Benchmarking

Benchmarking (badania porównawcze lub analiza porównawcza) – praktyka stosowana w zarządzaniu, polegająca na porównywaniu procesów i praktyk stosowanych przez własne przedsiębiorstwo, ze stosowanymi w przedsiębiorstwach uważanych za najlepsze w analizowanej dziedzinie. Wynik takiej analizy służy jako podstawa doskonalenia. Jest to praktyczna realizacja przysłowia: „trzeba się uczyć na błędach, ale lepiej uczyć się na błędach cudzych, niż na swoich”.

Benchmarking nie jest zwykłym naśladownictwem, nie polega na podpatrzeniu sposobu pracy innych, aby postępować tak samo. To wykrywanie czynników, które sprawiają, że analizowany proces jest wykonywany efektywnie, a następnie wskazanie podobnych możliwości we własnym przedsiębiorstwie. To uczenie się i twórcze adaptowanie najlepszych praktyk (the best practices).

W biznesie, przeprowadzenie badań porównawczych może być wymagane do przeprowadzenia określonych działań, między innymi sporządzania dokumentacji cen transferowych^[1].

Benchmarking stosuje się także w sferze polityki publicznej.

Za najważniejsze dla skuteczności benchmarkingu uznaje się:

• posiadanie wiedzy na temat koncepcji benchmarkingu;
• postawa liderów i wsparcie przez kadrę menadżerską;
• udokumentowanie własnych procesów;
• nastawienie na dzielenia się wiedzą do wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstwa.

Typowe fazy procesu benchmarkingu

• wybór zagadnień do porównania;
• opracowanie planu analizy i wybór metod gromadzenia danych;
• określenie przedsiębiorstw – wzorców;
• zbieranie danych;
• porównanie danych, analiza, przygotowanie zaleceń;
• opracowanie planu wprowadzenia zmian;
• wprowadzenie zmian;
• uhonorowanie prac;
• powtórzenie tego procesu po uwzględnieniu zmian.

Typowe fazy procesu według Brilmana

• wybieranie procesu, który zostanie poddany benchmarkingowi;
• poznanie i szczegółowe opisanie dotychczasowego procesu;
• utworzenie zespołu składającego się z pracowników włączonych w realizacje danego procesu;
• wybranie partnera, z którym będzie się dokonywać porównania.

Rodzaje benchmarkingu

1. wewnętrzny – szukanie tego, najlepsze w naszej firmie i wzorowanie się na tym (np. przez wydziały, filie);
2. zewnętrzny, zwany konkurencyjnym – porównywanie z konkurentami we własnej branży, plasowanie się na ich tle; wadą jest trudna dostępność źródeł;
3. funkcjonalny – szukanie wzorca w innych przedsiębiorstwach realizujących tę samą funkcję, np. wydział logistyki, księgowości itp., konieczność dostosowania do własnych potrzeb; zaleta: dużo usprawnień, wada: konieczność znacznych dostosowań, by wnioski móc zastosować u siebie;
4. ogólny (tylko Amerykanie).

• Christopher E. Bogan, Michael J. English, Benchmarking jako klucz do najlepszych praktyk wyd. One Press Exclusive.
• John Bramham, Benchmarking w zarządzaniu zasobami ludzkimi, wyd. Wolters Kluwer Polska-OFICYNA, 2004.
• Jean Brilman, Nowoczesne metody i koncepcje zarządzania, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2002.
• STRATEGOR. Zarządzanie firmą. Strategie, struktury, decyzje, tożsamość, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1996.

• Benchmarking w Encyklopedii Zarządzania