Wikipedystka:Paszczakowna/brudnopis

Polaryzowalność - wielkość fizyczna opisująca odkształcenie rozkładu ładunku cząsteczki (bądź atomu) pod wpływem zewnętrznego pola elektrycznego. Na ogół pod tym pojęciem rozumie się dipolową polaryzowalność elektryczną, opisującą pojawianie się indukowanego momentu dipolowego elektrycznego pod wpływem zewnętrznego pola elektrycznego^[1].

W przybliżeniu liniowym polaryzowalność α definiuje się jako liniowy współczynnik proporcjonalności w rozwinięciu momentu dipolowego ${\displaystyle \mu }$ w funkcji przyłożonego pola elektrycznego ${\displaystyle E}$:

$$\mu = \mu_0 + \alpha \cdot E $$

W jednostkach SI polaryzowalność wyraża się w C·m²·V^-1 = A²·s⁴·kg^-1, ale częściej stosuje się jednostki objętości cm³ lub ų = 10^-24 cm³.

Przeliczenia pomiędzy tymi systemami jednostek można dokonać w sposób następujący: ${\displaystyle \alpha {\boldsymbol {(cm^{3})=}}{\frac {10^{6}}{4\pi \epsilon _{0}}}\alpha {\boldsymbol {(C\cdot m^{2}\cdot V^{-1})}}}$ gdzie ${\displaystyle \epsilon _{0}}$ jest przenikalnością elektryczną próżni.

W przypadku cząsteczki indukowany moment dipolowy nie jest, w ogólności, równoległy do natężenia pola elektrycznego, dlatego że polaryzowalność nie jest wielkością skalarną, a tensorową. (Dla atomu, który jest izotropowy, polaryzowalność jest wielkością skalarną.) Gdy cząsteczka ma symetrię wielościanu foremnego, tensor ma wszystkie składowe na przekątnej równe sobie, a wszystkie składowe poza przekątną równe zero. Sytuacja taka zachodzi gdy cząsteczka ma symetrię tetraedru (jak np. metan), oktaedru (jak np. sześciofluorek siarki)) lub ikozaedru (jak np. fuleren C${\displaystyle _{60}}$).

Dla pól o dużym natężeniu przybliżenie liniowe nie jest wystarczające, trzeba uzupełnić je o kolejne wyrazy, definiując pierwszą hiperpolaryzowalność (współczynnik przy członie kwadratowym rozwinięcia) i wyższe hiperpolaryzowalności.

W przypadku pola elektrycznego zmiennego w czasie (jak w promieniowaniu elektromagnetycznym), polaryzowalność zależy od częstości drgań pola. Efekt ten nosi nazwę dyspersji polaryzowalności.

Mikroskopowo, polaryzowalność wynika przede wszystkim ze zdolności do przemieszczania się elektronów względem jąder atomów w polu elektrycznym (wkład pochodzący od przemieszczania się jąder jest niewielki). Jest ona tym większa, im słabiej są związane ze szkieletem zrębów atomowych elektrony walencyjne, mające największy wkład do polaryzowalności, czyli im bardziej są ruchliwe te elektrony w cząsteczce.

Polaryzowalność może być odnoszona do wszystkich elektronów należących do cząsteczki, lub tylko do tych, które tworzą określone wiązanie chemiczne. W tym drugim przypadku polaryzowalność nie jest zdefiniowana ściśle, ale można ją traktować jako miarę zdolności wiązań chemicznych do wymuszonej polaryzacji.

Polaryzowalność elektronowa (α) zmienia się podczas ruchów jąder, zatem jest funkcją współrzędnej normalnej drgania (q):

$$\alpha=f(q)$$,

a także współrzędnej obrotu cząsteczki. Fakt ten ma konsekwencje w postaci pojawienia się widma rozproszeniowego Ramana, odpowiednio oscylacyjnego i rotacyjnego.

Makroskopowo, polaryzowalność wiąże się z przenikalnością elektryczną, a także ze współczynnikiem załamania.