Czołn łebski

Czołn łebski – typ łodzi używanej dawniej na wodach śródlądowych Wybrzeża Słowińskiego.

Łódź budowana była z desek, ale starano się jeszcze zachować kształt dłubanki. Kłopoty w obróbce desek na część dziobową i rufową spowodowały, że krótkie deski w tych miejscach ustawiano pionowo. Jest to cecha charakterystyczna dla takich łodzi, nie są znane inne łodzie o podobnej konstrukcji^[1].

Najstarsze łodzie miały jeden pas poszycia, później dodano drugi pas, łączony na zakładkę, podwyższając tym samym burty. Po dodaniu górnego pasa wprowadzono usztywnienie konstrukcji za pomocą krótkich wręgów, łączących górny i dolny pas poszycia. Później wprowadzono wręgi usztywniające dno i boki łodzi^[1].

Łódź napędzano za pomocą wioseł lub żagla rozprzowego. Wewnątrz łodzi znajdował się sadz ograniczony grodziami, służący do przechowywania żywych złowionych ryb. Przez sadz przechodził miecz, poprawiający stateczność łodzi^[1].

Czołn z helskiego muzeum

W Muzeum Rybołówstwa w Helu znajduje się czołn łebski zbudowany około 1905, prawdopodobnie przez Henryka Klika^[1].

W 2014 przeprowadzono laserowe skanowanie łodzi i na podstawie skanów wykonano modele cyfrowe, które pozwoliły na określenie dokładnych rozmiarów, objętości i kształtów, po czym wykonano obliczenia statecznościowe^[2].

Dane łodzi z helskiego muzeum

Długość całkowita – 7,18 m
Długość na linii wodnej – 6,12 m
Szerokość maksymalna – 1,38 m
Zanurzenie – 0,42 m
Wysokość kadłuba – 0,49 m

Łódź wykonana jest z drewna dębowego. Pusta waży około 420 kg. Maszt, żagiel i takielunek ważą około 50 kg^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Łódź tzw. „Czołn łebski”. Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku, 2014-12-19. [dostęp 2017-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-20)].
↑ ^a ^b Gzowski M., Kulesza M., Hazuka W., Młynarczyk J., Karczewski J., Puszko J., Kłos. M: Cyfrowa inwentaryzacja łodzi rybackiej tzw. „Czołn łebski” ze zbiorów Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku. Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku, 2014. [dostęp 2017-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-20)].

[nmm-1] Łódź tzw. „Czołn łebski”. Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku, 2014-12-19. [dostęp 2017-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-20)].

[cyfrowa-2] Gzowski M., Kulesza M., Hazuka W., Młynarczyk J., Karczewski J., Puszko J., Kłos. M: Cyfrowa inwentaryzacja łodzi rybackiej tzw. „Czołn łebski” ze zbiorów Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku. Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku, 2014. [dostęp 2017-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-20)].

[1]