයි සීසීයූ?''|date=සම්ප්‍රවේශය  ජූනි  21, 2009|publisher=කොප්ටික් ක්‍රෙඩිට් යූනියන් }} </ref><ref name="Pittsburgh Tribune 2007">{{උපන්‍යාස වෙබ්|url=http://sce.uhcl.edu/akladios/Magdy%20Akladios%20Website/Links%20For%20Church/Copticsflocktowelcome.doc|title=''කොප්ටික්ස් ෆ්ලොක් ටු වෙල්කම් 'බාබා' ඇට් පිට්ස්බර්ග් එයාර්පෝට්''|date=සම්ප්‍රවේශය ජූනි 21, 2009|publisher=පිට්ස්බර්ග් ට්‍රිබ්‍යුන් (2007)}}</ref><ref name="JS Online">{{උපන්‍යාස වෙබ්|url=http://www3.jsonline.com/story/index.aspx?id=373326|title=''ස්ටේට්ස් ෆර්ස්ට් කොප්ටික් ඕර්තඩොක්ස් චර්ච් ඊස් අ වෙස්ල් ඔෆ් ෆේත්''|date=සම්ප්‍රවේශය ජූනි 21, 2009|publisher=JS Online (2005)}}</ref> <ref name="US-Copts">{{උපන්‍යාස වෙබ්|url=http://www.copts.com/english/CoptsDiaspora.aspx |title=''කොප්ටික් ඩයැස්පරා''|date=සම්ප්‍රවේශය ජූනි 21, 2009|publisher=එජ-කෝප්ට්වරුන්ගේ සංවිධානය (2007) |archiveurl = http://web.archive.org/web/20070220180014/http://www.copts.com/english/CoptsDiaspora.aspx |archivedate = 2007-02-20}}</ref>
|region4 = {{ධජයරට|කැනඩාව}}
|pop4 = 0.2 මිලියන පමණ
|ref4 = {{විශ්වාසනීත්වය සත්‍යොපනය කරන්න |date=ජනවාරි 2011}}<ref name="Montreal Gazette"/>{{මළ බැඳිය|date=ජූලි 2013}}<ref name="elaph.com">[http://www.elaph.com/Web/news/2011/1/622635.html]</ref>{{මළ බැඳිය|date=ජූලි 2013}}
|region5 = {{ධජයරට|ඕස්ට්‍රේලියාව}}
|pop5 = 75,000 පමණ  (2003)
|ref5 = <ref name="parliament.nsw.gov.au"> 2003 වසරෙහිදී, නිව් සවුත් වේල්සයෙහිදී පමණක් ඇස්තමේන්තුගත කොප්ට්වරු 70,000 සිටියහ: – {{උපන්‍යාස හැන්සාඩ් | url=http://www.parliament.nsw.gov.au/prod/parlment/hansart.nsf/V3Key/LC20031112040 | house= NSW පාර්ලිමේන්තුව– ව්‍යවස්ථාදායක සභාව | date= 12 නොවැම්බර් 2003| page=පිටුව: 4772: – ''කොප්ටික් ඕර්තඩොක්ස් චර්ච් (NSW) ප්‍රොපටි ට්‍රස්ට් ඇමන්ඩ්මන්ට් බිල්''}}</ref> 

|region6 = {{ධජයරට|ඉතාලිය}}
|pop6 = 30,000 පමණ

| rels = ප්‍රමුඛ වශයෙන්: [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ කොප්ටික ඕර්තඩොක්ස් සභාව |කොප්ටික ඕර්තඩොක්ස් ක්‍රිස්තියානි ආගම]].<br />සුළුතරයෝ: [[කොප්ටික කතෝලික සභාව |කොප්ටික කතෝලික ආගම]]; බොහෝ  [[ඊජිප්තුවේ ප්‍රොතෙස්තන්ත ආගම |ප්‍රොතෙස්තන්ත]] සුළුතරයෝ
| scrips = [[බයිබලය]]
| langs =  [[ඊජිප්තියානු අරාබි භාෂාව]]<br />දේවධර්මීය: [[කොප්ටික භාෂාව |කොප්ටික]]
}}
'''කොප්ට්වරු''' යනු [[ඊජිප්තුව|ඊජිප්තුවෙහි]] ස්වදේශීය [[ඊජිප්තුවෙහි ක්‍රිස්තියානි ආගම |ක්‍රිස්තියානිවරුන්]] ({{බස-cop|ⲟⲩⲢⲉⲙ̀ⲛⲭⲏⲙⲓ ̀ⲛ̀Ⲭⲣⲏⲥⲧⲓ̀ⲁⲛⲟⲥ}} ''{{transl|cop|ou.Remenkīmi en.Ekhristianos }}''; {{බස-arz|اقباط}}, {{IPA-arz|ɑʔˈbɑːtˤ|IPA}}) වන අතර, [[ඊජිප්තුව|ඊජිප්තුවෙහි]] ප්‍රධාන [[වාර්ගික-ආගමික කණ්ඩායම|වාර්ගික-ආගමික කණ්ඩායමක්]] සහ එහි විශාලතම ක්‍රිස්තියානි කණ්ඩායම වෙයි.

