Graz
Graz
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 47°04′N 15°26′E / 47.067°N 15.433°E | |
| Država |  Austrija
|
| Savezna zemlja | Štajerska |
| Okrug (bezirk) | Statutarni grad |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Siegfried Nagl |
| Površina | |
| - Urbano područje | 127.461 km²[1] |
| Visina | 353 |
| Stanovništvo (2014.) | |
| - Urbano područje | 274,207[1] |
| - Urbana gustoća | 2,151.3 stan./km²[1] |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) |
| Poštanski broj | 801x, 802x, 803x, 804x, 805x |
| Pozivni broj | 0316 |
| Službene stranice www.graz | |
| Karta | |
  Graz | |
Graz (mađarski: Grác, prekmurski: Gráca, slovenski: Gradec) je drugi po veličini grad Austrije od 274,207 stanovnika[1], on je administrativni centar Savezne zemlje Štajerske, ali i vlastitog okruga jer je Statutarni grad, uz to je i administrativni centar Okruga Graz-Umgebung.
Graz leži na jugu Austrije, u predalpskom prostoru, na sjevernom rubu Gradečkog polja (Grazer Feld). Kroz grad teče rijeka Mura. Ona je u ranijim razdobljima bila značajan priredni faktor kao prometnica. Graz se razvio na važnom putu između talijanskog i panonskog prostora na prijelazu preko Mure. Taj put križao se sa drugim važnim putem koji je iz njemačkih zemalja išao u panonsku nizinu. Taj položaj od antike je utjecao na razvoj trgovine i zanatstva. Graz je i danas, poznati trgovački centar u kom djeluje jedini austrijski međunarodni sajam Grazer Messe. Grad je poznato industrijsko, kulturno i obrazovno središte južnog dijela Austrije.
Prvi puta se spominje 1128. godine, a tada su ga naseljavali pretežno slavenski stanovnici. U 12. vijeku je počeo proces njemačke kolonizacije južnoalpskog prostora. Kako se obnavljala trgovina i zanatstvo, tako je sve veći broj bavarskih kolonista doseljavao u podgrađe utvrde na Schloßbergu koje se ubrzano pretvaralo u grad. Oni su vremenom potisnuli slavenske starosjedioce. To je osim iz brojnih dokumenata vidljivo i u nazivu jer se jedno vrijeme mjesto nazivalo Bavarski Gradec (Bayrisch-Grätz). Ipak je u gradskoj toponimiji bila i dalje jasno vidljiva slavenska osnova na koju se postupno nadograđivalo njemačko govorno nazivlje.
Graz je u vrijeme vladavine markgrofa Ottokara III Traungovca u 12. vijeku, postao je prijestolnica Štajerske. Pripadnik dinastije Habsburg Leopold III. proglasio je 1379. godine štajerski Gradec-Graz prijestolnicom svoje države. Car Friedrich III je deset godina iz Graza kao prijestolnice vladao Svetim Rimskim Carstvom. Car Ferdinand I je svom sinu koji se zvao Karlo II. dao na upravu unutarnjoaustrijske zemlje (Štajersku, Korušku], Kranjsku i Istru), a on je 1564. godine odabrao Graz za glavni grad zemalja kojima je vladao. U Grazu, koji je tada imao 30 000 stanovnika, došlo je do izgradnje reprezentativnih zdanja. Karla je naslijedio sin Ferdinand koji je kasnije postao car. On je izgradio poznati mauzolej kraj katedrale u kojem je pokopan. Nakon njega Graz je prestao biti prijestolnica.
Potkraj 16. vijeka Graz je postao sjedište komande vojne krajine - koja je pod sobom imala i slovenske i hrvatske krajeve. Iz grada se zapovijedalo tadašnjim vitalnim utvrdama Brežice, Ptuj, Varaždin, Koprivnica, Križevci, Ivanić Grad. Zanimljivo je da su u spomenutim utvrdama od 16. do 18. vijeka komandanti bili najčešće oficiri iz Graza i njegove štajerske okolice. Od 16. do 20. vijeka Graz je bio vrlo cijenjeni univerzitet, koji je dao brojne naučnike i nobelovce, tako da je na njegovim fakultetima studiralo puno mladih ljudi sa prostora bivše Jugoslavije.
U Grazu živi značajan broj ljudi iz bivše Jugoslavije (Slovenci, Hrvati, Bosanci, Srbi itd).
Graz je zbratimljen sa sljedećim gradovima:
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Austria: Steiermark” (engleski). City population. Pristupljeno 08. 03. 2016.
