Bróg

	Informacje w projektach siostrzanych
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Definicje słownikowe w Wikisłowniku

Bróg – ruchomy dach przesuwany na (najczęściej^[1]) czterech wkopanych w ziemię słupkach (zwanych brożynami), osłaniający składowane pod nim siano, słomę lub zboże przed opadami atmosferycznymi^[2].

Konstrukcja

Bróg składa się z czterech słupów lub mocnych żerdzi, wbitych w ziemię tworzących plan kwadratu lub prostokąta. W słupach znajdują się otwory, w których umieszczone są kołki. Na kołkach opiera się rama dachu, dodatkowo przywiązywano ją drutem lub sznurkiem^[3]. Dach opuszczano lub podnoszono zmieniając położenie kołków, w zależności od wysokości składowanego pod nim siana lub słomy. W brogach najczęściej stosowano dach namiotowy czterospadowy, (stąd nazwa dach brogowy), rzadziej dwuspadowy^[2].

Brogi dwuczęściowe

Czasem bróg spełniał dwie funkcje – część dolna, obudowana deskami, służyła jako miejsce dla zwierząt (najczęściej chlew), wozownia lub magazyn, w części górnej, mającej formę zadaszenia na słupach, magazynowano słomę lub siano^[3].

Zastosowanie

Bróg służył do przechowywania plonów, głównie zboża. Ręczne młócenie zboża odbywało się w przeszłości przez cały rok, ponieważ było niezmiernie pracochłonne. Zżęte zboże (powiązane w snopki) było przechowywane w stertach i, w miarę potrzeb, młócone.

Brogi charakterystyczne były dla biedniejszych gospodarstw (zastępowały stodołę). Spotykane też były w gospodarstwach bogatszych, gdzie trzeba było gromadzić paszę dla dużej liczby zwierząt^[3].

Heraldyka

Wizerunek brogu został umieszczony w jednym z najstarszych polskich herbów szlacheckich - Leszczycu. Bróg znajduje się również w herbach kilku miast.

Herb Leszczyc z wizerunkiem brogu
Herb Niedobczyc
Gmina Kołbiel
Gmina Cekcyn

Zobacz też

stóg – słomy, siana
sterta – słomy do młócenia.

Przypisy

↑ KazimierzK. Moszyński KazimierzK., O sposobach badania kultury materialnej Prasłowian, WitoldW. Dynowski (red.), Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1962 .
↑ ^a ^b Czerwiński, Tomasz, 1950-, Budownictwo ludowe w Polsce, Warszawa: Sport i Turystyka - Muza SA, 2006, s. 98-100, ISBN 83-7495-043-9, OCLC 123486934 [dostęp 2020-09-29] .
↑ ^a ^b ^c Wydawnictwo NaukoweW.N. PWN Wydawnictwo NaukoweW.N., Etnografia : materialna kultura ludowa Polski na tle porównawczym, wyd. I, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2019, s. 121, ISBN 978-83-01-20711-3, OCLC 1121438665 [dostęp 2020-09-29] .

Bibliografia

Zygmunt Gloger - Encyklopedia staropolska, PW "Wiedza Powszechna", Warszawa 1985, ISBN 83-214-0411-1
Krzysztof Kwaśniewski - Brogi jako element zagrody chłopskiej w Polsce, „Etnografia Polska”, r. 9, 1965, s. 103-121.

[moszyński-1] KazimierzK. Moszyński KazimierzK., O sposobach badania kultury materialnej Prasłowian, WitoldW. Dynowski (red.), Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1962 .

[:0-2] Czerwiński, Tomasz, 1950-, Budownictwo ludowe w Polsce, Warszawa: Sport i Turystyka - Muza SA, 2006, s. 98-100, ISBN 83-7495-043-9, OCLC 123486934 [dostęp 2020-09-29] .

[:1-3] Wydawnictwo NaukoweW.N. PWN Wydawnictwo NaukoweW.N., Etnografia : materialna kultura ludowa Polski na tle porównawczym, wyd. I, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2019, s. 121, ISBN 978-83-01-20711-3, OCLC 1121438665 [dostęp 2020-09-29] .

[1]