ක්‍රි.ව. 400–800 දක්වා අතිමහත් බහුතරයක ආගම වූයේ ක්‍රිස්තියානි ආගම වූ අතර, මුස්ලිම්වරුන් විසින් යටත් කරගැනීමෙන් පසුව වුවද 10වන සියවසෙහි මැද භාගය වන තුරු බහුතරයකගේ ආගම එය වූ අතර <ref name="U.S. Bill Has Egypt's Copts Squirming">{{උපන්‍යාස පුවත් | last = ඉබ්‍රහිම් | first = යුසෙෆ් එම්. | title= යූ.එස්. බිල් හෑස් ඊජිප්ට්ස් කොප්ට්ස්  ස්කර්ව්මිං | work= [[ද නිව්යෝර්ක් ටයිම්ස්]] | date=අප්‍රේල් 18, 1998 | url = http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E02E5DC103DF931A25757C0A96E958260&sec=&spon=&pagewanted=1| accessdate=2008-10-08}}</ref> තවමත් සැලකිය යුතු සුළුතර ජනගහණයක ආගම ලෙසින් ක්‍රිස්තියානි ආගම පවතියි. ඓතිහාසික වශයෙන් සැලකූ කළ,  ඔවුහූ, රෝමානු යුගයෙහි භාවිතාවූ   [[ජනසම්මත ඊජිප්තියානු භාෂාව|  ජනසම්මත ඊජිප්තියානු භාෂාවෙහි]] සෘජු පැවතෙන්නක් වන, [[කොප්ටික භාෂාව]] කතා කළ මුත්, දැනට එය අභාවයට-යන තරම් තත්ත්වයක පවතින අතර, 18 වන සියවසෙහි සිට බොහෝ ලෙසින්  දේව මෙහෙය ආශ්‍රිත කටයුතු වලට පමණක් සීමා වි පවතියි. ඔවුහු දැන් [[අරාබි භාෂාව]] කතා කරති.

ඊජිප්තුවෙහි කොප්ට්වරුන් විසින් මැද-පෙරදිග  විශාලතම [[මැද පෙරදිග ක්‍රිස්තියානි ආගම |ක්‍රිස්තියානි ප්‍රජාව]] සදන අතර, එය ප්‍රදේශයෙහි විශාලතම ආගමික සුළුතරයද වෙමින්, ඊජිප්තියානු ජනගහණය අතර ඇස්තමේන්තුගත 10% ප්‍රමාණයක් සහිත වෙති. <ref name="Christian-Muslim Gap">{{උපන්‍යාස වෙබ් | last = කෝල් | first = ඊතන්| title=ඊජිප්ට්ස් ක්‍රිස්ටියන් -මුස්ලිම් ගැප් ග්‍රොවිං බිගර් | publisher= [[ද ක්‍රිස්ටියන් පෝස්ට්]] | date=ජූලි 8, 2008 | url = http://www.christianpost.com/article/20080708/egypt-s-christian-muslim-gap-growing-bigger.htm | accessdate=2008-10-02}}</ref>

බොහෝ කොප්ට්වරුන් විසින් අදහනු ලබන්නේ [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ කොප්ටික ඕර්තඩොක්ස් සභාව]] වෙයි. <ref name="U.S.Dept of State/Egypt"/><ref name="FCO/Egypt/"/><ref>{{උපන්‍යාස පොත|url=http://books.google.com/books?id=xrGL7o69KBIC&pg=PA145&lpg=PA145&dq=coptic+orthodox&source=bl&ots=0ROIHZ4FFm&sig=DcEAaveJzQsCeS1tQK-liQc54cM&hl=en&ei=es46SqsUiP61A9ufrOUK&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1|title=හූ ආ ද ක්‍රිස්ටියන්ස් ඉන් ද මිඩ්ල් ඊස්ට්?|date=ජූනි 18, 2009|publisher=බෙටී ජේන් බේලි | isbn=978-0-8028-1020-5}}</ref> 800,000 පමණවූ ඉතිරිය<ref name="LOOKLEX Encyclopedia/Egypt/Religions&Peoples"/> [[කොප්ටික කතෝලික සභාව |කොප්ටික කතෝලික]] සහ බොහෝ [[ඊජිප්තුවේ ප්‍රොතෙස්තන්ත ආගම |කොප්ටික ප්‍රොතෙස්තන්ත]] සභාවන් අතර බෙදී සිටිති.

