José Carreras
José Carreras (2010) | |
Imię i nazwisko |
Josep Maria Carreras-Coll |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
5 grudnia 1946 |
Pochodzenie | |
Typ głosu | |
Gatunki | |
Zawód | |
Powiązania | |
Zespoły | |
Trzej Tenorzy | |
Odznaczenia | |
José Carreras, właśc. Josep Maria Carreras-Coll (ur. 5 grudnia 1946 w Barcelonie)[1] – hiszpański śpiewak (tenor liryczny).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 5 grudnia 1946[2]. Jest najmłodszym synem Jose Carrerasa-Solera, katalońskiego nauczyciela języka francuskiego i policjanta, oraz Antonii Coll-Saigi (1914–1965), która prowadziła zakład fryzjerski[3]. Ma dwoje starszego rodzeństwa: brata Alberto (ur. 1937) i siostrę Marię Antonię (ur. 1942)[4]. W latach 1951–1952 przez 11 miesięcy mieszkał z rodziną w José León Suarez niedaleko Buenos Aires[5]. Ma również przyrodniego brata, Jordiego[6].
Po obejrzeniu filmu Wielki Caruso, w wieku sześciu lat, zafascynował się śpiewaniem[7][8]. Jako dziecko imitował śpiew i sposób poruszania się śpiewaków operowych[9]. W dzieciństwie uczył się gry na fortepianie[10] i trenował koszykówkę[8]. Po obejrzeniu przedstawienia operowego Aida w Teatro del Liceo w Barcelonie postanowił zostać śpiewakiem operowym[8]. Kiedy miał osiem lat, zaśpiewał katalońską kolędę i partię „La donna è mobile” z Rigoletta Verdiego podczas koncertu charytatywnego Radia National d’España[11]. Po udziale w konkursie otrzymał propozycję występu w operze Manuela de Falli Kukiełki mistrza Piotra w Gran Teatre del Liceu w Barcelonie, w której zadebiutował w styczniu 1958 rolą chłopca z teatru marionetek[12][13]. Następnie wystąpił w operach: Amunt Manuela Altisenta i Cyganeria Giacoma Pucciniego[14]. Przez trzy lata uczył się śpiewu operowego u Francisca Puiga, następnie jego mentorem został Juan Ruax[15]. Studiował chemię na Uniwersytecie Barcelońskim, jednak w 1968 przerwał edukację na rzecz kariery muzycznej[16]. W trakcie studiów dorabiał, pracując jako kierowca w rodzinnej firmie produkującej kosmetyki[17].
W styczniu 1970 zadebiutował jako profesjonalny śpiewak operowy rolą Flavio w Normie Vincenzo Belliniego w Gran Teatre del Liceu w Barcelonie[18]. Po udanym debiucie został dostrzeżony przez Montserrat Caballé, która zaangażowała go do głównej roli męskiej – Gennaro – w operze Lukrecja Norgia Gaetana Donizettiego[19][20]. Również w 1970 wystąpił jako Ismael, główny bohater opery Nabucco Giuseppe Verdiego[21]. W październiku 1971 zwyciężył w finale Festiwalu Verdiego w Parmie, a w następnym roku zaśpiewał gościnnie podczas uroczystości otwarcia kolejnej edycji festiwalu[22]. Dzięki zwycięstwu na festiwalu podpisał kontrakt w operze w Parmie, w której zadebiutował jako Rudolf w Cyganerii Giacomo Pucciniego[23]. Do 1973 wystąpił w operach: Maria Stuarda, Lombardczycy, Łucja z Lammermooru, Don Carlos, Madame Butterfly, Mefistofeles, Adriana Lecouvreur, Napój miłosny, Tosca i Catarina Cornaro[24]. W latach 70. śpiewał m.in. na scenach Royal Festival Hall w Londynie i New York City Opera, w 1974 zadebiutował z występami w Operze Wiedeńskiej, Royal Opera House w Londynie, Teatrze Narodowym w Monachium i Metropolitan Opera w Nowym Jorku, a w lutym 1975 po raz pierwszy zaśpiewał w operze La Scala w Mediolanie, występując jako Ryszard w Balu maskowym Verdiego[25]. W 1976 rozpoczął współpracę z Herbertem von Karajanem, który zaangażował go m.in. do partii tenorowej w Messa da Requiem oraz do roli Radamesa w Aidzie i Don Joségo w Carmen na Festiwalach Wielkanocnych w Salzburgu, a także do roli Rudolfa w Cyganerii w Operze Wiedeńskiej[26]. W 1985 nagrał telewizyjny program świąteczny w Oberndorfie.
