Przejdź do zawartości

Grupa permutacji

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Grupa permutacjigrupa wszystkich permutacji ustalonego zbioru skończonego z działaniem składania pełniącym rolę działania grupowego (i tożsamością jako elementem neutralnym; element odwrotny dany jest jako permutacja odwrotna). Rząd (tj. liczba elementów) grupy permutacji zbioru -elementowego wynosi (zob. silnia).

Grupy permutacji były punktem wyjścia teorii grup: zaczęto je badać w związku z poszukiwaniem ogólnych rozwiązań równań algebraicznych. Grupy symetryczne o więcej niż dwóch elementach nie są przemienne (abelowe), a o więcej niż czterech elementach nie są rozwiązalne: zgodnie z teorią Galois jest to powód, dla którego równania algebraiczne stopnia większego niż cztery nie mają rozwiązań ogólnych (tzw. twierdzenie Abela-Ruffiniego).

Ogólnie każdą grupę można rozumieć jako grupę permutacji elementów zbioru, na którym została określona (tzw. twierdzenie Cayleya): w związku z tym wszystkie wyniki dotyczące grup permutacji dotyczą również dowolnych grup skończonych[a].

Nazewnictwo i oznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Grupy permutacji bywają nazywane również grupami symetrycznymi, choć termin ten należy raczej traktować ogólnie; niektóry autorzy[1] „grupami permutacji” nazywają podgrupy właściwe grupy symetrycznej (tu: wszystkich permutacji danego zbioru). Niekiedy używa się również nazwy grupa bijekcji (funkcji wzajemnie jednoznacznych), jednak zwykle nazwa ta odnosi się do grup przekształceń dowolnych zbiorów (w tym nieskończonych).

Zwykle[2][3][4] grupy permutacji zbioru -elementowego oznacza się symbolem grupy bijekcji zbioru oznaczane są często[2] choć stosuje się też inne oznaczenia, np. [5], dla grup bijekcji, czy [5] dla grupy permutacji.

Przykłady

[edytuj | edytuj kod]

Jeśli jest zbiorem pustym, to istnieje jedno trywialne uporządkowanie tego zbioru: (permutacja pusta). Gdy jest zbiorem jednoelementowym, to grupa permutacji znowu zawiera wyłącznie tylko permutację trywialną Jeżeli jest zbiorem dwuelementowym, to istnieją tylko dwie permutacje tego zbioru: (tożsamość) oraz (transpozycja).

  1. Dotyczy to również ogólnie grup symetrycznych/bijekcji (zob. Nazewnictwo i oznaczenia): wtedy wnioski ich dotyczące rozszerzają się na dowolne grupy (również nieskończone).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Kurosch A.G.: Gruppentheorie. Berlin: Akademie Verlag, 1953, s. 59–62.
  2. a b Bolesław Gleichgewicht: Algebra. Podręcznik dla kierunków nauczycielskich studiów matematycznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983, wydanie III, s. 35–37. ISBN 83-01-03903-5.
  3. Serge Lang: Algebra, tłum. Ryszard Bittner, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973, s. 70.
  4. Jerzy Browkin, Teoria ciał, Biblioteka Matematyczna, tom 49, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978, s. 37 i kolejne.
  5. a b Komorowski Jacek: Od liczb zespolonych do tensorów, spinorów, algebr Liego i kwadryk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978, s. 2–3.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]