Kusacz rdzawoskrzydły

Kusacz rdzawoskrzydły
	Rhynchotus rufescens
	(Temminck, 1815)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki paleognatyczne
Rząd	kusacze
Rodzina	kusacze
Rodzaj	Rhynchotus
Gatunek	kusacz rdzawoskrzydły
Synonimy
	Tinamus rufescens Temminck, 1815;
	Tinamus rufescens Temminck, 1815;
Podgatunki
	R. rufescens rufescens (Temminck, 1815); R. rufescens catingae Reiser, 1905; R. rufescens pallescens Kothe, 1907;
	R. rufescens rufescens (Temminck, 1815); R. rufescens catingae Reiser, 1905; R. rufescens pallescens Kothe, 1907;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kusacz rdzawoskrzydły^[4] (Rhynchotus rufescens) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kusaczy (Tinamidae), zamieszkujący Amerykę Południową. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Podgatunki i zasięg występowania

Wyróżnia się trzy podgatunki o następującym obszarze występowania:^[5]^[6]

Rhynchotus rufescens rufescens (Temminck, 1815) – południowo-wschodnie Peru, Boliwia, wschodni Paragwaj, południowo-wschodnia Brazylia oraz północno-wschodnia Argentyna
Rhynchotus rufescens catingae Reiser, 1905 – środkowa i północno-wschodnia Brazylia
Rhynchotus rufescens pallescens Kothe, 1907 – północna i środkowa Argentyna

Dawniej za podgatunek kusacza rdzwoskrzydłego był także uznawany kusacz plamkoszyi (R. maculicollis)^[2], klasyfikowany obecnie jako odrębny gatunek^[4]^[6].

Morfologia

Rozmiary

Długość ciała: 38–42 cm^[7]

Masa ciała

Samce ważą 700–920 g, a samice 580–1040 g^[8].

Ekologia i zachowanie

Środowisko

Kusacz rdzawoskrzydły preferuje łąki, pastwiska, sawanny oraz tereny porośnięte krzewami^[9]^[3]. Spotykany do wysokości 2500 m n.p.m.^[3]

Rozród

Sezon lęgowy trwa od września do marca^[10]. Gniazdo znajduje się na ziemi^[11], ma formę dołka skrytego pod wysoką trawą. Gniazdo budowane jest przez samca, który również broni tego miejsca^[12]. Na jedną samicę przypada od dwóch do czterech samców (jest to tzw. poliandria)^[10].

Jaja mają jeden, wyrazisty kolor, który ich nie kamufluje. Kolor ten to zazwyczaj różowy, czerwony, odcienie niebieskiego, odcienie zielonego oraz odcienie fioletowego^[11]^[12]. Kamuflaż nie jest konieczny – większość drapieżników polujących na jaja tego kusacza nie rozróżnia kolorów^[13]. W zniesieniu 3–5 jaj^[7], a w całym sezonie lęgowym w sumie około 25^[10]. Wysiadywanie trwa od 19 do 21 dni^[7], a zajmuje się nim wyłącznie samiec^[10]^[11].

Pożywienie

Przedstawiciele R. rufescens latem żywią się głównie dużymi insektami. Zimą jedzą przeważnie pokarmy roślinne^[12].

Lot

Lot tych ptaków jest krótkotrwały i dość niezdarny. Kusacze rdzawoskrzydłe po kilku takich próbach szybko się męczą^[12].

Głos

Głos kusaczy rdzawoskrzydłych jest bardzo donośny. Składa się z melodyjnych gwizdów^[12].

Status i zagrożenia

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kusacza rdzawoskrzydłego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Gatunek ten ma duży zasięg występowania – około 8,7 mln km²^[3]. Dokładny rozmiar populacji nie został stwierdzony, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy. Zagrożeniem dla tego gatunku są polowania i wypalanie pamp. Sprzyja mu jednak wycinanie lasów równikowych^[3]^[14].

