Tekst źródłowy strony Wikisłownik:Nazewnictwo

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony z następujących powodów:

Ta strona została zabezpieczona przed edytowaniem lub wykonywaniem innych akcji.
Twój adres IP znajduje się w zakresie adresów, który został zablokowany na wszystkich wiki Wikimedia Foundation. Blokada została nałożona przez ‪EPIC‬. Podany powód to Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
- Początek blokady: 09:48, 2 lip 2024
- Zakończenie blokady: 09:48, 2 lip 2025
Twój obecny adres IP to 206.189.44.186. Zablokowany zakres to 206.189.32.0/20. Prosimy o uwzględnienie wszystkich powyższych informacji we wszelkich zapytaniach. Jeśli uważasz, że zostałeś zablokowany przez pomyłkę, możesz znaleźć dodatkowe informacje i instrukcje w globalnej polityce No open proxies. Aby zakwestionować lub omówić blokadę, proszę wysłać prośbę o jej weryfikację na Meta-Wiki. Możesz również wysłać e-mail do kolejki VRT stewardów na adres stewards@wikimedia.org, podając wszystkie powyższe szczegóły.

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

__TOC__
{{strona skrót|WS:NAZ}}
Niniejsza strona zawiera wskazówki na temat wyboru formy podstawowej (tytułu/nazwy strony) hasła do omówienia.
== Ogólne ==
* hasło powinno zaczynać się '''małą literą''', z wyjątkiem [[#nazwy własne|nazw własnych]] i przypadków, kiedy wielkiej litery wymaga ortografia danego języka (np. język niemiecki). Przykładowo: ''[[Polska]]'' i ''[[polska]]'' to osobne hasła;
* z reguły tworzymy hasło tylko dla '''formy podstawowej''' wyrazu. Wyjątkami od tej reguły są np. formy słów o nieregularnej odmianie jak ''[[teeth#en|teeth]]'' czy ''[[went#en|went]]'', zazwyczaj dodawane automatycznie. Wszystkie informacje w takim haśle (jak etymologia, pokrewne itd.) powinny dotyczyć '''tylko''' tej formy, a nie formy podstawowej.

== czasowniki ==
* standardowo stosujemy bezokolicznik;
* w tytule pomijamy znaczniki bezokolicznika: czyli [[read]], [[lesen]], [[läsa]] (a nie {{źle|[[to read]], [[zu lesen]], [[att läsa]]}});
* w przypadku łaciny oraz języków ligi bałkańskiej, które nie posiadają odrębnej formy bezokolicznika, stosujemy konwencję przyjętą dla tych języków, tj. dla języka albańskiego, bułgarskiego, łacińskiego, starogreckiego i nowogreckiego stosujemy pierwszą osobę liczby pojedynczej, np. alb. ''[[shqiptoj]]'', bułg. ''[[правя]]'', łac. ''[[timeo]]'', gr. ''[[μαθαίνω]]'', natomiast dla języka macedońskiego – trzecią osobę liczby pojedynczej, np. ''[[мисли]]''. 

=== aspekt ===
O aspektach czytaj też w: [[WS:Zasady tworzenia haseł#Aspekt, zdrobnienia i zgrubienia, forma żeńska]].

'''[[w:Aspekt (językoznawstwo)|aspekt]]''' w językach słowiańskich:
#Czasowniki tworzące '''czyste pary aspektowe''' (jedyną różnicą między nimi jest różnica aspektu) opisujemy pod jedną z form, częściej używaną. Kryteria frekwencji to kolejno:
## korpus PWN, 
## słownik frekwencyjny
## inne źródła leksykograficzne uwzględniające to kryterium
## Google
#W haśle opisującym drugą z form w sekcji ''znaczenia'' odsyłamy do formy bardziej popularnej:
<pre>
== obrabowywać ({{język polski}}) ==
{{wymowa}} {{IPA3|ˌɔbrabɔˈvɨvaʨ̑}}, {{AS3|'''o'''brabov'''y'''vać}}, {{objaśnienie wymowy|AKCP}}
{{znaczenia}}
''czasownik przechodni niedokonany'' ({{dk}} [[obrabować]])
: (1.1) {{niedokonany od|obrabować}}
{{odmiana}}
: (1.1) obrabow|ywać, {{koniugacjaPL|VIIIa}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[rzezimieszek|Rzezimieszki]] [[codziennie]] [[obrabowywać|obrabowywali]] [[przejeżdżać|przejeżdżające]] [[kareta|karety]].''
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
: (1.1) [[okradać]], [[ograbiać]]
{{antonimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{tłumaczenia}}
: (1.1) {{zobtłum aspekt|obrabować}}
{{źródła}}
</pre>
:{{por|obrabowywać|obrabować}}
#<li value=3>Jeśli czasowniki z pary aspektowej '''różnią się''' jednym lub kilkoma znaczeniami, to uwzględniamy to (nawet jeśli dotyczy to krótszego hasła) podając, np. dla hasła ''[[napędzić]]'':
<pre>
{{znaczenia}}
''czasownik przechodni dokonany'' ({{ndk}} [[napędzać]])
: (1.1) {{dokonany od|napędzać}}
''czasownik przechodni dokonany'' ({{ndk}} ''brak'')
: (2.1) [[wyprodukować]] [[jakiś|jakąś]] [[ilość]] [[alkohol]]u, [[zwykle]] [[domowy]]m [[sposób|sposobem]]
</pre> 
:{{por|napędzać|napędzić}}
#<li value=4>Jeśli czasowniki '''nie tworzą czystej pary aspektowej''', tworzymy osobne hasła, a czasowniki umieszczamy w pokrewnych, np. dla czasownika ''[[walić]]'', który tworzy parę tylko z czasownikiem ''[[walnąć]]'':
<pre>
{{znaczenia}}
''czasownik przechodni niedokonany'' ({{dk}} [[walnąć]])
(...)
{{pokrewne}}
: {{czas}} [[zwalać]] {{ndk}}, [[zwalić]] {{dk}}, [[uwalać]] {{ndk}}, [[uwalić]] {{dk}}
</pre>
;linkowanie
Linkujemy zawsze do właściwego aspektu (TAK: <code><nowiki>[[kupić|kupił]]</nowiki></code>, <code><nowiki>[[kupować|kupował]]</nowiki></code>; NIE: <s><code><nowiki>[[kupić|kupował]]</nowiki></code>, <code><nowiki>[[kupować|kupił]]</nowiki></code></s>).

=== czasowniki zwrotne ===
Rozróżniamy dwie sytuacje:

{| class="wikitable"
! czasownik istnieje tylko jako zwrotny
! czasownik istnieje też jako niezwrotny
|-
| tworzymy hasło na stronie z ''się'' w nazwie<br>([[modlić się]])
| tworzymy hasło na stronie bez ''się'' w nazwie<br>([[odnosić]])
|-
| opisujemy czasownik
| opisujemy w jednym haśle czasownik jako zwrotny i czasownik jako niezwrotny
|-
|colspan=2|Jako część mowy wpisujemy:
<code><nowiki>''czasownik zwrotny niedokonany '''odnosić się''''' ({{dk}} [[odnieść się]])</nowiki></code>

Wygląd w haśle:

''czasownik zwrotny niedokonany '''odnosić się''''' ({{dk}} [[odnieść się]])
|-
| tworzymy przekierowanie z formy bez ''się''<br>[[modlić]] → [[modlić się]]
| tworzymy przekierowanie z formy z ''się''<br>[[odnosić się]] → [[odnosić]]
|-
|colspan=2| w innych hasłach linkujemy tak, jak czasownik jest użyty
* TAK: <code><nowiki>[[odnosić|odnosił]] [[sukces]]y</nowiki></code>, <code><nowiki>[[odnosić się|odnosił się]] [[uprzejmie]]</nowiki></code>, <code><nowiki>[[modlić się|modliła się]]</nowiki></code>
* NIE: <s><code><nowiki>[[odnosić|odnosił]] [[się]] [[uprzejmie]]</nowiki></code></s>, <s><code><nowiki>[[modlić|modliła]] [[się]]</nowiki></code></s>
|}

== imiesłowy ==
* Imiesłowów typu ''rymowany'', ''karany'', ''tnący'' nie opisujemy; wystarcza dla nich opis czasownika, z którego powstały.
* W wyjątkowych przypadkach, gdy imiesłów ma zdecydowanie różne znaczenie niż czasownik, można stworzyć osobne hasło. Przykładem może być ''[[budujący]]'', ''[[uderzający]]''.
* Dla przymiotników będących z pochodzenia imiesłowami czynnymi przeszłymi zakończonymi na ''-ły'' (np. ''[[osłupiały]]'', ''[[pożółkły]]'') lub imiesłowami biernymi teraźniejszymi zakończonymi na ''-my'' (np. ''[[znajomy]]'', ''[[widomy]]'') tworzy się odrębne hasła, ponieważ te kategorie imiesłowowe nie są już w języku polskim produktywne.

== przedrostki i przyrostki ==
Hasła o przedrostkach i przyrostkach tworzymy z minusem w nazwie (dobrze: ''-logia'', źle: <s>''logia''</s>, dobrze: ''roz-'', źle: <s>''roz''</s>). Przykład w polskim haśle ''[[roz-]]''.

Jeśli istnieje hasło o tej samej nazwie, ale bez kreski (minusa), to umieszczamy na górze strony szablon {{s|podobne}} kierujący do hasła bez kreski i odwrotnie.

== przymiotniki ==
* liczba: pojedyncza (TAK: [[miły]], [[billig]]; NIE: <s>mili, billige</s>)
* rodzaj: męski/wspólny (TAK: [[miły]], [[slem]]; NIE: <s>miła, slemt</s>)
* przypadek: mianownik (TAK: [[miły]], [[gut]]; NIE: <s>miłego, guten</s>)
* stopień: równy (TAK: [[miły]], [[nice]]; NIE: <s>milszy, nicer</s>)

== przysłówki ==
* stopień: równy (TAK: [[bardzo]]; NIE: <s>bardziej</s>)

Jeśli to możliwe, omawiamy bardzo skrótowo i dajemy odnośnik do przymiotnika (zielono → [[zielony]]) 

== rzeczowniki ==
* liczba: pojedyncza (TAK: [[kot]], [[hund]]; NIE: <s>koty, hunde</s>)
* przypadek: mianownik (TAK: [[kot]], [[hund]]; NIE: <s>kotom, hundes</s>)
* przedimek/rodzajnik: zerowy (TAK: [[cat]], [[hund]]; NIE: <s>a cat, hunden</s>)

* wyjątki od reguły:
** słowa tworzące liczbę mnogą bardzo nieregularnie. W takim przypadku należy ograniczyć zawartość hasła do niezbędnego minimum (nie powtarzać tego, co jest w haśle podstawowym, i robić odnośnik do formy podstawowej; [[ludzie]] → [[człowiek]]; [[best]] → [[good]], [[well]])

=== nazwy własne ===
(1) dla nazw geograficznych słownikowe są:
: (1.1) dla języka polskiego:
:: (1.1.1) nazwy polskich miast i wsi, o ile w haśle znajdzie się coś istotnego z językoznawczego punktu widzenia
:: (1.1.2) nazwy polskich regionów i obiektów geograficznych (rzek, gór, jezior, wysp, półwyspów, zatok, itp.), o ile w haśle znajdzie się coś istotnego z językoznawczego punktu widzenia
:: (1.1.3) współczesne [[egzonim]]y potwierdzone przez KSNG (jako polskie)
:: (1.1.4) wielokrotnie w różnej literaturze występujące egzonimy historyczne (jako polskie) (ale bez współczesnych [[endonim]]ów; np. ''Koldynga'' tak, ale ''Kolding'' już nie (co najwyżej jako duńska nazwa))
:: (1.1.5) wszystkie stolice państw (jako polskie lub terminy obce, jeśli zawierają niepolskie cechy, jak niepolska wymowa czy niepolskie znaki diakrytyczne), przy czym terminy obce wprowadzamy tylko wówczas, gdy w haśle znajdzie się coś istotnego z językoznawczego punktu widzenia
:: (1.1.6) ważne z ogólnoświatowego punktu widzenia regiony, o ile w haśle znajdzie się coś istotnego z językoznawczego punktu widzenia

: (1.2) dla języków obcych:
:: (1.2.1) współczesne egzonimy występujące w danym języku i egzonimy historyczne wielokrotnie pojawiające się w literaturze
:: (1.2.2) krajowe nazwy miejsc ważnych dla kraju danego języka
:: (1.2.3) wszystkie pozostałe krajowe nazwy miast i wsi oraz nazwy innych regionów i obiektów geograficznych, o ile w haśle znajdzie się coś istotnego z językoznawczego punktu widzenia
:: (1.2.4) ważne z ogólnoświatowego punktu widzenia regiony, o ile w haśle znajdzie się coś istotnego z językoznawczego punktu widzenia

(2) dla imion i nazwisk:
: (2.1) imiona opisujemy tylko w językach powszechnie używanych jako język ojczysty przez ludność, wśród której dane imię jest popularne
: (2.2) przy imieniu musi być podane, czy jest męskie czy żeńskie (lub używane dla obu płci)
: (2.3) nazwisk polskich nie opisujemy, nazwiska obce – patrz (3.1)

(3) dla innych nazw:
: (3.1) obcojęzyczne nazwy własne pojawiające się w języku polskim (w książkach, Internecie, radiu, telewizji etc.), które albo przyjęły polskie cechy (wymowa, odmiana), albo ich nie przyjęły i są niepoprawnie odmieniane lub wymawiane; '''nie dodajemy''' trywialnych przypadków, takich jak ''[[Aappilattoq]]'' lub ''[[Aardlapalu]]''
: (3.2) wszystkie skrótowce są dopuszczalne, niezależnie od tego, czy ich rozwinięcia spełniają kryteria słownikowości dla nazw własnych; ich spełnienie lub nie decyduje natomiast o sposobie linkowania rozwinięcia (w całości lub słowo po słowie); rzadkie skrótowce powinny zawierać wiarygodne źródło
: (3.3) nie opisujemy nazw polskich firm
: (3.4) nazwy krajowych organizacji publicznych i ich części opisujemy tylko wówczas, kiedy są często używane i o ile w haśle znajdzie się coś istotnego z językoznawczego punktu widzenia

== związki frazeologiczne ==
Tworzymy również hasła omawiające związki frazeologiczne (np: ''[[szklane domy]]'', ''[[dwoić się i troić]]'', ''[[kick the bucket]]''). W takich hasłach linkujemy w nagłówku wszystkie słowa składowe, np:<br/><nowiki>== [[szklany|szklane]] [[dom]]y ({{język polski}}) ==</nowiki>.

W nagłówku takiego hasła nie umieszczamy elementów uzupełniających, które się zmieniają w konkretnych użyciach, a więc nie dodajemy np. zaimków nieokreślonych ''ktoś'', ''coś'', ''skądś'' itp. Informację tę należy podać w polu '''składnia''' (wypełniając je zgodnie z [[:Wikis%C5%82ownik:Zasady_tworzenia_hase%C5%82#Pole_sk.C5.82adnia|zasadami ogólnymi]]):
* TAK: [[wodzić za nos]] (NIE: <s>wodzić kogoś za nos</s>)
** w polu '''składnia''': <nowiki>wodzić za nos + {{B}}</nowiki>
* TAK: [[żyć na kocią łapę]] (NIE: <s>żyć z kimś na kocią łapę</s>)
** w polu '''składnia''': <nowiki>żyć na kocią łapę [[z]] + {{N}}</nowiki>
Zaimek nieokreślony umieszczany jest w nagłówku hasła tylko wówczas, gdy jest jego stałym, niezmiennym elementem:
* TAK: [[mieć gdzieś]] (NIE: <s>mieć coś gdzieś</s>, NIE: <s>mieć</s>)
** w polu '''składnia''': <nowiki>mieć gdzieś + {{B}}</nowiki>

W polu '''znaczenia''' część mowy ustalamy '''na podstawie sposobu, w jaki dana fraza może funkcjonować w zdaniu''', a nie na podstawie jej części składowych. Na przykład częścią mowy w haśle ''[[na szczęście]]'' jest ''fraza przysłówkowa'', gdyż zwrot ''na szczęście'' funkcjonuje w zdaniu jak przysłówek. Podobnie określamy część mowy dla innych fraz, np. ''fraza rzeczownikowa, rodzaj żeński'', ''fraza czasownikowa dokonana'', ''fraza przymiotnikowa'' itp. Jest to system zgodny z przyjętym w „Innym słowniku języka polskiego” (red. M. Bańko, PWN 2000) oraz w internetowym [http://www.wsjp.pl/ „Wielkim słowniku języka polskiego”].

W polu '''odmiana''' takich haseł należy napisać, jak omawiana fraza się odmienia, np. czy jest to [[w:związek zgody|związek zgody]], [[w:związek przynależności|związek przynależności]], [[w:związek rządu|związek rządu]]; przy niektórych językach warto podać sposób tworzenia dopełniacza, etc.

== Zobacz też: ==
* [[Wikisłownik:Zasady tworzenia haseł]]
* [[Wikisłownik:Szablony]]
* [[Wikisłownik:FAQ]] (pomoc)
* hasło [[w:lemma|lemma]] w Wikipedii (omówienie zagadnienia)

[[Kategoria:Zasady i zalecenia Wikisłownika]]

Szablony użyte w tym artykule:

Szablon:dk (tekst źródłowy) (częściowo zabezpieczony)
Szablon:por (tekst źródłowy) (częściowo zabezpieczony)
Szablon:s (tekst źródłowy) (częściowo zabezpieczony)
Szablon:skrót (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Szablon:skrót/styles.css (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Szablon:skrót/szkielet (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Szablon:strona skrót (tekst źródłowy) (częściowo zabezpieczony)
Szablon:zoblistę/link (tekst źródłowy) (częściowo zabezpieczony)
Szablon:źle (edytuj)

Wróć do Wikisłownik:Nazewnictwo.

Źródło: „https://pl.wiktionary.org/wiki/Wikisłownik:Nazewnictwo”