Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśle
 kościół parafialny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres |
ul. 1 Maja 49, 43-460 Wisła |
| Data powołania |
1782 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Diecezja | |
| Kościół |
Kościół Ewangelicko-Augsburski apostołów Piotra i Pawła w Wiśle |
| Proboszcz | |
Położenie na mapie miasta Wisła  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego  | |
 49°39′13,1″N 18°51′38,3″E/49,653639 18,860639
| |
| Strona internetowa | |
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wiśle – parafia luterańska w Wiśle, należąca do diecezji cieszyńskiej. Ma siedzibę w centrum miasta, gdzie też znajduje się jej kościół parafialny. W 2019 liczyła 2822 wiernych[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Początki zboru (parafii) luterańskiej w Wiśle związane są z wydaniem przez cesarza Józefa II Habsburga Patentu Tolerancyjnego w 1781. 18 czerwca 1782 pastor cieszyński Bartelmus poświęcił miejsce pod budowę drewnianego domu modlitwy, gotowego już jesienią 1782. Pierwszym pastorem został Samuel Kosany z Bańskiej Bystrzycy na Górnych Węgrzech (1782-1788), następnie Andrzej Lihocki, również z Węgier (1788-1794), potem Wilhelm Andrzej Bystroń, który w 1802 przeniósł się do Ustronia, po nim Jan Rakowski (1802-1818), za którego wybudowano plebanię w latach 1805-1807[2]. W 1818 ze Spiszu przybył pastor Michał Kupferschmid, który nauczył się w Wiśle języka polskiego z Biblii. Za jego pastorowania powstał cmentarz (1819), nowa szkoła na miejscu poprzedniej drewnianej (1825), a także wybudowany w latach 1833-1838 nowy murowany dom modlitwy, obecny kościół apostołów Piotra i Pawła.
Patent Tolerancyjny ustanowił również strukturę oficjalnie działającego Kościoła ewangelickiego w Przedlitawii. Wszystkie zbory zostały podległe konsystorzowi powstałemu w 1784 w Cieszynie a w 1785 przeprowadzonemu do Wiednia. W 1784 powstała superintendentura dla Moraw, Śląska i Galicji. W 1807 powstał seniorat śląski, któremu z czasem podległe zostały wszystkie zbory na Śląsku Austriackim.
Równouprawnienie protestantów w Cesarstwie Austriackim nastąpiło wraz z wydaniem Patentu Protestanckiego w 1861, po którym do domu modlitwy dobudowano wieżę. Pastor Kupferschmid zmarł w 1867, a proboszczem został po nim jego syn i wikary, Gustaw Kupferschmid.
Według schematyzmu kościelnego z 1875 zbór obejmował Wisłę, część Ustronia, Brenną oraz Nydek (od 1920 w Czechach) zamieszkałe przez 4679 luteran[3].
1 października 1932 Istebna stała się filią parafii w Wiśle.
W 1925 parafia zrzeszała 4 401 wiernych a w 1937 6 tysięcy z czego (303 w filiale w Istebnej)[4].
1 grudnia 1994 doszło do podziału parafii i wyodrębniły się z niej parafie w Czarnem, Głębcach, Jaworniku i Malince[5].
W 2003 parafia liczyła 2853 wiernych, natomiast w 2013 należało do niej 2817 członków[6].
-
Plebania ewangelicka w Wiśle -
Dawna szkoła ewangelicka w Wiśle -
Nagrobek pastora Andrzeja Lehotskiego
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zgromadzenie Parafialne. „Luteranin”. 1 (69), s. 38, marzec 2020. ISSN 1899-9387.
- ↑ Wisła - Kościół ewangelicki
- ↑ Schematismus der evangelischen Kirche Augsb. und Helvet. Bekenntnisses in den im österr. Reichsrathe vertretenen Königreichen und Ländern. Wien: 1875.
- ↑ Stefan Król: W: Śląsk Cieszyński w latach 1918-1945. Red. Krzysztof Nowak. Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2015, s. 251
- ↑ Wisła – miasto EDK [online], dnikosciola.pl [dostęp 2024-01-15].
- ↑ Błażej Guzy, Funkcjonowanie Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w powiecie cieszyńskim (na przykładzie Cieszyna, Wisły i Drogomyśla), Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Wydział Biologii i Nauk o Ziemi, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, 2014, s. 25 [dostęp 2024-01-15].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Renata Czyż, Zbigniew Pasek: Monografia Wisły. T. 3: Kościoły i wspólnoty religijne Wisły. Wisła: Galeria „Na Gojach“, 2008, s. 70-115. ISBN 978-83-60551-12-7.
- Z historii Kościoła Ewangelickiego na Śląsku Cieszyńskim. Tadeusz J. Zieliński (redakcja). Katowice: Dom Wydawniczy i Księgarski „Didache”, 1992, s. 144. ISBN 83-85572-00-7.
- Informacje o parafii na stronie diecezji cieszyńskiej
