Przejdź do zawartości

Kardynałowie inkwizytorzy generalni Rzymskiej Inkwizycji

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez CarlosPn (dyskusja | edycje) o 00:55, 25 lis 2013. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Kardynałowie inkwizytorzy generalni Rzymskiej Inkwizycji - kardynałowie, będący członkami trybunału Rzymskiej Inkwizycji, przekształconego w 1564 w stałą kongregację Kurii Rzymskiej pod nazwą Kongregacja Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji.

Pierwsze nominacje kardynałów na inkwizytorów generalnych zostały dokonane 15 lipca 1541 przez papieża Pawła III (1534 – 1549). Inkwizytorami zostali kardynałowie Gian Pietro Carafa i Girolamo Aleandro. Po śmierci kardynała Aleandro 1 lutego 1542 papież Paweł III dokonał pięciu nowych nominacji (4 lipca 1542), a 21 lipca 1542 wydał bullę Licet ad initio, na mocy której sześciu kardynałów inkwizytorów generalnych utworzyło najwyższy trybunał inkwizycyjny, mający za zadanie koordynowanie działań trybunałów inkwizycyjnych w Europie i przeciwdziałanie herezji wśród hierarchii kościelnej[1]. Komisja ta nie miała wówczas stałego charakteru, a mandaty jej członków wygasały wraz ze śmiercią papieża, który ich mianował. Mimo to, wszyscy kolejni następcy Pawła III na początku swoich pontyfikatów mianowali inkwizytorów generalnych, zapewniając tej komisji faktyczną ciągłość. 14 grudnia 1558 papież Paweł IV (1555 – 1559) mianował kardynała Michele Ghislieriego wielkim inkwizytorem, zastrzegając, że jego kompetencje nie wygasają wraz z końcem pontyfikatu[2]. Za pontyfikatu Piusa IV (1559 – 1565) utworzony został urząd kardynała sekretarza Inkwizycji Rzymskiej (18 czerwca 1564)[3], a w dniu 2 sierpnia 1564 papież ten ostatecznie przekształcił trybunał w stałą kongregację Kurii Rzymskiej, zwaną po roku 1588 Kongregacją Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji. Jej członkowie nadal tytułowani byli jako inkwizytorzy generalni, jednak ich nominacje miały co do zasady charakter dożywotni.

Kongregacja Inkwizycji Rzymskiej i Powszechnej została przekształcona w Kongregację Świętego Oficjum w wyniku reformy Kurii Rzymskiej dokonanej przez papieża Piusa X 29 czerwca 1908.

Dzięki badaniom Pastora, Mayauda i Mayera skład Rzymskiej Inkwizycji jest w miarę precyzyjnie odtworzony (łącznie z datami większości nominacji) dla pierwszego stulecia jej istnienia tj. od 1541 do końca pontyfikatu Urbana VIII (zm. 1644). Precyzyjna lista jest możliwa do stworzenia także dla okresu 1720 – 1870, gdyż w tym czasie rokrocznie (z niewielkimi tylko przerwami na przełomie XVIII i XIX wieku publikowane były tzw. roczniki papieskie, zawierające informacje o przynależności wszystkich kardynałów do poszczególnych kongregacji kurialnych. Pewien problem stanowią natomiast okresy od pontyfikatu Innocentego X (1644 – 1655) do pontyfikatu Klemensa XI (1700 – 1721) oraz końcowy okres po aneksji Państwa Kościelnego przez Włochy w 1870. W tych dwóch okresach roczniki papieskie były wydawane bardzo nieregularnie, nie były też one przedmiotem szczegółowych studiów prozopograficznych, co powoduje, że listy dla tych okresów mogą być niekompletne, a nadto nie zawsze jest możliwe ustalenie daty mianowania danego kardynała na inkwizytora generalnego.

Pomimo wymienionych wyżej trudności, dostępne źródła pozwalają zidentyfikować około 350 kardynałów inkwizytorów generalnych Rzymskiej Inkwizycji działających w latach 1541 – 1908. Wśród nich było aż 20 późniejszych papieży (Marcelin II, Paweł IV, Pius IV, Pius V, Urban VII, Innocenty IX, Paweł V, Innocenty X, Aleksander VII, Klemens IX, Aleksander VIII, Klemens XI, Benedykt XIII, Klemens XII, Benedykt XIV, Klemens XIV, Pius VII, Leon XII, Pius VIII i Grzegorz XVI).