==නම==
{{තවදුරටත්|ඊජිප්තුවේ නම }}

අත්‍යන්තයෙහිදී, කොප්ට් යන පදය ව්‍යුත්පන්න වී ඇත්තේ,  [[රෝමානු ඊජිප්තුව|රෝමානු ඊජිප්තුවෙහි]]  ස්වදේශීය ඊජිප්තු ජනගහණය (ග්‍රීකයන්, රෝමානුවන්, යුදෙව්වන්, ආදියට වෙනස් ලෙසින් ප්‍රකාශ කරමින්) හැඳින්වීමට ග්‍රීක භාෂාවෙන් භාවිතා කළ නම අනුසාරයෙනි. [[මුස්ලිම්වරුන් විසින් ඊජිප්තුව යටත් කර ගැනීම|  මුස්ලිම්වරුන් විසින් ඊජිප්තුව යටත් කර ගැනීමෙන්]] පසුව, මෙම පදය, ක්‍රිස්තියානි ආගම අදහන ඊජිප්තියානුවන් හැඳින්වීමට සීමිත වී ඇත. <ref>"The people of Egypt before the Arab conquest in the 7th century identified themselves and their language in Greek as Aigyptios (Arabic qibt, Westernized as Copt); when Egyptian Muslims later ceased to call themselves Aigyptioi, the term became the distinctive name of the Christian minority." (“ {{si}} පරිවර්තනය: 7වන සියවසෙහිදී අරාබිවරුන් විසින් යටත්කරගැනුමට පෙර ඊජිප්තුවේ ජනයා ග්‍රීක භාෂාවෙන් ඔවුන්ව හා ඔවුන්ගේ භාෂාව හැඳින්වූයේ එයිකුප්ටියෝ ලෙසිනි(අරාබි කුපිට්, කොප්ට් ලෙසින් බටහිරකරණය );  ඊජිප්තියානු මුස්ලිම්වරුන් පසුව ඔවුන්ව එයිකුප්ටියෝ ලෙසින් හැඳින්වීම නැවැත්වූ විට, මෙම පදය ක්‍රිස්තියානු සුළුතරය හැඳින්වුනු පදය විය”)[http://www.britannica.com/eb/article-9026216 කොප්ටික් ඕර්තඩොක්ස් චර්ච්]. ''එන්සයික්ලොෆීඩියා බ්‍රිටැනිකා ඔන්ලයින්''. 2007</ref>

ඊජිප්තුව සඳහා වන ග්‍රීක වචනය, {{බස|grc|එයිබ්දුෂ්}}, පවා ව්‍යුත්පන්න වී ඇත්තේ  [[ඊජිප්තියානු භාෂාව|ඊජිප්තියානු භාෂාවෙන්]] වන අතර, එය සිදුව ඇත්තේ පැරණි යුගයකදී බව හැඟවෙන්නේ,  [[මයිසීනියන් ග්‍රීක]] භාෂාවෙහි  ''a<sub>3</sub>-ku-pi-ti-jo'' (lit. "ඊජිප්තියානු"; මෙහි භාවිතා වන්නේ මිනිසෙකුගේ නමක් ලෙසිනි) යන භාවිතය නිසාය.

මයිනීසියානු පදය බොහෝවිට [[මධ්‍ය ඊජිප්තියානු]] {{බස|egy-Latn|''ḥwt-k3-ptḥ''}} ("Hut-ka-Ptah") වෙතින් විය හැකි අතර, වචනාර්ථය " [[ප්ටාහ්|ප්ටාහ්ගේ]] [[ඊජිප්තියානු  ආත්මය|දිෂ්ටියේ]] භූමිය (හෝ 'නිවස') " (cf. [[ඇකාඩියන් භාෂාව |ඇකාඩියන්]] {{බස|akk-Latn|''<sup>ālu</sup>ḫi-ku-up-ta-aḫ''}}), [[ප්ටාහ්]] දෙවියා සඳහා  [[මෙම්ෆිස්, ඊජප්තුව|මෙම්ෆිස්හී]] ඉදිවී ඇති දේවාල සංකීර්ණය.

