Izvorni kod stranice Dželaludin Rumi

Nemate dopuštenje da uređujete ovu stranicu iz sljedećeg razloga:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 2. jula 2024. u 09:48
Expiry of block: 2. jula 2025. u 09:48

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Uključite sve gornje pojedinosti u sve upite koje postavite. Ako smatrate da ste greškom blokirani, dodatne informacije i uputstva možete pronaći na stranici o globalnoj smjernici "Zabranjeni otvoreni proksiji".

U suprotnom, zahtjev za blokadu postavite na Meta-Wikiju. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Možete vidjeti i kopirati izvorni kod ove stranice.

{{Infokutija filozof
| ime             = Mevlana Dželaludin Rumi
| epoha           = [[Srednjovjekovna filozofija]]<br />[[Islamska filozofija]]
| regija          = Perzijska filozofija
| color           = #B0C4DE
| slika           = Mevlana Statue, Buca.jpg
| širina_slike    = 250px
| opis            =
| ime_po_rođenju  = 
| datum_rođenja   = {{Birth date and age|1207|09|30|df=y}}
| mjesto_rođenja  = [[Balh]], [[Horezmijska Monarhija]]
| datum_smrti     = {{death date and age|1273|12|17|1207|09|30|df=y}}
| mjesto_smrti    = [[Konya]], [[Rumski Sultanat]]
| počivalište     = 
| pseudonim       = 
| državljanstvo   = 
| rodbina         = 
| supružnik       = Gauher Khâtûm
| partner         = 
| djeca           = [[Sultan Valad]]
| obrazovanje     = 
| alma_mater      = 
| zanimanje       = [[teologija]], [[filozofija]], [[poezija]], [[muzika]] 
| tradicija       = [[Sufizam|Tasavuf]]
| glavni_interesi =
| jezik           =
| značajne_ideje  =
| glavna_djela    = 
| nagrade         = 
| utjecaj_od      = [[Šamsudin Tabrizi]], [[Ibn Arabi]], [[Abdul Kadir Džilani|Džilani]], [[Bahaeddin Veled]]
| utjecaj_na      = 
| citati          =
| potpis          = 
}}
'''Mevlana Dželaludin Rumi''' ([[Balh]], [[30. 9.|30. septembar]] [[1207.]] – [[17. 12.|17. decembar]] [[1273]]){{efn|tur. ''Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'' ; arap. جلال الدين الرومي ; perz. جلال‌الدین محمد بلخی }} je bio [[Perzijanci|perzijski]] [[islam]]ski filozof, teolog, pravnik, pjesnik i [[sufizam|sufijski]] mistik iz [[13. vijek]]a. 

Smatra se jednim od najvećih mističkih pjesnika islama, koji je pisao na [[Perzijski jezik|perzijskom jeziku]].<ref name="Enciklopedija živih religija">Enciklopedija živih religija, Nolit, Beograd, 2004. {{ISBN|86-19-02360-8}}</ref>

== Ime ==
U njegovom imenu, ''Rūmī'' je [[Nisba (onomastika)|nisba]], tj. dio imena kojim se označavalo podrijetlo jedne osobe (kao na pr. [[Ivan Česmički|Janus „Pannonius”]]), i znači „Rumski” tj. iz „[[Rumski Sultanat|Rumskog sultanata]]”. Na isti način pisci su autora spominjali pod nisbom ''Balkhī'' što znači „iz [[Balh]]a”. Pritom, kod nisbe ''Rūmī'' važna napomena je da je „Rûm” naziv kojim su Arapi i Perzijci označavali područje [[Anadolija|Anadolije]] odnosno zemlje koje „pripadaju Rimskome svijetu”, dakle Zapadnu.

„Mewlana” (مولوی) je počasni naziv i znači „učitelj” (ملا) isto kao „[[Mula (islam)|mulah]]” ili slično semantici rječi „[[rabin]]” (רב) u [[Judaizam|judaizmu]], dakle „mudrac” pa prema tome „naš vođa” ili „naš gospodar”.

Njegovo puno ime je ''Jalāl al-Dīn Muḥammad'', gdje je ''Muhamed'' naravno prema [[Muhamed|poslaniku]], a ''Jalāl al-Dīn'' znači „slava vjere”.

