Tekst źródłowy strony Francja

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony z następującego powodu:

Twój adres IP znajduje się w zakresie adresów, który został zablokowany na wszystkich wiki Wikimedia Foundation.

Blokada została nałożona przez ‪EPIC‬. Podany powód to Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Początek blokady: 09:48, 2 lip 2024
Zakończenie blokady: 09:48, 2 lip 2025

Twój obecny adres IP to 206.189.44.186. Zablokowany zakres to 206.189.32.0/20.

Prosimy o uwzględnienie wszystkich powyższych informacji we wszelkich zapytaniach. Jeśli uważasz, że zostałeś zablokowany przez pomyłkę, możesz znaleźć dodatkowe informacje i instrukcje w globalnej polityce No open proxies.

Aby zakwestionować lub omówić blokadę, proszę wysłać prośbę o jej weryfikację na Meta-Wiki. Możesz również wysłać e-mail do kolejki VRT stewardów na adres stewards@wikimedia.org, podając wszystkie powyższe szczegóły.

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

{{Państwo infobox
 |nazwa                  = Republika Francuska
 |nazwa oryginalna       = {{j|fr|République française}}
 |dopełniacz nazwy       = Francji
 |lata istnienia         = 
 |flaga                  = Flag of France (1794–1815, 1830–1958).svg
 |dewiza                 = [[Wolność, równość, braterstwo|{{J|fr|Liberté, Egalité, Fraternité}}]]<br />(Wolność, Równość, Braterstwo)
 |hymn                   = [[Hymn Francji|{{K|fr|La Marseillaise}}]]<br />(Marsylianka)
 |hymn audio             = La Marseillaise.ogg
 |ustrój polityczny      = [[System semiprezydencki|republika semiprezydencka]]
 |konstytucja            = [[Konstytucja Francji]]
 |stolica                = [[Paryż]]
 |data powstania         = 
 |data likwidacji        = 
 |władca                 = 
 |prezydent              = [[Emmanuel Macron]]
 |premier                = [[François Bayrou]]
 |powierzchnia           = 643 801<ref name=factbook>{{Cytuj stronę |url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/fr.html |tytuł = France |opublikowany = CIA – The World Factbook |język = en |data dostępu = 2012-06-14 |archiwum = https://web.archive.org/web/20181224211127/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/fr.html |zarchiwizowano = 2018-12-24}}</ref> km²<br />[[Francja metropolitalna|metropolia]]:<br />551 695{{r|factbook}}
 |wysokość               = 
 |rok                    = 2024
 |liczba ludności        = 68 373 433 (z [[Departament zamorski|DOM]])<ref name="PopulacjaFrancjaReg" /><br /> 66 142 961 ([[Francja metropolitalna|metropolia]])<ref name="PopulacjaFrancjaReg" />
 |gęstość zaludnienia    = 106,2 os./km² (z [[Departament zamorski|DOM]])<br />119,9 os./km² ([[Francja metropolitalna|metropolia]])
 |ISO 3166               = FR
 |waluta                 = 1 [[euro]] = 100 [[Cent|eurocentów]] (EUR, €)
 |numer kierunkowy       = +33
 |domena                 = [[.fr]]
 |kod samochodowy        = F
 |kod samolotowy         = F
 |strefa czasowa         = [[Uniwersalny czas koordynowany|UTC]] +1 – zima<br />[[Uniwersalny czas koordynowany|UTC]] +2 – lato
 |narodowości            = 
 |język urzędowy         = [[Język francuski|francuski]]<ref group="uwaga">Dodatkowo za [[język regionalny]] oficjalnie został uznany [[język niemiecki]], [[dialekt]] alemański w [[Alzacja|Alzacji]], [[język bretoński]] w [[Bretania|Bretanii]] oraz dialekt górnofrankijski w [[Mozela (departament)|Mozeli]].</ref>
 |religia dominująca     = 
 |terytoria zależne      = [[Nowa Kaledonia]], [[Polinezja Francuska]], [[Wallis i Futuna]], [[Saint-Barthélemy]], [[Saint-Martin]], [[Saint-Pierre i Miquelon]], [[Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne]], [[Wyspa Clippertona]]
 |terytoria autonomiczne = 
 |pkb rok                = 2018
 |pkb                    = 2925 mld<ref name=IMF>{{Cytuj stronę |url = http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=70&pr.y=7&sy=2018&ey=2018&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=193%2C946%2C122%2C137%2C124%2C546%2C156%2C181%2C423%2C138%2C935%2C196%2C128%2C142%2C939%2C182%2C172%2C359%2C132%2C135%2C134%2C576%2C174%2C936%2C532%2C961%2C176%2C184%2C178%2C144%2C436%2C146%2C136%2C528%2C158%2C112%2C542%2C111%2C941&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |tytuł = World Economic Outlook Database, April 2018 |autor = International Monetary Fund |język = en |data dostępu = 2018-07-24}}</ref> [[Dolar amerykański|USD]]
 |pkb na osobę           = 44 934{{r|IMF}} [[Dolar amerykański|USD]]
 |pkb psn rok            = 2018
 |pkb psn                = 2960 mld{{r|IMF}} [[Dolar międzynarodowy|dolarów międzynar.]]
 |pkb psn na osobę       = 45 474{{r|IMF}} [[Dolar międzynarodowy|dolarów międzynar.]]
 |mapa                   = 
 |alt mapy               = 
 |opis mapy              = 
 |lokalizacja mapa       = Mapadefrancia.svg
 |nazwa lokalizacji      = 
 |opis lokalizacji       = 
 |kod mapy               = 
 |współrzędne            = 
 |opis miejsca           = 
 |commons                = Category:France
 |wikinews               = Portal:Francja
 |wikicytaty             = Francja
 |wikisłownik            = Francja
}}
'''Francja''' ({{fr.|France}}, IPA: {{IPA|fʁɑ̃s|nawiasy=kwadratowy}}), '''Republika Francuska''' (fr. {{K|fr|République française}} {{IPA|ʁe.py.blik fʁɑ̃.sɛz|nawiasy=kwadratowy}}) – państwo, którego [[Francja metropolitalna|część metropolitalna]] znajduje się w [[Europa Zachodnia|Europie Zachodniej]] oraz częściowo w [[Europa Południowa|Europie Południowej]] ([[Oksytania (kraina historyczna)|Oksytania]], [[Korsyka]]), posiadające także zamorskie terytoria na innych kontynentach. Francja metropolitalna rozciąga się od [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]] na południu do [[Kanał morski|kanału]] [[La Manche]] i [[Morze Północne|Morza Północnego]] na północy, oraz od [[Ren]]u na wschodzie do [[Ocean Atlantycki|Oceanu Atlantyckiego]] na zachodzie. [[Francuzi]] często nazywają swój kraj ''l’Hexagone'' (sześciokąt) – pochodzi to od kształtu Francji metropolitalnej.

Francja graniczy z [[Belgia|Belgią]], [[Luksemburg]]iem, [[Niemcy|Niemcami]], [[Szwajcaria|Szwajcarią]], [[Włochy|Włochami]], [[Monako]], [[Andora|Andorą]] i [[Hiszpania|Hiszpanią]]. Terytoria zamorskie graniczą również z [[Brazylia|Brazylią]], [[Surinam]]em i [[Holandia|Holandią]]. Kraj jest połączony z [[Wielka Brytania|Wielką Brytanią]] przez [[Eurotunel]] przebiegający pod kanałem [[La Manche]].