ඔවුන්ගේ භාෂාව වූ  [[කොප්ටික භාෂාව|කොප්ටික භාෂාවෙන්]], කොප්ට්වරු ඔවුන්ව හඳුන්වන්නේ, ''rem en kēme'' (Sahidic) {{Coptic|ⲣⲙⲛⲕⲏⲙⲉ}}, ''lem en kēmi'' ([[Coptic language#Fayyumic|Fayyumic]]), ''rem en khēmi'' (Bohairic) {{Coptic|ⲣⲉⲙ̀ⲛⲭⲏⲙⲓ}} ලෙසින් වන අතර, එහි වචනාර්ථය වන්නේ "ඊජිප්තුවේ ජනතාව " හෝ "ඊජිප්තියානුවෝ" යන්නයි; cf. [[ඊජිප්තියානු භාෂාව|ඊජිප්තියානු]] ''{{බස|egy-Latn|rmṯ n [[Kemet|kmt]]}}'', [[ජනසම්මත ඊජිප්තියානු භාෂාව |ජනසම්මත ඊජිප්තියානු]] ''{{බස|egy-Latn|rmt n kmỉ}}''.

{{transl|ar|''qibṭ''}} "කොප්ට්"  යන අරාබි වදන, Κόπτος ''[[කොප්ටොස්]]''  නගරයේ ග්‍රීක නම (වර්තමානයේ {{transl|ar|''Qifṭ''}}; කොප්ටික  ''Kebt'' සහ ''Keft'') හා සම්බන්ධිතය. නම සඳහා අවසන් පදය ලෙසින්  ''කොප්ට්'' යන්න ව්‍යවහාර වීම සඳහා මෙම සම්බන්ධතාවය හේතු පාදක වූවා විය හැකිය.<ref>[[OED]] s.v. "Copt".</ref>

20වන සියවසෙහිදී, [[පාරාවෝවාදය]] සන්දර්භය තුල ගැලුනු සමහරක් ඊජිප්තියානු ජාතිකවාදීන් හා ප්‍රාඥයින් විසින් {{transl|ar|qubṭ}} යන පදය ඓතිහාසික ලෙසින් භාවිතා කිරීම ඇරඹූහ. නිදසුනක් ලෙසින්, [[කොප්ටික කෞතුකාගාරය|කොප්ටික කෞතුකාගාරයෙහි]] ආරම්භක, මාර්කෝස් පැෂා සෙමෙයිකා විසින්, ඊජිප්තියානු සිසුන් පිරිසක් අමතමින් කියා සිටියේ: "ඔබ සැම දෙනම කොප්ට්වරුය. ඔබෙන් සමහර දෙනෙක් මුස්ලිම් කොප්ට්වරුය, අනෙකුන් ක්‍රිස්තියානි කොප්ට්වරුය, එනමුදු ඔබ සියළු දෙනා පැවත එන්නේ පුරාතන ඊජිප්තියානුවන්ගෙන්ය ".<ref>qtd. in M. Hussein. ''{{transl|ar|el Ittigahat el Wataneyya fil Adab el Muʻaṣir}}'' [නැෂනල් ට්‍රෙන්ඩ්ස් ඉන් මොඩර්න් ලිට්‍රිචර්]. වෙළුම. 2. කයිරෝව, 1954</ref>

==ඉතිහාසය==
{{කොප්ට්වරු}}
{{ප්‍රධාන|ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ කොප්ටික ඕර්තඩොක්ස් සභාව |ඊජිප්තුවේ ක්‍රිස්තියානි ආගමෙහි ඉතිහාසය }}
[[ගොනුව:StMarkcoptic.jpg|280px|thumb|left| [[ධර්මදූත මාර්ක් තුමා |ශුද්ධවූ මාර්ක් තුමාගේ]] කොප්ටික අයිකොනය]]

කොප්ට්වරු මැද පෙරදිග පැරණිතම ක්‍රිස්තියානි ප්‍රජාවන්ගෙන් එකකි. විශාලතම ඊජිප්තියානු ජාතිය සමග සම්මිශ්‍රණය වුවද, ඇස්තමේන්තු විටින් විට වෙනස් වුවද, ජනගහණයෙන් 10–20% පමණ ප්‍රමාණයක් සදමින්,<ref name="U.S.Dept of State/Egypt"/><ref name="FCO/Egypt/"/><ref name="LOOKLEX Encyclopedia/Egypt/Religions&Peoples"/><ref name="The world factbook/Egypt/"/><ref name="IPS News"/><ref name="christianpost.com"/><ref name="msn encarta/Egypt"/><ref name="washingtoninstitute.org"/><ref name="nlgsolutions1"/>  ප්‍රභින්න  [[ඊජිප්තුවේ ආගම |ආගමික ප්‍රජාවක්]]  ලෙසින් පැවතී සිටීමට  ඔවුහූ සමත්ව සිටිති. නොබිඳුනු පූජකපීතෘ දාමයක මූලිකයා විසින් ඇරඹි ඊජිප්තියානු සභාව අපෝස්තලිකව අනුයාතව පැවතීම පිළිබඳව ඔවුහූ සාඩම්බර වෙති. මෙම ප්‍රධාන මණ්ඩලය, සියවස් 16 ක් මුළුල්ලේ රෝමානු කතෝලික සභාව (රෝමයේ) සහ බොහෝ නැගෙනහිර ඕර්තඩොක්ස් සභාවන් හා සමග පූර්ණ ආගමික සම්බන්ධතාවයෙහි නොපවතියි.

