Przejdź do zawartości

Tramwaje w Kostrzynie nad Odrą

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tramwaje w Kostrzynie nad Odrą
tramwaj
Ilustracja
Brama Berlińska w Kostrzynie – pozostałości dawnej mijanki
Państwo

 III Rzesza

Lokalizacja

Küstrin

Operator

Städtische Straßenbahn Küstrin

Lata funkcjonowania

1913–1923
1925–1945

Infrastruktura
Schemat sieci
Schemat sieci tramwajowej[1]
Rozstaw szyn

1000 mm

Brama Berlińska (przed rewitalizacją)
Pozostałości mocowania sieci trakcyjnej w Bramie Berlińskiej

Tramwaje w Kostrzynie nad Odrą – system komunikacji tramwajowej istniejący w Kostrzynie nad Odrą w latach 1903–1945.

Tramwaje konne

[edytuj | edytuj kod]

Duże odległości między dzielnicami skłoniły władze miasta do uruchomienia połączenia tramwajowego. W tamtych czasach Kostrzyn nad Odrą (Küstrin) nie posiadał jeszcze sieci elektrycznej, więc decyzja padła na tramwaj konny o szerokości toru 1000 mm. Wagony zostały odkupione od miasta Poczdam i dostosowane do kostrzyńskich torów. Z powodu wysokich kosztów i wąskich uliczek, wybudowano jednotorową trasę z trzema mijankami. Do oficjalnego otwarcia doszło 10 marca 1903. Linie tramwajowe prowadziły z dworca kolejowego Stare Miasto, przez Rynek, Gwiazdę (dzisiaj rondo) gdzie rozchodziły się w trzech kierunkach: koszar przy ul. Gorzowskiej, Lasu Miejskiego i dworca kolejowego Nowe Miasto. W 1913 miasto zostało zelektryfikowane, więc powstały plany uruchomienia tramwaju elektrycznego i przedłużenia linii tramwajowej. Jednak z powodu braku pieniędzy do realizacji nie doszło. Po zakończeniu I wojny światowej nastały czasy wielkiego kryzysu gospodarczego, wzrosła inflacja oraz rosły koszty utrzymania, co spowodowało, że w 1923 roku kursowanie tramwaju postanowiono zawiesić, a wagony sprzedano.

Tramwaje elektryczne

[edytuj | edytuj kod]

W 1924 miasto przeznaczyło pieniądze na elektryfikację tramwajów. Słupy trakcyjne zaczęto stawiać wzdłuż już istniejących torów tramwaju konnego. Prąd popłynął 30 kwietnia 1925, a oficjalne otwarcie nastąpiło 16 maja 1925 przed zajezdnią, która znajdowała się koło wieży ciśnień (dziś teren ulicy Osiedlowej koło wieży ciśnień). Miasto zakupiło cztery tramwaje od firmy Christoph & Unmack w Niska. Następnie w wyniku wzrostu przewozów dokupiło jeszcze dwa wagony. W 1928 dokupiono też dwie przyczepy, które były podobne wyglądem do wagonów silnikowych. Nie były one jednak często używane, dopiero po roku 1934 można było je częściej zobaczyć na ulicach miasta. W 1941 zostały przewiezione do Łodzi[2], gdzie stacjonowały w zajezdni Chocianowice. Przetrwały wojnę i jeździły po Łodzi do lat pięćdziesiątych. Ostatni tramwaj (używany) firmy Waggon – fabrik Rastatt został zakupiony w 1943 od miasta Celle.

W 1933 postanowiono przedłużyć linię do Kietz, ale że większa część pieniędzy musiałaby być przeznaczona na nowe tramwaje, rada miasta postanowiła tymczasowo przedłużyć trasę tylko do mostu na kanale Odry. Z powodu dalszego braku pieniędzy, trasy nigdy nie przedłużono do Kietz i zamknięto ją w 1937, jednocześnie tworząc przystanek końcowy przy szkole średniej. Następnego dnia została otwarta linia autobusowa, pomiędzy Kietz a Rynkiem. 30 stycznia 1945 tramwaje zwieziono do zajezdni z powodu nadchodzącego frontu. Po wojnie ocalał tylko jeden tramwaj numer 5, który później został przewieziony do Gorzowa Wielkopolskiego. Jeździł tam w latach 1947–1955 prawdopodobnie pod numerem 2. Taki sam los spotkał tory tramwajowe – ostatnie tory prawdopodobnie zniknęły na początku lat 70. XX wieku a słupy trakcyjne w 1999 podczas remontu mostu na Warcie. Zachowało się jedynie kilka rozet służących do mocowania lin nośnych sieci trakcyjnej – na murach dworca kolejowego, Wieży Ciśnień i Bramy Berlińskiej. W 2007 podczas wykopów i układania podziemnej sieci kanalizacyjnej na Starym Mieście zdjęto oryginalne fragmenty bruku z ulicy łączącej Rynek z Bramą Berlińską, tym samym usuwając ostatni istniejący zarys toru tramwajowego.

Niedawno narodził się pomysł pozyskania tramwaju, najchętniej oryginalnego, który mógłby uzupełnić obraz rewitalizowanego obecnie Starego Miasta i znajdującej się tam Bramy Berlińskiej, przez którą przejeżdżały tramwaje łącząc oba brzegi miasta.

