Jan Pelc

Jan Pelc (ur. 15 kwietnia 1957 w Podbořanach w Czechach) – czeski pisarz. Jego najbardziej znaną powieścią jest ...a bude hůř (...będzie gorzej), opisująca czeską kontrkulturę w Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej w latach komunizmu.

Po ukończeniu szkoły, gdzie nauczył się zawodu ślusarza, Pelc pracował kilka lat w elektrowni. Z czeskim undergroundem zetknął się już jako nastolatek, jeżdżąc na zakazane w Czechosłowacji koncerty grup rockowych, m.in. The Plastic People of the Universe; wcześnie poznał także życie "marginesu". Na przełomie lat 70. i 80. współredagował wychodzące w Pradze drugoobiegowe czasopismo "Vokno: časopis pro druhou i jinou kulturu"^[1]. W 1981 roku wyemigrował na Zachód, uciekając z wycieczki do Jugosławii. Pomiędzy rokiem 1980 a 1989 mieszkał we Francji, pracując m.in. w redakcji emigracyjnego czasopisma, kwartalnika "Svědectví". Obecnie mieszka w Pradze.

Opublikowana w 1985 roku w Kolonii debiutancka powieść ...a bude hůř wywołała dyskusję wśród czeskiej emigracji oraz w kręgach czechosłowackiej opozycji; padały zarzuty o brak patriotyzmu i pornografię. W roku 1985 Pelc zajął drugie miejsce w plebiscycie Radia Wolna Europa na najpopularniejszego czeskiego pisarza.

W Polsce powieść ta została wydana po raz pierwszy jeszcze w drugim obiegu, nakładem Solidarności Polsko-Czechosłowackiej w 1989 roku. Przekładu dokonał Jan Stachowski. To wydanie zawierało dwie części powieści Pelca: Děti rodičů (Dzieci rodziców) i Děti ráje (Dzieci raju). Wznowienie ...będzie gorzej nastąpiło w roku 1993, nakładem wydawnictwa Pomorze (ISBN 83-7003-497-7), w tym samym tłumaczeniu, jednak była to tylko pierwsza część powieści. Pierwsze pełne wydanie powieści, uzupełnione o trzecią część Děti cest (Dzieci dróg) w przekładzie Stachowskiego, ukazało się nakładem Wydawnictwa Czarne w 2014 roku.

W roku 2007 ...a bude hůř doczekała się ekranizacji kinowej. Film wyreżyserował w czarno-białej estetyce i klimacie kina offowego Petr Nikolaev.

• ...a bude hůř: román o třech dílech. Zawiera: Děti rodičů. Děti ráje. Děti cest (1985) (...będzie gorzej, 1998)
• Bez ohňu je underground (1992)
• ...a to mi nemůžete udělat (1993)
• Basket flora (1995)
• ...a golpotoni táhnou (1999)
• ...a výstupy do údolí (2001)
• Šmírák (2002)
• ...a vyberte si (2004)
• Basket flora I, – Šéf přichází (2004)
• Basket flora II, – Démon zločinu kandiduje

• notka na okładce ...będzie gorzej, wyd. Pomorze, Bydgoszcz 1993, ISBN 83-7003-497-7
• Tomasz Maćkowiak, Plastikowy pamiętnik, "Polityka" nr 34, 25.08.2007

• ...a bude hur - film w bazie IMDb (ang.)
• strona internetowa Jana Pelca. mata.cz. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-13)]. (czeski)