Gimnazjum Żeńskie Heleny Miklaszewskiej w Łodzi
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres | |
Data założenia |
1911 |
Data zamknięcia |
1948 |
Patron | |
Liczba uczniów |
ponad 500 |
Położenie na mapie Łodzi | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego | |
51°46′19,49″N 19°28′19,88″E/51,772081 19,472189 |
Gimnazjum Żeńskie Heleny Miklaszewskiej, właśc. Gimnazjum Żeńskie Heleny Miklaszewskiej w Łodzi pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej[1], późń. także liceum oraz szkoła powszechna – prywatna, żeńska, polska szkoła katolicka, działająca w latach 1911–1948, zorganizowana przez Helenę Miklaszewską.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Gimnazjum Heleny Miklaszewskiej było szkołą dla dziewcząt z polskich inteligenckich rodzin i chrześcijańskich elit finansowo-fabrykanckich. Charakteryzowała się wysokim poziomem nauczania i elitarnym charakterem, szczególnie w 20-leciu międzywojennym. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości po I wojnie światowej, była jedną z nielicznych łódzkich szkół, uprawnionych do przeprowadzania egzaminów maturalnych[2].
ul. H. Sienkiewicza 22 i 61
[edytuj | edytuj kod]Szkoła ta powstała w oparciu o siedmioklasowy Zakład Naukowy Żeński Zofii Piaskowskiej w Łodzi[3]. Helena Miklaszewska – członkini Zgromadzenia Pocieszycielek Najświętszego Serca Jezusowego, kupiła placówkę szkolną przy ul. H. Sienkiewicza 22[2] we wrześniu 1911 roku[3]. Wówczas w szkole uczyły się 84 uczennice. Do roku szkolnego 1914/1915 w szkole funkcjonowały 3 klasy wstępne i 4 klasy szkoły średniej. W tym samym roku szkołę przeniesiono do gmachu przy ul. Henryka Sienkiewicza 61, gdzie oprócz sal lekcyjnych, znajdował się również pensjonat dla uczennic zamiejscowych. Zyskała ona także charakter wyłącznie chrześcijański i zwiększyła liczbę uczących się uczennic do ponad 500[3].
W roku szkolnym 1919/1920 szkołą zyskała pełne prawa gimnazjum państwowego (kategoria A), ponowione w 1924. W roku szkolnym 1921/1922 znajdowało się 11 sal wykładowych, 6 rekreacyjnych oraz gabinet przełożonej, dyrektora, nauczycielski, lekarski, laboratorium fizykochemiczne oraz sekretariat. W tym samym roku w szkole powstała także kaplica, a w 1924 kupiono boisko szkolne przy ul. Sienkiewicza 42 (w obrębie parku H. Sienkiewicza). Ćwiczenia gimnastyczne odbywały się w sali Towarzystwa „Sokół” poza szkołą[3].
ul. prez. G. Narutowicza 59a
[edytuj | edytuj kod]W 1928 roku szkołę przeniesiono do nowego gmachu przy ul. prez. G. Narutowicza 59a. Do II wojny światowej szkoła obejmowała 6 klas szkoły powszechnej, 4 klasy gimnazjum i 2 klasy licealne[2]. Ponadto rozbudowano ją o dodatkowe skrzydło[2].
Podczas II wojny światowej szkoła została przejęta przez żandarmerię niemiecką w grudniu 1939. W trakcie wojny, ukryte w jej murach dokumenty oraz wnętrza uległy zdewastowaniu. Kaplica szkolna została rozgrabiona[4]. Uczennice szkoły, pomimo zajęcia gmachu przez okupantów, kontynuowały naukę w tamach tajnego nauczania, pod opieką nauczycieli[2]. Podczas okupacji hitlerowskiej 10 uczennic szkoły zdało maturę[4].
Szkołę reaktywowano w lutym 1945. W 1948 ze względu na fakt, iż przełożona �� Helena Miklaszewska, a także prowadzący formalnie szkołę zarząd Zgromadzenia Pocieszycielek Najświętszego Serca Jezusowego, nie zezwolili na nacjonalizację szkoły, szkoła ta została zamknięta[2].
Po wojnie w gmachu szkoły znalazły się: Biblioteka Uniwersytecka, Poradnia Zdrowia Psychicznego, Kurs dla dorosłych oraz dom zakonny sióstr, które pracowały w wyżej wymienionych instytucjach, oprócz Kursu[4]. Następnie budynek został przekazany Uniwersytetowi Łódzkiemu[2], na potrzeby Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego[1].
