Przejdź do zawartości

Żaba moczarowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest najnowsza wersja artykułu Żaba moczarowa edytowana 08:52, 29 lip 2024 przez Pikador (dyskusja | edycje).
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Żaba moczarowa
Rana arvalis
Nilsson, 1842
Ilustracja
Samiec w szacie godowej
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

płazy

Rząd

płazy bezogonowe

Podrząd

Neobatrachia

Rodzina

żabowate

Rodzaj

Rana

Gatunek

żaba moczarowa

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Osobnik młodociany

Żaba moczarowa (Rana arvalis) – gatunek płaza bezogonowego z rodziny żabowatych (Ranidae), należący do nieformalnej grupy żab brunatnych.

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Obszar występowania żaby moczarowej obejmuje północną, środkową i wschodnią Europę na wschód po północną i środkową Azję. Zasięg rozciąga się od północno-wschodniej Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Danii, Szwecji, południowo-wschodniej Norwegii i Finlandii na południe po Alpy i północną Rumunię oraz na wschód po Syberię (aż po Jakucję i rejon jeziora Bajkał na wschodzie), północny i centralny Kazachstan, skrajnie północną część prowincji Sinciang w północno-zachodnich Chinach oraz północną Mongolię[1][2]. Na północy zasięg sięga aż po koło podbiegunowe, a nawet nieco je przekracza. W Polsce występuje dość pospolicie, ale wyłącznie na nizinach[3]. Na znacznym obszarze swojego zasięgu występuje sympatrycznie z żabą trawną (Rana temporaria).

Budowa

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała samic 4–8 cm, masa ciała 8–24 g, długość ciała samców 4–8 cm, masa ciała 8–30 g. Ciało delikatnej budowy, błona bębenkowa mniejsza od oka, oczy wypukłe. Skóra cienka i gładka. Na grzbiecie ciała wyraźnie widoczne fałdy grzbietowe. Ubarwienie podobne do ubarwienia żaby trawnej. Grzbiet ciała ubarwiony na różne odcienie koloru brązowego i pokryty licznymi, ciemniejszymi plamami. Brzuch biały, lub kremowy. Skóra na wewnętrznych powierzchniach kończyn tylnych jest przezroczysta. Cechą gatunkową żaby moczarowej jest występowanie okrągłych, niemal czarnych plam okolic brzeżnych ciała[3].

Biotop

[edytuj | edytuj kod]

Wykazuje większe od pozostałych żab występujących w Polsce przystosowanie do życia w środowisku lądowym, żyć może nawet w dość suchych biotopach. Jest bowiem bardziej wytrzymała na brak wody. Występuje na łąkach, w lasach świerkowych, liściastych, polanach śródleśnych, a nawet w suchych terenach o podłożu wapiennym. Można ją spotkać w dzień nie tylko podczas deszczu, jak większość płazów, ale także przy słonecznej pogodzie. Często przebywa na zupełnie odkrytych terenach. Występuje na terenach podmokłych oraz na suchych łąkach[3].

Tryb życia

[edytuj | edytuj kod]

Dobowa aktywność tego gatunku jest prawdopodobnie zależna od regionu występowania. Żywi się ślimakami, dżdżownicami, pająkami, owadami i ich larwami i innymi drobnymi zwierzętami. W chłodniejszych regionach zapada w sen zimowy – odbywa się to na lądzie, w różnych norach ziemnych, wnękach pod korzeniami drzew, pod stertami gałęzi lub pod darnią łąk. Budzi się ze snu zimowego zwykle w marcu i od razu rozpoczyna wędrówkę do najbliższych zbiorników wodnych, by odbyć gody i złożyć jaja. Ponieważ zimują dość daleko od stawów, wędrówka trwa dosyć długo. Podczas tej wędrówki nie zachodzi ampleksus[3].

Dymorfizm płciowy u żab z tego gatunku jest dobrze wykształcony. Godujący samiec ma na palcach przednich kończyn duże czarne modzele godowe, wyraźnie widoczne rezonatory i obwisłe fałdy skórne. Charakterystyczną cechą jest pojawienie się szaty godowej. Godujący samiec ma grzbiet i boki ciała ubarwione na kolor jaskrawo niebieski. U samic brak szaty godowej. W stawach wcześniej pojawiają się samce. Żaby w czasie godów gromadzą się na płyciznach oraz wśród trzcin i sitowia. Samce podczas godowania wydają donośne głosy i są bardzo ruchliwe (ale tylko te, które nie są w stanie ampleksus). Są przy tym bardzo ostrożne i przy każdym podejrzanym głosie lub ruchu kryją się i milkną[3].

Rozród

[edytuj | edytuj kod]

Samice składają jaja głównie nocą. Znajdujący się na nich samiec (w stanie ampleksus) wypuszcza w tym samym czasie plemniki. Zapłodnienie następuje w wodzie. Głównym okresem składania jaj w Polsce jest koniec kwietnia, gdy woda osiągnie temperaturę przynajmniej 10 stopni Celsjusza. Jaja (tzw. skrzek) składane są jednorazowo i w jednym miejscu w postaci kulistej bryły. Liczba jaj składanych przez jedną samicę wynosi od 700 do 3000. Kijanki wylęgają się już z wykształconą płetwą ogonową, która służy im do poruszania się w wodzie. Oddychają za pomocą skrzeli zewnętrznych, które już na samym początku rozwoju kijanki przekształcają się w skrzela wewnętrzne. Odżywiają się odcedzając cząstki organiczne z wody lub zeskrobując je z roślin i przedmiotów w wodzie. W toku rozwoju powiększa się ich wielkość i wyrastają im kończyny. Na pewien czas przed przeobrażeniem przestają rosnąć. Młode osobniki po przeobrażeniu mają długość ok. 10–15 mm i wychodzą na ląd, zwykle podczas deszczu. Dojrzewają płciowo po 3 latach[3].

Ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ujęty w załączniku IV dyrektywy siedliskowej, co zobowiązuje wszystkie państwa Unii Europejskiej do objęcia go ochroną gatunkową, w tym zapewnienia ochrony miejsc rozrodu i odpoczynku. Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[4].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Darrel R. Frost, Rana arvalis Nilsson, 1842, [w:] Amphibian Species of the World: an Online Reference. Version 6.2 [online], American Museum of Natural History, New York, USA [dostęp 2024-07-29] (ang.).
  2. a b Rana arvalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. a b c d e f Włodzimierz Juszczyk: Płazy i gady krajowe. Warszawa: PWN, 1974.
  4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]