Wikisłownik:Nazewnictwo

Niniejsza strona zawiera wskazówki na temat wyboru formy podstawowej (tytułu/nazwy strony) hasła do omówienia.

• hasło powinno zaczynać się małą literą, z wyjątkiem nazw własnych i przypadków, kiedy wielkiej litery wymaga ortografia danego języka (np. język niemiecki). Przykładowo: Polska i polska to osobne hasła;
• z reguły tworzymy hasło tylko dla formy podstawowej wyrazu. Wyjątkami od tej reguły są np. formy słów o nieregularnej odmianie jak teeth czy went, zazwyczaj dodawane automatycznie. Wszystkie informacje w takim haśle (jak etymologia, pokrewne itd.) powinny dotyczyć tylko tej formy, a nie formy podstawowej.

• standardowo stosujemy bezokolicznik;
• w tytule pomijamy znaczniki bezokolicznika: czyli read, lesen, läsa (a nie to read, zu lesen, att läsa);
• w przypadku łaciny oraz języków ligi bałkańskiej, które nie posiadają odrębnej formy bezokolicznika, stosujemy konwencję przyjętą dla tych języków, tj. dla języka albańskiego, bułgarskiego, łacińskiego, starogreckiego i nowogreckiego stosujemy pierwszą osobę liczby pojedynczej, np. alb. shqiptoj, bułg. правя, łac. timeo, gr. μαθαίνω, natomiast dla języka macedońskiego – trzecią osobę liczby pojedynczej, np. мисли.

O aspektach czytaj też w: WS:Zasady tworzenia haseł#Aspekt, zdrobnienia i zgrubienia, forma żeńska.

aspekt w językach słowiańskich:

1. Czasowniki tworzące czyste pary aspektowe (jedyną różnicą między nimi jest różnica aspektu) opisujemy pod jedną z form, częściej używaną. Kryteria frekwencji to kolejno:
   1. korpus PWN,
   2. słownik frekwencyjny
   3. inne źródła leksykograficzne uwzględniające to kryterium
   4. Google
2. W haśle opisującym drugą z form w sekcji znaczenia odsyłamy do formy bardziej popularnej:

== obrabowywać ({{język polski}}) ==
{{wymowa}} {{IPA3|ˌɔbrabɔˈvɨvaʨ̑}}, {{AS3|'''o'''brabov'''y'''vać}}, {{objaśnienie wymowy|AKCP}}
{{znaczenia}}
''czasownik przechodni niedokonany'' ({{dk}} [[obrabować]])
: (1.1) {{niedokonany od|obrabować}}
{{odmiana}}
: (1.1) obrabow|ywać, {{koniugacjaPL|VIIIa}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[rzezimieszek|Rzezimieszki]] [[codziennie]] [[obrabowywać|obrabowywali]] [[przejeżdżać|przejeżdżające]] [[kareta|karety]].''
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
: (1.1) [[okradać]], [[ograbiać]]
{{antonimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{tłumaczenia}}
: (1.1) {{zobtłum aspekt|obrabować}}
{{źródła}}

por. obrabowywać • obrabować

3. Jeśli czasowniki z pary aspektowej różnią się jednym lub kilkoma znaczeniami, to uwzględniamy to (nawet jeśli dotyczy to krótszego hasła) podając, np. dla hasła napędzić:

{{znaczenia}}
''czasownik przechodni dokonany'' ({{ndk}} [[napędzać]])
: (1.1) {{dokonany od|napędzać}}
''czasownik przechodni dokonany'' ({{ndk}} ''brak'')
: (2.1) [[wyprodukować]] [[jakiś|jakąś]] [[ilość]] [[alkohol]]u, [[zwykle]] [[domowy]]m [[sposób|sposobem]]

por. napędzać • napędzić

4. Jeśli czasowniki nie tworzą czystej pary aspektowej, tworzymy osobne hasła, a czasowniki umieszczamy w pokrewnych, np. dla czasownika walić, który tworzy parę tylko z czasownikiem walnąć:

{{znaczenia}}
''czasownik przechodni niedokonany'' ({{dk}} [[walnąć]])
(...)
{{pokrewne}}
: {{czas}} [[zwalać]] {{ndk}}, [[zwalić]] {{dk}}, [[uwalać]] {{ndk}}, [[uwalić]] {{dk}}

linkowanie

Linkujemy zawsze do właściwego aspektu (TAK: [[kupić|kupił]], [[kupować|kupował]]; NIE: [[kupić|kupował]], [[kupować|kupił]]).