===ඊජිප්තියානු ක්‍රිස්තියානි සභාවේ සම්භවය ===
පුරාතන සම්ප්‍රදායයට අනුව, [[ඊජිප්තියානුවෝ|ඊජිප්තියානුවන්ට]]  [[ක්‍රිස්තියානි ආගම]] හඳුන්වාදුන්නේ,  of [[ක්‍රිස්තුස් වහන්සේ|ක්‍රිස්තුස් වහන්සේගේ]] ස්වර්ගාරෝහණයෙන් ස්වල්ප කළකට පසුව සහ [[රෝමානු අධිරාජ්‍යය |රෝමානු]] [[අධිරාජයා|අධිරාජ]] [[ක්ලෝඩියස්|ක්ලෝඩියස්ගේ]] රාජ්‍ය කාලයේදී ක්‍රිව&nbsp;42 දී පමණ [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාව|ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ]], [[ධර්මදූත මාර්ක් තුමා |ශුද්ධවූ මාර්ක් තුමා]] විසිනි.<ref>[[ සිසරියාවේ යුසීබියස්]], සතරවන සියවසෙහි සාමයික ඉතිහාසයේ කතෘ වරයා, පවසන්නේ ශුද්ධවූ මාර්ක් තුමා ඊජිප්තුවට පැමිණියේ අධිරාජ ක්ලෝඩියස්ගේ රාජ්‍ය කාලයේ පළමු හෝ තුන්වන වසරේදී බවයි, එනම් ක්‍රිව  41 හෝ 43. "ටූ තවුසන්ඩ් ඉයර්ස් ඔෆ් කොප්ටික් ක්‍රිස්ටියැනිටි " ඔටෝ එෆ්.ඒ. මෙයිනාර්ඩස්  පි28.</ref> [[ධර්මදූත මාර්ක් තුමා |ශුද්ධවූ මාර්ක් තුමන්ගේ]] [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාව‍|ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියානු]] ආගමනයෙන් අඩ සියවසක් තුලදී, ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ සිට [[ඊජිප්තුව]] පුරාවටම [[ක්‍රිස්තියානි ආගම]]  පැතිරි ගිය බව පැහැදිලි වන්නේ, [[කොප්ටික භාෂාව |කොප්ටික භාෂාවෙන්]] ලියැවුණු,  2වන සියවසෙහි පළමු අඩ දක්වා දින ගණනය කළ හැකිවූ [[ජුවාම් තුමාගේ සුබඅස්න|ජුවාම් තුමාගේ අස්නෙහි ]] ශේෂයක්, [[ඉහළ ඊජිප්තුව|ඉහළ ඊජිප්තුවෙන්]] සොයා ගැනීමත් සහ, ක්‍රිව&nbsp; 200 දක්වා කාල නිර්ණය කළ හැකි [[නව ගිවිසුම|නව ගිවිසුම්]] ලියැවිලි  [[මධ්‍යම ඊජිප්තුවෙහි]], [[ඔක්සිරීකස්|ඔක්සිරීකස්හී]] සොයාගැනීමත් නිසාය. 2වන සියවසෙහිදී, [[ක්‍රිස්තියානි ආගම]] ගම්බද පෙදෙස් වලට පැතිරීම ඇරඹුනු අතර, වර්තමානයේ [[කොප්ටික භාෂාව]] ලෙසින්ද, එකල ''ඊජිප්තියානු භාෂාව'' ලෙසින්ද හැඳින්වුනු, ස්වදේශීය භාෂාවන්ට ධර්ම ග්‍රන්ථ පරිවර්තනය කෙරිණි. ක්‍රිව 3වන සියවස ඇරඹීමත් හා සමගම, [[ඊජිප්තුව|ඊජිප්තුවේ]] ජනගහණයෙන් බහුතරය [[ක්‍රිස්තියානිවරු|ක්‍රිස්තියානිවරුන්]] වෙමින්, [[ක්‍රිස්තියානි ලෝකය|ක්‍රිස්තියානි ලෝකයේ]] අපෝස්තලික ශුද්ධාසන සතරෙන් එකක් ලෙස  [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ සභාව]] සැලකුණු අතර, එයට වඩා ගෞරවයට පාත්‍ර වූයේ [[රෝමානු කතෝලික සභාව |රෝමයේ සභාව]] පමණි. මේ අනුව,  [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ සභාව]], අප්‍රිකාවේ පැරණිතම ක්‍රිස්තියානි සභාව වෙයි.

