Pigwowiec

Pigwowiec
	; Pigwowiec japoński
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	pigwowiec
	Nazwa systematyczna
	Chaenomeles Lindl.; Trans. Linn. Soc. London 13: 96, 97. 23 Mai-21 Jun 1821
	Typ nomenklatoryczny
	Chaenomeles japonica (Thunb.) Lindl. ex Spach
Synonimy
	Choenomeles Lindl.; Pseudochaenomeles Carrière;
	Choenomeles Lindl.; Pseudochaenomeles Carrière;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pigwowiec (Chaenomeles Lindl.) – rodzaj roślin z rodziny różowatych. Obejmuje cztery gatunki^[4]. Wszystkie występują we wschodniej Azji – w Chinach, na Półwyspie Koreańskim i w Japonii. Jako introdukowane obecne są w Azji Środkowej, znacznej części Europy, w Ameryce Północnej i Nowej Zelandii^[4]. W naturze rosną w lasach, na terenach skalistych, często przy strumieniach^[5].

Rośliny te uprawiane są jako ozdobne, głównie dla obficie rozwijających się wiosną kwiatów^[5]. W Japonii rodzaj ten często uprawiany jest w formie bonsai^[6]. Długo utrzymujące się na pędach owoce wykorzystywane są do wyrobu przetworów. Pigwowiec japoński w Chinach wykorzystywany jest do aromatyzowania pomieszczeń^[6]. W uprawie znajdują się różne gatunki i mieszańce między nimi. W Polsce najczęściej uprawiany jest pigwowiec chiński, pośredni, rzadziej japoński i najrzadziej – wrażliwy na mrozy – pigwowiec katajski. W uprawie znajdują się bardzo liczne odmiany, często mieszańcowego pochodzenia^[7].

Morfologia

Pokrój: Krzewy zwykle do 2–3 m, rzadko Ch. cathayensis wyrasta w formie niewielkiego drzewa do 6 m wysokości^[8]. Pędy bywają cierniste, nagie lub krótko owłosione, zróżnicowane są na długo- i krótkopędy^[7].
Liście: Sezonowe lub zimozielone, skrętoległe, pojedyncze i krótkoogonkowe^[8]. Wsparte są przylistkami nerkowatego kształtu, dużymi zwłaszcza na młodych pędach^[7]. Blaszka piłkowana lub karbowana. Ma kształt okrągławy u Ch. japonica do lancetowatego u C. cathayensis^[7].
Kwiaty: Wyrastają na krótkopędach na starszych pędach skupione po kilka w pęczkach. Kwiaty są krótkoszypułkowe^[7]. Działek kielicha jest 5 i nie są one trwałe^[8]. Płatków korony jest 5, są one białe do czerwonych, duże – cały kwiat osiąga 3–5 cm średnicy^[7]. Pręcików jest 20 lub więcej, zebranych w dwóch okółkach. Zalążnia jest złożona z 5 owocolistków, w każdym z licznymi zalążkami rozwijającymi się w dwóch rzędach. Szyjek słupka jest tyle ile owocolistków, są zrośnięte u nasady^[8].
Owoce: Jabłkowate (miąższ tworzy mięśniejące dno kwiatowe), są jajowate do kulistych, osiągają 3–5 cm średnicy, u C. cathayensis nawet do 7 cm^[8]^[7]. Są bardzo twarde i silnie pachnące, barwy zielonkawej lub żółtej, czasem z rumieńcem. W 5 komorach zawierają bardzo liczne, brązowe nasiona^[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Pyreae, podrodziny Spiraeoideae (dawniej Pomoideae) z rodziny różowatych Rosaceae, rzędu różowców Rosales w obrębie kladu różowych obejmującego część roślin okrytonasiennych^[9]^[2]. Gatunki tu zaliczane dawniej włączane były do rodzaju pigwa Cydonia^[5].

Wykaz gatunków^[4]^[10]

Chaenomeles cathayensis (Hemsl.) C.K.Schneid. – pigwowiec katajski
Chaenomeles japonica (Thunb.) Lindl. ex Spach – pigwowiec japoński
Chaenomeles lagenaria (Loisel.) Koidz. – pigwowiec chiński, p. okazały
Chaenomeles ×superba (Frafm) Rehder.) – pigwowiec pośredni
Chaenomeles thibetica T.T.Yu

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-25] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-23].
↑ ^a ^b ^c ^d Chaenomeles Lindl.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-12-20].
↑ ^a ^b ^c Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 250. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 185, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste C. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 104-106. ISBN 83-01-11074-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Gu Cuizhi, Stephen A. Spongberg: Chaenomeles. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-12-21].
↑ D.D. Potter D.D. i inni, Phylogeny and classification of Rosaceae, „Plant Systematics and Evolution”, 266, 2007, s. 5–43, DOI: 10.1007/s00606-007-0539-9 .
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-25] (ang.).

[A-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-23].

[powo-4] Chaenomeles Lindl.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-12-20].

[philips-5] Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 250. ISBN 0-333-73003-8.

[mabb-6] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 185, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[seneta-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste C. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 104-106. ISBN 83-01-11074-0.

[china-8] Gu Cuizhi, Stephen A. Spongberg: Chaenomeles. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-12-21].

[9] D.D. Potter D.D. i inni, Phylogeny and classification of Rosaceae, „Plant Systematics and Evolution”, 266, 2007, s. 5–43, DOI: 10.1007/s00606-007-0539-9 .

[checklist2002-10] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[1]