Kościół Bożego Ciała w Gutach

Kościół Bożego Ciała w Gutach

Kostel Božího Těla v Gutech

nr rej. 46321/8-659 z dnia 3 maja 1958[1]
kościół filialny
Państwo	Czechy
Kraj	morawsko-śląski
Miejscowość	Trzyniec (Guty)
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Michała Archanioła w Trzycieżu
Wezwanie	Bożego Ciała
Historia Data rozpoczęcia budowy 1563 Data zniszczenia • przez 2017 pożar Data odbudowy od 2020 Poprzednie wyznanie luterańskie
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • drewno Wieża kościelna • liczba wież • wysokość wież 1 15,6 m Liczba naw 1 Nawa główna • szerokość • wysokość 7 m 10,3 m
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego Kościół Bożego Ciała w Gutach
Położenie na mapie Czech Kościół Bożego Ciała w Gutach
49°39′45,80″N 18°35′57,98″E/49,662722 18,599439
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Kościół pod wezwaniem Bożego Ciała w Gutach – zabytkowy, drewniany kościół w Gutach w granicach administracyjnych miasta Trzyniec, w kraju morawsko-śląskim, w Czechach (w historycznym regionie Śląska Cieszyńskiego). Był kościołem filialnym parafii św. Michała Archanioła w Trzycieżu, jednym z najstarszych drewnianych kościołów na Zaolziu. Spłonął doszczętnie w nocy z 1 na 2 sierpnia 2017 roku^[2].

Wybudowany został przez miejscowych ewangelików ok. 1563 roku (taka data widniała na drewnianym portalu wejściowym do zakrystii) i użytkowany był przez nich do 1654, kiedy to 23 marca został im odebrany przez specjalną komisję^[3], choć przez następne stulecia zdecydowaną większość mieszka��ców wsi stanowili luteranie. 8 marca 1661 biskup krakowski Mikołaj Oborski poświęcił kościół i ołtarz. Pomimo to sprawozdanie z wizytacji kościelnej w 1679 pisze o nim jako zdaje się niekonsekrowany, pw. Przenajświętszego Sakramentu, filialny parafii w Trzycieżu. W 1781 wieżę wybudowali ewangelik z Rakowca Jan Molin i katolik z Gnojnika Jan Duława. W 1863 wykonano reparacje i kamienną podmurówkę, a kolejny remont przeprowadzono w roku 1877. W latach 2011–2012 dokonano gruntownej rewitalizacji kościoła^[4]. Nocą z 1 na 2 sierpnia 2017 kościół spłonął. W lipcu 2020 rozpoczęto w Gutach budowę repliki, którą poświęcono 6 czerwca 2021 roku^[5].

W architekturze świątyni widoczne były charakterystyczne cechy średniowiecznych kościołów drewnianych. Gotycko-renesansowy kościół był wybudowany w konstrukcji zrębowej, z grubych belek (najgrubsze miały 0,6 m). Nawa była niewielkich rozmiarów: 7 na 7,8 m. Prosto zakończone prezbiterium o wymiarach 5,5 na 5,4 m było przesklepione kolebką z desek. Wysokość sklepienia nad prezbiterium wynosiła 6,8 m. Do prezbiterium przylegała zakrystia (4,3 na 1,9 m). Dostawiona do nawy wieża o wysokości 15,6 m zbudowana była na rzucie kwadratu. Przyziemie wieży o wymiarach 7,9 na 7,9 m pełniło funkcję przedsionka. Ściany zwężającej się ku górze wieży miały kształt trapezów. W wieży znajdowały się trzy dzwony, z czego najstarszy z 1565 roku. Kościół otaczały otwarte soboty. Nawa i prezbiterium nakryte były odrębnymi dachami dwuspadowymi krytymi gontem, przy czym dach prezbiterium był niższy. Wysokość dachu nawy wynosiła 10,3 m. Wieża nakryta była dachem namiotowym zwieńczonym niewielką kopułką.

G��ówny ołtarz był barokowy, a zastąpił on pierwotny z 1592 r., później umieszczony z boku. XVI-wieczny ołtarz z obrazem "Ostatnia Wieczerza" namalowanym na desce, posiadał herby donatorów: Jerzego Sobka z Kornic i Jerzego Nieborskiego z Nieborów. Oratorium pochodziło prawdopodobnie z 1626 roku, udekorowane było arabeskami wykonanymi w 1642 przez Szczepana Sowę z Nieborów.

• Irena Adamczyk, Ewa Janoszek, Mariusz Makowski, Jaromír Polášek, Janusz Spyra, Henryk Wawreczka: Dřevěné kostely a kaple v Beskydech a okolí. Drewniane kościoły i kaplice w Beskidach i okolicy. Český Těšín: Wart, 2009, s. 63. ISBN 978-80-254-5500-5. (pol. • cz.).
• Józef Londzin: Kościoły drewniane na Śląsku Cieszyńskim. Cieszyn: Dziedzictwo błog. Jana Sarkandra, 1932, s. 92-97. OCLC 297540848.