Republika Francuska jest unitarnym państwem demokratycznym, w którym ważną rolę odgrywa prezydent. Jest również piątym spośród najlepiej rozwiniętych krajów świata i dziewiątym w rankingu warunków życia. Najważniejsze ideały Francji sformułowane zostały w [[Deklaracja praw człowieka i obywatela|Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela]] i w występującym na drukach urzędowych i monetach haśle [[Rewolucja francuska|rewolucji francuskiej]] ''liberté, égalité, fraternité'' („wolność, równość, braterstwo”). Kraj należy do grona założycieli [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Ma największą powierzchnię spośród państw Wspólnoty. Francja jest także członkiem założycielem [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|Organizacji Narodów Zjednoczonych]] oraz wchodzi w skład m.in. [[Międzynarodowa Organizacja Frankofonii|Frankofonii]], [[G7 (grupa)|G7]] oraz [[Unia Łacińska|Unii Łacińskiej]]. Jest stałym członkiem [[Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych|Rady Bezpieczeństwa ONZ]], w której posiada prawo weta, a także grupy [[G20]]<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Aleksander Olech; Piotr Dutkiewicz |tytuł = Zagraniczna aktywność militarna Republiki Francuskiej |data = 2022-08 |s = s. 177. |url = https://www.researchgate.net/publication/362992219_Zagraniczna_aktywnosc_militarna_Republiki_Francuskiej}}</ref>.

Francja ze względu na swoją liczbę ludności, potencjał gospodarczy, pozycję w Europie, wpływy w dawnych koloniach, silną armię (trzeci po [[Rosja|Rosji]] i [[Stany Zjednoczone|USA]] arsenał nuklearny), uchodzi za jedno z [[Mocarstwo|najpotężniejszych państw świata]].

== Pochodzenie nazwy kraju ==
Nazwa „[[Wikt:Francja|Francja]]” pochodzi od germańskiego plemienia [[Frankowie|Franków]], które zajmowało region po upadku [[Cesarstwo zachodniorzymskie|Cesarstwa Zachodniorzymskiego]]. Region [[Île-de-France]], w którym leży Paryż, jest kolebką państwa francuskiego.

== Geografia ==
{{Osobny artykuł|Geografia Francji}}

Francja jest krajem leżącym w większości w [[Europa Zachodnia|Europie Zachodniej]], jednak posiadającym [[Francuskie terytoria zależne|terytoria zależne]] i [[Departament zamorski|departamenty zamorskie]] na innych [[kontynent]]ach. Powierzchnia metropolitarnej części Francji to 551,5 tys. km², wskutek czego zajmuje [[Lista państw świata według powierzchni|czterdzieste ósme miejsce na świecie]] pod względem wielkości powierzchni, natomiast powierzchnia wraz z terytoriami zależnymi i departamentami zamorskimi wynosi 643 801&nbsp;km².

[[Plik:Satellite image of France in August 2002.jpg|mały|Francja widziana z kosmosu]]

Całkowita [[Granica państwowa|granica]] [[ląd]]owa Francji to 2 892,4&nbsp;km, w tym:
* Granice Francji metropolitalnej z:
** [[Andora|Andorą]] – 56,6&nbsp;km,
** [[Belgia|Belgią]] – 620&nbsp;km,
** [[Hiszpania|Hiszpanią]] – 623&nbsp;km,
** [[Luksemburg]]iem – 73&nbsp;km,
** [[Monako]] – 4,4&nbsp;km,
** [[Niemcy|Niemcami]] – 451&nbsp;km,
** [[Szwajcaria|Szwajcarią]] – 573&nbsp;km,
** [[Włochy|Włochami]] – 488&nbsp;km.
* Granice terytoriów zależnych i departamentów zamorskich z:
** [[Brazylia|Brazylią]] – 673&nbsp;km,
** [[Surinam]]em – 510&nbsp;km,
** [[Sint Maarten (terytorium)|Sint Maarten]] ([[Holandia|Holandią]]) – 10,2&nbsp;km

=== Akweny otaczające Francję ===
[[Plik:Èze und Cap Ferrat-Grande Corniche.jpg|thumb|[[Lazurowe Wybrzeże]]]]

Francję oblewają następujące [[Morze|morza]] i [[ocean]]y: od północy [[Morze Północne]], od północnego zachodu kanał [[La Manche]], od zachodu [[Ocean Atlantycki]] i [[Zatoka Biskajska]] oraz od południa [[Morze Śródziemne]] (z którego na wybrzeżu Francji wyróżnia się także [[Zatoka Lwia|Zatokę Lwią]] i [[Morze Liguryjskie]]). Największą francuską wyspę – [[Korsyka|Korsykę]], oblewa także [[Morze Tyrreńskie]]. Terytoria zamorskie położone są nad oceanami: Atlantyckim<ref>{{Cytuj |url = https://archive.is/20160107100827/http://portalwiedzy.onet.pl/52051,,,,gujana_francuska,haslo.html |tytuł = Gujana Francuska – WIEM, darmowa encyklopedia |opublikowany = portalwiedzy.onet.pl |data dostępu = 2016-01-06}}</ref>, [[Ocean Indyjski|Indyjskim]]<ref>{{Cytuj |url = https://archive.is/20160107100830/http://portalwiedzy.onet.pl/1657,,,,reunion,haslo.html |tytuł = Reunion – WIEM, darmowa encyklopedia |opublikowany = portalwiedzy.onet.pl |data dostępu = 2016-01-06}}</ref>, [[Ocean Południowy|Południowym]] i [[Ocean Spokojny|Spokojnym]]<ref>{{Cytuj |url = https://archive.is/20160107100827/http://portalwiedzy.onet.pl/5494,,,,polinezja_francuska,haslo.html |tytuł = Polinezja Francuska – WIEM, darmowa encyklopedia |opublikowany = portalwiedzy.onet.pl |data dostępu = 2016-01-06}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://archive.is/20160107100832/http://portalwiedzy.onet.pl/48949,,,,nowa_kaledonia,haslo.html |tytuł = Nowa Kaledonia – WIEM, darmowa encyklopedia |opublikowany = portalwiedzy.onet.pl |data dostępu = 2016-01-06}}</ref> oraz nad [[Morze Karaibskie|Morzem Karaibskim]]<ref>{{Cytuj |url = https://archive.is/20160107100830/http://portalwiedzy.onet.pl/60532,,,,gwadelupa,haslo.html |tytuł = Gwadelupa – WIEM, darmowa encyklopedia |opublikowany = portalwiedzy.onet.pl |data dostępu = 2016-01-06}}</ref><ref>{{Cytuj |url = https://archive.is/20160107100834/http://portalwiedzy.onet.pl/20315,,,,martynika,haslo.html |tytuł = Martynika – WIEM, darmowa encyklopedia |opublikowany = portalwiedzy.onet.pl |data dostępu = 2016-01-06}}</ref>. Całkowita długość wybrzeża wynosi 3427&nbsp;km, z którego wyróżnia się inne wybrzeża o własnych nazwach: [[Lazurowe Wybrzeże|Wybrzeże Lazurowe]] ([[Lazurowe Wybrzeże|Riwiera Francuska]]), [[Côte d'Améthyste]], [[Côte d’Argent]], [[Côte de Jade]], [[Côte d’Amour]], [[Côte Sauvage]], [[Côte d'Emeraude]], [[Côte d'Albâtre]].