===ක්‍රිස්තියානි ආගමට දායකත්වයන් ===
ඊජිප්තියානුවෝ  [[ක්‍රිස්තියානි]] සම්ප්‍රදායට අතිශයින් දායක වී ඇත. ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ  කැතිකැටිකල්  පාසැල්, ලෝකයේ පැරණිතම කැතිකැටිකල් පාසැල් වූහ. [[පැන්ටනේයියස්]] නම් විද්වතා විසින් ක්‍රිව &nbsp;190 දී පමණ ඇරඹුනු ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියා පාසැලෙහි, [[ඇතන්සිහී ඇතනියගරස් |ඇතනියගරස්]], [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ ක්ලෙමන්ට් |ක්ලෙමන්ට්]], [[අන්ධ ඩිඩිමස් |ඩිඩිමස්]], සහ ව්‍යාඛ්‍යානය සහ සංසන්දන බයිබලීය අධ්‍යයන පිළිබඳවද සක්‍රීය දායකත්වයක් දැක්වූ හා දේවධර්මයේ පියා ලෙසින් නම් ලද,  [[ඔරිජන්]] යන්නන් විසින් ශිෂ්‍යයන් උගෙනුම ලද අතර, , ආගමික ඉගෙනීම පිළිබඳ වැදගත් ආයතනයක් බවට පත් විය. කෙසේවෙතත්, පාසැලෙහි විෂය පථය දේවධර්මීය විෂයයන්ට පමණක් සීමා නොවීය; විද්‍යාව, ගණිතය සහ මානව ශාස්ත්‍ර ද මෙහිදී උගැන්වුනි. ව්‍යාඛ්‍යානය පිළිබඳ ප්‍රශ්න -සහ-පිළිතුරු ක්‍රමය මෙහිදී ඇරඹුනු අතර, [[බ්රේල්|බ්රේල්ගේ]] සොයාගැනීම් වලට සියවස් 15 කට පෙර, ලී-කැටයම් ක්‍රමවේද භාවිතා කිරීමෙන් අන්ධ ශිෂ්‍යයන්ට කියවීම සහ ලිවීම කළ හැකි විය.

ඊජිප්තියානුවරුන් විසින් [[ක්‍රිස්තියානි ආගම]] වෙත සිදුකරන ලද අනෙකුත් ප්‍රධාන දායකත්වය වූයේ,  [[ආශ්‍රම ව්‍රතය]] ඇරඹීම හා සංවිධානය කිරීමය. ලෝක ව්‍යාප්ත ක්‍රිස්තියානි ආශ්‍රම ව්‍රතය, එක්කෝ සෘජු ලෙසින් නැත්නම් වක්‍ර ලෙසින්, ඊජිප්තියානු ඇරඹුමෙන් පැන නැගී ඇත. ආශ්‍රම ව්‍රත ව්‍යාපාරයෙහි ප්‍රමුඛ පුද්ගලයින් වූයේ [[මහා ඇන්තනී]], [[තීබ්ස්හී පෝල්]], [[මහා මකාරියස්]], [[නායක පූජක ෂෙනවුඩා]] සහ  [[පැචොමියස්|ආරාමික පැචොමියස්  ]] යන්නෝ වූහ. 5වන සියවසෙහි අග වන විට, ආශ්‍රම සිය ගණනක් වූ අතර, ඊජිප්තියානු කාන්තාරය පුරා පැතිර පැවති කුටීර හා ලෙන් ගණන දහස ඉක්මවීය. එතැන් පටන් වන්දනාකරුවන් විසින් ඊජිප්තියානු  [[කාන්තාර පියවරුන්]] හමුවූයේ ඔවුන්ගේ ධාර්මික, ශික්ෂිත ජීවිත අනුකරණය කරනු වස්ය. [[සුළු ආසියාව|සුළු ආසියාවේ]] ආශ්‍රම ව්‍රත ව්‍යාපාරයෙහි ආරම්භක හා සංවිධායක වූ,  [[සෙසාරියා මසාකා|සෙසාරියා මසාකාහී]] අගරදගුරුවරයාවූ [[ශුද්ධවූ බැසිල් තුමා |ශුද්ධවූ මහා බැසිල් තුමා]], ක්‍රිව &nbsp; 357 දී පමණ [[ඊජිප්තුව|ඊජිප්තුවෙහි]] සංචාරය කළ අතර ඔහුගේ ආශ්‍රම ව්‍රත නීති [[නැගෙනහිර ඕර්තඩොක්ස් සභා]] විසින් අනුගමනය කරනු ලැබේ. [[බයිබලය]] [[ලතින් භාෂාව|ලතින් භාෂාවට]] පරිවර්තනය කළ, [[ශුද්ධවූ ජෙරොම් තුමා]], ක්‍රිව&nbsp;400 දී  පමණ [[ජෙරුසලෙම]] වෙත ගමන් කරන අතරතුරෙහිදී [[ඊජිප්තුව]] වෙත පැමිණි අතර, එතුමාගේ අත්දැකීම් වල විස්තර එතුමාගේ හසුන් වල අඩංගුවී ඇත. [[නර්සියාහී බෙනඩික්ට් තුමා |ශුද්ධවූ බෙනඩික්ට් තුමා]] විසින් 6වන සියවසෙහිදී  [[බෙනඩික්ටියානු නිකාය]] ඇරඹීමේදී  [[ශුද්ධවූ  පැචොමියස්  තුමා| ශුද්ධවූ  පැචොමියස්  තුමාගේ]] ආකෘතිය අනුගමනය කළ මුත්, එයට වඩා දැඩි මගක් අනුගමනය කළේය.

