Walery Jastrzębiec-Rudnicki
| |
| Data i miejsce urodzenia |
27 września 1888 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 czerwca 1962 |
| Narodowość |
polska |
| Dziedzina sztuki |
kabaret |
Walery Jastrzębiec-Rudnicki herbu Jastrzębiec[1] (ur. 15 września?/27 września 1888 w Kijowie, zm. 3 czerwca 1962 w Warszawie) – polski autor, konferansjer, dyrektor kabaretów, działacz kulturalny i związkowy. Z wykształcenia prawnik.
Biogram
Był synem Leopolda Rudnickiego i Barbary z Dębczyńskich. Ukończył gimnazjum w Kamieńcu Podolskim, następnie studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Kijowie. W latach 1911–1919 pracował jako adwokat. W latach 1918–1919 był wiceministrem ds. polskich w Centralnej Radzie Ukraińskiej. W latach 1920–1923 sprawował funkcję głównego radcy prawnego Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej. Był współorganizatorem (1918), sekretarzem i wiceprezesem Związku Artystów Scen Polskich (ZASP) oraz działaczem i dyrektorem generalnym (w drugiej połowie lat 30) ZAIKS-u.
Działalność artystyczną rozpoczął w 1922 jako autor i konferansjer w warszawskim teatrzyku satyrycznym „Stańczyk”, gdzie recytował także własne satyry a po jego zamknięciu, od 1924, w kabarecie „Qui Pro Quo”. W 1925 założył i kierował kabaretem „Eldorado”, a rok później kabaretem „Olimpia”. W 1927 założył i prowadził teatrzyki „Wodewil” i „Bagatela”. Od ok. 1928 przebywał w Krakowie i Łodzi, gdzie założył Teatr Literacko-Artystyczny „Gong” (przy ob. ul. S. Więckowskiego 17)[2]. Po powrocie do Warszawy stworzył kabaret „Ananas”, później „Nowy Ananas”, który prowadził do końca 1932. Od połowy lat 30. zajął się głównie działalnością społeczną, którą kontynuował po II wojnie światowej. W latach 1947–1949 pełnił ponownie funkcję dyrektora generalnego ZAIKS-u. Był członkiem władz ZAKR-u oraz ZASP-u (do jego rozwiązania w 1950). Był twórcą wielu programów kabaretowych, skeczy, satyr i licznych piosenek. Napisał swoje wspomnienia w tomie Dymek z papierosa (1959)[3].
Był mężem Hanny Runowieckiej (1906–1982), tancerki, aktorki i śpiewaczki[4].
Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 65-2-13)[5].
Piosenki
- Gwiazdy to czy oczy twe (muz. Kazimiera Wirska) – 1930
- Moja żonka i ja (Zygmunt Wiehler) – 1930
- Szczęście trzeba rwać jak świeże wiśnie (Zygmunt Białostocki) – 1931
- Skrwawione serce (Fanny Gordon) – 1931
- Ja przedwojenny wolę styl (Zygmunt Białostocki) – 1931
- Całuj (A.T. Adam) – 1932
- Wiosna nas pogodzi (Artur Gold) – 1932
- Najpiękniejsze tango (Jan Englard) – 1934
- Cóż jest wart cały świat (Jan Ernst (Erjan)) – 1935
- Grzech (Dawid Bajgelman) – 1934
- Hanko (Zygmunt Białostocki)
- Irena (Zygmunt Białostocki)
- Zosiu (Zygmunt Białostocki)
- Czy mu dać (Zygmunt Białostocki)
- I tak mi ciebie żal (Fanny Gordon)
- Jesienne marzenia (Zygmunt Białostocki)
- Już dziś nie płaczę (Z. Wiehler)
- To grzech (Jakub Kagan)
- Za jedną noc (muzyka Zygmunt Karasiński)
- Przestań płakać, kochanie (Jerzy Wasiak) – 1946
- Gdybyś chciał (Leszek Chwaściński) – 1949
Bibliografia
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 263. [dostęp 2021-09-22].
- Ludwik Sempoliński: Wielcy artyści małych scen, Czytelnik, Warszawa 1977, wyd. II.
- Andrzej Kazimierz Wysiński: Związek Artystów Scen Polskich, 1918–1950, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, wyd. PAN, Wrocław 1979
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Walery Rudnicki h. Jastrzębiec [online], www.sejm-wielki.pl [dostęp 2024-05-10].
- ↑ W karykaturze Jerzego Szwajcera: "Łódź w Ilustracji", 1928, 18 III 1928, nr 12, s. 6.
- ↑ Dymek z papierosa, czyli wspomnienia o scenach. scenkach i nadscenkach (The Cigarette Smoke, or Memories of the Stage, Theater, and Cabaret). Warsaw: Iskry, 1959.
- ↑ Hanna Runowiecka, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-09-22].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: WALERY JASTRZĘBIEC - RUDNICKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-19].