Rozróżniamy dwie sytuacje:

czasownik istnieje tylko jako zwrotny	czasownik istnieje też jako niezwrotny
tworzymy hasło na stronie z się w nazwie (modlić się)	tworzymy hasło na stronie bez się w nazwie (odnosić)
opisujemy czasownik	opisujemy w jednym haśle czasownik jako zwrotny i czasownik jako niezwrotny
Jako część mowy wpisujemy: ''czasownik zwrotny niedokonany '''odnosić się''''' ({{dk}} [[odnieść się]]) Wygląd w haśle: czasownik zwrotny niedokonany odnosić się (dk. odnieść się)
tworzymy przekierowanie z formy bez się modlić → modlić się	tworzymy przekierowanie z formy z się odnosić się → odnosić
w innych hasłach linkujemy tak, jak czasownik jest użyty TAK: [[odnosić|odnosił]] [[sukces]]y, [[odnosić się|odnosił się]] [[uprzejmie]], [[modlić się|modliła się]] NIE: [[odnosić|odnosił]] [[się]] [[uprzejmie]], [[modlić|modliła]] [[się]]

• Imiesłowów typu rymowany, karany, tnący nie opisujemy; wystarcza dla nich opis czasownika, z którego powstały.
• W wyjątkowych przypadkach, gdy imiesłów ma zdecydowanie różne znaczenie niż czasownik, można stworzyć osobne hasło. Przykładem może być budujący, uderzający.
• Dla przymiotników będących z pochodzenia imiesłowami czynnymi przeszłymi zakończonymi na -ły (np. osłupiały, pożółkły) lub imiesłowami biernymi teraźniejszymi zakończonymi na -my (np. znajomy, widomy) tworzy się odrębne hasła, ponieważ te kategorie imiesłowowe nie są już w języku polskim produktywne.

Hasła o przedrostkach i przyrostkach tworzymy z minusem w nazwie (dobrze: -logia, źle: logia, dobrze: roz-, źle: roz). Przykład w polskim haśle roz-.

Jeśli istnieje hasło o tej samej nazwie, ale bez kreski (minusa), to umieszczamy na górze strony szablon {{podobne}} kierujący do hasła bez kreski i odwrotnie.

• liczba: pojedyncza (TAK: miły, billig; NIE: mili, billige)
• rodzaj: męski/wspólny (TAK: miły, slem; NIE: miła, slemt)
• przypadek: mianownik (TAK: miły, gut; NIE: miłego, guten)
• stopień: równy (TAK: miły, nice; NIE: milszy, nicer)

• stopień: równy (TAK: bardzo; NIE: bardziej)

Jeśli to możliwe, omawiamy bardzo skrótowo i dajemy odnośnik do przymiotnika (zielono → zielony)

• liczba: pojedyncza (TAK: kot, hund; NIE: koty, hunde)
• przypadek: mianownik (TAK: kot, hund; NIE: kotom, hundes)
• przedimek/rodzajnik: zerowy (TAK: cat, hund; NIE: a cat, hunden)

• wyjątki od reguły:
  • słowa tworzące liczbę mnogą bardzo nieregularnie. W takim przypadku należy ograniczyć zawartość hasła do niezbędnego minimum (nie powtarzać tego, co jest w haśle podstawowym, i robić odnośnik do formy podstawowej; ludzie → człowiek; best → good, well)

(1) dla nazw geograficznych słownikowe są:

(1.1) dla języka polskiego:

(1.1.1) nazwy polskich miast i wsi, o ile w haśle znajdzie się coś istotnego z językoznawczego punktu widzenia

(1.1.2) nazwy polskich regionów i obiektów geograficznych (rzek, gór, jezior, wysp, półwyspów, zatok, itp.), o ile w haśle znajdzie się coś istotnego z językoznawczego punktu widzenia

(1.1.3) współczesne egzonimy potwierdzone przez KSNG (jako polskie)

(1.1.4) wielokrotnie w różnej literaturze występujące egzonimy historyczne (jako polskie) (ale bez współczesnych endonimów; np. Koldynga tak, ale Kolding już nie (co najwyżej jako duńska nazwa))

(1.1.5) wszystkie stolice państw (jako polskie lub terminy obce, jeśli zawierają niepolskie cechy, jak niepolska wymowa czy niepolskie znaki diakrytyczne), przy czym terminy obce wprowadzamy tylko wówczas, gdy w haśle znajdzie się coś istotnego z językoznawczego punktu widzenia