===ධර්ම සංඝායනා හෙවත් ධර්ම මන්ත්‍රණ සභා ===
ආදි ක්‍රිස්තියානි දේවධර්මය සහ දෘෂ්ටිය සංස්ථාපනය කිරීම සඳහා   [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියානු ආසනය| ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියානු ආසනයේ]] දායකත්වය  පිළිබඳ සාක්ෂි සපයනුයේ,  [[ක්‍රිස්තියානි ආගම|ක්‍රිස්තියානි ආගමෙහි]] පළමු [[ධර්ම මන්ත්‍රණ සභාව|ධර්ම මන්ත්‍රණ සභා]] තුනම ඊජිප්තියානු පීතෘමූලිකයන්ගේ සභාපතිත්වයෙන් පවත්වා තීබීමෙනි. [[නයිසියාහී පළමු මන්ත්‍රණ සභාව|නයිසියා මන්ත්‍රණ සභාවෙහි]] (ක්‍රිව&nbsp; 325) සභාපතිත්වය දැරුවේ,  [[කෝර්ඩෝබාහී හොසියුස් | කෝර්ඩෝබාහී ශුද්ධවූ හොසියුස්  තුමා]] හා සමගින් [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ ඇලෙක්සැන්ඩර් |ශුද්ධවූ ඇලෙක්සැන්ඩර් තුමා, ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ පිතෘමූලික]] විසිනි. මෙයට අමතරව, වර්තමානයේ, විවිධ නාමිකයන්ට අයත් බොහෝ ක්‍රිස්තියානි සභාවන්හී හඬනගා කියවෙන [[නයිසියා ඇදහිල්ල]] පිළියෙල කිරීමෙහි ප්‍රධාන භූමිකාවක් දැරූ, මන්ත්‍රණ සභාවේ ඉතාමත් ප්‍රමුඛ පුද්ගලයා වූයේ, අනාගත [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ පිතෘමූලික]] [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ අකනාසියුස් |අතනාසියුස්]] විය. [[පාස්කුව|පාස්කු මංගල්‍යයේ]] තථ්‍ය දිනය ගණනය කොට එය අනෙකුත් සභාවන්ට වාර්ෂිකව ප්‍රකාශයට පත්කිරීමේ කාර්යය, [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ පිතෘමූලික]]  වෙත පැවරීම, මන්ත්‍රණ සභාව ගත් එක් තීරණයකි. [[කොන්ස්තන්තිනෝපලයේ පළමු මන්ත්‍රණ සභාව |කොන්ස්තන්තිනෝපලයේ මන්ත්‍රණ සභාවේ]] (ක්‍රිව&nbsp;381) සභාපතිත්වය දැරුවේ [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ තිමති |ඇලෙක්සදැන්ඩ්‍රියාවේ පිතෘමූලික තිමති තුමා]] විසින් වන අතර, [[එෆසස්හී පළමු මන්ත්‍රණ සභාව|එෆසස්හී මන්ත්‍රණ සභාවේ]] (ක්‍රිව&nbsp; 431) සභාපතිත්වය දැරුවේ [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ සිරිල් තුමා]] විසිනි.

