Śmierć cieplna Wszechświata
Śmierć cieplna Wszechświata (Wielki Chłód) – hipotetyczny koniec zmian we Wszechświecie spowodowany maksymalizacją entropii i osiągnięciem w ten sposób równowagi termicznej[1][2].
Ewolucja stanowisk
[edytuj | edytuj kod]Termin ten został po raz pierwszy użyty w 1854 przez Hermanna von Helmholtza na podstawie wniosków Rudolfa Clausiusa wynikających z II zasady termodynamiki[3].
W początkowych latach po opracowaniu hipotezy przeciwstawiał jej się jedynie William John Macquorn Rankine. Dopiero pod koniec lat 60. XX wieku pojawiać zaczęli się naukowcy odrzucający tę hipotezę, niekiedy proponując alternatywne. W podobnym okresie zaczęto wplatać prawa entropii w argumentację na rzecz stworzenia Wszechświata. Z największym sprzeciwem hipoteza śmierci cieplnej wszechświata spotkała się w Niemczech, gdzie nie przyjęła się ona ideologicznie i kulturowo. Nieco mniejszy, lecz również znaczący sprzeciw pojawił się w Wielkiej Brytanii[4].
Do szerszego grona odbiorców hipoteza dotarła w latach 20. XX wieku, gdy temat śmierci cieplnej Wszechświata podjęły media i literatura popularna. Pod koniec drugiej dekady XX wieku dyskurs naukowy szczególnie intensywnie roztaczał się wokół natury promieniowania kosmicznego. Debatę prowadziło głównie dwóch naukowców: James Hopwood Jeans i Robert Millikan. Według Millikana promieniowanie kosmiczne stanowiło znamienny przykład zamiany promieniowania w materię. Opracował teorię zakładającą cykliczność Wszechświata. Jeans podważył zarówno teorię samą w sobie, jak i pośrednio w niej wyrażone powątpiewanie w jednokierunkowy rozwój Wszechświata[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michał Heller: Ostateczne wyjaśnienia wszechświata. Kraków: Universitas, 2008, s. 27–28.
- ↑ śmierć cieplna Wszechświata, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-04-02] .
- ↑ a b History of Astronomy: An Encyclopedia. John Lankford (red.). Routledge, 2013, s. 183.
- ↑ Helge S Kragh: Entropic Creation: Religious Contexts of Thermodynamics and Cosmology. Ashgate Publishing, 2013, s. 43–44.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Kevin Pimbblet: The fate of the universe—heat death, Big Rip or cosmic consciousness? phys.org, 4 września 2015 (ang.)
The death of the universe, kanał TED-Ed na YouTube, 12 grudnia 2013 [dostęp 2024-08-30].
Venus Keus, Three ways the universe could end, kanał TED-Ed na YouTube, 19 lutego 2019 [dostęp 2024-08-30].