Puryzm (malarstwo)

Puryzm – kierunek w malarstwie współczesnym powstały z kubizmu syntetycznego, nawiązujący również do neoplastycyzmu i konstruktywizmu.

Charakterystyka

Rozwijał się w latach 1916–1925, powołany przez Ozenfanta i Le Corbusiera w reakcji na postrzeganą degenerację kubizmu w zwykłą sztukę dekoracyjną^[1]^[2]. Puryzm wystrzegał się emocji i ekspresji, odrzucał czynnik fantazji i eksperymentu, opowiadał się za przemysłowym „duchem epoki”, sprowadzając wszystko do surowej, ascetycznej syntezy kształtu i barw^[1]^[2]^[3]. Jako wzór przyjęto techniczną precyzję maszyny^[1]^[2]^[4].

Tezy te zostały ogłoszone przez Ozenfanta i Le Corbusiera w manifeście Après le Cubisme (1918), a następnie rozwinięte w piśmie „Espirit Nouveau” (1920–1925) i książce La Peinture Moderne (1925)^[1]^[2]^[5].

Typową tematyką była martwa natura – chłodna, czysta i bezosobowo wykończona. Stosowano kompozycję złożoną z płaskich, płynnie zrytmizowanych form geometrycznych w pastelowej kolorystyce. Była to sztuka o rygorystycznej dyscyplinie formalnej, w dużym stopniu związana z nowoczesną architekturą^[2]^[4].

Puryzm nie miał istotnego znaczenia w malarstwie francuskim. Wywarł jednak wpływ na architektoniczne teorie konstruktywizmu i nauki Bauhausu^[1]^[2]^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e StefanS. Kozakiewicz StefanS. (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. IV, Warszawa: PWN, 1996, s. 338, ISBN 83-01-12365-6 (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f IanI. Chilvers IanI., JohnJ. Glaves-Smith JohnJ., Dictionary of Modern and Contemporary Art, wyd. 2, Oxford University Press, 2009, s. 1588–1589, ISBN 978-0-19-923965-8 (ang.).
↑ LotharL. Altmann LotharL. (red.), Leksykon malarstwa i grafiki, Warszawa: Arkady, 2012, s. 460–461, ISBN 978-83-213-4729-5 (pol.).
↑ ^a ^b Purism, [w:] MichaelM. Clarke MichaelM., Concise Oxford Dictionary of Art Terms, Oxford University Press, 2010, DOI: 10.1093/acref/9780199569922.001.0001, ISBN 978-0-19-172714-6 [dostęp 2021-06-30] (ang.).
↑ ^a ^b Purism, [w:] James StevensJ.S. Curl James StevensJ.S., SusanS. Wilson SusanS., Oxford Dictionary of Architecture, wyd. 3, Oxford University Press, 2021, DOI: 10.1093/acref/9780191918742.001.0001, ISBN 978-0-19-191874-2 [dostęp 2021-03-30] (ang.).

[Kozakiewicz-1] StefanS. Kozakiewicz StefanS. (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. IV, Warszawa: PWN, 1996, s. 338, ISBN 83-01-12365-6 (pol.).

[DMCA-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f IanI. Chilvers IanI., JohnJ. Glaves-Smith JohnJ., Dictionary of Modern and Contemporary Art, wyd. 2, Oxford University Press, 2009, s. 1588–1589, ISBN 978-0-19-923965-8 (ang.).

[Altmann-3] LotharL. Altmann LotharL. (red.), Leksykon malarstwa i grafiki, Warszawa: Arkady, 2012, s. 460–461, ISBN 978-83-213-4729-5 (pol.).

[CODAT-4] Purism, [w:] MichaelM. Clarke MichaelM., Concise Oxford Dictionary of Art Terms, Oxford University Press, 2010, DOI: 10.1093/acref/9780199569922.001.0001, ISBN 978-0-19-172714-6 [dostęp 2021-06-30] (ang.).

[ODAr-5] Purism, [w:] James StevensJ.S. Curl James StevensJ.S., SusanS. Wilson SusanS., Oxford Dictionary of Architecture, wyd. 3, Oxford University Press, 2021, DOI: 10.1093/acref/9780191918742.001.0001, ISBN 978-0-19-191874-2 [dostęp 2021-03-30] (ang.).

[1]