Ruska revolucija 1905.
| Revolucija 1905. | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Manifestacije pred Krvavu nedjelju | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 caristička vlada
podrška od: |
 revolucionari
podrška od: | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
 Nikolaj II Sergej Vitte
|
Viktor Černov Vladimir Lenjin
| ||||||
Revolucija 1905. godine, također poznata pod nazivom Prva ruska revolucija, bio je niz masovnih demonstracija, štrajkova, pobuna i političkih previranja u Ruskom Carstvu od 1905. do 1907. godine, odnosno sukob između pristaša i protivnika tadašnjeg apsolutističkog autokratskog režima na čelu sa carem Nikolajem II. Ti su događaji imali mnogobrojne uzroke, vezane uz demografske, ekonomske i kulturne promjene u Rusiji tokom 19. vijeka, ali najviše u tome što političko uređenje nije adekvatno odgovorilo na izazove modernizacije, industrijalizacije i uvođenja kapitalizma. Ti su se procesi negativno odrazili na široke slojeve stanovništva, odnosno postali plodno tlo za ideologije nacionalizma i socijalizma koje su nudile alternativu postojećem poretku. Decenijama akumulirano nezadovoljstvo je, pak, eksplodiralo kada je Rusija doživjela niz neočekivanih poraza u ratu sa Japanom i režim izgubio veliki dio svog dotadašnjeg autoriteta. Iako je Nikolaj uspio zadržati kontrolu nad oružanim snagama i time zaustavio pokušaje vlastitog nasilnog obaranja, nakon nekoliko mjeseci je bio prisiljen na kompromis sa umjerenim frakcijama revolucionara, odnosno reforme temeljem kojih je Rusija postala ograničena ustavna monarhija i uveden višepartijski sistem. Do 1907. su pokušaji daljih i radikalnijih reformi zaustavljen, ali problemi koji su doveli do revolucije nisu riješeni, pa će tinjajuće nezadovoljstvo za vrijeme prvog svjetskog rata eskalirati u još jednoj, ovaj put uspješnoj revoluciji 1917. godine.