== Život ==
Rođen je [[30. septembra]] [[1207]]. godine u gradu [[Balh]]u u regiji [[Baktrija|Baktriji]], tada u sastavu [[Perzijska Monarhija|Perzijske Monarhije]] (današnji [[Afganistan]])<ref name="Dželaludin Rumi">{{Cite web |title=Dejan Spasojević, Dželaludin Rumi |url=http://www.liber.org.yu/arhiva/liber04/rumi.html |access-date=2010-06-11 |archive-date=2008-06-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617044716/http://www.liber.org.yu/arhiva/liber04/rumi.html |dead-url=yes }}</ref>. Potječe iz ugledne porodice, a njegov otac Bahaudin Velad je bio veliki učenjak. Pred najezdom [[Mongolsko Carstvo|Mongola]]<ref name="Dželaludin Rumi"/>, ili zbog dvorskih intriga kojima je njegov otac Bahaedin postao izložen<ref name="Enciklopedija živih religija"/>, njegova porodica napušta Balh između [[1213]]. i [[1217]]. godine. Prema predanju, u gradu [[Nišapur]]u sreću čuvenog mistika Atara, koji je, videvši Bahaudina i Dželaludina, uzviknuo: „Gle čuda! Dolazi nam rijeka koja vodi moćni ocean!“. Tada je čuveni sufija malom Dželaludinu poklonio svoju Knjigu tajni (''Esrarname'').<ref name="Dželaludin Rumi"/>

Nakon nekoliko godina putovanja kroz razne oblasti Istoka, porodica se najzad nastanjuje u gradu [[Konya|Konyi]], gdje je Bahaedin [[1227]]. godine uspio dobiti položaj profesora teologije. Konya se nalazila u istočnoj Anadoliji, u oblasti koja se nazivala Rum (prema [[Rumski Sultanat|Rumskom Sultanatu]], tj. ranijem Istočnom Rimskom Carstvu), po čemu je budući pjesnik dobio svoj nadimak Rumi.

Nakon smrti oca [[1231]]. godine, Dželaludin putuje u [[Sirija|Siriju]] i provodi sedam godina u [[Damask]]u i [[Alepo|Alepu]], nakon čega se vraća u Konyu, gdje nasleđuje očevo mjesto i predaje teološke nauke. Rumi nije bio ni najmanje vjerski isključiv - imao je puno prijatelja hrišćana, posjećivao je kršćanska svetišta, a u njegovim djelima ima i metafora koje vode porijeklo iz [[Evanđelje|Evanđelja]] i kršćanskog predanja<ref name="Dželaludin Rumi"/>.
{{cquote|Tražiti put do ljubavi razumom, isto je što i tražiti svjetiljkom sunce.}}

[[Datoteka:JALAL AL–DIN MUHAMMAD RUMI MATHNAVI-I MA’NAVI1.jpg|thumb|Poema [[Mesnevija]] na perzijskom iz [[1479]].]]
Godine [[1244]]. godine Rumi je doživeo susret sa lutajućim dervišem Šemsedinom Tebrizijem, koji je izmenio dalji tok njegovog života.<ref name="Enciklopedija živih religija"/> Šemsedin je prešao u Rumijevu kuću, a Džalaludin se od naučnika i pravnika preobražava u mistika i pjesnika, koji je većinu svojih djela iz tog vremena pisao pod pseudonimom Šemsedin.<ref name="Enciklopedija živih religija"/> Nakon nekog vremena, Šemsedin je nestao iz Rumijevog života isto onako misteriozno kao što je i došao. Međutim, Rumi nastavlja da piše inspirisan "božanskim" ljudima. Pod utiskom ličnosti Salahudina Zarkuba, jednostavnog, nepismenog čovjeka čiste duše, piše oko 70 gazala.<ref name="Dželaludin Rumi"/> Nakon Salahudinove smrti, njegov učenik Husamedin Čelebi, isto tako slavni sufija, mu služi kao inspiracija da napiše svoju najpoznatiju poemu [[Masnevija|Masneviju]], koja spada u najviše uzlete ljudske misli<ref name="Dželaludin Rumi"/>.

Rumi umire u [[Konya|Konyi]] (današnja [[Turska]]) [[17. decembra]] [[1273]]. godine. Njegovoj sahrani je prisustvovalo na hiljade stanovnika grada, bilo da su [[muslimani]], [[kršćani]] ili [[Jevreji]]. On sam je ostavio amanet da mu na sahrani svira muzika.<ref name="Dželaludin Rumi"/> Ta noć ostaje poznata kao Noć vjenčanja (''Šabe Arus''), i od tada svake godine dolazi reka njegovih poštovalaca iz cijeloga svijeta na njegovo [[turbe]].

Rumi ostaje jedan od srednjovjekovnih autora s najopširnijom bibliografijom i jedan je od najproučavanijih mislilaca u turskoj i perzijskoj književnosti.

== Djela ==
Rumijeva najpoznatija poema je [[Mesnevija]], koja se sastoji od šest knjiga i bavi se raznim temama, često u obliku parabola ili anegdota napisanih u slikovitom stihu. Među muslimanskim misticima je poznata kao »Kuran na [[Perzijski jezik|perzijskom]]«.<ref name="Enciklopedija živih religija"/>

== Ostavština ==
[[Datoteka:Mevlana Konya.jpg|thumb|[[mevlevije|Vrteći derviši]] na Rumijevom grobu u Konyi, Turska.]]
Rumi je inspirisao stvaranje nezavisnog sufijskog bratstva [[mevlevije|mevlevija]], nazvanih prema počasnoj tituli koju su učenici dodjeljivali svom učitelju (''mevlana'' − naš učitelj). Ovaj red je postao poznat u Evropi kao »vrteći derviši« prema važnoj ulozi ritualnog plesa u obaveznom sedmičnom obredu nazvanom [[sema]].<ref name="Enciklopedija živih religija"/>