W 1982 wytwórnia Paramount wyprodukowała wideokasetę z zapisem Cyganerii z Carrerasem[27]. W 1983 wziął udział w nagraniu opery Turandot zrealizowanym przez MGM[27]. W 1984 wziął udział w nagraniu albumu Leonarda Bernsteina pt. West Side Story (Highlights) oraz wyprodukował wideokasety z operami: Lombardczycy i Requiem[28]. W latach 1985–1986 wydał osiem nowych albumów muzycznych, zadebiutował w operze Pajace i zagrał serię koncertów[29]. W 1987 nagrał albumy studyjne ze śpiewaczkami operowymi: Montserrat Caballé (Montserrat Cabellé et José Carreras a Paris), Évą Marton (Andrea Chénier), Kiri Te Kanawą (Manon Lescaut) i Jessye Norman[30].
W lipcu 1987, w przerwie prac nad filmem Cyganeria w Paryżu, u Carrerasa zdiagnozowano ostrą białaczkę limfoblastyczną[31][32]. Mimo złych rokowań (dawano mu 10% szansy na przeżycie), leczenie w szpitalu klinicznym w Barcelonie i w szpitalu Fred Hutchinson Cancer Research Center w Seattle (chemioterapia, radioterapia i autogeniczne przeszczepienie szpiku kostnego) okazało się skuteczne[33].
21 lipca 1988 powrócił na scenę, dając występ podczas uroczystości związanych z 100-leciem Wystawy Światowej w Barcelonie[34]. W tym samym roku wydał wideokasetę pt. José Carreras presénta la Grande Notte a Verona zawierającą zapis jego koncertu z 8 sierpnia 1988 w Weronie, na którym gościnnie wystąpili m.in. Plácido Domingo, Montserrat Caballé, Samuel Ramey, Éva Marton i Ileana Cotrubaș[29]. Dał również kameralny koncert w Watykanie, po którym uczestniczył w prywatnej audiencji u papieża Jana Pawła II[35].
W 1989 wystąpił w tytułowej roli w przedstawieniu Cristobal Colon wystawionym w Teatro del Liceo w Barcelona z okazji 500. rocznicę okrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba[36]. W tym samym roku został członkiem francuskiej Akademii Sztuki i Literatury[37]. W 1990 wystąpił z Luciano Pavarottim i Plácido Domingo na balu dobroczynnym w Rzymie, po czym zapoczątkował z nimi projekt koncertowy Trzej Tenorzy[38]. Również w 1990 wydał wideokasetę pt. José Carreras: Profile of a Man, w której udokumentował spotkania ze swoimi wielbicielami[29]. W tym samym roku został powołany na honorowego członka Królewskiej Akademii Muzycznej[37]. W 1992 premierę miał film dokumentalny José Carreras: A Life Story o życiu i karierze artysty[29]. Carreras był dyrektorem artystycznym Letnich Igrzysk Olimpijskich rozgrywanych w Barcelonie w 1992[37]. W lutym 1996 zagrał, transmitowany do Europy, koncert w Teatro Amazonas w Manaus[37]. W tym samym roku odbył trasę koncertową po Stanach Zjednoczonych, podczas której wystąpił m.in. w Carnegie Hall w Nowym Jorku i Kennedy Center od Performing Arts w Waszyngtonie[39]. W 1997 nagrał utwór „Hope for Us” w duecie z Edytą Górniak.
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]W 1971 ożenił się z Mercedes Perez[40], z którą ma syna Alberto (ur. 1976) i córkę Julię (ur. 1981)[41]. Rozwiódł się z żoną w 1992 z powodu romansu ze stewardesą Jutte Jaeger, z którą pozostawał w nieformalnym związku w latach 1987–1993[42].