Kardynałowie inkwizytorzy generalni w latach 1541 – 1564

Pontyfikat Pawła III (1534 – 1549)

Pontyfikat Juliusza III (1550 – 1555)

Pontyfikaty Marcelina II (1555) i Pawła IV (1555 – 1559)

Pontyfikat Piusa IV (1560 – 1565, do 2 sierpnia 1564)

Kardynałowie inkwizytorzy generalni Kongregacji Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji (od 2 sierpnia 1564 do 29 czerwca 1908)

Mianowani przez Piusa IV (1560 – 1565)

Mianowani przez Piusa V (1566 – 1572)

Pomimo, że zgodnie z motu proprio Piusa IV z 2 sierpnia 1564 mandaty kardynałów inkwizytorów przestały wygasać ze śmiercią papieża, który ich mianował, Pius V na początku swego pontyfikatu odwołał wszystkich inkwizytorów generalnych mianowanych przez poprzednika i wyznaczył na ich miejsca swoich nominatów.

Mianowani przez Grzegorza XIII (1572 – 1585)

Mianowani przez Sykstusa V (1585 – 1590)

Mianowani przez Klemensa VIII (1592 – 1605)

Mianowani przez Pawła V (1605 – 1621)

Mianowani przez Grzegorza XV (1621 – 1623)

Mianowani przez Urbana VIII (1623 – 1644)

Mianowani przez Innocentego X (1644 – 1655)

Mianowani przez Aleksandra VII (1655 – 1667)

Mianowani przez Klemensa IX (1667 – 1669)

Mianowani przez Klemensa X (1670 – 1676)

Mianowani przez Innocentego XI (1676 – 1689)

Mianowani przez Aleksandra VIII (1689 – 1691)

Mianowani przez Innocentego XII (1691 – 1700)

Mianowani przez Klemensa XI (1700 – 1721)

Mianowani przez Innocentego XIII (1721 – 1724)

Mianowani przez Benedykta XIII (1724 – 1730)

Mianowani przez Klemensa XII (1730 – 1740)

Mianowani przez Benedykta IV (1740 – 1758)

Mianowani przez Klemensa XIII (1758 – 1769)

Mianowani przez Klemensa XIV (1769 – 1774)

Mianowani przez Piusa VI (1775 – 1799)

Mianowani przez Piusa VII (1800 – 1823)

Mianowani przez Leona XII (1823 – 1829)

Mianowani przez Piusa VIII (1829 – 1830)

Mianowani przez Grzegorza XVI (1831 – 1846)

Mianowani przez Piusa IX (1846 – 1878)

Mianowani przez Leona XIII (1878 – 1903)

Mianowani przez Piusa (1903 – 1914)

