Przejdź do zawartości

Nił Sorski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Antosh (dyskusja | edycje) o 22:25, 14 lis 2015. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
{{{rodzaj}}}
{{{imię}}}
{{{tytuły}}}
[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{podpis grafiki}}}]]
{{{podpis grafiki}}}
Data i miejsce urodzenia

{{{data urodzenia}}}
{{{miejsce urodzenia}}}

Data i miejsce śmierci

{{{data śmierci}}}
{{{miejsce śmierci}}}

Czczony przez

{{{kościół}}}

Beatyfikacja

{{{data beatyfikacji}}}
{{{miejsce beatyfikacji}}}
przez {{{beatyfikujący}}}

Kanonizacja

{{{data kanonizacji}}}
{{{miejsce kanonizacji}}}
przez {{{kanonizujący}}}

Wspomnienie

{{{wspomnienie}}}

Atrybuty

{{{atrybuty}}}

Patron

{{{patron}}}

Szczególne miejsca kultu

{{{miejsce kultu}}}

[[Plik:{{{faksymile}}}|130x100px|alt=Faksymile|{{{opis faksymile}}}]]
{{{opis faksymile}}}

Nil Sorski (ros. Нил Сорский), ur. 1433 w Moskwie, zm. 7 maja 1508, imię świeckie: Nikołaj Majkow (ros. Николай Майков) – święty mnich, filozof, czczony przez Cerkiew prawosławną w dniu 7 (20) maja oraz w trzecią niedzielę po Pięćdziesiątnicy wraz z Soborem Świętych Wołogodzkich.

Życiorys

Według przekazów żywot Nila Sorskiego spłonął podczas najazdu tatarskiego na monastery wołogodzkie w 1538 roku. Niewiele wiadomo na temat jego życia[1]. Nil Sorski urodził się w 1433 roku w Moskwie[2]. Przypuszczalnie należał do rodu szlacheckiego. Szlachecki ród Majkowów zaliczał Nila Sorskiego do swoich przodków, jednak była to informacja niepewna. Sam Nil nazywał siebie chłopem. Przed postrzyżynami utrzymywał się z przepisywania ksiąg. Wstąpił do monasteru Cyrylo-Biełozierskiego, gdzie spędził kilka lat. Jego duchownym nauczycielem był Paisjusz Jarosławow.

W młodości Nil odwiedził monastery na Athosie oraz Carogród (Konstantynopol), dokąd pielgrzymował ze swoim uczniem św. Innocentym (Ochlabininem)[1]. Podczas pobytu na Wschodzie studiował dzieła świętych ojców Antoniego Wielkiego, Bazylego Wielkiego, Efrema Syryjczyka, Makarego Wielkiego, Izaaka Syryjczyka, Warsonofiusza Wielkiego, Jana Klimaka, Doroteusza z Gazy, Maksyma Wyznawcy, Hezychiusza z Jerozolimy, Szymona Nowego Teologa, Piotra Aleksandryjskiego, Grzegorza z Nazjanzu, Nila Synaity i Filoteusza Synaity.

Po powrocie z Carogrodu Nil udał się nad rzekę Sorę, gdzie na uroczysku leśnym w odległości 15 wiorst od monasteru Cyrylo-Biełozierskiego zbudował celę, wzniósł kaplicę i krzyż oraz wykopał studnię. Zamieszkał w zbudowanej przez siebie pustelni. Z czasem, gdy do niego dołączyli inni mnisi, w tym miejscu powstał skit z cerkwią Ofiarowania Pańskiego[2][3]. Nil przeniósł na grunt ruski tradycje hezychastyczne, które poznał na Athosie[4]. Reguła napisana przez niego dla mnichów, którzy zbudowali koło niego swoje pustelnie, zbierała wszystkie najważniejsze punkty nauczania Ojców z nurtu hezychastycznego na temat modlitwy serca[5].

W latach 1490 i 1503 Nil Sorski uczestniczył w soborach, powołanych w celu zwalczania szerzącej się na Rusi herezji judaistów (ересь жидовствующих), którą zapoczątkował przybyły w XV wieku do Nowogrodu Wielkiego karaim Zachariasz (Схария). Wyznawcy sekty odrzucali kult ikon, krzyża, relikwii, negowali życie zakonne i boską naturę Chrystusa, odrzucili chronografię bizantyjską, przyjęli kalendarz żydowski. Na wyznawców herezji została nałożona anatema. Drugi Sobór ostatecznie rozwiązał sprawę heretyków.

Sobór w 1503 poruszył również kwestię posiadania przez monastery majątków ziemskich, które według Nila Sorskiego było przyczyną demoralizacji mnichów. W czasie soboru mnich wystąpił z apelem do wszystkich klasztorów, by zrezygnowały z posiadanych dóbr i zaczęły utrzymywać się z jałmużny. Jego wniosek został jednak jednogłośnie odrzucony przez sobór, który w swojej uchwale określił majątki Cerkwi jako niezbywalne i święte. Według Pipesa inspiratorem wystąpienia Nila Sorskiego mógł być Iwan III Srogi, który już wcześniej konfiskował na potrzeby państwa włości kościelne[6]. Mimo odrzucenia apelu Nila w czasie soboru w 1503, jego wystąpienie zapoczątkowało trwający do połowy XVI wieku spór między zachłannymi i niezachłannymi[7] (oryg. stiażatielami lub lubostiażatielami i niestiażatielami) – zwolennikami i przeciwnikami posiadania przez Kościół prawosławny majątku[8].

Nil Sorski zmarł w 1508 roku. W swoim Testamecie napisał:

Rzućcie moje ciało na pustyni – niech pożrą je zwierzęta i ptaki; ponieważ wielce zgrzeszyło było przeciwko Bogu i niegodne jest pochówku. [...] Błagam wszystkich, niech pomodlą się za moją grzeszną duszę, i proszę was o przebaczenie i ode mnie przebaczenie. Bóg niechże przebaczy wszystkim.

Był to drugi taki przypadek w historii Cerkwi prawosławnej na Rusi. Podobny sens miał testament metropolity kijowskiego Konstantego, zmarłego w 1159 roku. Prośba Nila Sorskiego nie została spełniona przez jego uczniów, którzy pochowali go w monasterskiej cerkwi[1].

  1. a b c Г. Федотов, Святые древней Руси, Rozdz. 10, Преп. Нил Сорский. [dostęp: 2010-09-28].
  2. a b О жизни и писаниях преподобного отца нашего, аввы Нила Сорскаго, первооснователя скитскаго жития в России. [dostęp: 2010-09-28].
  3. Преподобный Нил Сорский (1433-1508). [dostęp: 2010-09-28].
  4. R. Pipes, Rosja carów, s.235
  5. Tomáš Špidlík: Hezychazm w Rosji – Nil Sorski. s. 119.
  6. R. Pipes, Rosja carów, ss.235-236
  7. Riasanovsky N. V., Steinberg M. D.: Historia Rosji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, s. 127. ISBN 978-83-233-2615-1.
  8. R. Pipes, Rosja carów, s.236

Bibliografia