=== Ukształtowanie powierzchni ===
[[Plik:Mont Blanc oct 2004.JPG|thumb|[[Mont Blanc]]]]
[[Plik:Belvédère du Tilleul-Route des Crêtes-Gorges du Verdon.JPG|thumb|[[Przełom Verdon]]]]

Francja jest w większości krajem [[Nizina|nizinnym]] – ponad połowa jej powierzchni leży na wysokości poniżej 200 m [[n.p.m.]] Głównymi obszarami nizinnymi są: na północnym wschodzie [[Nizina Flandryjska]] z licznymi bagnami będąca częścią [[Nizina Środkowoeuropejska|Niziny Środkowoeuropejskiej]], na północy równinny [[Basen Paryski]] i [[Basen Akwitański]] na południowym zachodzie. Na północnym zachodzie, na obszarze [[Bretania|Bretanii]] i [[Normandia (kraina historyczna)|Normandii]], rozciąga się stary [[Masyw Armorykański]] z wysokościami do 417 m n.p.m., wykształcony w [[Orogeneza hercyńska|orogenezie hercyńskiej]]. W południowo-środkowej części położony jest [[Masyw Centralny]], wykształcony również w orogenezie hercyńskiej, o [[Wyżyna|wyżynno]]-[[Góra|górzystej]] rzeźbie terenu, podzielony na mniejsze masywy zrębowe i [[Kotlina|kotliny]]. Charakterystyczną cechą tego pasma jest występowanie wielu [[Stożek wulkaniczny|stożków]] [[Wulkan wygasły|wygasłych wulkanów]]. Najwyższy z nich to [[Puy de Sancy]] (1885 m n.p.m.). Masyw Centralny opada stromo do doliny [[Rodan]]u oraz łagodnie, przez wyżynę [[Limousin]], do Basenu Akwitańskiego. Hercyńskimi przedłużeniami Masywu Centralnego są: na północnym wschodzie [[Ardeny]], a na wschodzie [[Wogezy]]. Wzdłuż granicy z [[Włochy|Włochami]], [[Szwajcaria|Szwajcarią]], [[Hiszpania|Hiszpanią]] i [[Andora|Andorą]] wznoszą się stosunkowo młode [[góry fałdowe]]: na południowym wschodzie [[Alpy]] z najwyższym szczytem Francji i jednocześnie całej [[Europa|Europy]] – [[Mont Blanc]] (4807 m n.p.m.) oraz zbudowane z [[Flisz (geologia)|fliszu]] [[Prealpy]], a także [[Wapień|wapienne]] góry [[Jura (góry)|Jura]] będące północnym przedłużeniem Alp (najwyższy punkt: [[Crêt de la Neige]] – 1723 m n.p.m.), z kolei na południowym zachodzie [[Pireneje]] z najwyższym szczytem na terenie Francji – [[Vignemale]] (3298 m n.p.m.).

* Najwyższy punkt: [[Mont Blanc]] 4807 m n.p.m.
* Najniższy punkt: [[Delta rzeki|delta]] [[Rodan]]u 2 m [[p.p.m.]]
* Język urzędowy: [[Język francuski|francuski]]
* Inne języki w użyciu: [[Język niemiecki|niemiecki]], [[Język włoski|włoski]], [[Język bretoński|bretoński]], [[Język baskijski|baskijski]], [[Język kataloński|kataloński]], [[Język niderlandzki|niderlandzki]], [[Język polski|polski]], [[Język arabski|arabski]], [[Języki berberyjskie|berberyjski]], [[Język romski|romski]] oraz [[Języki afrykańskie|afrykańskie]] itd.

== Klimat ==
Na północy kraju wilgotny klimat umiarkowany (chłodne lata, dość ciepłe zimy). Wiosna to najlepsza pora na zwiedzanie [[Paryż]]a, trzeba być jednak przygotowanym na deszcze. Jesienią ranki bywają raczej zimne i nieprzyjemne, ale przed południem się wypogadza.

Na południu lata są suche, a temperatura często przekracza 30&nbsp;°C. Sporadycznie występują silne burze i grad. Zimy są łagodne (temperatury na [[Wybrzeże|wybrzeżu]] [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]] rzadko spadają poniżej 10&nbsp;°C) i często deszczowe. Jeszcze więcej opadów można się spodziewać wiosną.

Wiele obszarów Francji ma odrębny [[mikroklimat]]. Utrapieniem Południa stał się porywisty, chłodny [[mistral]]. Wiatr ten wieje głównie zimą i wiosną, przynosząc słoneczną pogodę i jasne, bezchmurne niebo.

== Historia ==
{{Osobny artykuł|Historia Francji|Państwo zachodniofrankijskie|Królestwo Francji (987–1791)||Władcy Francji|Francuskie imperium kolonialne|Stolica Francji}}
Granice współczesnej Francji pokrywają się mniej więcej z granicami starożytnej [[Galia|Galii]], która była zamieszkana przez [[Celtowie|celtyckich]] [[Galowie|Galów]]. Galowie zostali podbici przez [[Republika rzymska|Rzymian]] w I wieku p.n.e. Ostatecznie Galowie przejęli kulturę oraz mowę najeźdźców. Podobnie było z [[Chrześcijaństwo|chrześcijaństwem]], które zostało przyjęte na tych terenach w II wieku n.e. i III wieku n.e.

W IV wieku n.e. [[Germanie|germańskie]] plemiona, głównie [[Frankowie]] (od których to pochodzi starożytna nazwa „Francie”), przekroczyły [[Ren]] i zajęły Galię. Współczesna nazwa „France” pochodzi od nazwy [[Feudalizm|feudalnych]] dóbr [[król]]ów Francji z dynastii [[Kapetyngowie|Kapetyngów]] wokół Paryża. Jako samodzielne państwo Francja istnieje od 843 wraz z podziałem [[imperium]] [[Karol Wielki|karolińskiego]] na części wschodnią, centralną i zachodnią. Zachodnia część w przybliżeniu odpowiadała terytorium współczesnej Francji.
[[Plik:Hommage of Edward I to Philippe le Bel.jpg|mały|left|Król Anglii [[Edward I Długonogi|Edward I]] składa hołd, jako [[Władcy Akwitanii|książę Akwitanii]], [[Władcy Francji|królowi Francji]] [[Filip IV Piękny|Filipowi Pięknemu]]]]
Potomkowie Karola Wielkiego rządzili we Francji aż do 20 sierpnia 987, kiedy to [[Hugo Kapet]] został koronowany na króla Francji. Jego potomkowie z dynastii Kapetyngów, [[Walezjusze|Walezjuszów]] oraz [[Burbonowie|Burbonów]] stopniowo zjednoczyli kraj w wyniku serii wojen oraz dynastycznego dziedziczenia tronu. Od czasów [[Filip II August|Filipa II Augusta]] państwo nazywane jest oficjalnie Francją (dotychczas znane jako Królestwo Franków). Szczyt rozwoju [[monarchia]] francuska osiągnęła w XVII wieku pod rządami [[Ludwik XIV|Ludwika XIV]]. W tym czasie Francja miała ogromny wpływ na europejską politykę, gospodarkę i kulturę, stając się wówczas najludniejszym krajem w Europie.

