Dacelo

	Dacelo
	Leach, 1815
	; Przedstawiciel rodzaju – kukabura łuskowana (D. tyro)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	kraskowe
Nadrodzina	Alcedinoidea
Rodzina	zimorodkowate
Podrodzina	łowce
Rodzaj	Dacelo
	Typ nomenklatoryczny
	Alcedo gigantea Latham, 1790 (= Alcedo novaeguineae Hermann, 1783)
Synonimy
	Paralcyon Gloger, 1827; Agreutes Billberg, 1828; Dacello Billberg, 1828; Choucalcyon Lesson, 1830; Nycticeyx Gloger, 1841; Monachalcyon Reichenbach, 1851; Sauromarptis Cabanis & F. Heine Sr., 1860; Clytoceyx Sharpe, 1880; Capricia Iredale, 1956;
	Paralcyon Gloger, 1827; Agreutes Billberg, 1828; Dacello Billberg, 1828; Choucalcyon Lesson, 1830; Nycticeyx Gloger, 1841; Monachalcyon Reichenbach, 1851; Sauromarptis Cabanis & F. Heine Sr., 1860; Clytoceyx Sharpe, 1880; Capricia Iredale, 1956;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dacelo – rodzaj ptaków z podrodziny łowców (Halcyoninae) w rodzinie zimorodkowatych (Alcedinidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na kontynencie australijskim, Nowej Gwinei i sąsiednich wyspach^[11].

Morfologia

Długość ciała 28–42 cm; masa ciała samic 138–465 g, samców 110–450 g^[11].

Systematyka

Etymologia

Dacelo (Dacello): anagram nazwy rodzaju Alcedo Linnaeus, 1758 (zimorodek)^[12].
Paralcyon: gr. παρα para „blisko, pochodny”; rodzaj Alcyone Swainson, 1837 (zimorodek)^[12]. Nowa nazwa dla Dacelo Leach, 1815.
Agreutes: gr. αγρευτης agreutēs „łowca”, od αγρεω agreō „chwytać”^[12]. Nowa nazwa dla Dacelo Leach, 1815.
Choucalcyon: fr. Choucas „kawka”, od średniowiecznofr. Choucquas „kawka”, od oksyt. Caucala „wrona”; łac. alcyon, alcyonis „zimorodek”, od gr. αλκυων alkuōn, αλκυονος alkuonos „zimorodek”^[12]. Gatunek typowy: Alcedo novaeguineae Hermann, 1783.
Nycticeyx: gr. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; rodzaj Ceyx Lacépède, 1799 (zimorodek)^[12]. Nowa nazwa dla Dacelo Leach, 1815.
Monachalcyon: późnołac. monachus „mnich” (tj. zakapturzony), od gr. μοναχος monakhos „mnich”, od μονος monos „samotny”, od μοναχοω monakhoō „robić pojedynczo”^[12]. Gatunek typowy: Dacelo gaudichaud Quoy & Gaimard, 1824 (= Dacelo gaudichaud Gaimard, 1823).
Sauromarptis: gr. σαυρος sauros „jaszczurka”; μαρπτις marptis „chwytacz”, od μαρπτω marptō „chwytać”^[12]. Gatunek typowy: Dacelo gaudichaud Quoy & Gaimard, 1824 (= Dacelo gaudichaud Gaimard, 1823).
Clytoceyx: gr. κλυτος klutos „wspaniały, szlachetny”, od κλεω kleō „świętować”; rodzaj Ceyx Lacépède, 1799 (zimorodek)^[12]. Gatunek typowy: Clytoceyx rex Sharpe, 1880.
Capricia: fr. caprice „kaprys, fantazyjny, podnieta”^[12]. Gatunek typowy: Dacelo tyro G.R. Gray, 1858.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[13]:

Dacelo tyro G.R. Gray, 1858 – kukabura łuskowana
Dacelo rex (Sharpe, 1880) – kukabura szuflodzioba
Dacelo gaudichaud Gaimard, 1823 – kukabura rdzawobrzucha
Dacelo novaeguineae (Hermann, 1783) – kukabura chichotliwa
Dacelo leachii Vigors & Horsfield, 1827 – kukabura modroskrzydła

Przypisy

↑ Dacelo, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ W.E. Leach: The Zoological Miscellany: being descriptions of new, or interesting animals. Cz. 2. London: Printed by B. McMillan for E. Nodder & Son and sold by all booksellers, 1815, s. 125. (ang.).
↑ C.W.L. Gloger. Etwas über einige ornithologische Gattungsbez nennungen. „Notizen aus dem Gebiete der Natur- und Heilkunde”. 16, s. kol. 278, 1827. (niem.).
↑ ^a ^b G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2: Aves. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A. (łac.).
↑ R.-P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d’oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. Bruxelles: Chez F.G. Levrault, 1831, s. 248. (fr.).
↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 338. (niem.).
↑ Alcedineae. The King-fishers. – Les Martin-pêcheurs. – Die Eisvögel. W: H.G.L. Reichenbach: Handbuch der speciellen Ornithologie. Dresden und Leipzig: Expedition der Vollstèandigsten Naturgeschichte, 1851, s. iv, 37. (niem.).
↑ J. Cabanis, F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 2: Schreivögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1859–1860, s. 163. (niem.).
↑ R.B. Sharpe. Description of two remarkable new species of Kingfishers. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fifth Series. 6, s. 231, 1880. (ang.).
↑ T. Iredale: Birds of New Guinea. T. 1. Melbourne: Australiana Society, Georgian House, 1956, s. 198. (ang.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Kingfishers (Alcedinidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.alcedi1.01. [dostęp 2022-12-07]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Halcyoninae Vigors, 1825 – łowce (wersja: 2022-09-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-12-07].

[itis-1] Dacelo, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Leach-2] W.E. Leach: The Zoological Miscellany: being descriptions of new, or interesting animals. Cz. 2. London: Printed by B. McMillan for E. Nodder & Son and sold by all booksellers, 1815, s. 125. (ang.).

[Gloger-3] C.W.L. Gloger. Etwas über einige ornithologische Gattungsbez nennungen. „Notizen aus dem Gebiete der Natur- und Heilkunde”. 16, s. kol. 278, 1827. (niem.).

[Billberg-4] G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2: Aves. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A. (łac.).

[Lesson-5] R.-P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d’oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. Bruxelles: Chez F.G. Levrault, 1831, s. 248. (fr.).

[Gloger1841-6] C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 338. (niem.).

[Reichenbach-7] Alcedineae. The King-fishers. – Les Martin-pêcheurs. – Die Eisvögel. W: H.G.L. Reichenbach: Handbuch der speciellen Ornithologie. Dresden und Leipzig: Expedition der Vollstèandigsten Naturgeschichte, 1851, s. iv, 37. (niem.).

[Cabanis&Heine-8] J. Cabanis, F. Heine: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 2: Schreivögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1859–1860, s. 163. (niem.).

[Sharpe-9] R.B. Sharpe. Description of two remarkable new species of Kingfishers. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fifth Series. 6, s. 231, 1880. (ang.).

[Iredale-10] T. Iredale: Birds of New Guinea. T. 1. Melbourne: Australiana Society, Georgian House, 1956, s. 198. (ang.).

[Winkler&inni-11] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Kingfishers (Alcedinidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.alcedi1.01. [dostęp 2022-12-07]. (ang.).

[Jobling-12] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-13] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Halcyoninae Vigors, 1825 – łowce (wersja: 2022-09-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-12-07].

[1]