1527

**1527. po kalendarima**
Gregorijanski	1527. (MDXXVII)
Ab urbe condita	2280.
Islamski	933–934.
Iranski	905–906.
Hebrejski	5287–5288.
Bizantski	7035–7036.
Koptski	1243–1244.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1582–1583.
• Shaka Samvat	1449–1450.
• Kali Yuga	4628–4629.
	Kineski
• Kontinualno	4163–4164.
• 60 godina	Yin Vatra Svinja; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11527.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	15. vijek – 16. vijek – 17. vijek
Decenija:	1490-e 1500-e 1510-e – 1520-e – 1530-e 1540-e 1550-e
Godine:	1524 1525 1526 – 1527 – 1528 1529 1530

Ovo je članak o godini 1527.

Godina 1527 (MDXXVII) bila je redovna godina koja počinje u utorak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Događaji

Januar/Siječanj

1. 1. - Cetinski sabor: plemstvo Kraljevine Hrvatske bira nadvojvodu Ferdinanda za kralja, nakon što su njegovi poslanici prihvatili obvezu da će braniti zemlju.
5. 1. - Protestantska vlast u Zürichu udavila anabaptistu Felixa Manza.
6. 1. - Slavonski sabor u Dubravi kraj Vrbovca, na čelu sa Krstom Frankapanom, bira Ivana Zapolju za hrvatskog kralja.
januar - Jovan Nenad odbio pokušaj Valentina Tereka da se vrati u Suboticu (Nenad je još uvek u dobrim odnosima sa Zapoljom)^[1].

Februar/Veljača

veljača - Velika turska vojska u Lici, haraju do Istre i Kranjske^[2]; turski konjanici i pred Obrovcem.
24. 2. - Ferdinand u Pragu okrunjen za češkog kralja.

Mart/Ožujak

mart - Paracelzus je gradski lekar u Bazelu, u junu spaljuje Avicennine knjige.
17. 3. - Ugarski sabor u Budimu: Ferdinandove pristaše proglašene izdajnicima kojima se oduzima imovina; kralju za obranu zemlje dozvoljen deseti dio od gotova novca, zlata, srebra i stoke svih podanika^[2].

+ Bitka kod Khanwe je pobeda mogulskog cara Babura nad radžputima.

26. 3. - Ferdinand potvrđuje primirje sa Zapoljom, dogovoreno poljskim posredovanjem (Zapolja potvrđuje 14. 4.).
- Ferdinand zatim pridobija despota Berislavića - ozvaničio mu Vukovar i Borovo, te Mitrovicu i Radince ako ih osvoji od Turaka^[1]; prišli mu još neki slavonski plemići.
30. 3. - Murat-beg Šibenčanin, Husref-begov zapovednik, zauzeo Obrovac.

April/Travanj

travanj - Turci osvajaju posljednje gradove u Krbavi (Udbina, Komić, Mrsinj...)^[3].
april - Jovan Nenad, koji je pristao uz Ferdinanda, odbio napad Zapoljinog vojvode Lasla Čakija.
- Terek ipak povratio Suboticu, pa je Nenad preneo sedište u Segedin^[1].

Maj/Svibanj

1. 5. - Seleška bitka: Jovan Nenad porazio i Petra Perenjija.
6. 5. - Rat Konjačke lige: Pohara Rima - pobunjeni nemački i španski vojnici, kao i razbojnici, opljačkali Rim - ovo se smatra krajem Visoke Renesanse.
16. 5. - Grupa posvećena uspomeni na Savonarolu proterala Medicije iz Firence (Alessandro i Ippolito) i obnovila republiku.
23. 5. - Slavonski sabor u Križevcima, neki pro-Ferdinandovi plemići prijetili Krsti Frankapanu.

Jun/Lipanj

9. 6. - Ivan Zapolja imenovao Radiča Božića za srpskog despota (jer je Berislavić uz Ferdinanda).
17. 6. - Pánfilo de Narváez kreće na ekspediciju prema Floridi.
17. 6. - Počinje Reformacija u Švedskoj - biće formirana Crkva Švedske.

Jul/Srpanj

srpanj - Nikola Jurišić uredio Bihaćku kapetaniju.

+ Ivan Karlović ponovo hrvatski ban (do 1531) uz Franju Baćana^[4].

25. 7. - Bitka na Sedfalskom polju: Zapoljine erdeljske snage konačno razbile vojsku Jovana Nenada, koji je ubijen dva dana kasnije.
- Jovanov vojskovođa Radoslav Čelnik odlazi u osmanski Srem.
31. 7. - Ferdinand ulazi u Ugarsku, nakon što je plemićima na čelu sa palatinom Stjepanom Batorijem položio zakletvu (rat Zapolji je objavljen polovicom srpnja).

Avgust/Kolovoz

kolovoz? - Krsto Frankapan ranjen u sukobu sa Ljudevitem Pekrijem.
20. 8. - Ferdinand ušao u Budim, Zapolja je u Hatvanu kod Pešte.

