spokojny

wymowa:

IPA: [spɔˈkɔjnɨ], AS: [spokoi ̯ny] ​^?/i

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) niedoznający i niepokazujący silnych uczuć^[1]

(1.2) pełen ciszy, spokoju, nieburzliwy^[1][2]

(1.3) o morzu, wodzie: niezmącony

(1.4) umiarkowany, nierzucający się w oczy^[1]

(1.5) upływający w zgodzie, bez kłopotów^[1]

(1.6) przebiegający bez większych emocji^[1]

rzeczownik

(2.1) pot. człowiek niedoznający i niepokazujący silnych uczuć^[2]

odmiana:

(1.1-6)

 

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	spokojny		spokojna	spokojne	spokojni	spokojne
dopełniacz	spokojnego		spokojnej	spokojnego	spokojnych
celownik	spokojnemu		spokojnej	spokojnemu	spokojnym
biernik	spokojnego	spokojny	spokojną	spokojne	spokojnych	spokojne
narzędnik	spokojnym		spokojną	spokojnym	spokojnymi
miejscownik	spokojnym		spokojnej	spokojnym	spokojnych
wołacz	spokojny		spokojna	spokojne	spokojni	spokojne
stopień wyższy spokojniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik spokojniejszy spokojniejsza spokojniejsze spokojniejsi spokojniejsze dopełniacz spokojniejszego spokojniejszej spokojniejszego spokojniejszych celownik spokojniejszemu spokojniejszej spokojniejszemu spokojniejszym biernik spokojniejszego spokojniejszy spokojniejszą spokojniejsze spokojniejszych spokojniejsze narzędnik spokojniejszym spokojniejszą spokojniejszym spokojniejszymi miejscownik spokojniejszym spokojniejszej spokojniejszym spokojniejszych wołacz spokojniejszy spokojniejsza spokojniejsze spokojniejsi spokojniejsze
stopień najwyższy najspokojniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik najspokojniejszy najspokojniejsza najspokojniejsze najspokojniejsi najspokojniejsze dopełniacz najspokojniejszego najspokojniejszej najspokojniejszego najspokojniejszych celownik najspokojniejszemu najspokojniejszej najspokojniejszemu najspokojniejszym biernik najspokojniejszego najspokojniejszy najspokojniejszą najspokojniejsze najspokojniejszych najspokojniejsze narzędnik najspokojniejszym najspokojniejszą najspokojniejszym najspokojniejszymi miejscownik najspokojniejszym najspokojniejszej najspokojniejszym najspokojniejszych wołacz najspokojniejszy najspokojniejsza najspokojniejsze najspokojniejsi najspokojniejsze

(2.1)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	spokojny	spokojni
dopełniacz	spokojnego	spokojnych
celownik	spokojnemu	spokojnym
biernik	spokojnego	spokojnych
narzędnik	spokojnym	spokojnymi
miejscownik	spokojnym	spokojnych
wołacz	spokojny	spokojni

przykłady:

(1.1) Adam jest bardzo spokojny – nigdy się z nikim nie kłóci.

(1.3) Kapitan powiedział, że morze jest dzisiaj wyjątkowo spokojne.

(1.4) Lubię ubierać się w spokojnych kolorach. Nie przepadam za jaskrawościami.

składnia:

kolokacje:

(1.1) spokojna osoba

(1.2) spokojny ton • spokojna twarz • spokojne zachowanie

(1.3) Ocean Spokojny • spokojne morze / jezioro • spokojny ocean / potok / zbiornik wodny • spokojna rzeka

(1.4) spokojny kolor • ubierać się w spokojnych kolorach

(1.5-6) spokojne spotkanie / zebranie • spokojna narada

synonimy:

(1.1) opanowany, bezkonfliktowy, łagodny, pokojowy, stoicki, zrównoważony

(1.2) opanowany, cichy, niegłośny

(1.3) cichy, stonowany

(1.4) stonowany, zrównoważony, jednostajny, matowy

(1.5) niekłopotliwy

(1.5) niekłopotliwy, opanowany

antonimy:

(1.1-6) niespokojny

(1.1) agresywny, gwałtowny, nieopanowany, niezrównoważony, krzykliwy

(1.2) głośny

(1.3) zmącony, gwałtowny, nagły

(1.4) krzykliwy, jaskrawy, żywy

(1.5) kłopotliwy

(1.6) kłopotliwy, nieopanowany

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. pokój mrz, spokój m, spokojność ż, spokojnik m, spokojnica ż, uspokojenie n, uspokajanie n, uspokajacz m, uspokoiciel m, uspokoicielka ż, zaspokojenie n, zaspokajanie n, zaspokajacz m

czas. spokoić ndk., uspokoić dk., uspokajać ndk., zaspokoić dk., zaspokajać ndk.

przym. spokojniutki, spokojniuteńki, spokojniuchny, spokojniusieńki, uspokajający, uspokojony, zaspokajalny, spokojno

przysł. spokojnie, spokojno, spokojniutko, spokojniuteńko, spokojniuchno, spokojniusieńko, uspokajająco

wykrz. spokojnie, spox, spoko, spoczko

partyk. spoko, spoczko

ims. uspokajający, uspokojony

związki frazeologiczne:

spokojny wariat • spokojne sumienie • być spokojnym • spokojna głowa • ofiara spokojna / ofiera spokojna • spokojna twoja rozczochrana • dom spokojnej starości

etymologia:

pol. spokój + -ny

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) at ease, calm, peaceful, placid; (1.3) calm, peaceful, placid
• arabski: هادئ
• baskijski: (1.1) lasai; (1.3) bare
• białoruski: (1.1) спакойны; (1.2) спакойны; (1.3) спакойны
• bułgarski: (1.1) спокоен; (1.3) спокоен; (1.4) спокоен
• dolnołużycki: (1.1) měrny; (1.3) měrny
• duński: (1.1) rolig, stille; (1.2) rolig, stille; (1.3) rolig, stille
• esperanto: (1.1) paca, trankvila, kvieta; (1.3) paca, trankvila, kvieta
• francuski: (1.1) calme, tranquille, serein, placide
• hawajski: (1.1) maluhia; (1.3) moe
• japoński: (1.1) 静か
• kataloński: (1.1) tranquil, calm
• kazachski: (1.1) тыныш
• łaciński: (1.1) inturbidus, quietus, humanus, lentus, sedatus; (1.4) abstinens
• niemiecki: (1.1) ruhig
• norweski (bokmål): (1.1) rolig; (1.2) rolig; (1.3) rolig, stille
• norweski (nynorsk): (1.1) roleg; (1.2) roleg; (1.3) roleg, stille
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)
• rosyjski: (1.1) спокойный
• sanskryt: (1.1) उपशान्तिन्
• szwedzki: (1.1) lugn
• tybetański: (1.1) ཞི་འཇམ
• ukraiński: (1.1) спокійний; (1.2) спокійний
• włoski: (1.1) pacato, placato, tranquillo

źródła: