Elbląg (gmina wiejska)

Elbląg
	gmina wiejska
	; Budynek urzędu gminy, ul. Browarna 85
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
TERC	2804012
Siedziba	Elbląg
Wójt	Zygmunt Tucholski (od 2018)
Powierzchnia	192,06 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 7448
• gęstość	38,8 os./km²
Nr kierunkowy	55
Tablice rejestracyjne	NEB
	Adres urzędu:ul. Browarna 85; 82-300 Elbląg
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	24
Liczba miejscowości	37
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Elbląg
	Położenie na mapie Polski Elbląg
	54°09′N 19°24′E/54,158333 19,402778
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Elbląg – gmina wiejska w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie elbląskim.

W skład gminy wchodzą 24 sołectwa: Adamowo, Cieplice, Czechowo, Dłużyna, Drużno, Gronowo Górne, Janowo, Kazimierzowo, Kępa Rybacka, Kępiny Wielkie, Komorowo Żuławskie, Myślęcin, Nowakowo, Nowina, Nowe Batorowo, Nowotki, Pilona, Przezmark, Raczki Elbląskie, Sierpin, Tropy Elbląskie, Weklice, Węzina, Władysławowo^[2].

Siedziba gminy to Elbląg, który jest obecnie największym miastem z siedzibą gminy wiejskiej w Polsce.

Według danych Instytutu Geodezji i Kartografii, na jej terenie znajduje się najniżej położony punkt w Polsce. Występuje jako część wsi Raczki Elbląskie, której wysokość wynosi 1,8 m p.p.m.^[4]

Według danych z 30 czerwca 2004^[5] gminę zamieszkiwało 6501 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2019 roku^[6] gminę zamieszkiwało 7563 osób.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[7] gmina Elbląg ma obszar 192,06 km², w tym:

użytki rolne: 65%
użytki leśne: 9%

Gmina stanowi 13,43% powierzchni powiatu.

Hydrologia

Gmina leży na Żuławach Wiślanych w dorzeczu rzeki Elbląg, która ma rozgałęziony układ hydrograficzny. Na terenie gminy znajdują się rzeki: Elbląg, Kanał Jagielloński, Kanał Elbląski, Nogat, dolny odcinek Wąskiej, Elszka, Burzanka, Kowalewka, Cieplicówka, Fiszewka i Dąbrówka. Północną granicę gminy wyznacza linia brzegowa Zalewu Wiślanego, zaś północno-zachodnią Nogat. W obrębie gminy znajduje się Jezioro Druzno, które jest bardzo cennym obszarem w skali kraju o wysokiej bioróżnorodności^[8].

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[5]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	6501	100	3203	49,3	3298	50,7
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	33,8		16,7		17,2

Piramida wieku mieszkańców gminy Elbląg w 2014 roku^[1].

Pozostałe miejscowości

Samodzielne osiedla

Adamowo-Osiedle, Batorowo, Bielnik Drugi, Bielnik Pierwszy, Helenowo, Janów, Kazimierzowo, Lisów, Nowa Pilona, Nowy Dwór, Przezmark-Osiedle.

Miejscowości bez statusu sołectwa

Bogaczewo, Chlewki, Dolna Kępa, Druzieńska Karczma, Jagodno, Józefowo, Karczowizna, Klepa, Nowakowo Trzecie, Nowe Pole, Pasieki, Rybaki, Ujście.

Ochrona przyrody

W 2002 roku ze względu na bogactwo roślinne i bioróżnorodność jezioro Druzno zostało uznane międzynarodową formą ochrony i wpisane na listę ramsarską^[9]

Parki Krajobrazowe

Na terenie gminy zlokalizowana jest część Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej^[10].

Rezerwaty przyrody

Na obszarze gminy znajdują się następujące rezerwaty przyrody^[11]:

Rezerwat przyrody Jezioro Drużno (częściowo)
Rezerwat przyrody Ujście Nogatu
Rezerwat przyrody Zatoka Elbląska (częściowo).

Pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się następujące pomniki przyrody^[12]:

Nr	Lokalizacja	Nazwa	Obwód przy powołaniu [cm]	Nr ew.	Rok powołania	Zdjęcie
1.	Janów, droga polna przy o ogrodzeniu dawnego PPGO Gronowo Górne	4 dęby szypułkowe	od 400 do 450	36/88-38/88	1988
2.	Janów, park dworski	2 brzozy brodawkowate 3 buki zwyczajne choina kanadyjska dąb szypułkowy 3 graby pospolite 4 jesiony wyniosłe	220 i 260 280-320 270 310 200-350 260-460	46/88-47/88 34/88, 43/88, 40/88 33/88 45/88 41/88, 42/8, 44/88 32/88, 39/88, 48/88, 49/88	1988
3.	leśnictwo Jagodno oddz. 268o	dąb szypułkowy	445	103/92	1992
4.	leśnictwo Jagodno oddz. 282i	3 dęby szypułkowe	358-497	66/92-68/92	1992
5.	leśnictwo Jagodno oddz. 291c	3 dęby szypułkowe wierzba	327-558 558	81/92-83/92 91/92	1992
6.	leśnictwo Jagodno oddz. 291d	3 buki zwyczajne 15 dębów szypułkowych	315-327 310-532	84/92, 100/92, 102/92 85/92-90/92, 92/92-99/92, 101/92	1992
7.	leśnictwo Jagodno oddz. 292d	dąb szypułkowy	415	69/92	1992
8.	leśnictwo Jagodno oddz. 292g	3 buki zwyczajne	320-370	70/92-72/92	1992
9.	leśnictwo Jagodno oddz. 296a	6 dębów szypułkowych	338-730	78/92-80/92	1992
10.	leśnictwo Jagodno oddz. 296h	2 buki zwyczajne 3 dęby szypułkowe	320 i 340 370-540	73/92-77/92	1992
11.	leśnictwo Jagodno oddz. 280 i 282	aleja 94 kasztanowców zwyczajnych	100-275	22/94	1994
12.	leśnictwo Jagodno oddz. 282d	dąb szypułkowy	438	251/96	1996
13.	Tropy Elbląskie cmentarz mennonicki	jesion wyniosły	320	252/96	1996
14.	Węzina 21	grab pospolity	410	253/96	1996
15.	Węzina 23	jesion wyniosły	85	254/96	1996
16.	Bogaczewo przy drodze do Weklic	kasztanowiec zwyczajny	330	1005	2001
17.	Janów park dworski	wielopienny skrzydłorzech kaukaski	128-300	1006	2001
18.	leśnictwo Zalesie oddz. 411i	4 dęby szypułkowe	290-485	1007-1010	2001
19.	leśnictwo Zalesie oddz. 411k	wielopienna lipa drobnolistna	91-146 razem 464	1011	2001
20.	leśnictwo Zalesie oddz. 411r nad Kowalewką	4-pienna lipa drobnolistna	200/200/200/130 razem 550	1012	2001

Obszary NATURA 2000

W poszczególnych częściach gminy zlokalizowane są obszary Natura 2000^[13]:

południowa Jezioro Drużno (PLH280028) SOO
południowa Jezioro Drużno (PLB280013) OSO
północna Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana (PLH280007) SOO
północna Zalew Wiślany (PLB280010) OSO.

Obszary Chronionego Krajobrazu

Na terenie gminy częściowo znajdują się^[10]:

Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Drużno południowa część gminy
Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Nogat północno-zachodnia część gminy.

Sąsiednie gminy

Elbląg (miasto), Gronowo Elbląskie, Markusy, Milejewo, Nowy Dwór Gdański, Pasłęk, Rychliki, Tolkmicko

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Elbląg w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ ^a ^b BIP gminy, sołectwa
↑ ^a ^b Urząd Statystyczny w Olsztynie
↑ MichałM. Falandysz MichałM. i inni, Ochrona środowiska 2012, HalinaH. Sztrantowicz, BartoszB. Pac, Dariusz Bochenek, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Departament Badań Regionalnych i Środowiska, 2012, s. 78, ISSN 0867-3217 (pol. • ang.).
↑ ^a ^b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Program Ochrony Środowiska dla Gminy Elbląg na lata 2006 - 2011, s. 12-13, 28-33. [dostęp 2013-02-06].
↑ The List of Wetlands of International Importance - 30 January 2013, s. 33. [dostęp 2014-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 września 2014)].
↑ ^a ^b Program Ochrony Środowiska dla Gminy Elbląg na lata 2006 - 2011, s. 15. [dostęp 2013-02-06].
↑ Program Ochrony Środowiska dla Gminy Elbląg na lata 2006 - 2011, s. 60. [dostęp 2013-02-06].
↑ Wykaz pomników przyrody w województwie warmińsko-mazurskim, RDOŚ Olsztyn, styczeń 2010. [dostęp 2015-01-17].
↑ Geoserwis GDOŚ. [dostęp 2013-02-06].