=== කැල්සිඩන් මන්ත්‍රණ සභාව===
ක්‍රිව&nbsp;451 දී වූ, [[කැල්සිඩන් මන්ත්‍රණ සභාව|කැල්සිඩන් මන්ත්‍රණ සභාවට]] පසුව, [[ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාවේ සභාව]] ශාඛා දෙකකට වෙන්විය. මන්ත්‍රණ සභාවේ කොන්දේසි වලට එකඟවූ අයවළුන් හැඳින්වුනේ  [[කැල්සිඩෝනියානුවා|කැල්සිඩෝනියානුවන්]] හෝ [[මෙල්කයිට්ස්]] ලෙසිනි. මන්ත්‍රණ සභාවේ කොන්දේසි අනුව ක්‍රියා නොකළ අයවළුන් හට පටබැඳුනේ  [[කැල්සිඩෝනියානුවා-නොවන්නා| කැල්සිඩෝනියානුවා-නොවන්නන්]] හෝ [[මොනොපයිසිට්වරුන්]] ලෙසින් වන අතර පසු කළෙක  [[ජේකබ් බාර්අඩායි]] අනුව යමින් ජේකබයිට්වරුන් ලෙසිනි. [[කැල්සිඩෝනියානුවා-නොවන්නා| කැල්සිඩෝනියානුවා-නොවන්නන්]], කෙසේවෙතත්, [[මොනොපයිසිට්වරුන්]] යන නම වැරදි බව කියමින් බැහැර කළ අතර ඔවුන්ව හඳුන්වාගත්තේ [[මියාපයිසිට්වාදය|මියාපයිසිට්වරුන්]] ලෙසිනි. [[ඊජිප්තියානුවෝ|ඊජිප්තියානුවන්ගෙන්]] බහුතරය අයත් වූයේ [[මියාපයිසිට්වාදය|මියාපයිසිට්]] ශාඛාවට වූ අතර, මේ නිසාම  [[ඊජිප්තුව|ඊජිප්තුවේ]] [[බයිසැන්ටියන් අධිරාජ්‍යය |බයිසැන්ටියන්වරුන්]] වෙතින් හිංසනයට ලක් වූහ.


===අරාබි–මුස්ලිම් වරුන්ගේ ඊජිප්තු ආක්‍රමණය ===
{{ප්‍රධාන|ඊජිප්තුව ඉස්ලාම්කරණය }}
[[ගොනුව:Kairo Hanging Church BW 1.jpg|thumb|right|180px| [[කොප්ටික කයිරෝව|කොප්ටික කයිරෝවෙහි]] [[එල්ලෙන දේවස්ථානය]].]]

[[බයිසැන්ටියන්]] යුද්ධ හමුදාව හා සමගින් මුහුණට මුහුණලා දරුණු සටන් වල නිරතවූ [[අරාබිවරුන්]] විසින්, ක්‍රිව&nbsp; 641 දී  [[ඊජිප්තුව]] ආක්‍රමණය කෙරුණු අතර, ස්වදේශීය ඊජිප්තියානු ජනගහණය වෙතින් සුළු ප්‍රතිවිරුද්ධයක් හෝ  කිසිම ප්‍රතිවිරුද්ධයක් නොමැති තත්තවයකට මුහුණ දුන්හ. කෙසේවෙතත්, ඊජිප්තියානුවන් වෙතින් එල්ලවූ  ස්වදේශීය ප්‍රතිවිරෝධය, එයින් ටික කලකට පසුව සිට ඇරඹී  9වන සියවස දක්වා  ක්‍රියාත්මක විය. <ref>Mawaiz wa al-'i'tibar bi dhikr al-khitat wa al-'athar (වෙළුම් 2., බුලාක්, 1854), by [[අල්-මක්රිසි]]</ref><ref> [[නයිකියුහී ජෝන්| නයිකියුහී ජෝන්ගේ]] වංශ කථා</ref>

===නූතන ඊජිප්තුවේ කොප්ට්වරු ===
[[ගොනුව:Copts-with-Nasser-1965.jpg|180px|thumb|right|ජනාධිපති නසර් විසින් කොප්ටික රදගුරුවරුන් නියෝජනයක් පිළිගනු ලබයි (1965)]]

==අධෝසටහන්==
{{ආශ්‍රලැයිස්තුව|2}}

{{Authority control}}
මෙම පිටුවෙහි භාවිත සැකිලි:
කොප්ට්වරු වෙත නැවත යන්න.
"https://si.wikipedia.org/wiki/කොප්ට්වරු" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි