Śluza Osowa Góra

Śluza Osowa Góra
	; Widok z głowy śluzy na zachód
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Bydgoszcz
Droga wodna	Wisła-Odra
Lokalizacja	na 21,0 km
	Dane techniczne
Długość	57,4 m
Szerokość	9,6 m
Różnica poziomów	3,55 m
Wrota	stalowe dwuskrzydłowe
Rodzaj napędu	elektryczny
	Położenie na mapie Bydgoszczy Śluza Osowa Góra
	Położenie na mapie Polski Śluza Osowa Góra
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Śluza Osowa Góra
	53°08′48″N 17°52′49″E/53,146667 17,880278
	Multimedia w Wikimedia Commons

Śluza Osowa Góra – śluza na Kanale Bydgoskim w Bydgoszczy.

Stanowi jedną z budowli hydrotechnicznych Kanału Bydgoskiego, zarządzaną przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu, Zarząd Zlewni Noteci w Bydgoszczy. Jest to śluza nr 6 drogi wodnej Wisła-Odra, która jest elementem międzynarodowej drogi wodnej E-70.

Lokalizacja

Śluza znajduje się na zachodnich rubieżach miasta Bydgoszczy, nieopodal drogi krajowej nr 10, na osiedlu Osowa Góra.

Historia

Śluzę wybudowano w latach 1773–1774. Jej pierwotna forma była drewniana. W latach 1840–1852 przebudowano ją do masywnej formy murowanej. Wymiary użytkowe komory wynosiły wówczas 44,5 × 9,75 m, światło wrót 5,3 m, a spadek 2,99 m^[1]. Obecna śluza została oddana do użytku pod koniec sierpnia 1913 roku, kiedy dokonano przebudowy Kanału Bydgoskiego. W wyniku prowadzonych robót wykonano nowy dwukilometrowy odcinek kanału, zmodernizowano wszystkie śluzy i wybudowano dwie nowe. Oddana do użytku droga wodna umożliwiała spławianie 400-tonowych barek, pływających powszechnie na wodach śródlądowych Europy Zachodniej. W pobliżu śluzy (w km 22,88) funkcjonował „most Owczy” o szerokości przęsła 18 m i wysokości wody żeglownej 4,31 m. Zburzono go w marcu 1890 r., odbudowano w latach 1895–1896^[2] i przebudowano w 1914 r.^[1]

W 2005 r. śluzę Osowa Góra wraz z budynkiem towarzyszącym wpisano do rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego^[1].

Charakterystyka

Jest to pojedyncza śluza komorowa III klasy o napędzie ręcznym. Konstrukcja obiektu jest betonowa z okładziną ceglaną. Dno i progi są betonowe. Posiada zamknięcia górne w postaci wrót stalowych klapowych oraz dolne wrota wsporne, stalowe dwuskrzydłowe. Napęd śluzy jest elektryczny i awaryjny ręczny. Napełnianie wodą odbywa się poprzez galerie obiegowe usytuowane w głowach śluzy. Praktyczny czas śluzowania wynosi 25 minut.

Na zamknięciach śluzy znajdują się dwa przejścia technologiczne o szerokości 1,0 m i długości 9,6 m. Kładka na głowie górnej w czasie śluzowana chowa się pod wodę, natomiast kładka na głowie dolnej razem ze skrzydłami wrót rozchyla się na boki^[1].

Most przy śluzie

Przy głowie dolnej śluzy znajduje się most drogowy służący dla ruchu lokalnego. Jego długość wynosi 10,2 m^[3] (ze skrzydełkami – 25 m), a szerokość 6 m. Konstrukcja składa się z dwóch jednoprzęsłowych, stalowych dźwigarów nitowanych, stężonych ramą przestrzenną, na których oparto żelbetową płytę pomostu. Przeprawa mieści jezdnię z nawierzchnią granitową oraz dwu chodników o nawierzchni betonowo-ceglanej. Ceglane przyczółki mostu zespolone są z konstrukcją śluzy. Przestrzeń żeglugowa pod obiektem wynosi ok. 4 m^[1].

Poziomy

Śluza umożliwia podniesienie jednostek o 3,55 m, od 54,80 do 58,35 m n.p.m.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Monografia mostów województwa kujawsko-pomorskiego. Brda i Kanał Bydgoski. Tom II z serii: Mosty z biegiem rzek pod red. Krzysztofa Dudka. Bydgoszcz – Grudziądz 2012. Wydawca: Związek Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej Oddział Pomorsko-Kujawski. ISBN 978-83-934160-2-8.
↑ Roman Zamyślewski „Bydgoski Węzeł Wodny. Album map dla wodniaków”, Bydgoszcz 2012.
↑ Podawana jest też szerokość przęsła 9,6 m – zob. Roman Zamyślewski „Bydgoski Węzeł Wodny. Album map dla wodniaków”, Bydgoszcz 2012.

Bibliografia

Badtke Marek: Kanał Bydgoski: Bydgoszcz, 2006.
Bartowski Krzysztof: W 231. rocznicę Kanału Bydgoskiego (1774-2005). [w:] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 10. Bydgoszcz 2005.
Winid Walenty: Kanał Bydgoski: Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Popierania Nauki, 1928.
Woźniak-Hlebionek Agnieszka. Kanał bydgoski, Brda i Noteć w pruskich planach inwestycyjnych w latach 1773–1915. [w:] Kronika Bydgoska XXIII (2001). Bydgoszcz 2002.
Program Rewitalizacji i Rozwoju Bydgoskiego Węzła Wodnego na stronie Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Bydgoszczy
O kanale bydgoskim na portalu Kanały.info. kanaly.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-05)].

Linki zewnętrzne

RZGW w Poznaniu
Program Rewitalizacji i Rozwoju Bydgoskiego Węzła Wodnego na stronie Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Bydgoszczy
Kanały.info. kanaly.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-18)].
Zdjęcie śluzy l. 30. XX wieku

[MMKP-1] Monografia mostów województwa kujawsko-pomorskiego. Brda i Kanał Bydgoski. Tom II z serii: Mosty z biegiem rzek pod red. Krzysztofa Dudka. Bydgoszcz – Grudziądz 2012. Wydawca: Związek Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej Oddział Pomorsko-Kujawski. ISBN 978-83-934160-2-8.

[2] Roman Zamyślewski „Bydgoski Węzeł Wodny. Album map dla wodniaków”, Bydgoszcz 2012.

[3] Podawana jest też szerokość przęsła 9,6 m – zob. Roman Zamyślewski „Bydgoski Węzeł Wodny. Album map dla wodniaków”, Bydgoszcz 2012.

[1]

cieki i akweny	Brda Wisła (Bydgoskie zakole Wisły) Kanał Bydgoski Młynówka Kanał Górnonotecki Flis Struga Młyńska Potok Prądy Tor regatowy Zalew Smukalski
kanały historyczne	Fosa zamkowa Fosa miejska
wyspy	Wyspa Młyńska Wyspa Kanałowa Wyspa św. Barbary Wyspa na Kapuściskach Wyspa na Zimnych Wodach Wyspy w Brdyujściu
śluzy czynne	Śluza Czersko Polskie Śluza Miejska Śluza Okole Śluza Czyżkówko Śluza Prądy Śluza Osowa Góra
śluzy nieczynne zabytkowe	Śluza Brdyujście Śluza IV Wrocławska Śluza V Czarna Droga Śluza VI Bronikowskiego
śluzy nieistniejące	Śluza Kapuściska Śluza II Św. Trójcy Śluza III Grunwaldzka
jazy	Jaz Farny Jaz Ulgowy Jaz Czersko Polskie
kaskady	Międzywodzie
tamy	Stopień wodny w Smukale
mosty i kładki	Mosty w Bydgoszczy
elektrownie wodne	Bydgoskie elektrownie wodne Elektrownia Smukała
porty	Stary Port Port Drzewny Port Handlowy Żeglugi Bydgoskiej
mariny	Gwiazda Bydgoszcz
obiekty sportowe	Tor regatowy Przystanie wioślarskie Przystanie kajakarskie Przystanie żeglarskie Tor kajakarstwa górskiego
tereny zieleni	Planty nad Kanałem Bydgoskim Planty nad Brdą park Centralny park Milenijny