  1. Black, s. 16 – 17; Del Col, s. 291-292; Pastor, vol. XII, s. 503-507.
  2. Pastor, vol. XIV, s. 271.
  3. Del Col, s. 759; Black, s. 115.
  4. a b c d e f g h i j Pastor, XII, s. 503-506.
  5. a b c d e f g h Black, s. 16.
  6. a b c d e f g h Del Col, s. 291-292.
  7. Gigliola Fragnito: CORTESE, Gregorio. Dizionario Biografico degli Italiani - Volume 29 (1983). [dostęp 2013 – 11-22]. (wł.).
  8. a b c d e f g h i j k l Pastor, XIII, s. 210, 217.
  9. a b c d e f g h i j k l m n o p q r Pastor, XIV, s. 262, 264, 267.
  10. http://halshs.archives-ouvertes.fr/docs/00/86/73/56/PDF/Santarelli_Inquisizione_Nuova_Rivista_Storica_2013.pdf
  11. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Pastor,XVI, s. 309-313
  12. a b c d e Pastor, XVII, s. 292.
  13. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag Pastor, XIX, s. 626-628.
  14. Pastor, XIX, s. 578.
  15. Black, s. 118.
  16. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar Pierre-Noël Mayaud, Les «Fuit congregatio sancti officii in ... coram ...» de 1611 à 1642. 32 ans de vie de la Congrégation du Saint Office, w: "Archivum Historiae Pontificiae", 30, 1992, s. 286-289
  17. Mayer, s. 62-63.
  18. Mayer, s. 96 – 100.
  19. Mayer, s. 41-43.
  20. Mayer, s. 72-75.
  21. Mayer, s. 32.
  22. Mayer, s. 61-62.
  23. Mayer, s. 63-64.
  24. Mayer, s. 43-50.
  25. Mayer, s. 50-51.
  26. Mayer, s. 64-66.
  27. Mayer, s. 66-68.
  28. Mayer, s. 51.
  29. Mayer, s. 89-91.
  30. a b c d e f g h i j k l m n o p Pastor, XXIX, s. 34.
  31. Mayer, s. 68-71.
  32. Mayer, s. 51-53.
  33. Mayer, s. 71-72.
  34. Mayer, s. 56-60.
  35. Mayer, s. 53-56.
  36. Mayer, s. 78-80.
  37. Mayer, s. 76-78.
  38. Mayer, s. 80-86.
  39. Mayer, s. 86-89.
  40. Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 242. ISBN 978-3451216534.
  41. a b c d e f g Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 242. ISBN 978-3451216534.
  42. Lorenzo Cardella: Memorie Storiche de Cardinali della Santa Romana Chiesa. Tomo settimo. Rzym: 1793, s. 90.
  43. a b c Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 292. ISBN 978-3451216534.
  44. a b c d e f Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 314. ISBN 978-3451216534.
  45. a b c Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 341. ISBN 978-3451216534.
  46. a b c d e f Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 365. ISBN 978-3451216534.
  47. a b c Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 390. ISBN 978-3451216534.
  48. a b c Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 414. ISBN 978-3451216534.
  49. a b c d Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 462. ISBN 978-3451216534.
  50. Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 510. ISBN 978-3451216534.
  51. Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 534. ISBN 978-3451216534.
  52. a b c Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 558. ISBN 978-3451216534.
  53. a b c d e Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991. ISBN 978-3451216534.
  54. a b c Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 607. ISBN 978-3451216534.
  55. Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 632. ISBN 978-3451216534.
  56. Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 667. ISBN 978-3451216534.
  57. Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 154. ISBN 978-3451216534.
  58. a b c Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 696. ISBN 978-3451216534.
  59. a b c Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991, s. 732. ISBN 978-3451216534.
  60. a b c d e f g Notizie per l'anno 1721. Rzym: 1721.
  61. a b c Notizie per l'anno 1722. Rzym: 1722.
  62. a b c d Notizie per l'anno 1725. Rzym: 1725.
  63. Notizie per l'anno 1726. Rzym: 1726.
  64. a b c d Notizie per l'anno 1727. Rzym: 1727.
  65. a b c d e f g Notizie per l'anno 1729. Rzym: 1729.
  66. a b c Notizie per l'anno 1730. Rzym: 1730.
  67. a b c Notizie per l'anno 1732. Rzym: 1732.
  68. Notizie per l'anno 1733. Rzym: 1733.
  69. Notizie per l'anno 1734. Rzym: 1734.
  70. Notizie per l'anno 1736. Rzym: 1736.
  71. a b Notizie per l'anno 1738. Rzym: 1738.
  72. a b c d e f g Notizie per l'anno 1744. Rzym: 1744.
  73. Notizie per l'anno 1748. Rzym: 1748.
  74. Notizie per l'anno 1752. Rzym: 1752.
  75. Notizie per l'anno 1753. Rzym: 1753.
  76. a b c d e Notizie per l'anno 1755. Rzym: 1755.
  77. Notizie per l'anno 1757. Rzym: 1757.
  78. a b c Notizie per l'anno 1759. Rzym: 1759.
  79. a b c Notizie per l'anno 1760. Rzym: 1760.
  80. Notizie per l'anno 1761. Rzym: 1761.
  81. Notizie per l'anno 1762. Rzym: 1762.
  82. Notizie per l'anno 1763. Rzym: 1763.
  83. Notizie per l'anno 1764. Rzym: 1764.
  84. a b Notizie per l'anno 1769. Rzym: 1769.
  85. Notizie per l'anno 1773. Rzym: 1773.
  86. Notizie per l'anno 1775. Rzym: 1775.
  87. a b Notizie per l'anno 1776. Rzym: 1776.
  88. a b Notizie per l'anno 1779. Rzym: 1779.
  89. Notizie per l'anno 1780. Rzym: 1780.
  90. Notizie per l'anno 1785. Rzym: 1785.
  91. a b c Notizie per l'anno 1786. Rzym: 1786.
  92. Notizie per l'anno 1789. Rzym: 1789.
  93. Notizie per l'anno 1790. Rzym: 1790.
  94. a b Notizie per l'anno 1794. Rzym: 1794.
  95. Notizie per l'anno 1795. Rzym: 1795.
  96. a b c Notizie per l'anno 1796. Rzym: 1796.
  97. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq Philippe Bountry: SOUVERAIN ET PONTIFE. II - Congrégations cardinalices permanentes. Publications de l’École française de Rome. [dostęp 2013 – 11-23]. (fr.).
  98. a b Notizie per l'anno 1801. Rzym: 1801.
  99. Notizie per l'anno 1807. Rzym: 1807.
  100. Notizie per l'anno 1820. Rzym: 1820.
  101. a b Notizie per l'anno 1847. Rzym: 1847.
  102. a b c Notizie per l'anno 1851. Rzym: 1851.
  103. a b c d Notizie per l'anno 1853. Rzym: 1853.
  104. a b Notizie per l'anno 1854. Rzym: 1854.
  105. a b c Notizie per l'anno 1855. Rzym: 1855.
  106. a b Notizie per l'anno 1857. Rzym: 1857.
  107. Notizie per l'anno 1860. Rzym: 1860.
  108. a b La Gerarchia Cattolica e la Famiglia Pontificia per l'anno 1861. Rzym: 1861.
  109. La Gerarchia Cattolica e la Famiglia Pontificia per l'anno 1863. Rzym: 1863.
  110. La Gerarchia Cattolica e la Famiglia Pontificia per l'anno 1865. Rzym: 1865.
  111. La Gerarchia Cattolica e la Famiglia Pontificia per l'anno 1866. Rzym: 1866.
  112. La Gerarchia Cattolica e la Famiglia Pontificia per l'anno 1869. Rzym: 1869.
  113. La Gerarchia Cattolica e la Famiglia Pontificia per l'anno 1872. Rzym: 1872.
  114. a b c d e f g h i j La Gerarchia Cattolica e la Famiglia Pontificia per l'anno 1882. Rzym: 1882.
  115. a b c La Gerarchia Cattolica e la Famiglia Pontificia per l'anno 1886. Rzym: 1886.
  116. a b c La Gerarchia Cattolica e la Famiglia Pontificia per l'anno 1888. Rzym: 1888.
  117. a b c d e Annuaire Pontifical Catholique. Paryż: 1899.
  118. Annuaire Pontifical Catholique. Paryż: 1900.
  119. Annuaire Pontifical Catholique. Paryż: 1901.
  120. a b c d Annuaire Pontifical Catholique. Paryż: 1905.

Bibliografia

  • Christopher Black: The Italian Inquisition. New Haven & Londyn: Yale University Press, 2009. ISBN 978-0-300 – 11706-6.
  • Notizie per l'anno.... Rzym: 1721 – 1859.
  • Annuario pontificio. Rzym: 1860 – 1870.
  • La Gerarchia Cattolica e la Famiglia Pontificia per l'anno.... Rzym: 1872 – 1888.
  • Annuaire Pontifical Catholique. Paryż: 1899 – 1907.
  • Andrea Del Col: L’Inquisizione in Italia. Mediolan: Oscar Mondadori, 2010. ISBN 978-88-04-53433-4.
  • Thomas F. Mayer: The Roman Inquisition. A Papal Bureaucracy and Its Law in the Age of Galileo. Filadelfia: University of Pennsylvania Press, 2013. ISBN 978-0-8122-4473 – 1.
  • Ludwig von Pastor: History of the Popes. T. XII–XXXV. Londyn: 1923 – 1949. (ang.).
  • Christoph Weber: Die ältesten päpstlichen Staatshandbücher: Elenchus Congregationum, Tribunalium et Collegiorum Urbis 1629 – 1714. Rzym – Fryburg Bryzgowijski – Wiedeń: Herder, 1991. ISBN 978-3451216534.
  • Pierre-Noël Mayaud, Les «Fuit congregatio sancti officii in ... coram ...» de 1611 à 1642. 32 ans de vie de la Congrégation du Saint Office, w: "Archivum Historiae Pontificiae", 30, 1992, s. 231-289
  • Ludwig von Pastor, Allgemeine Dekrete der Römischen Inquisition aus den Jahren 1555 – 1597, Herder, Freiburg im Breisgau 1912
  • Daniele Santarelli, Dinamiche interne della Congregazione del Sant'Uffizio dal 1542 al 1572, w: "Nuova Rivista Storica", XCVII, fasc. 3, 2013
  • Philippe Bountry: SOUVERAIN ET PONTIFE. II - Congrégations cardinalices permanentes. Publications de l’École française de Rome. [dostęp 2013 – 11-23]. (fr.).