Po zachorowaniu na białaczkę w 1987 pogłębił swoją wiarę w Boga[43][44]. W lipcu 1988 założył Międzynarodową Fundację José Carrerasa Przeciwko Białaczce (ang. José Carreras International Foundation Against Leukemia), której celem jest zbieranie funduszy na wspieranie badań nad białaczką i na jej leczenie[45]. W uznaniu za wkład w walkę z białaczką uzyskał w 1990 tytuł doktora honoris causa Wydziału Medycznego Uniwersytetu Barcelońskiego[37].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ José Carreras Biography – allmusic.com
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 58.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 57–58, 61, 73.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 12, 20, 27, 55, 58.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 57–60.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 55.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 63.
- ↑ a b c Lewis 1998 ↓, s. 99.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 63–65.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 66.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 68–69.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 69–70.
- ↑ Lewis 1998 ↓, s. 100.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 70–71.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 72, 77–78.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 76, 810.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 76.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 82–83.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 83.
- ↑ Lewis 1998 ↓, s. 97.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 84.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 84–86.
- ↑ Lewis 1998 ↓, s. 102–103.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 88.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 88–92.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 93-105.
- ↑ a b Lewis 1998 ↓, s. 112.
- ↑ Lewis 1998 ↓, s. 112–113.
- ↑ a b c d Lewis 1998 ↓, s. 113.
- ↑ Lewis 1998 ↓, s. 102.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 17–19.
- ↑ Lewis 1998 ↓, s. 114–115.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 22–45.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 5–6, 13, 51–55.
- ↑ Lewis 1998 ↓, s. 127.
- ↑ Lewis 1998 ↓, s. 126.
- ↑ a b c d e Lewis 1998 ↓, s. 128.
- ↑ Lewis 1998 ↓, s. 17, 143–145.
- ↑ Lewis 1998 ↓, s. 132–133.
- ↑ Lewis 1998 ↓, s. 136.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 9–11.
- ↑ Lewis 1998 ↓, s. 14, 114, 136–137.
- ↑ Carreras 1991 ↓, s. 6.
- ↑ Lewis 1998 ↓, s. 118.
- ↑ Lewis 1998 ↓, s. 121.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- José Carreras: Śpiewać całą duszą. Graphmedia Inter AG, 1991. ISBN 3-906342-26-3.
- Marcia Lewis: Prywatne życie trzech tenorów. Bożenna Stokłosa (tłum.). Wydawnictwo Świat Książki, 1998. ISBN 83-7129-582-0.
- ISNI: 0000000081692432
- VIAF: 98521764, 87039476
- LCCN: n81026537
- GND: 118859560
- NDL: 00464286
- LIBRIS: nl037cs612cl00k
- BnF: 13892197s
- SUDOC: 073276979
- SBN: RAVV090568
- NLA: 36528523
- NKC: jn20000601138
- BNE: XX1096382
- NTA: 070738262
- BIBSYS: 90563631
- CiNii: DA04087849
- PLWABN: 9810538091205606
- NUKAT: n95206758
- J9U: 987007306163105171
- CANTIC: a10059611
- LNB: 000035980
- NSK: 000264949
- CONOR: 11625571
- BLBNB: 000521811
- KRNLK: KAC2020K0037
- LIH: LNB:f2v;=Bu
- Hiszpańscy śpiewacy operowi
- Hiszpańscy tenorzy
- Kawalerowie Legii Honorowej
- Hiszpanie odznaczeni Orderem Sztuki i Literatury
- Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Włoskiej
- Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec
- Odznaczeni Bawarskim Orderem Zasługi
- Odznaczeni Odznaką Honorową za Zasługi dla Republiki Austrii
- Laureaci Nagrody Grammy
- Honorowi Członkowie Królewskiej Akademii Muzycznej w Londynie
- Doktorzy honoris causa
- Urodzeni w 1946
- Komandorzy Orderu Sztuki i Literatury
- Ludzie urodzeni w Barcelonie