Ze względu na smaczne mięso i wszystkożerność tego gatunku prowadzone są badania nad jego udomowieniem i wykorzystaniem jako drób^[10].

Przypisy

↑ Rhynchotus rufescens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Red-winged Tinamou (Rhynchotus rufescens). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-12)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Rhynchotus rufescens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-04-23] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Tinamidae Gray, 1840 (1831) - kusacze (wersja: 2021-04-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-23].
↑ D. Lepage: Rhynchotus rufescens (kusacz rdzawoskrzydły). [w:] Avibase - Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2021-10-10].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ratites: Ostriches to tinamous. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-24]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Red-winged Tinamou (Rhynchotus rufescens). Planet of Birds, 2011. [dostęp 2021-04-23]. (ang.).
↑ Cabot, J., D. A. Christie, F. Jutglar, C. J. Sharpe, and E. F. J. Garcia: Red-winged Tinamou (Rhynchotus rufescens), version 1.0. Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors), 2020. [dostęp 2021-04-24]. (ang.).
↑ Red-winged Tinamou. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, 2021. [dostęp 2021-04-23]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Cromberg VU; Stein MS; Boleli IC; Tonhati H; Queiroz SA. Reproductive and behavioral aspects of red-winged tinamous (Rhynchotus rufescens) in groups with different sex ratios. „Rev. Bras. Cienc. Avic.”. 9 (3), 2007. DOI: 10.1590/S1516-635X2007000300004. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Sam E. Weeks. The behavior of the red-winged tinamou, Rhynchotus rufescens. „Zoologica : scientific contributions of the New York Zoological Society”. 58 (1), s. 37, 1973. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e red-winged tinamou, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-04-23] (ang.).
↑ Sam E. Weeks. The behavior of the red-winged tinamou, Rhynchotus rufescens. „Zoologica : scientific contributions of the New York Zoological Society”. 58 (1), s. 14, 1973. (ang.).
↑ Species factsheet: Rhynchotus rufescens. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-04-23]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Rhynchotus rufescens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Red-winged Tinamou (Rhynchotus rufescens). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-12)]. (ang.).

[iucn-3] Rhynchotus rufescens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-04-23] (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Tinamidae Gray, 1840 (1831) - kusacze (wersja: 2021-04-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-23].

[avibase-5] D. Lepage: Rhynchotus rufescens (kusacz rdzawoskrzydły). [w:] Avibase - Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2021-10-10].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ratites: Ostriches to tinamous. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-24]. (ang.).

[planetofbirds-7] Red-winged Tinamou (Rhynchotus rufescens). Planet of Birds, 2011. [dostęp 2021-04-23]. (ang.).

[botw-8] Cabot, J., D. A. Christie, F. Jutglar, C. J. Sharpe, and E. F. J. Garcia: Red-winged Tinamou (Rhynchotus rufescens), version 1.0. Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors), 2020. [dostęp 2021-04-24]. (ang.).

[ebird-9] Red-winged Tinamou. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, 2021. [dostęp 2021-04-23]. (ang.).

[cromberg-10] Cromberg VU; Stein MS; Boleli IC; Tonhati H; Queiroz SA. Reproductive and behavioral aspects of red-winged tinamous (Rhynchotus rufescens) in groups with different sex ratios. „Rev. Bras. Cienc. Avic.”. 9 (3), 2007. DOI: 10.1590/S1516-635X2007000300004. (ang.).

[nzsnest-11] Sam E. Weeks. The behavior of the red-winged tinamou, Rhynchotus rufescens. „Zoologica : scientific contributions of the New York Zoological Society”. 58 (1), s. 37, 1973. (ang.).

[britannica-12] red-winged tinamou, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-04-23] (ang.).

[nzsegg-13] Sam E. Weeks. The behavior of the red-winged tinamou, Rhynchotus rufescens. „Zoologica : scientific contributions of the New York Zoological Society”. 58 (1), s. 14, 1973. (ang.).

[birdlife-14] Species factsheet: Rhynchotus rufescens. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-04-23]. (ang.).

[1]