Wikipedia:Brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami

Brudnopis jest miejscem, gdzie można bez żadnych ograniczeń formalnych eksperymentować z mechanizmem wiki, prosimy jedynie o niemodyfikowanie napisu:
{{Prosimy - NIE ZMIENIAJ, NIE KASUJ, NIE PRZENOŚ tej linijki - pisz niżej}}

Treści wpisane w brudnopisie nie zostaną tu na zawsze. Kliknij tutaj, aby rozpocząć eksperymentowanie. Dobrej zabawy!

Zalogowanym użytkownikom polecamy własny brudnopis, w którym mogą spokojnie przygotować artykuły, po czym przenieść je na właściwą stronę (więcej informacji na temat własnego brudnopisu znajdziesz w artykule Wikipedia:Strona użytkownika, w sekcji Brudnopisy i podstrony).

MIKO

Mikołaj Surmanowicz (ur. 23 października 1915 r. w Odessie, zm. 26 lutego 1975 r. w Kaliszu) – Oficer Polskich Sił Zbrojnych II Wojny Światowej, więzień wielu obozów jenieckich pilot szybowcowy, nestor i pasjonat lotnictwa. Był inicjatorem ucieczek ze słynnego Oflag IV-C w Colditz które staly się podstawa of a film, TV series and board game. Po wojnie powrocil do swoich pasji i zbudowal aparat lotniczy umożliwiający oderwanie od ziemi wyłącznie przy wykorzystaniu siły ludzkich mięśni

We wrześniu 1936 r.  został wcielony do Szkoły Podchorążych, mianowany plutonowym, w czerwcu 1937 przydzielony do 25 plutonu liczności na stanowisko zastępcy dowódcy plutonu, 16.09.1939 zmobilizowany i wcielony na stanowisko dowódcy baterii. Brał    udział w walkach Brody, Krasne, Zwierzyniec, 3.10.1939 został zabrany do niewoli. Pięciokrotnie uciekał z jenieckich obozów: po raz pierwszy ze Stalagu XIII A koło Norymbergii, z obozu w Laufen oflag VII C, z fortu w Silberberg Oflag VIII B, z Colditz, z ciężkiego więzienia w Waldheim. Czyny wojenne Mikołaja Surmanowicza, jego spektakularne ucieczki z obozów jenieckich zapisały się w historii niewoli narodowej.[i]  Próby wydostania się na wolność polskiego oficera i innych więźniów z najsłynniejszego specjalnego obozu jenieckiego II wojny światowej s- lager IV C  Colditz

zostały   udokumentowane   w  British Museum w Londynie[ii] oraz innych archiwach na świecie[iii].  Obóz w Coldiz przeznaczony dla najbardziej niebezpiecznych jeńców ze wszystkich armii alianckich  uznawanych za szczególnie ważnych uniemożliwiał próby ucieczek[iv],[v],[vi].[vii],[viii] . https://en.wikipedia.org/wiki/Patrick_Reid

Publicznie   zapowiedziana przez Surmanowicza brawurowa ucieczka ze ściśle strzeżonego zamku w maju 1941r.[ix] , niestety zakończona  niepowodzeniem zainspirowała innych jeńców  do dalszych kilkudziesięciu udanych i nieudanych prób wydostania się z niewoli.  

Major   Patric Reid, prominentny brytyjski więzień, współorganizator wielu ucieczek i bliski przyjaciel „polskiego tygrysa” Mikołaja, opisał sensacyjne ucieczki „pensjonariuszy obozu Colditz” w kilku seriach wydawniczych, bestsellerach oraz filmach BBC.

Ciągłe próby odzyskania wolności, nieugięta, wzbudzająca respekt postawa polskiego oficera,[x] przekonały władze niemieckie, że ten wyjątkowo niebezpieczny jeniec ucieknie z każdej niewoli, wyrokiem więc niemieckiego sądu wojskowego 174 dywizji w Lipsku skazano Surmanowicza   za „zamach” na przedstawiciela hitlerowskiej władzy na kilka lat   ciężkiego więzienia w Waldheim.  Po półtorarocznym pobycie Surmanowicz również z tego więzienia uciekł, ponownie ujęty, zakuty w kajdany przebywał w lochu podziemnym w Waldheim do grudnia 1944 r.[xi]  i w 1945 został uwolniony z niewoli.

Po zakończeniu wojny Mikołaj  Surmanowicz jako inżynier powrócił do swojej pasji - lotnictwa i przy ogromnych nakładach czasowych i finansowych, całkowicie we własnym zakresie zbudował aparat lotniczy umożliwiający oderwanie od ziemi wyłącznie przy wykorzystaniu siły ludzkich mięśni^[i],^[ii],^[iii],^[iv].  Niestety   doszło tylko do pierwszych prób mięśniolotu w roku 1975, które potwierdziły koncepcje wynalazczą i sukces konstrukcji, jednocześnie również potrzebę zastosowania lżejszych, kosztownych materiałów.  Wojna przerwała pasję życia, a przedwczesna śmierć Mikołaja Surmanowicza w wyniku nieodwracalnego zniszczenia zdrowia podczas niewoli w obozach jenieckich zakończyła konstrukcje mięśniolotu. Mięśniolot został przekazany przez rodzinę w roku 2008 do Muzeum Lotnictwa w Krakowie^[v].

Po 6 latach rozłąki spowodowanej niewolą Mikołaj Surmanowicz ożenił się z Teodozją Olsińską, z tego związku miał dwoje dzieci: Grażynę z córką Anną oraz Janusza z synem Corrado-Mikołajem oraz  córkami Barbarą i Ewą. Bliskie więzi rodzinne łączyły go z siostrą Olgą i bratem Józefem.  Był niezwykle ceniony i lubiany za swój otwarty stosunek do świata i ludzi, odwagę, szczerość, poczucie humoru. Bliskie relacje utrzymywał z Kolegami z Colditz. Pomimo licznych propozycji rozwijania swojej pasji i fascynacji lotniczej za granicą pozostał w Polsce.  Zmarł na atak serca w wieku 59 lat w lutym 1975 r. Jest pochowany na cmentarzu Miłostowie w Poznaniu.

^[i] https://rotorcraft.info/frontend/rotorcraft/index.php?lang=pl&a_nid=617

^[ii] Surmanowicz mięśniolot- wiropłat

^[iii] https://www.skyspotting.net/tag/miesniolot-mikolaja-surmanowicza/

^[iv] https://www.youtube.com/watch?v=vhgkXI7RYto

^[v] https://www.zabytki-techniki.org.pl/index.php/muzeum-rolnictwa-im-ks-kluka-ciechanowcu-wirtualny-wirtualny/480-inne-w-kr/4486-miesniolot-wiroplat-mikolaja-surmanowicza

1)     ^[v] http://www.samolotypolskie.pl/samoloty/2814/126/Surmanowicz-Mikolaj2

https://www.cda.pl/video/314414361/vfilm

https://www.academia.edu/44831086/Oflag_VIII_B_Silberberg_lista_jeniecka_robocza_

https://www.aviationmuseum.eu/Blogvorm/muzeum-lotnictwa-polskiego-w-krakowie/

6) Bibliografia

^[v] Rafal Brzeski,  Wielkie ucieczki. Wyjątkowo niebezpieczny, Kulisy , Warszawa 7.X.1979 r. nr.40.

2)     Mikołaj Surmanowicz,  Uciekinier z Alp, Ziemia Kaliska,  3  luty 1948r, 2,10,17,24  luty 1968,

3)     Józef Hlebowicz , O karnym Oflagu IV-c w  Colditz, WTK,1967, nr.25.

4)     Leon Wernic, Oficerskie obozy karne. Ucieczka z Colditz, WTK, 1967, nr.49

5)     Janusz Wojciechowski Mięśnioloty, Młody Technik ,1979 , nr.8  str. 27-34  

6)     Janusz Wojciechowski, Mięśnioloty, Wydawnictwo Komunikacji i Lączności, Warszawa 1979, str.24

7)     Skrzydlata Polska nr.38, 22.09.74, Mięśniolot z Kalisza , str.7

8)     Gazeta Poznańska, Kaliski Ikar, 11 listopada 1974 r, str 7.

9)     Henryk Juszczak, Kaliskie Skrzydła , wyd. Promocji Miasta

https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Brudnopis&veaction=edit

[i] https://mojaopowiesc.wordpress.com/2012/10/18/514/

[ii] https://www.iwm.org.uk/collections/item/object/205081119

[iii] https://www.awm.gov.au/collection/C243034

[iv] https://ww2db.com/facility/Colditz_Castle

[v] https://epdf.pub/queue/colditz-oflag-iv-c.html

[vi] https://military-history.fandom.com/wiki/Attempts_to_escape_Oflag_IV-C

[vii] https://okruchyhistorii.blogspot.com/2021/11/tajemnice-obozu-colditz-spektakularne.html

[viii] Attempts to escape Oflag IV-C

[ix] List of attempts to escape Oflag IV-C

[x]   http://www.tenhumbergreinhard.de/1933-1945-lager-1/1933-1945-lager-w/waldheim.html

[xi] https://sites.google.com/site/stingrayslistofrotorcraft/surmanowicz-ornithopter-gyroplane

• Przykładowy link

• Tutaj podaj źródła danych

• Tutaj możesz podać linki do stron WWW niebędących źródłem informacji występujących w artykule, ale istotnie go uzupełniających