W tym samym czasie [[Burbonowie]] zajęli miejsce [[Habsburgowie|Habsburgów]] w Hiszpanii w następstwie [[Wojna o sukcesję hiszpańską|wojny hiszpańskiej]].
[[Plik:Europe 1812 map en.png|thumb|upright=1.2|[[I Cesarstwo Francuskie]] w 1812]]
Francja była monarchią do 1792, kiedy to w wyniku [[Rewolucja francuska|rewolucji francuskiej]] została utworzona [[I Republika Francuska]]. [[Napoleon Bonaparte]] przejął kontrolę w republice w 1799 przyjmując tytuł [[Konsulat (Francja)|I Konsula]]. W maju 1804 roku Francja została proklamowana [[I Cesarstwo Francuskie|cesarstwem]]. W wyniku kilku wojen jego armie podbiły wiele krajów, ustanawiając w nich władców wywodzących się z rodziny Bonaparte. W następstwie upadku Napoleona w 1815 we Francji została przywrócona monarchia. W 1830 w wyniku tzw. [[Rewolucja lipcowa we Francji|rewolucji lipcowej]] powstała konstytucyjna [[Monarchia lipcowa|Monarchia Lipcowa]], zastąpiona w 1848 przez [[II Republika Francuska|II Republikę]]. Krótki okres tej formy rządów zakończył się w 1852, kiedy to [[Napoleon III Bonaparte|Ludwik Napoleon]] (Napoleon III) ogłosił powstanie [[II Cesarstwo Francuskie|II cesarstwa]]. Ludwik Napoleon został obalony w wyniku [[Wojna francusko-pruska|wojny francusko-pruskiej]] w 1870 i cesarstwo zostało zastąpione przez [[III Republika Francuska|III republikę]].

W XX w. zaznaczał się powolny schyłek imperialnej pozycji Francji. W [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] Francja była jeszcze aktywnym i znaczącym elementem koalicji zwycięzców. Dekretem 11 marca 1922 papież [[Pius XI]] ustanowił patronki Francji: [[Maria z Nazaretu|Najświętszą Marię Pannę Wniebowziętą]] jako pierwszorzędną, a św. [[Joanna d’Arc|Joannę d’Arc]] jako drugorzędną<ref>{{Cytuj pismo |tytuł = Kronika religijna |url = http://archiwum.rycerzniepokalanej.pl/archiwum.php?np_id=50 |czasopismo = [[Rycerz Niepokalanej]] |wolumin = Nr 6 |strony = 122 |data = 1922}}</ref>. [[II wojna światowa]] jednak okazała się militarną klęską. Zajęcie i okupowanie kraju przez wojska niemieckie, kolaboracja z Niemcami były początkami zmierzchu roli Francji w świecie, chociaż nadal Francja zachowuje znaczącą pozycję w Europie. Bardzo niekorzystnie odbiło się to również na francuskiej gospodarce, liczebności populacji oraz w efekcie przyczyniło się do straty pozycji państwa dominującego w świecie. [[IV Republika Francuska|IV Republika]] została ustanowiona po II wojnie światowej, aby ostatecznie w 1958 ulec przekształceniu w obecną półprezydencką [[V Republika Francuska|V Republikę]].

== Demografia ==
{{Osobny artykuł|Demografia Francji}}

=== Statystyki demograficzne ===
[[Plik:France population density 40pc.png|mały|upright=2.0|Gęstość zaludnienia (na 1999 rok)]]

{| class="wikitable" align="center" "width="95%" style="margin: 0 0 1em 1em; font-size: 90%; text-align: center;"
|colspan="2" align="center"| '''2007'''
|-
|'''Liczba ludności'''
|63 713 926
|-
|colspan="2"| '''Ludność według wieku'''
|-
|0 – 14 lat
|18,6%
|-
|15 – 64 lat
|65,2%
|-
|ponad 64 lata
|16,2%
|-
|colspan="2"| '''Wiek (mediana)'''
|-
|W całej populacji
|39 lat
|-
|Mężczyzn
|37,5 lat
|-
|Kobiet
|40,4 lat
|-
|'''Przyrost rzeczywisty'''
|0,436%
|-
|'''Współczynnik urodzeń'''
|12,91 urodzeń/1000 mieszkańców
|-
|'''Współczynnik zgonów'''
|8,55 zgonów/1000 mieszkańców
|-
|'''Współczynnik migracji'''
|1,52 migrantów/1000 mieszkańców
|-
|colspan="2"| '''Ludność według płci'''
|-
|przy narodzeniu
|1,05 mężczyzn/kobiet
|-
|poniżej 15 lat
|1,05 mężczyzn/kobiet
|-
|15 – 64 lat
|1 mężczyzn/kobiet
|-
|powyżej 64 lat
|0,69 mężczyzn/kobiet
|-
|colspan="2"| '''Umieralność noworodków'''
|-
|W całej populacji
|3,41 śmiertelnych/1000 żywych
|-
|płci męskiej
|3,76 śmiertelnych
|-
|płci żeńskiej
|3,04 śmiertelnych/1000 żywych
|-
|colspan="2"| '''Oczekiwana długość życia'''
|-
|W całej populacji
|80,59 lat
|-
|Mężczyzn
|77,35 lat
|-
|Kobiet
|84 lat
|-
|'''Rozrodczość'''
|2,01(2010) urodzeń/kobietę
|-
|'''Współczynnik dorosłych z [[Ludzki wirus niedoboru odporności|HIV]]/[[Zespół nabytego niedoboru odporności|AIDS]]'''
|''0,4%'' (2007)
|-
|'''Liczba osób zakażonych HIV/AIDS'''
|''120 000''
|-
|'''Liczba zmarłych na HIV/AIDS'''
|''34 873'' (grudzień 2006)<ref name="HIV/AIDS Surveillance in Europe">{{Cytuj stronę |url = http://www.eurohiv.org/reports/report_75/pdf/report_eurohiv_75.pdf |tytuł = Euro HIV |archiwum = https://web.archive.org/web/20090102182055/http://www.eurohiv.org/reports/report_75/pdf/report_eurohiv_75.pdf |zarchiwizowano = 2009-01-02 |data dostępu = 2007-12-31}}</ref>
|}

