Fumimaro Konoe

Ovo je japansko ime; porodično ime je Konoe.

Fumimaro Konoe
近衞文麿
Konoe 1938. godine.
23. premijer Japana
Na položaju 22. jul 1940 – 18. oktobar 1941
Monarh	Shōwa
Prethodi	Mitsumasa Yonai
Slijedi	Hideki Tōjō
Na položaju 4. jun 1937 – 5. januar 1939
Monarh	Shōwa
Prethodi	Senjūrō Hayashi
Slijedi	Kiichirō Hiranuma
vođa Udruženja za pomoć carskoj vladavini
Na položaju 12. oktobar 1940 – 18. oktobar 1941
Prethodi	uspostavljen položaj
Slijedi	Hideki Tōjō
Lični detalji
Rođenje	(1891-10-12)12. 10. 1891. Tokyo, Japan
Smrt	16. 12. 1945. (dob: 54) Tokyo, Japan
Politička stranka	Udruženje za pomoć carskoj vladavini (1940–1945)
Ostale političke afilijacije	nezavisni (Before 1940)
Alma mater	Carski univerzitet u Kyotu
Potpis

Princ^[1] Fumimaro Konoe (近衞 文麿, Konoe Fumimaro^?, često Konoye, 12. oktobar 1891 – 16. decembar 1945) bio je japanski političar koji je u dva navrata - od 1937. do 1939. godine i od 1940. do 1941. godine - služio kao premijer Japana, te igrao važnu ulogu u događajima vezanim uz izbijanje rata sa Kinom i ulazak Japana u Drugi svjetski rat.

Rodio se u porodici Konoe, ogranku znamenitog klana Fujiwara koji se smatrao jednom od najuglednijih plemićkih porodica u Japanu. Njegov otac Atsumaro se u Meiji periodu istakao kao novinar i političar, a brat Hidemaro će kasnije postati poznat kao dirigent. Otac je 1903. godine iznenada umro, te je Fumimaro Konoe postao formalni poglavar porodice i po punoljetnosti preuzeo mjesto u gornjem domu japanske Dijete. Usprkos visokog porijekla, Konoe je odrastao u relativnom siromaštvu u odnosu na druge japanske plemiće. Na Carskom univerzitetu u Kjotu je studiraoe ekonomiju, te se neko vrijeme počeo zanimati za marksizam.

Konoe je pažnju javnosti prvi put privukao 1918. godine kada je, pred kraj Prvog svjetskog rata, napisao članak u kome se zalaže da predstojeći mirovni sporazum bude u interesu svih država, a ne samo SAD i Velike Britanije. Iako je članak izazvao polemiku sa uglednim državnikom Saoinjijem Kinmochijem, Konoe je uspio ishoditi članstvo u japanskoj delegaciji na Versajskoj mirovnoj konferenciji. Tamo je zajedno sa kolegama poslao prijedlog da se u tekst predstojećeg sporazuma unese prijedlog o jednakopravnosti rasa; iako je prijedlog dobio podršku većine delegacija, na kraju nije ušao u konačni tekst Versajskog sporazuma zbog protivljenja američkog predsjednika Woodrowa Wilsona. Konoe je time bio lično pogođen, te je do kraja života iskazivao nepovjerenje i neprijateljstvo prema Amerikancima. Kao član Doma perova se kasnije istakao podržavanjem liberalnih reformi, prije svega uvođenja općeg muškog prava glasa 1925. godine, a 1933. je izabran za predsjednika Doma perova.