Działalność szkoły
[edytuj | edytuj kod]Szkoła była prowadzona pod zarządem bezhabitowego Zgromadzenia Pocieszycielek Najświętszego Serca Jezusowego. Fakt ten sprawiał, że dzieci oraz rodzice często nie zdawali sobie sprawy, iż placówka jest prowadzona przez zakon[2]. Językiem wykładowym, wprowadzonym przez Helenę Miklaszewską, był język polski[2].
Poza podstawowym trybem nauczania, szkoła organizowała także wiosenne zagonki, na których uczennice uprawiały kwiaty i warzywa[3]. Zimą dziewczęta uprawiały jazdę na sankach, na usypanym w tym celu pagórku oraz łyżwiarstwo na lodowisku tworzonym na szkolnym boisku. Ponadto w szkole funkcjonowała Sodalicja Mariańska, samopomoc uczniowska, koło Czerwonego Krzyża Młodzieży, kółka naukowe, kółko literackie i kółko sportowe. W ramach koła sportowego organizowano „święta sportowe młodzieży”, zaś w ramach koła literackiego wydawana była gazetka szkolna. Ponadto szkoła organizowała pielgrzymki do Rzymu oraz wycieczki krajoznawcze po Polsce[3]. Ponadto szkoła organizowała akcje charytatywne, organizowała opiekę nad domem starców i przygotowywała paczki świąteczne dla potrzebujących[4].
Szkoła posiadała własny pensjonat dla uczennic mieszkających poza Łodzią. Funkcjonował on przy ul. H. Sienkiewicza 61, nawet po przeniesieniu szkoły na ul. prez. G. Narutowicza 59a[4].
Nauczycielki
[edytuj | edytuj kod]- Jadwiga Krasicka – polska historyk
- Helena Miklaszewska – dyrektorka szkoły (1911–1939, 1945–1948)[4]
- Maria Wocalewska – instruktorka harcerska
Uczennice
[edytuj | edytuj kod]- Lucyna Fagasiewicz – polska botanik
- Krystyna Juchniewicz – polska biolożka
- Barbara Nazdrowiczówna –harcerka, uczestniczka Powstania Warszawskiego[2]
- Anna Pogonowska – polska poetka
- Halina Szwarc[2] – polska agentka wywiadu AK, profesor doktor medycyny.
Absolwentki
[edytuj | edytuj kod]- Aniela Kowalska – historyczka literatury
- Aleksandra Pijanowska-Adamczyk – poetka
- Zofia Sykulska – docent farmacji
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]- Na ścianie gmachu dawnego Gimnazjum przy ul. Narutowicza 59a, od strony ul. Narutowicza na ścianie budynku znajduje się tablica pamiątkowa, ufundowana w 1991 r. przez absolwentki szkoły.
- W domu Zgromadzenia Sióstr Pocieszycielek NSJ w Łodzi przy ul. Strykowskiej 122 w Łodzi funkcjonuje archiwum pamiątek o szkole, które zostały przekazane przez jej absolwentki. Do zachowanych przedmiotów należą m.in. obraz Matki Bożej Niepokalanej oraz sztandar z powojennej historii szkoły, autobiograficzne notatki oraz zapiski modlitewne Heleny Miklaszewskiej[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Andrzej Kempa, Helena Miklaszewska (1875-1959), „Dziennik Łódzki” (18), 18 stycznia 1996, s. 14 .
- ↑ a b c d e f g h i j k Izabela Terela , Pamięć szkoły. Recenzja książki Katarzyny Wypiorczyk-Przygody, Miklaszanki. Wspomnienia biograficzne absolwentek Prywatnego Gimnazjum i Liceum im. Heleny Miklaszewskiej w Łodzi, wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, Łódź 2017, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica” (67), 2018, s. 141–145, DOI: 10.18778/0208-600X.67.08, ISSN 2353-4850 [dostęp 2023-11-19] .
- ↑ a b c d e f Adam Kowalczewski-Siedlecki (red.), Gimnazjum Żeńskie Heleny Miklaszewskiej, „Giewont” (3), styczeń 1928 [dostęp 2023-11-19] .
- ↑ a b c d e f g Joanna Anna Mincewicz , Przynaglone miłością Serca Jezusowego. Misja pocieszania w 125-letniej historii Zgromadzenia Sióstr Pocieszycielek Najświętszego Serca Jezusowego, Warszawa 2019 .