Linie tramwajowe w 1925

  • Dworzec Stare Miasto – Detlefsenstrasse – Berlińska – Rynek – Sikorskiego – Rondo Unii Europejskiej (Gwiazda) – Sikorskiego – Piastowska (powrót) – Niepodległości, Dworcowa – Dworzec Gł
  • Rondo Unii Europejskiej (Gwiazda) – Sikorskiego – Sportowa – Las Miejski (koło dawnego Stadionu Miejskiego)
  • Urząd Finansowy – Gorzowska – Rondo Unii Europejskiej (Gwiazda)

Linie tramwajowe w 1934 roku

Po wydłużeniu linii tramwajowej do Mostu na kanale Odry zamknięto odcinek do Dworca Strare Miasto

  • Most na kanale Odry – Detlefsenstrasse – Berlińska – Rynek – Sikorskiego – Rondo Unii Europejskiej (Gwiazda) – Sikorskiego – Piastowska (powrót) – Niepodległości, Dworcowa – Dworzec Gł
  • Rondo Unii Europejskiej (Gwiazda) – Sikorskiego – Sportowa – Las Miejski (koło dawnego Stadionu Miejskiego)
  • Urząd Finansowy – Gorzowska – Rondo Unii Europejskiej (Gwiazda) – Sikorskiego – Rynek – Berlińska – Detlefsenstrasse – Most na kanale Odry
    • Linia tramwajowa w niedzielę
  • Most na kanale Odry – Detlefsenstrasse – Berlińska – Rynek – Sikorskiego – Rondo Unii Europejskiej (Gwiazda) – Niepodległości – Dworcowa – Dworzec Gł – Piastowska – Sikorskiego – Sportowa – Las Miejski (koło dawnego Stadionu Miejskiego)

Linie tramwajowe w 1937 roku

Po skróceniu linii tramwajowej, otworzono linię autobusową Rynek – Kietz

  • Szkoła Średnia – – Berlińska – Rynek – Sikorskiego – Rondo Unii Europejskiej (Gwiazda) – Sikorskiego – Piastowska (powrót) – Niepodległości, Dworcowa – Dworzec Gł
  • Rondo Unii Europejskiej (Gwiazda) – Sikorskiego – Sportowa – Las Miejski (koło dawnego Stadionu Miejskiego)
  • Urząd Finansowy – Gorzowska – Rondo Unii Europejskiej (Gwiazda) – Sikorskiego – Rynek – Berlińska – Szkoła Średnia
    • Linia tramwajowa w niedzielę
  • Szkoła Średnia – Berlińska – Rynek – Sikorskiego – Rondo Unii Europejskiej (Gwiazda) – Niepodległości – Dworcowa – Dworzec Gł – Piastowska – Sikorskiego – Sportowa – Las Miejski (koło dawnego Stadionu Miejskiego)

Przystanki tramwajowe

[edytuj | edytuj kod]
Przystanki dzisiejsze miejsca
Alte Frankfurterstr. przy Alte Frankfurterstr. otwarty 1933 r., zamieniony 1 grudnia 1937 r. na przystanek autobusowy
Artilleriestrasse przy Artillerestrsse otwarty 1933 r., zamieniony 1 grudnia 1937 r. na przystanek autobusowy
Bahnhof Altstadt obok Bahnhof Altstadt (Dworca Starego Miasta) zawieszony w grudniu 1933 r.
Bahnhof Neustadt obok Dworca Kolejowego i Dworca PKS
Bahnhofstrasse przy ul. Dworcowej
Boelkestrasse przy ul. Sportowej koło dawnego Hortexu wcześniej nosił nazwę Emailliewerk
Emailliewerk przy ul. Sportowej koło dawnego Hortexu wyłączony w czerwcu 1930 r. Przywrócony pod nazwą Boelkestrasse 1935 r.
Finanzamt obok 3 Maja
Friedenskirche -
Mittelschule koło mostu Odrzańskiego, granica
Oderbrücke na moście odrzańskim zamieniony 1 grudnia 1937 r. na przystanek autobusowy
Odervorflutbrücke przy Odrze w Küstrin-Kietz otwarty 1933 r., zamieniony 1 grudnia 1937 r. na przystanek autobusowy
Rennplatz przy ul. Berlińskiej obok Plac Ćwiczeń wyłączony pomiędzy 1940-1944 r.
Marktplatz Rynek Stare Miasto
Moltkeplatz niedaleko Park Lwa
Neumarkt koło Placu Wojska Polskiego
Rackelmannstrasse przy ul. Sikorsiego koło Kopernika
Schützenstrasse za Piastem koło kina Warty tylko w weekendy oraz podczas wyjazdów i zjazdów do zajezdni
Schwimmanstalt - tylko w sezony letnie
Sportplatz -
Stadtwald Między rondem Woodstock a Osiedlem Leśnym
Stern Rondo Unii Europejskiej
Stülpnagelkaserne dzisiejsza ul. Sportowa (os. Leśne – dawne koszary Stulpnagla) wyłączony w 1944 r.
Wallstrasse - przeniesiony w 1932 r.koło Hoher Kavallier(dzisiaj koło hotelu Bastion)
Weinbergstrasse przy ul. Gorzowskiej obok ul. Żeglarskiej

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Błędne zaznaczono dworce kolejowe – nr 1 to Stare Miasto, nr 2 to Nowe Miasto.
  2. Łódzkie Tramwaje i Autobusy.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]