Konoe je dužnost premijera u junu 1937. godine preuzeo nakon niza slabih i kratkotrajnih vlada koje je karakterizirao sve manji uticaj na vojsku, koja je, pak, bila razdirana sukobima unutrašnjih frakcija. Konoe, koji je bio relativno mlad i nekompromitiran korupcijskim i drugim skandalima te kao član carske porodice uživso poštovanje generala, smatrao se idealnim izborom za šefa vlade. Međutim, ubrzo nakon njegovog dolaska na vlast se u susjednoj Kini dogodio incident na Mostu Marka Pola, sitna čarka između japanskih i kineskih vojnika koja će vrlo brzo eskalirati u oružani sukob širokih razmjera. Konoe je pri tome operativno odlučivanje ostavio vojsci, koja je, pak, inzistiriala na proširivanju sukoba, pri čemu su joj na ruku išli spektakularni uspjesi kao osvajanje kineske prijestolnice Pekinga, te najvažnijih gradova kao što su Šangaj i Nanking, gdje je krajem godine počinjen strahoviti pokolj u kome je ubijeno najmanje 300.000 ljudi. Konoe je, smatrajući Kineze vojnički poraženima, ponudio mirovni sporazum prema kome se Kina morala odreći prethodno okupirane Mandžurije i sklopiti permanentni savez sa Japanom. Kada je vlada Chiang Kai-sheka to odbila, Konoe je početkom 1938. godine donio novi, iznenađujuće radikalan kurs japanske politike prema Kini, koji je odbacivao bilo kakve pregovore, odnosno zahtijevao potpuno uništenje Chiangovog režima i njegovu zamjenu "miroljubivijim i kooperativnijim". Japanska vojska je u skladu sa njim nastavila napredovanje u dubinu kineske teritorije, ali se ono usporilo, prije svega zbog logističkih razloga, te je Konoeva vlada, prvi put suočena sa modernim totalnim ratom, bila prisiljena prvi put donijeti zakon o obaveznom služenju vojnog roka i mobilizaciji radi popune ljudstva. Do kraja godine je Konoe, međutim, počeo sve više dolaziti u sukob sa vojnim vodstvom, te je početkom 1939. godine podnio ostavku, prepustivši vođenje vlade i rata Kiichiru Hiranumi.

U sljedećih godinu i pol dana su se na čelu japanske vlade izmijenila tri premijera čiji je mandat obilježilo izbijanje Drugog svjetskog rata u Evropi. Konoe je za premijera imenovan nedugo nakon pada Francuske, kada se smatralo da će Sile Osovine dobiti rat. Konoe je za ministra vanjskih poslova postavio pro-njemački nastrojenog Yasuokea Matsuoku koji se zalagao za savez sa Njemačkom i Italijom, te koji je u septemberu 1940. progurao Trojni pakt. Istovremeno je Japan poslao trupe u Francusku Indokinu, koja je tako postala bazom za eventualne operacije u drugim dijelovima Azije i Pacifiku. Sa SSSR-om je, pak, sklopljen sporazum o nenapadanju kojeg su se obje strane držale sve do samog kraja Drugog svjetskog rata, te je u ljeto 1941. smijenio Matsuoku kada se on javno založio za invaziju SSSR-a nakon početka operacije Barbarossa.

Najveći problem za Konoevu vladu bio je nastavak iscrpljujućeg rata u Kini, za koga je postalo izgledno da se, usprkos japanske kontrole nad najvažnijim dijelovima kineske teritorije, neće moći okončati konvencionalnom vojnom pobjedom. To je postalo još manje moguće kada je vlada američkog predsjednika Roosevelta Japanu uvela naftni embargo, nastojeći ishoditi japansko povlačenje iz Kine. S obzirom da je nafta za japansku vojsku i industriju gotovo u potpunosti dolazila iz američkih izvora, taj je potez Konoea doveo pred dilemu - da li prekinuti rat, čak i po cijenu ponižavajućih ustupaka, ili pokušati naftu pribaviti invazijom Nizozemske Istočne Indije. S obzirom da bi potonje automatski dovelo do rata sa Britanijom, a vrlo vjerojatno i SAD, Konoe se zalagao za diplomatsko rješenje, mada je istovremeno Mornarica počela raditi planove za preventivni udar, odnosno napad na Pearl Harbor. Konoevi pokušaji nisu dali rezultati, te su ojačali jastrebove na čelu sa ministrom rata Hidekijem Tojom. Uvjeren da su potonji odnijeli prevagu, odnosno da uživaju podršku cara Hirohita, Konoe je 16. oktobra 1941. podnio ostavku, a naslijedio ga je Tojo pod kojim je nekoliko tjedana kasnije Japan ušao u rat sa SAD.

Konoe je tri godine, kada se ratna sreća okrenula protiv Japana, sudjelovao u Tojovoj smjeni. Pokušaj da cara Hirohita u februaru 1945. godine uvjeri u nužnost započinanja mirovnih pregovora, međutim, nije uspio. Poslije kapitulacije je sudjelovao u kratkotrajnoj vladi princa Naruhika Higashikunija. Poslije toga je bio pozvan od američkih okupacijskih vlasti da svjedoči u predstojećem procesu za ratne zločine. Konoe je nakon toga izvršio samoubistvo progutavši cijankalij.

Koneov unuk Morihiro Hosokawa je pedeset godina kasnije postao premijer.