Zamieszki w Odessie

Zamieszki w Odessie

prorosyjski separatyzm na Ukrainie
Spalony budynek związków zawodowych w Odessie pod koniec maja 2014
Czas	2 maja 2014
Miejsce	Odessa
Terytorium	Ukraina
Przyczyna	wystąpienie działaczy rosyjskich i prorosyjskich
Wynik	dom związków zawodowych i miasteczko namiotowe prorosyjskich aktywistów częściowo spalone
Strony konfliktu
Zwolennicy jedności Ukrainy[1] Kibice z Odessy i Charkowa Prawy Sektor Antymajdan Zwolennicy federalizacji Ukrainy lub separatyzmu[1] Zwolennicy Wiktora Janukowycza Obywatele Rosji Mieszkańcy Naddniestrza
Siły
1200 demonstrantów i kibiców z Odessy, 600 kibiców z Charkowa 300 demonstrantów
Straty
2 zabitych 46 zabitych
Położenie na mapie Odessy miejsce bitwy
Położenie na mapie Ukrainy miejsce bitwy
Położenie na mapie obwodu odeskiego miejsce bitwy
46°27′56,5927″N 30°44′35,5205″E/46,465720 30,743200
Multimedia w Wikimedia Commons

Zamieszki w Odessie – wydarzenia, które miały miejsce w Odessie 2 maja 2014 roku jako pokłosie sytuacji na Ukrainie po rewolucji Euromajdanu.

2 maja 2014 o godz. 14:00 w Odessie rozpoczął się pochód zwolenników jedności Ukrainy z udziałem kibiców Czornomorcia Odessa i Metalista Charków^[2]. Jednocześnie aktywiści Antymajdanu zbierali się na Prospekcie Aleksandrowskim. Manifestacja Antymajdanu została zaatakowana o 14:40 przez mężczyznę o nieustalonej tożsamości, który strzelał z broni pneumatycznej^[3]. Następnie demonstranci Antymajdanu zaatakowali kibiców. W czasie ataku użyto broni palnej^[3]. W gwałtownych starciach ulicznych zginęły cztery osoby^[4].

Wieczorem ukraińscy nacjonaliści i bojownicy Prawego Sektora obrzucali koktajlami Mołotowa namioty rozstawione przez działaczy Antymajdanu na Kulikowym Polu otaczającym budynek związków zawodowych w Odessie^[3]. Od ognia i w rezultacie brutalnych pobić zginęło osiem osób^[4]. Według relacji naocznych świadków milicja nie reagowała na te wydarzenia, choć stała tuż obok^[3]. Po rozbiciu obozowiska na Kulikowym Polu demonstranci Antymajdanu wycofali się do budynku związku zawodowych, który został podpalony przez ukraińskich nacjonalistów. Spowodowało to wybuch pożaru, w którym 31 osób zginęło w płomieniach, a 11 zabiło się po skoku z okna na trzecim lub czwartym piętrze^[4]. Straż pożarna dotarła na miejsce dopiero po pół godzinie od otrzymania zgłoszenia, pomimo że remiza znajduje się bardzo blisko obiektu^[3]. Jak odnotowała „Grupa 2 Maja”, zajmująca się prowadzeniem niezależnego śledztwa w tej sprawie, strażacy i demonstranci proukraińscy ewakuowali osoby przebywające w płonącym budynku związków zawodowych. Część działaczy proukraińskich próbowała atakować oraz brutalnie przesłuchiwać ewakuowanych, ale milicjanci i reszta działaczy im przeszkodziła^[5].

W trakcie walk na Prospekcie Aleksandrowskim, Kulikowym Polu i pożaru budynku związków zawodowych zginęło łącznie 48 osób, w tym 46 aktywistów Antymajdanu. 247 osób odniosło rany^[6], aresztowano 123^[6].

W związku z wydarzeniami w Odessie w mieście wprowadzono trzydniową żałobę^[7][8][9]. Następnie pełniący obowiązki prezydenta Ukrainy Ołeksandr Turczynow ogłosił dwudniową żałobę narodową ku pamięci ofiar starć w Odessie oraz operacji antyterrorystycznej w obwodzie donieckim^[10].

Dzień do tragedii przed spalonym domem związków zawodowych w Odessie zebrali się zarówno zwolennicy jedności Ukrainy jak i separatyzmu. Dwutysięczny tłum skandował: „Odessa to rosyjskie miasto!”^[11]. Doszło do mniejszych niepokojów i przepychanek między demonstrantami, tym razem jednak zgromadzone duże siły milicji nie dopuściły do rozlewu krwi^[12]. 4 maja prorosyjscy demonstranci zaatakowali komisariat, staranowali bramę i wybili kamieniami okna, po czym otoczyli budynek, wobec czego dla uspokojenia tłumu milicjanci zdecydowali się wypuścić 67 aresztowanych^[13]. W innym miejscu w mieście zwolennicy federalizacji zaatakowali reportera ukraińskiego kanału informacyjnego Piatyj kanał^[14]. Z kolei kilkaset osób popierających Euromajdan przeszło na miejsce pożaru, podniosło ukraińską flagę i uczciło ofiary minutą ciszy^[15]. Później w mieście nie dochodziło już do prorosyjskich wystąpień na dużą skalę.

Według Służby Bezpieczeństwa Ukrainy, zamieszki w Odessie nadzorowały grupy dywersyjne z Rosji i finansowane przez ekipę obalonego w lutym prezydenta Wiktora Janukowycza^[16].