[populacja2016-1] Gmina Elbląg w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[soł-2] BIP gminy, sołectwa

[us-3] Urząd Statystyczny w Olsztynie

[4] MichałM. Falandysz MichałM. i inni, Ochrona środowiska 2012, HalinaH. Sztrantowicz, BartoszB. Pac, Dariusz Bochenek, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Departament Badań Regionalnych i Środowiska, 2012, s. 78, ISSN 0867-3217 (pol. • ang.).

[autonazwa2-5] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[6] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[autonazwa1-7] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[po1-8] Program Ochrony Środowiska dla Gminy Elbląg na lata 2006 - 2011, s. 12-13, 28-33. [dostęp 2013-02-06].

[9] The List of Wetlands of International Importance - 30 January 2013, s. 33. [dostęp 2014-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 września 2014)].

[po2-10] Program Ochrony Środowiska dla Gminy Elbląg na lata 2006 - 2011, s. 15. [dostęp 2013-02-06].

[po3-11] Program Ochrony Środowiska dla Gminy Elbląg na lata 2006 - 2011, s. 60. [dostęp 2013-02-06].

[12] Wykaz pomników przyrody w województwie warmińsko-mazurskim, RDOŚ Olsztyn, styczeń 2010. [dostęp 2015-01-17].

[13] Geoserwis GDOŚ. [dostęp 2013-02-06].

[1]

Wsie	Adamowo Adamowo-Osiedle Batorowo Bogaczewo Cieplice Czechowo Dłużyna Drużno Gronowo Górne Jagodno Janowo Kazimierzowo Kępa Rybacka Kępiny Wielkie Komorowo Żuławskie Myślęcin Nowakowo Nowe Batorowo Nowina Nowotki Pasieki Pilona Przezmark Raczki Elbląskie Sierpin Tropy Elbląskie Weklice Węzina Władysławowo
Osady	Bielnik Drugi Bielnik Pierwszy Helenowo Janów Lisów Nowa Pilona Nowy Dwór Przezmark-Osiedle
Przysiółek	Nowe Pole
Części wsi	Klepa Nowakowo Trzecie
Przysiółek wsi	Karczowizna
Pozostałe miejscowości	Chlewki Dolna Kępa Druzieńska Karczma Józefowo Rybaki Ujście

Miasta	Młynary Pasłęk Tolkmicko
Gminy miejsko-wiejskie	Młynary Pasłęk Tolkmicko
Gminy wiejskie	Elbląg Godkowo Gronowo Elbląskie Markusy Milejewo Rychliki

Przynależność wojewódzka	woj. gdańskie (1946–75)
Miasta	Elbląg (do 1948 →) Tolkmicko
Osiedla (1954–72)	Krynica Morska (1959–72)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Bierutowo (Pomorska Wieś) (do 1954) Elbląg (od 1973) Gronowo (Elbląskie) (← od 1949) Jegłownik (do 1954) Komorowo Żuławskie (od 1973) Łęcze (do 1954) Markusy (od 1973) Milejewo Nowakowo (do 1954) Tolkmicko Zwierzno (← od 1949) Żurawiec (← od 1949)
Gromady (1954–72)	Bogaczewo (1954–57) Gronowo (1954–72) Jegłownik (1954–72) Kazimierzowo (1954–59) Komorowo Żuławskie (1958–72) Krynica Morska (1958) Łęcze (ok. 1960–72) Łysica (1954–58) Markusy (1954–72) Milejewo (1954–72) Nowakowo (1954–72) Pogrodzie (1954–72) Pomorska Wieś (1954–71) Próchnik (1954–60) Przezmark (1954–57) Suchacz (1954–60) Zwierzno (1954–71) Żurawiec (1954–71)