Wikipedysta:Sławobóg/brudnopis

Stworzenie człowieka według Słowian – mit w mitologii Słowian na temat pochodzenia i stworzenia człowieka. Nie zachowały się wiarygodne teksty opisujące tenże mit, a mity antropogoniczne zapisane w folklorze Słowian w dużej mierze powtarzają biblijny mit o stworzeniu człowieka. Jednocześnie możliwa jest rekonstrukcja mitologii słowiańskiej.

Słowiański mit o stworzeniu pierwszych ludzi zachował się najlepiej w folklorze Słowian południowych, najwięcej, co najmniej 13, z terenów północno-zachodniej Bułgarii oraz jeden z Macedonii. Wybrane przekazy bułgarskie, spisane w 1988-1999 roku ze wsi Leskowec i Replana^[1]:

Słyszałam, że grzybami byli Dziadek Adam i Baba Ewa... Oboje byli grzybami, kiedy świat się zaczął...^[1]

Adam i Ewa kiedyś powstali od grzybów i stworzyli ten świat. Z grzybów, z ziemi... Wyrośli jak grzyby. A z tych dwóch grzybków – jeden chłopiec i jedna dziewczynka... I począł naród rosnąć... Rodzić się dzieci. A od baby Ewy i dziada Adama są te dzieci. A naród zaczyna rosnąć: dziś, jutro i jutro – i rośnie... Z grzybów. Tak słyszałam, że z grzybów, z ziemi wiekiełkowali – powstaje na zawsze pokolenie.

Świat powstał z grzybów. Wyrósł z ziemi, a ludzie się rozmnożyli... Grzyby wyrosły, gdy narodził się ten świat. Wyrosły dwa grzyby – i to jest... Słyszeliśmy, jak mówią, jak rozprawiają że twórcami tego świata, że pierwszymi ludźmi byli Adam i Ewa... I zostali stworzeni z ziemi, z ziemi byli stworzeni.

Z ziemi wykiełkowali baba Ewa i dziad Adam... Mówiono – Adam i Ewa byli twórcami ludzkości, świata! Że Adam i Ewa stworzyli [wszystko]! ... Ludzie powstali z dwóch grzybów... Wyrośli z ziemi.

Słyszałam, że człowiek został stworzony z grzyba. Człowiek wykiełkował [z ziemi]. Grzyby pojawiły się – a człowiek wyrósł. To słyszałam od babci. Tak mówiła dawno temu, dawno temu... Pytamy w ten sposób: – Z czego powstał człowiek? A ona: – Człowiek stworzony z grzyba. Powstały dwa grzyby i urosły, a następnie powstało pokolenie.Błąd w przypisach: Nieprawidłowy znacznik <ref>. Nazwa nie może być liczbą, użyj nazwy opisowej.

Wykiełkowały grzyby, tam na polu, wyszli z dołu – i powstał człowiek. Człowiek pochodzi od grzyba, z ziemi – i dlatego ziemia go zabiera. Ziemia go stworzyła i zabiera go... Grzyby męski i żeński wyrósł... I spłodzili dzieci, pokolenie – a potem świat został przez nich stworzony.

... człowiek został stworzony z grzyba. Wyrosły dwa grzyby. A jeden był mężczyzną, jeden kobietą, a potem stworzyli pokolenie. I założyli wioskę między dwiema górami. Wieś została założona i [...] świat stworzony. Z pokolenia na pokolenie... Wyrośli z ziemi, z dołu. Babcia nam powiedziała. Człowiek – z grzyba. Więc nasza babcia powiedziała nam, że człowiek został stworzony z grzybów.

Mówiono, że z ziemi wyrośli ludzie – pierwsi dawni ludzie. Starożytni ludzie... Słyszałam, że człowiek wyrósł z ziemi i ponownie do ziemi wróci.

Na początku świata lub po potopie na mule wyrosły dwa grzyby, męski i żeński; od nich pochodzą ludzie.

Występuje także wersja wedle której pierwsi ludzie byli olbrzymami, pierwsza z Bułgarii, druga z Macedonii:

Słyszałam, że grzybami byli Dziadek Adam i Baba Ewa... Oboje byli grzybami, kiedy świat się zaczął...^[1]

Uwagi

Przypisy

• Michał Łuczyński: Słowian. Śladami świętych opowieści przodków. Szczecin: Triglav, 2022. ISBN 978-83-62586-70-7. (pol.).