+ Skupština u Odenseu, danski kralj Frederik I objavljuje toleranciju luterana, zabranjuje traženje papskog odobrenja za imenovanje crkvenih zvaničnika.

Septembar/Rujan

rujan - Krsto Frankapan razorio kastele Ljudevita Pekrija, Ferdinandova vojska se okuplja na Dravi ali izbjegava bitku^[5].
27. 9. - Bitka kod Tarcala (ili Tokaja) - Ferdinand ubedljivo porazio Zapolju.
- Većina Srba napušta Zapolju (npr. Pavle Bakić).
27. 9. - Krsto I. Frankapan Brinjski smrtno ranjen pri opsadi Varaždinske tvrđave.

Oktobar/Listopad

7. 10. - Sabor u Budimu priznao Ferdinanda za ugarskog kralja.

Novembar/Studeni

3. 11. - Ferdinand I krunisan za ugarskog kralja u Stolnom Biogradu.
- kasnije: Stefan Štiljanović dobio od Ferdinanda Miholjac i Glogovnicu u virovitičkoj županiji (pripadalo Petru Mrsinjskom^[6]); despot Berislavić dobio Bač, Feleđhaz, Sotin i dr. (bivši posedi Jovana Nenada)^[1].
25. 11. - Rok za Zapoljine pristalice da se poklone Ferdinandu (Ivan Tahi, zagrebački biskup Šimun od Erdeda u siječnju, Ivan Banić odbija).

Decembar/Prosinac

decembar - Ferdinandova vojska (Ivan Kacijaner) potiskuje Zapolju iz severne Ugarske.
22. 12. - Zapoljin poslanik Hieronymus Jaroslaw Łaski stigao u Carigrad, gde će dogovoriti savez sa sultanom.
prosinac/siječanj 1528 - Husrev-beg osvaja Jajce i ostatak Jajačke banovine: Vrbaski grad, Banjaluka, Levač, Sokol, Zvečaj, Komotin, Greben^[7] - dovršeno tursko osvajanje Bosne.

Tokom/tijekom godine

Turska osvajanja: Banja Luka, Gračac (župa Hotuča), Lapac sa župom, Karin, Obrovac, Benkovac; spaljen Novi Vinodolski.
Hrvatski sabor tražio od Ferdinanda da priključi Hrvatsku nasljednim austrijskim pokrajinama (nije se dogodilo).
Početak teškog perioda za Pulu - kuga i ratovi.
1527-34 i 1536-40 - Gazi Mehmed-beg Jahjapašić je novi smederevski (beogradski) paša - nasledio umrlog starijeg brata Bali-bega.
Poslednji pomen Skender-bega Crnojevića, u Vranjinskoj povelji.
Pohara sela Orahovac u Boki Kotorskoj^[8].
1525-27 - Od boginja umro inkanski car Huayna Capac - carstvo podelio sinovima Huáscaru (jug) i Atahualpi (sever), između kojih ubrzo počinje građanski rat.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1527.

14. 4. - Abraham Ortelius, kartograf i geograf († 1598)
21. 5. - Filip II, kralj Španije († 1598)
13. 7. - John Dee, matematičar, astronom, okultista († ca. 1609)
31. 7. - Maksimilijan II, sveti rimski car († 1576)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1527.

21. 6. - Niccolò Machiavelli, političar, istoričar, filozof (* 1469)
27. 7. - Jovan Nenad, samoproglašeni car (* ca. 1492)
27. 9. - Krsto I. Frankapan Brinjski, hrvatski ban (* 1482)
Ludovik Crijević Tuberon, latinista (* 1459)
Šiško Menčetić, pjesnik (* 1457)
Gazi Bali-beg Jahjapašić, smederevski sandžak

Reference

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Vladimir Ćorović, Srbi pod tuđom vlašću, rastko.rs
↑ ^2,0 ^2,1 V. Klaić, str. 72
↑ V. Klaić, str. 73
↑ V. Klaić, str. 76
↑ V. Klaić. str. 78-79
↑ V. Klaić, str. 82
↑ V. Klaić, str. 82 (on pominje i Bočac i Jezero, ali oni su pali 1515-16?)
↑ Dr Goran Ž. Komar, Planinska sela Dračevice pod vlašću Venecije 1687-1797, rastko.rs

Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)

[cor-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Vladimir Ćorović, Srbi pod tuđom vlašću, rastko.rs

[kl72-2] 2,0 ^2,1 V. Klaić, str. 72

[3] V. Klaić, str. 73

[4] V. Klaić, str. 76

[5] V. Klaić. str. 78-79

[6] V. Klaić, str. 82

[7] V. Klaić, str. 82 (on pominje i Bočac i Jezero, ali oni su pali 1515-16?)

[8] Dr Goran Ž. Komar, Planinska sela Dračevice pod vlašću Venecije 1687-1797, rastko.rs

[1]