=== Struktura etniczna ===
{| class="wikitable" style="margin: 0 0 1em 1em; font-size: 95%;"
!Grupa etniczna<ref>{{Cytuj stronę |url = https://joshuaproject.net/countries/FR |tytuł = France – People Groups |autor = |data = |opublikowany = Joshua Project, 2017 |język = en |data dostępu = 2017-10-23}}</ref>
!Język
!Liczebność w tys.
!Procent ludności
|-
| [[Francuzi]] || [[Język francuski]] ||align=right| 45 979 ||align=right| 70,88%
|-
| ''Alpine Provencal'' || Język francuski ||align=right| 2947 ||align=right| 4,54%
|-
| [[Langwedocjanie]]|| Język francuski ||align=right| 2559 ||align=right| 3,94%
|-
| [[Alzatczycy]] || Język niemiecki ||align=right| 1607 ||align=right| 2,48%
|-
| [[Owernijczycy]]|| Język francuski ||align=right| 1417 ||align=right| 2,18%
|-
| [[Kabylowie]] || [[Język kabylski]] ||align=right| 712 ||align=right| 1,1%
|-
| [[Niemcy (naród)|Niemcy]] || Język niemiecki ||align=right| 647 ||align=right| 1,0%
|-
| [[Portugalczycy]] || Język portugalski ||align=right| 516 ||align=right| 0,8%
|-
| [[Arabowie]] ([[Algieria]]) || Język arabski ||align=right| 476 ||align=right| 0,73%
|-
| [[Ormianie]] || Język ormiański ||align=right| 474 ||align=right| 0,73%
|-
| [[Żydzi]] francuscy || Język francuski ||align=right| 462 ||align=right| 0,71%
|-
| [[Gaskończycy]]|| [[Język oksytański]] ||align=right| 453 ||align=right| 0,7%
|-
| [[Arabowie]] ([[Maroko]]) || Język arabski ||align=right| 442 ||align=right| 0,68%
|-
| [[Wietnamczycy]] || [[Język wietnamski]] ||align=right| 324 ||align=right| 0,5%
|-
| [[Hindusi]] || [[Język hindi]] ||align=right| 274 ||align=right| 0,42%
|-
| [[Arabowie]] ([[Syria|Syryjczycy]]) || [[Dialekty syryjsko-palestyńskie języka arabskiego]] ||align=right| 259 ||align=right| 0,4%
|-
| [[Bretończycy]] || [[Język bretoński]] ||align=right| 234 ||align=right| 0,36%
|-
| [[Turcy]] || [[Język turecki]] ||align=right| 221 ||align=right| 0,34%
|-
| [[Shawija]] ([[Berberowie]]) || [[Język shawija]]|| align="right" | 194 ||align=right| 0,3%
|-
| [[Włosi]] || [[Język włoski]] ||align=right| 177 ||align=right| 0,27%
|-
| Francuscy [[Romowie]] || Język francuski ||align=right| 168 ||align=right| 0,26%
|}

=== Urbanizacja ===
9% terytorium Francji jest zurbanizowane, 52% wykorzystywane rolniczo, na pozostałych 39% dominują krajobrazy naturalne. Corocznie 82 tys. hektarów zmienia przeznaczenie z użytku rolniczego pod zabudowę miejską. W ciągu 50 lat (między 1960 i 2010) grunty rolnicze zmniejszyły się o 20% z 36 mln [[Hektar|ha]] do 28 mln ha<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.latribune.fr/actualites/economie/france/20111221trib000672707/chaque-seconde-26m-de-terrres-agricoles-disparaissent-en-france.html |tytuł = La ville dévore inexorablement les terres agricoles françaises |autor = latribune.fr |data = 21 grudnia 2011 |opublikowany = |język = fr |data dostępu = 2011-12-29}}</ref>.

=== Miasta ===
{{Osobny artykuł|Miasta we Francji}}
[[Plik:France cities.png|thumb|[[Miasta we Francji]]]]
[[Plik:Notredame Paris.JPG|thumb|[[Paryż]]]]
[[Plik:Three sights Lyon.JPG|thumb|[[Lyon]]]]
[[Plik:Marseille-corniche.jpg|thumb|[[Marsylia]]]]

{| class="wikitable" style="text-align: center;" rules=all align="center"
|- bgcolor="#cccccc"
!Lp.
!Miasto
!Liczba mieszkańców{{kiedy|data=2023-10}}
!Obszar metropolitalny (2007)
!Region
|-
| align="center"| 1 ||align="left"| [[Plik:Blason paris 75.svg|20px]] [[Paryż]] ||align="center"| 2 153 600 ||align="center"| 12 067 000 ||align="left"| {{państwo|Île-de-France}}
|-
| align="center"| 2 ||align="left"| [[Plik:Blason de Lyon.svg|20px]] [[Lyon]] ||align="center"| 466 400 ||align="center"| 1 783 400 ||align="left"| {{państwo|Owernia-Rodan-Alpy}}
|-
| align="center"| 3 ||align="left"| [[Plik:Blason Marseille.svg|20px]] [[Marsylia]] ||align="center"| 820 900 ||align="center"| 1 605 000 ||align="left"| {{państwo|Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże}}
|-
| align="center"| 4 ||align="left"| [[Plik:Blason Lille 3D.png|20px]] [[Lille]] ||align="center"| 225 100 ||align="center"| 1 230 000 ||align="left"| {{państwo|Hauts-de-France}}
|-
| align="center"| 5 ||align="left"| [[Plik:Blason de Toulouse.png|20px]] [[Tuluza]] ||align="center"| 435 000 ||align="center"| 1 117 000 ||align="left"| {{państwo|Oksytania}}
|-
| align="center"| 6 ||align="left"| [[Plik:Blason ville fr Bordeaux (Gironde).svg|20px]] [[Bordeaux]] ||align="center"| 230 600 ||align="center"| 1 000 000 ||align="left"| {{państwo|Nowa Akwitania}}
|-
| align="center"| 7 ||align="left"| [[Plik:Nice12.jpeg|20px]] [[Nicea]] ||align="center"| 347 900 ||align="center"| 968 903 ||align="left"| {{państwo|Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże}}
|-
| align="center"| 8 ||align="left"| [[Plik:Blason Nantes.svg|20px]] [[Nantes]] ||align="center"| 281 800 ||align="center"| 763 000 ||align="left"| {{państwo|Kraj Loary}}
|-
| align="center"| 9 ||align="left"| [[Plik:FRA Strasbourg (lesser arms) COA.svg|20px]] [[Strasburg]] ||align="center"| 272 700 ||align="center"| 702 412 ||align="left"| {{państwo|Grand Est}}
|-
| align="center"| 10 ||align="left"| [[Plik:Armoiries ville fr Toulon (83).svg|20px]] [[Tulon]] ||align="center"| 166 800 ||align="center"| 565 000 ||align="left"| {{państwo|Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże}}
|-
| align="center"| 11 ||align="left"| [[Plik:Blason Rennes.svg|20px]] [[Rennes]] ||align="center"| 209 900 ||align="center"| 550 000 ||align="left"| {{państwo|Bretania}}
|-
| align="center"| 12 ||align="left"| [[Plik:Blason ville fr Grenoble (Isere).svg|20px]] [[Grenoble]] ||align="center"| 156 000 ||align="center"| 531 000 ||align="left"| {{państwo|Owernia-Rodan-Alpy}}
|}

=== Religia ===
{{Osobny artykuł|Religia we Francji}}

Największą wspólnotę religijną stanowi [[Kościół katolicki]], głównie [[Kościół łaciński|rzymscy katolicy]], istnieje też grupa 15 tysięcy wiernych [[Eparchia św. Włodzimierza Wielkiego w Paryżu|obrządku bizantyjsko-ukraińskiego]].

Są też we Francji niewielkie grupy, posługujące się w nazwie słowem "katolicki" ([[Kościół Katolicki Mariawitów we Francji|Kościoła Katolickiego Mariawitów]], [[Misja Starokatolicka we Francji]] i [[prowincja francuska Kościoła Starokatolickiego Mariawitów]] i [[Kościół liberalnokatolicki]]) lub uznawane za do nich ([[Kościół Maryi Panny|Kościół Świętej Marii]]).

Na terenie Francji działają również Kościoły [[Prawosławie|prawosławne]]: [[Patriarchat Konstantynopolitański]] ([[Grecka Metropolia Francji]]), [[Rosyjski Kościół Prawosławny]], [[Rumuński Kościół Prawosławny]], [[Serbski Kościół Prawosławny]], [[Prawosławny Patriarchat Antiocheński|Patriarchat Antiocheński]] i licząca 40 tysięcy wiernych wspólnota [[Koptyjski Kościół Ortodoksyjny|koptyjska]].

We Francji działają również wspólnoty [[Protestantyzm|protestanckie]]. [[Francuska Federacja Protestancka]] obecnie zrzesza większość francuskich wyznań identyfikujących się z [[Reformacja|Reformacją]] i jej spuścizną, przede wszystkim francuskich: [[Luteranizm|luteran]], [[Kalwinizm|ewangelików reformowanych]], [[Baptyzm|baptystów]], [[Adwentyzm|adwentystów dnia siódmego]], [[Ewangelikalizm|ewangelikalnych chrześcijan]] oraz [[Pentekostalizm|zielonoświątkowców]]<ref>{{Cytuj |url = http://www.protestants.org/index.php?id=78 |tytuł = Kościoły członkowskie Francuskiej Federacji Protestanckiej |język = fr |data dostępu = 2010-05-01 |archiwum = https://web.archive.org/web/20130702184447/http://www.protestants.org/index.php?id=78 |zarchiwizowano = 2013-07-02}}</ref>.

We [[Świadkowie Jehowy we Francji|Francji]] działa również 136 tysiące [[głosiciel]]i [[Świadkowie Jehowy|Świadków Jehowy]]<ref>{{cytuj |url = https://www.jw.org/pl/świadkowie-jehowy/na-calym-swiecie/FR/ |tytuł = Francja – Ilu tam jest Świadków Jehowy |opublikowany = jw.org |data dostępu = 2022-11-20}}</ref>.

Inne główne wyznania to [[Muzułmanin|islam]] i [[judaizm]].

Struktura religijna w 2020 roku, według The ARDA<ref>{{Cytuj |tytuł = National Profiles |data dostępu = 2022-09-18 |opublikowany = thearda.com |url = https://www.thearda.com/world-religion/national-profiles?u=83c}}</ref>:
* [[chrześcijaństwo]] – 65,1%:
** [[Kościół katolicki|katolicyzm]] – 59%
** niestowarzyszeni – 2,7%
** [[protestantyzm]] – 1,5%
** [[prawosławie]] i kościoły wschodnie – 1,2%
** “niezależni” – 1,2% (w tym [[świadkowie Jehowy]], [[Mormonizm|mormoni]], niezależne kościoły afrykańskie i inni)
* niereligijni – 23,8%
* [[islam]] – 8,7% (97,8% to [[Sunnizm|sunnici]])
* [[buddyzm]] – 0,76%
* [[judaizm]] – 0,68%
* religie chińskie – 0,36%
* nowe religie – 0,25%
* [[Religia naturalna|tradycyjne religie etniczne]] – 0,18%
* [[hinduizm]] – 0,08%
* [[spirytyzm]] – 0,04%.

== Język ==
{{Osobny artykuł|Język francuski}}

Językiem urzędowym we Francji jest [[Język francuski|francuski]], posługuje się nim znaczna większość mieszkańców tego kraju, jednak poza nim istnieje wiele [[Język regionalny|języków regionalnych]]:

* [[Język baskijski|baskijski]] – język regionalny w [[Plik:Flag of the Basque Country.svg|20px|tło]] [[Béarn]]
* [[Język bretoński|bretoński]] – język regionalny w [[Plik:Flag of Brittany.svg|20px|tło]] [[Dolna Bretania|Dolnej Bretanii]]
* [[Język franko-prowansalski|burgundzki]] – język regionalny ([[Delfinat]], [[Jura (departament)|Jura]], [[Lyonnais]] i [[Sabaudia]])
* [[Język niderlandzki|holenderski]] – język regionalny we [[Plik:Flag of Flanders.svg|20px|tło]] [[Flandria (region)|Flandrii]]
* [[Język kataloński|kataloński]] – język regionalny w [[Plik:Flag of Catalonia.svg|20px|tło]] [[Roussillon (Francja)|Roussillonie]]
* [[Język niemiecki|niemiecki]] – język regionalny w [[Plik:Flag of Alsace (historical).svg|20px|tło]] [[Alzacja|Alzacji]] i [[Lotaryngia|Lotaryngii]]
* [[Język oksytański|prowansalski]] – język regionalny w [[Plik:Flag of Occitania.svg|20px|tło]] [[Oksytania (region)|Oksytanii]] ([[Gaskonia]], [[Langwedocja]], [[Limousin]], [[Owernia|Owernii]] i [[Prowansja]])
* [[Język włoski|włoski]] – język regionalny na [[Plik:Flag of Corsica.svg|20px|tło]] [[Korsyka|Korsyce]]

== Ustrój polityczny ==
{{Osobny artykuł|Ustrój polityczny Francji}}

* [[Lista prezydentów Francji|prezydenci Francji]]
* [[Premierzy Francji]]
* [[Precedencja we Francji]]

== System prawny ==
{{Osobny artykuł|System prawny Francji}}

We Francji obowiązuje [[system prawa]] [[System prawa kontynentalnego|typu kontynentalnego]]. Prawo francuski, obok [[System prawny Niemiec|prawa niemieckiego]], jest najbardziej wpływowym systemem prawnym Europy kontynentalnej. Francuski [[Kodeks Napoleona]] z 1804 r. stał się modelową regulacją cywilnoprawną w XIX w. Rozprzestrzenił się początkowo wraz z podbojami napoleońskimi. Stał się również wzorem dla wielu kodeksów cywilnych krajów południowoamerykańskich, blisko- i dalekowschodnich, oraz północnoafrykańskich<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Sójka-Zielińska |imię = Katarzyna |tytuł = Historia prawa |wydawca = PWN |miejsce = Warszawa |rok = 1995 |strony = 235–236 |isbn = 83-01-11165-8}}</ref>.

== Podział administracyjny ==
{{Osobny artykuł|Podział administracyjny Francji}}

Francja, jej część [[Obszar metropolitalny|metropolitalna]] dzieli się obecnie na 13 [[Region (Francja)|regionów]], 96 [[Departament (Francja)|departamentów]] oraz ok. 36 300 gmin. Ponadto wyróżnia się departamenty i terytoria zamorskie oraz zamorskie zbiorowości terytorialne. Więcej informacji na temat jednostek podziału administracyjnego wraz z danymi statystycznymi znajduje się w artykule: [[Regiony i departamenty Francji]].
[[Plik:Régions de France 2016 PL.svg|mały|upright=1.8|Regiony Francji w 2016 roku (na ilustracji są użyte dla niektórych regionów nazwy tymczasowe)]]

=== Regiony ===
{{osobny artykuł|Region (Francja)}}
Podział europejskiej części Francji obowiązujący od 1 stycznia 2016:
# [[Nowa Akwitania]]
# [[Grand Est]]
# [[Bretania (region administracyjny)|Bretania]]
# [[Burgundia-Franche-Comté]]
# [[Île-de-France]]
# [[Korsyka]]
# [[Kraj Loary]]
# [[Oksytania (region)|Oksytania]]
# [[Hauts-de-France]]
# [[Normandia (region administracyjny)|Normandia]]
# [[Owernia-Rodan-Alpy]]
# [[Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże]]
# [[Region Centralny-Dolina Loary]]

=== Departamenty ===
{{osobny artykuł|Departament (Francja)}}
Obecny podział na departamenty został wprowadzony w 1789 – podczas [[Rewolucja francuska|rewolucji francuskiej]]. Stworzono wówczas [[Departament (Francja)|departamenty]] jako jednostki terytorialne na tyle małe, aby było możliwe w ciągu jednego dnia dotarcie na koniu z najdalszego krańca [[Departament (Francja)|departamentu]] do siedziby władz departamentu, załatwienie sprawy w administracji i powrót do miejsca zamieszkania. Podział na departamenty został skonstruowany w oderwaniu od wcześniej istniejącego podziału na [[Prowincja (podział administracyjny)|prowincje]] również po to, aby zniszczyć poprzednie struktury władzy.

Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] okazało się, że [[Departament (Francja)|departamenty]] są zbyt słabe [[Gospodarka|gospodarczo]] i wymuszają nadmierną centralizację władzy publicznej. Dlatego w latach 70. XX wieku stworzono dodatkowy szczebel administracji, tzw. ''regions des programmes'', składające się z kilku [[Departament (Francja)|departamentów]]. Ich zadaniem była koordynacja polityki regionalnej. Na początku lat 80. XX wieku rozpoczęto proces decentralizacji administracji publicznej i m.in. w 1982 powołano samorząd terytorialny na szczeblu regionów oraz departamentów wyposażony w szerokie kompetencje.

{{Układ wielokolumnowy|szerokość= 15em|
* 01 – [[Ain (departament)|Ain]]
* 02 – [[Aisne (departament)|Aisne]]
* 03 – [[Allier (departament)|Allier]]
* 04 – [[Alpy Górnej Prowansji]]
* 05 – [[Alpy Wysokie]]
* 06 – [[Alpy Nadmorskie (departament)|Alpy Nadmorskie]]
* 07 – [[Ardèche]]
* 08 – [[Ardeny (departament)|Ardeny]]
* 09 – [[Ariège (departament)|Ariège]]
* 10 – [[Aube (departament)|Aube]]
* 11 – [[Aude]]
* 12 – [[Aveyron]]
* 13 – [[Delta Rodanu]]
* 14 – [[Calvados (departament)|Calvados]]
* 15 – [[Cantal (departament)|Cantal]]
* 16 – [[Charente (departament)|Charente]]
* 17 – [[Charente-Maritime]]
* 18 – [[Cher (departament)|Cher]]
* 19 – [[Corrèze (departament)|Corrèze]]
* 2A – [[Korsyka Południowa]]
* 2B – [[Górna Korsyka]]
* 21 – [[Côte-d’Or]]
* 22 – [[Côtes-d’Armor]]
* 23 – [[Creuse (departament)|Creuse]]
* 24 – [[Dordogne (departament)|Dordogne]]
* 25 – [[Doubs (departament)|Doubs]]
* 26 – [[Drôme]]
* 27 – [[Eure]]
* 28 – [[Eure-et-Loir]]
* 29 – [[Finistère]]
* 30 – [[Gard (departament)|Gard]]
* 31 – [[Górna Garonna]]
* 32 – [[Gers]]
* 33 – [[Żyronda (departament)|Żyronda]]
* 34 – [[Hérault]]
* 35 – [[Ille-et-Vilaine]]
* 36 – [[Indre (departament)|Indre]]
* 37 – [[Indre i Loara]]
* 38 – [[Isère (departament)|Isère]]
* 39 – [[Jura (departament)|Jura]]
* 40 – [[Landy (departament)|Landy]]
* 41 – [[Loir-et-Cher]]
* 42 – [[Loara (departament)|Loara]]
* 43 – [[Górna Loara]]
* 44 – [[Loara Atlantycka]]
* 45 – [[Loiret]]
* 46 – [[Lot (departament)|Lot]]
* 47 – [[Lot i Garonna]]
* 48 – [[Lozère]]
* 49 – [[Maine i Loara]]
* 50 – [[Manche]]
* 51 – [[Marna (departament)|Marna]]
* 52 – [[Górna Marna]]
* 53 – [[Mayenne (departament)|Mayenne]]
* 54 – [[Meurthe i Mozela]]
* 55 – [[Moza (departament)|Moza]]
* 56 – [[Morbihan]]
* 57 – [[Mozela (departament)|Mozela]]
* 58 – [[Nièvre]]
* 59 – [[Nord (departament)|Nord]]
* 60 – [[Oise (departament)|Oise]]
* 61 – [[Orne (departament)|Orne]]
* 62 – [[Pas-de-Calais]]
* 63 – [[Puy-de-Dôme]]
* 64 – [[Pireneje Atlantyckie]]
* 65 – [[Pireneje Wysokie]]
* 66 – [[Pireneje Wschodnie]]
* 67 – [[Dolny Ren]]
* 68 – [[Górny Ren]]
* 69 – [[Rodan (departament)|Rodan]]
* 70 – [[Górna Saona]]
* 71 – [[Saona i Loara]]
* 72 – [[Sarthe (departament)|Sarthe]]
* 73 – [[Sabaudia (departament)|Sabaudia]]
* 74 – [[Górna Sabaudia]]
* 75 – [[Paryż]]
* 76 – [[Sekwana Nadmorska]]
* 77 – [[Sekwana i Marna]]
* 78 – [[Yvelines]]
* 79 – [[Deux-Sèvres]]
* 80 – [[Somma (departament)|Somma]]
* 81 – [[Tarn (departament)|Tarn]]
* 82 – [[Tarn i Garonna]]
* 83 – [[Var (departament)|Var]]
* 84 – [[Vaucluse (departament)|Vaucluse]]
* 85 – [[Wandea (departament)|Wandea]]
* 86 – [[Vienne (departament)|Vienne]]
* 87 – [[Haute-Vienne]]
* 88 – [[Wogezy (departament)|Wogezy]]
* 89 – [[Yonne]]
* 90 – [[Territoire de Belfort]]
* 91 – [[Essonne]]
* 92 – [[Hauts-de-Seine]]
* 93 – [[Sekwana-Saint-Denis]]
* 94 – [[Dolina Marny]]
* 95 – [[Dolina Oise]]
}}

=== Terytoria zależne ===
{{osobny artykuł|Francuskie terytoria zależne}}
Francja ma złożony system administracji swoich terytoriów zależnych. Część z nich należy do Unii Europejskiej jako [[Obszary specjalne państw członkowskich Unii Europejskiej#Regiony najbardziej oddalone|regiony peryferyjne]].