== Bilješke ==
{{notelist}}

== Izvori ==
{{reflist}}

== Bibliografija ==
{{refbegin}}
* {{en}} {{Cite book |date=2004-2013 |title=The Masnavi|publisher=Oxford University Press |volumes= 8|location= Oxford |isbn=}}
* {{en}} {{Cite book |editor-last=Nicholson |editor-first=Reynold A. |authorlink= |date=1925-1940 |title=The Mathnawí of Jalálu'ddín Rúmí |publisher=Luzac & Co. |volumes= 8|location= London |isbn=}}
{{refend}}

{{Commonscat|Rumi}}
== Vanjske veze ==
* [http://www.liber.org.yu/arhiva/liber04/rumi.html Dželaludin Rumi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080617044716/http://www.liber.org.yu/arhiva/liber04/rumi.html |date=2008-06-17 }}. Članak Dejana Spasojevića.
* Saeid Abedpour, ''[https://www.ibn-sina.net/wp-content/uploads/2008/05/177_SAEID_ABEDPOUR.pdf Čovjek sa stanovišta Dželaluddina Rumija]''
* Lamija Hadžiosmanović, ''[https://www.ibn-sina.net/wp-content/uploads/2008/05/176_LAMIJA_HADZIOSMANOVIC.pdf Filozofija u Rumijevoj poeziji]'', Znakovi vremena, 2005, br. 29-30, str. 176-184.

{{Hanefijski učenjaci}}

{{Životni vijek|1207|1273|Rumi, Dželaludin}}
{{Normativna kontrola}}
[[Kategorija:Biografije, Horezmijska Monarhija]]
[[Kategorija:Biografije, Seldžučka Monarhija]]
[[Kategorija:Islamski filozofi]]
[[Kategorija:Perzijski pjesnici]]
[[Kategorija:Perzijski filozofi]]
[[Kategorija:Rumski Sultanat]]
[[Kategorija:Turski pisci]]
[[Kategorija:Turski pjesnici]]
[[Kategorija:Sufizam]]
[[Kategorija:Hanefije]]

Upotrebljeni šabloni (65):

Šablon:Age (uredi)
Šablon:Age at date (uredi)
Šablon:Birth date and age (uredi)
Šablon:Br separated entries (uredi)
Šablon:Citation/core (uredi)
Šablon:Citation/make link (uredi)
Šablon:Cite book (uredi)
Šablon:Cite web (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Collapsible list (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Commonscat (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Cquote (uredi)
Šablon:Death date and age (uredi)
Šablon:EditAtWikidata (uredi)
Šablon:Efn (uredi)
Šablon:En (uredi)
Šablon:En icon (uredi)
Šablon:Glavni-drugo (uredi)
Šablon:Glavni/drugo (uredi)
Šablon:Hanefijski učenjaci (uredi)
Šablon:Hlist/styles.css (uredi)
Šablon:ISBN (uredi)
Šablon:Image class names (uredi)
Šablon:Infobox (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Infokutija (uredi)
Šablon:Infokutija filozof (uredi)
Šablon:Languageicon (uredi)
Šablon:MONTHNAME (uredi)
Šablon:MONTHNUMBER (uredi)
Šablon:Main other (uredi)
Šablon:NAZIVMJESECA (uredi)
Šablon:Navbox (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Normativna kontrola (uredi)
Šablon:Notelist (uredi)
Šablon:Nowrap (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Pad2digit (uredi)
Šablon:Refbegin (uredi)
Šablon:Refbegin/styles.css (uredi)
Šablon:Refend (uredi)
Šablon:Reflist (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Reflista (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Reflista/stilovi.css (uredi)
Šablon:Replace (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Šablon:Str crop (uredi)
Šablon:Template other (uredi)
Šablon:Webarchive (uredi)
Šablon:Životni vijek (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Modul:Arguments (uredi)
Modul:Authority control (uredi)
Modul:Check for unknown parameters (uredi)
Modul:Check isxn (uredi)
Modul:Collapsible list (uredi)
Modul:EditAtWikidata (uredi)
Modul:Infobox (uredi)
Modul:Infobox/styles.css (uredi)
Modul:Navbar (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Modul:Navbar/configuration (uredi)
Modul:Navbar/styles.css (uredi)
Modul:Navbox (izvorni kod) (poluzaštićeno)
Modul:Navbox/configuration (uredi)
Modul:Navbox/styles.css (uredi)
Modul:No globals (uredi)
Modul:Separated entries (uredi)
Modul:String (uredi)
Modul:TableTools (uredi)
Modul:Webarchive (uredi)

Vratite se na stranicu „Dželaludin Rumi”.

Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Dželaludin_Rumi