Zygmunt Cybichowski: Różnice pomiędzy wersjami

Zygmunt Cybichowski

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	23 listopada 1879 Poznań
Data i miejsce śmierci	30 maja 1946 Poznań
Profesor doktor habilitowany nauk prawnych
Specjalność: prawo międzynarodowe publiczne
Alma Mater	Uniwersytet we Wrocławiu
Doktorat	1902 Uniwersytet w Strasburgu
Habilitacja	1911 Uniwersytet we Fryburgu
Profesura	1912 – nadzwyczajny 1919 – zwyczajny
Doktor honoris causa Columbia University – 1930
Nauczyciel akademicki
uczelnia	Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet we Lwowie
Odznaczenia

Zygmunt Klemens Cybichowski (ur. 23 listopada 1879 w Poznaniu^[1], zm. 30 maja 1946 tamże) – prawnik polski, specjalista i pionier „współczesnego” polskiego prawa międzynarodowego publicznego, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Warszawskiego, sędzia Stałego Trybunału Arbitrażowego w Hadze, aktywny antysemita.

Był synem Bronisława^[1] (profesora gimnazjalnego filozofii i języka polskiego) oraz Marii Bischoff^[1], bratem Stefana Cybichowskiego. W 1899 ukończył gimnazjum humanistyczne w Inowrocławiu, podjął studia prawnicze i ekonomiczne na uniwersytetach w Berlinie (1899–1900), Monachium (1900) i Wrocławiu (1900–1902). Wykształcenie uzupełniał na uniwersytetach w Strasburgu i Paryżu (1902). W 1902 w Strasburgu obronił doktorat z prawa (na podstawie pracy Artikel 76 der Reichsverfassung). W latach 1903–1905 i 1908–1910 odbył aplikację sądową w Poznaniu, Wrocławiu i Berlinie. W latach 1910–1911 był asesorem sądowym. W 1911 przedstawił na Uniwersytecie we Fryburgu pracę habilitacyjną Das antike Volkerrecht i został docentem w Katedrze Prawa Narodów i Międzynarodowego Prawa Prywatnego tej uczelni. Prowadził wykłady z prawa międzynarodowego publicznego i prywatnego. Rok później przeniósł się na Uniwersytet Lwowski, gdzie został profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Katedry Nauk Prawnych i Politycznych oraz Katedry Filozofii Prawa. Był członkiem Komisji Sejmowo-Konstytucyjnej Tymczasowej Rady Stanu^[2]. W 1919 związał się z Uniwersytetem Warszawskim.

Na UW kierował (do wybuchu II wojny światowej) Katedrą Prawa Państwowego i Międzynarodowego. W 1919 został profesorem zwyczajnym. W latach 1919–1922 pełnił funkcję dziekana Wydziału Prawa UW. Od 1923 zasiadał w Stałym Trybunale Arbitrażowym w Hadze jako sędzia. Gościnnie głosił wykłady z prawa międzynarodowego publicznego na uniwersytetach w Lublanie, Zagrzebiu, Belgradzie (1925), Wiedniu (1927), Berlinie (1929), a także w Haskiej Akademii Prawa Międzynarodowego. W 1928 przewodniczył XXXV Światowemu Kongresowi Stowarzyszenia Prawa Międzynarodowego w Warszawie.

W 1932 został członkiem zwyczajnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Należał także m.in. do Akademii Nauk Prawnych i Ustawodawstw w Madrycie (1928), Stowarzyszenia Prawa Międzynarodowego (1928–1930 prezydent) i Akademii Nauk Politycznych w Nowym Jorku. Był współzałożycielem i wiceprezesem Towarzystwa Przyjaciół Jugosławii oraz wiceprezesem Polskiego Instytutu Współpracy z Zagranicą.

Jako profesor zwyczajny Uniwersytetu J. Piłsudskiego został przeniesiony w stan spoczynku z dniem 1 lipca 1938^[3].

Znany był z poglądów antysemickich^[4] i nacjonalistycznych^[5]. Wyrażał się pochlebnie na temat włoskiego faszyzmu oraz niemieckiego narodowego socjalizmu^[6]. Sam twierdził, że jest zwolennikiem tzw. „demokracji nacjonalistycznej”, która według niego powinna mieć antysemicki, antymasoński i antykomunistyczny charakter^[7]. Jak sam pisał: „Demokracja nacjonalistyczna nie odrzuca współpracy mniejszości narodowych z wyjątkiem żydów, od których pragnie się odseparować, wysuwając program ich emigracji”^[8].

Od 1934 r. był współpracownikiem Internationale Arbeitsgemeinschaft der Nationalisten, reprezentującej paneuropejski nurt ideologii nazistowskiej. W tym samym roku uczestniczył w zjeździe antysemickim w III Rzeszy. Trzy lata później związał się z Ruchem Narodowo-Radykalnym^[9]. W 1939 został członkiem proniemieckiej, antykomunistycznej, antysemickiej organizacji o nazwie Narodowa Organizacja Radykalna^[10].

• Doktorat honoris causa nadany przez Columbia University w Nowym Jorku (1930).
• Wielki Medal Srebrny Akademii Nauk Prawnych i Ustawodawstw w Madrycie.
• Order św. Sawy.

W pracy naukowej zajmował się prawem międzynarodowym publicznym i prawem państwowym. Był pionierem polskich badań nad zagadnieniami współczesnego prawa wojennego. Zgłosił propozycję określenia norm stanowiska prawnego telegrafii i telefonii w czasie wojny. Analizując zarządzenia władz rosyjskich podczas okupacji Lwowa w latach 1914–1915 wykazał bezprawie części działań. W określeniu cech przynależności państwowej kładł nacisk na takie elementy jak urodzenie, małżeństwo i naturalizacja, podważając znaczenie określonych praw i obowiązków obywatela. Wykazał, że wiele instytucji prawa międzynarodowego istniało już w starożytności. Interesował się problematyką rozstrzygania sporów prawnych między krajami Rzeszy niemieckiej w II połowie XIX wieku.

Jego uczniami byli m.in. Cezary Berezowski i Edward Muszalski.

• Studien zum Internationalen Recht (1912)
• Międzynarodowe prawo wojenne (1914)
• O pojęciu i istocie przynależności państwowej (1920)
• Prawa mniejszości (1922)
• Pełnomocnictwo skarbowe rządu w oświetleniu konstytucji (1924)
• Polskie prawo państwowe (1925–1929, 2 tomy)
• Encyklopedia podręczna prawa publicznego (1926–1930, 2 tomy)
• Międzynarodowe prawo karne (1927)
• Prawo międzynarodowe publiczne i prywatne (1928)
• Geneza i rozwój prawa międzynarodowego (1930)
• Na szlakach nacjonalizmu. Rozważania prawno-polityczne (1939)

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A–J, Wrocław 1983
• „Prof. dr. Zygmunt Cybichowski” Gazeta Administracji i Policji Państwowej (Warszawa) 7 (52): 1. [26 XII 1925]. oai:jbc.bj.uj.edu.pl:230707

• Prace Zygmunta Cybichowskiego w Federacji Bibliotek Cyfrowych
• Prace Zygmunta Cybichowskiego w Archive.org
• Publikacje Zygmunta Cybichowskiego w bibliotece Polona