Historia Tarnowskich Gór
Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi Tarnowice (obecnie dzielnica - Stare Tarnowice) i słowa gory co w po staropolsku oznaczało kopalnie.
Historia miasta jest bardzo związana w wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku. Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490 roku. Od tego czasu na teren dzisiejszego miasta zaczęli przybywać osadnicy, powstawały pierwsze osady górnicze.
Ówczesny właściciel ziem Jan II książę opolsko-raciborski oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 roku nadali powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo tj. "akt wolności górniczej". W tym samym roku Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a w dwa lata później ogłoszony został tzw. Ordunek gorny. Jest to okres szybkiego rozwoju górnictwa rud srebronośnych oraz miasta, w którym równie intensywnie rozwija się handel i rzemiosło, wybudowano wiele istniejących do dziś kamienic.
W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego na Górnym Śląsku. Wielu zwolenników znalazła tu reformacja. Jej utrwalenie nastąpiło po śmierci Jana II Dobrego (1532), kiedy miasto przeszło pod panowanie Hohenzollernów. W 1529 r. protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a w dwa lata później na jego miejscu - murowany.
W 1531 utworzono różnowierczą szkołę, której rektorem na przełomie XVI i XVII wieku był Daniel Franconius, wybitny ariański pedagog i poeta. Świetności miasta kres położyła wojna trzydziestoletnia (1618-1648). W 1676 w Tarnowskich Górach wybuchła zaraza, która ustąpiła po "procesji błagalnej" do Piekar. Na pamiątkę tego zdarzenia tarnogórzanie zobowiązali się udawać corocznie w niedzielę po 2 lipca do Sanktuarium Matki Boskiej Piekarskiej. Tradycja ta trwa do dzisiaj.
16 grudnia 1740 roku, wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk, rozpoczęły się wojny śląskie. Po zakończeniu pierwszej z nich w 1742 miasto przechodzi spod panowania austriackiego pod pruskie. W latach 80-tych XVIII wieku powstaje rządowa kopalnia i huta "Fryderyk" - nazwana od królewskiego imienia, w której w 1788 uruchomiono jedną z pierwszych na kontynencie europejskim, sprowadzoną z Anglii, maszynę parową do odwadniania wyrobisk górniczych.
W 1803 roku otwarto pierwszą szkołę górniczą, kilkanaście lat później wydrążono nową sztolnię "Fryderyk", założono drukarnię, wybrukowano rynek i ulicę Krakowską i Lubliniecką, założono nowe fabryki i hutę żelaza, rozpoczęto budowę wodociągów miejskich. Również wtedy powstała Spółka Bracka jako instytucja ubezpieczająca górników. W 1857 r. uruchomiono pierwszą linię kolejową do Opola. Rozwój miasta przypieczętowuje powstanie w 1873 Starostwa Tarnogórskiego.
Na początku XX wieku wyczerpują się zasoby rud i kończy się wydobycie kruszcu. W 1922 r. w wyniku powstań śląskich i plebiscytu miasto przeszło do Polski.
Burmistrzowie
- Sebastian Weider - 1570
- Malcher Cigan - 1580
- Stanisław Szymkowicz - 1597
- Jakub Gruzełko - 1617
- Chrystian Kraker - 1648
- Marcin Treßnag - 1692-1693
- Kasper Eckartt - 1694
- Alexander Zucher - 1695-1698
- Marcin Treßnag - 1699, 1701-1703
- Adam Dzielawski - 1705
- Bernard Bordolo - 1707-1709, 1714
- Andrzej Pusan - I-VI 1721
- Bernard Petrasch - VII-XII 1721
- Bernard Bordolo - 1724
- Wacław Weiztenäcker - 1725
- Jan Fryderyk Braüschek - 1726-1727
- Bernard Bordolo - I-VI 1731
- Wacław Weitzenäcker - VII 1731 - VI 1733
- Jan Dzielawsky - VII 1733 - VI 1734
- Wacław Weitzenäcker - VII 1734 - VI 1735
- Jan Jarząbek - VII 1735 - 1736
- Jan Schomann - VII 1737 - 1738
- Wacław Weitzenäcker - 1743
- Franciszek Bernardus - 1754
- Jan Baumgardt - 1767
- Cochler - 1808
- Kaliszek - 1822
- Józef Waniek - 1841
- Antoni Klausa - 1842-1849
- Rudolf Malchow - 1849-1860
- Hugo Jacobi - 1861-1867
- Henryk Engel - 1867-1876
- Wilhelm Vattmann - 1876-1877
- Hildebardt Guericke - 1877-1879
- Edward Henke - 1880-1892
- Szymon Kotitschke - 1892-1901
- Ryszard Otte - 1902-1921
II wojna światowa - III Rzesza
- Friedrich Kuhnert - 2 - 16 IX 1939 (burmistrz komisaryczny)
- Victor Tschauder - 16 IX 1939 - 23 I 1945 (do 1 V 1940 burmistrz komisaryczny)
Polska Rzeczpospolita Ludowa (formalnie Ludowa od 1952)
- mjr Kozłow - radziecki komendant wojskowy miasta
- Józef Marek - 25 I - 6 VIII 1945
- ...
- Piotr Hanysek - 1989-2002
- Kazimierz Szczerba - od 2002
Panowie Tarnowskich Gór
- Piastowie
- Jan II Dobry (książę Opola i Raciborza), założyciel miasta - do 1526
- Hohenzollernowie
- Jerzy von Ansbach (margrabia na Ansbach, książę Karniowa, potem także Opola i Raciborza), założyciel miasta - 1526 - 1543
- Jerzy Fryderyk von Ansbach (margrabia na Ansbach, książę Karniowa, Opola i Raciborza, potem Żagania) - 1543 - 1603
- Joachim Fryderyk (elektor Brandenburgii) - 1603 - 1608
- Jan Jerzy (książę Karniowa) - 1608 - 1620
- 1620 - miasto odebrali Hohenzollernom Habsburgowie
- Henckel von Donnersmarckowie
- Łazarz I Starszy - 1623 - 1624
- Łazarz II Młodszy - 1624 - 1664
- Jerzy VII Fryderyk - 1664 - 1671
- Karol Maksymilian - 1671 - 1716
- Leon Maksymilian, 3. wolny pan stanowy Bytomia - 1716 - 1727
- Karol Erdmann - 1727 - 1760
- Erdmann Gustaw, 6. wolny pan stanowy Bytomia - 1760 - 1805
- Gustaw Adolf, 7. wolny pan stanowy Bytomia - 1805 - 1808
1808 - w wyniku reform w państwie pruskim, miasta uzyskały niezależność.
Sławni goście
Miasto na przestrzeni dziejów odwiedziło wiele znanych osób:
- królowie polscy
- Jan III Sobieski z królową Marysieńką, 1683
- August II Mocny (z dynastii Wettinów), 1697
- August III Sas (z dynastii Wettinów), 1734
- królowie pruscy (z dynastii Hohenzollernów):
- król szwedzki Karol XII (z dynastii Wittelsbachów),
- car Rosji i król Polski Aleksander I, 1820
- twórcy literatury:
- Robert Koch (późniejszy noblista), 1875
- Politycy:
- Naczelnik Państwa Józef Piłsudski, 1922
- Prezydent Polski Stanisław Wojciechowski, 1923
- były Prezydent Szwajcarii, Felix Calonder, Przewodniczący Komisji Mieszanej dla Górnego Śląska (mieszkał w Świerklańcu jako gość księcia Guidotto Henckel von Donnersmarcka), 1924-1937
- biskup katowicki (późniejszy Prymas Polski) August Hlond, 1923
Tarnowskie Góry jako garnizon wojskowy
Jednostki stacjonujące przed 1939
Jednostki stacjonujące w latach 1939-1945
Jednostki stacjonujące po 1945 (rozwiązane)
- JW 3635 - 115. Dywizjon Artylerii Lekkiej, przeformowany później w 39. Pułk Artylerii,
- 18 Dywizjon Artylerii,
- JW 4117 - 12. Pułk Kolejowy,
- pododdział Wojskowej Służby Wewnętrznej.
(w opracowaniu)