(1.1.6) ważne z ogólnoświatowego punktu widzenia regiony, o ile w haśle znajdzie się coś istotnego z językoznawczego punktu widzenia

(1.2) dla języków obcych:

(1.2.1) współczesne egzonimy występujące w danym języku i egzonimy historyczne wielokrotnie pojawiające się w literaturze

(1.2.2) krajowe nazwy miejsc ważnych dla kraju danego języka

(1.2.3) wszystkie pozostałe krajowe nazwy miast i wsi oraz nazwy innych regionów i obiektów geograficznych, o ile w haśle znajdzie się coś istotnego z językoznawczego punktu widzenia

(1.2.4) ważne z ogólnoświatowego punktu widzenia regiony, o ile w haśle znajdzie się coś istotnego z językoznawczego punktu widzenia

(2) dla imion i nazwisk:

(2.1) imiona opisujemy tylko w językach powszechnie używanych jako język ojczysty przez ludność, wśród której dane imię jest popularne

(2.2) przy imieniu musi być podane, czy jest męskie czy żeńskie (lub używane dla obu płci)

(2.3) nazwisk polskich nie opisujemy, nazwiska obce – patrz (3.1)

(3) dla innych nazw:

(3.1) obcojęzyczne nazwy własne pojawiające się w języku polskim (w książkach, Internecie, radiu, telewizji etc.), które albo przyjęły polskie cechy (wymowa, odmiana), albo ich nie przyjęły i są niepoprawnie odmieniane lub wymawiane; nie dodajemy trywialnych przypadków, takich jak Aappilattoq lub Aardlapalu

(3.2) wszystkie skrótowce są dopuszczalne, niezależnie od tego, czy ich rozwinięcia spełniają kryteria słownikowości dla nazw własnych; ich spełnienie lub nie decyduje natomiast o sposobie linkowania rozwinięcia (w całości lub słowo po słowie); rzadkie skrótowce powinny zawierać wiarygodne źródło

(3.3) nie opisujemy nazw polskich firm

(3.4) nazwy krajowych organizacji publicznych i ich części opisujemy tylko wówczas, kiedy są często używane i o ile w haśle znajdzie się coś istotnego z językoznawczego punktu widzenia

Tworzymy również hasła omawiające związki frazeologiczne (np: szklane domy, dwoić się i troić, kick the bucket). W takich hasłach linkujemy w nagłówku wszystkie słowa składowe, np:
== [[szklany|szklane]] [[dom]]y ({{język polski}}) ==.

W nagłówku takiego hasła nie umieszczamy elementów uzupełniających, które się zmieniają w konkretnych użyciach, a więc nie dodajemy np. zaimków nieokreślonych ktoś, coś, skądś itp. Informację tę należy podać w polu składnia (wypełniając je zgodnie z zasadami ogólnymi):

• TAK: wodzić za nos (NIE: wodzić kogoś za nos)
  • w polu składnia: wodzić za nos + {{B}}
• TAK: żyć na kocią łapę (NIE: żyć z kimś na kocią łapę)
  • w polu składnia: żyć na kocią łapę [[z]] + {{N}}

Zaimek nieokreślony umieszczany jest w nagłówku hasła tylko wówczas, gdy jest jego stałym, niezmiennym elementem:

• TAK: mieć gdzieś (NIE: mieć coś gdzieś, NIE: mieć)
  • w polu składnia: mieć gdzieś + {{B}}

W polu znaczenia część mowy ustalamy na podstawie sposobu, w jaki dana fraza może funkcjonować w zdaniu, a nie na podstawie jej części składowych. Na przykład częścią mowy w haśle na szczęście jest fraza przysłówkowa, gdyż zwrot na szczęście funkcjonuje w zdaniu jak przysłówek. Podobnie określamy część mowy dla innych fraz, np. fraza rzeczownikowa, rodzaj żeński, fraza czasownikowa dokonana, fraza przymiotnikowa itp. Jest to system zgodny z przyjętym w „Innym słowniku języka polskiego” (red. M. Bańko, PWN 2000) oraz w internetowym „Wielkim słowniku języka polskiego”.

W polu odmiana takich haseł należy napisać, jak omawiana fraza się odmienia, np. czy jest to związek zgody, związek przynależności, związek rządu; przy niektórych językach warto podać sposób tworzenia dopełniacza, etc.

• Wikisłownik:Zasady tworzenia haseł
• Wikisłownik:Szablony
• Wikisłownik:FAQ (pomoc)
• hasło lemma w Wikipedii (omówienie zagadnienia)