==== Departamenty zamorskie ====
[[Plik:Terytoria zależne Francji.png|mały|upright=1.3|[[Francuskie terytoria zależne|Terytoria zależne od Francji]]]]
{{osobny artykuł|Departament zamorski}}
* 971 – [[Gwadelupa]]
* 972 – [[Martynika]]
* 973 – [[Gujana Francuska]]
* 974 – [[Reunion]]
* 975 – [[Majotta]] (od 2011 roku)

==== [[Wspólnota zamorska|Wspólnoty zamorskie]] ====
[[Plik:Bora Bora (16542797633).jpg|thumb|[[Bora-Bora]] w Polinezji Francuskiej]]
{{osobny artykuł|Wspólnota zamorska}}
* [[Polinezja Francuska]] ''pays d’outre mer''
* [[Saint-Barthélemy]]
* [[Saint-Martin]]
* [[Saint-Pierre i Miquelon]] ''collectivités territoriales''
* [[Wallis i Futuna]]

==== Wspólnota ====
* [[Nowa Kaledonia]] ''sui generis''

==== Terytorium zamorskie ====
{{osobny artykuł|Terytorium zamorskie (Francja)}}
* [[Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne]]

==== Posiadłość państwa ====
* [[Wyspa Clippertona]]

=== Gminy ===
Gminy są podstawowymi jednostkami samorządu terytorialnego we Francji (jednostki stopnia podstawowego). Większość z nich wywodzi się jeszcze z czasów rzymskich, zaś nieliczne powstały później niż w [[Średniowiecze|średniowieczu]]. Obecnie istnieje ok. 36 300 gmin, a ich liczba ulega nieznacznym wahaniom w ciągu wielu lat. Typowa francuska gmina jest mała – ok. 22 500 gmin liczy co najwyżej 500 mieszkańców, a ok. 200 gmin ma nie więcej niż 100 mieszkańców. Zdarzają się również gminy mniejsze. Z drugiej strony, w związku z przyznaniem wszystkim [[miasto]]m takiego samego statusu w strukturze terytorialnej państwa, 40 gmin liczy ponad 100 000 mieszkańców. Dopiero ustawa z 1971 r. nadała szczególny status trzem największym miastom: [[Paryż]]owi, [[Marsylia|Marsylii]] i [[Lyon]]owi ([[Miasta we Francji|miasta]] te są podzielone na dzielnice).

== Polityka zagraniczna ==

=== Współpraca Francji z Chinami ===
Współpraca Francji z Chinami jest bardzo ważna z wielu przyczyn. Są to względy gospodarcze, technologiczne, a także strategiczne. W 2019 roku francusko-chińskie obroty handlowe wyniosły ponad 73 mld euro. W marcu 2019 roku podpisano między państwami 15 kontraktów, których suma wyniosła około 40 mld euro. Chiny w ramach tych kontraktów zamówiły Francji 300 samolotów Airbusa i budowę farmy wiatrowej<ref name=":0" />.

Francja od dawna funkcjonuje w Chinach na wielu płaszczyznach: rolniczo-spożywczym, transportowym, przemysłowym, urbanistycznym, a także usługach detalicznych i finansowych. W Chinach znajduje się aż 1100 francuskich firm. Inwestycje chińskie we Francji obejmują ponad 700 filii. 

W listopadzie 2019 roku prezydent Francji [[Emmanuel Macron]] i przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej [[Xi Jinping]] podpisali porozumienie, na mocy którego zadeklarowano chęć rozwoju porozumienia między Francją a Chinami. Dla Chin współpraca z Francją byłaby lukratywny przede wszystkim ze względu na pomoc w przyspieszeniu transformacji ekologicznej z pomocą francuskiej technologii<ref>{{Cytuj |autor = Aleksander Olech; Piotr Dutkiewicz |tytuł = Zagraniczna aktywność militarna Republiki Francuskiej |data = Sierpień 2022 |s = 177 |url = https://www.researchgate.net/publication/362992219_Zagraniczna_aktywnosc_militarna_Republiki_Francuskiej |język = pl}}</ref>.

Stosunki francusko-chińskie uległy zmianie w czasie pandemii COVID-19, w tym okresie zaczęto spostrzegać coraz więcej negatywnych stron w związku z współpracą z Chinami. Głównie przyczyniło się do tego zatajanie informacji o epidemii przez Chiny. Trzeba jednak dodać, że Chiny w 2020 roku były głównym partnerem handlowym [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Ich pozycja finansowa i gospodarcza zapewnia intensyfikację współpracy pomimo chwilowego pogorszenia porozumienia z Francją<ref>Olech A., Dutkiewicz P., ''Zagraniczna aktywność militarna Republiki Francuskiej'', sierpień 2022, s. 178 (<abbr>pol.</abbr>).</ref>.

== Siły zbrojne ==
[[Plik:Gaule96.jpg|mały|[[Charles de Gaulle (1994)|Lotniskowiec „Charles de Gaulle”]] bazujący w [[Tulon]]ie]]
{{Osobny artykuł|Francuskie Siły Zbrojne}}

Francja zalicza się do głównych mocarstw atomowych. Jej arsenał to około 300 głowic atomowych, które mogą być przenoszone na odległość do 6 tysięcy kilometrów. Siły zbrojne liczą 259 tys. żołnierzy (2002 r.) w tym wojska lądowe 137 tys. Francja jest członkiem [[NATO]] od 1949 roku. W latach 1966–2009 Francja nie uczestniczyła w wojskowych strukturach paktu<ref>{{Cytuj |tytuł = Francja w pełni wraca do NATO |data dostępu = 2024-05-17 |opublikowany = Rzeczpospolita |url = https://www.rp.pl/swiat/art15740711-francja-w-pelni-wraca-do-nato |język = pl}}</ref>.

Wojska francuskie stacjonują w wielu krajach świata, głównie w Afryce. Cztery największe francuskie stałe garnizony poza Francją znajdują się na kontynencie afrykańskim. Największy zlokalizowany jest w [[Dżibuti]] (w tym jednostka zamorska [[Legia Cudzoziemska|Legii Cudzoziemskiej]]), pozostałe na wyspie [[Reunion]] na Oceanie Indyjskim, w [[Senegal]]u i [[Gabon]]ie w Afryce Zachodniej. Francuskie wojska stacjonują również w [[Wybrzeże Kości Słoniowej|Wybrzeżu Kości Słoniowej]], w [[Czad]]zie oraz w [[Republika Środkowoafrykańska|Republice Afryki Środkowej]]. Ponadto w [[Gujana Francuska|Gujanie Francuskiej]] (Ameryka Płd.), w Dżibuti, na wyspie [[Majotta]] (Ocean Indyjski) i w archipelagu wysp Mururoa w [[Polinezja Francuska|Polinezji Francuskiej]] na Pacyfiku znajdują się jednostki zamorskie Legii Cudzoziemskiej.

== Gospodarka ==
[[Plik:A380 Reveal 2.jpg|mały|upright=1.3|Pierwszy zbudowany [[Airbus A380]] na prezentacji w [[Tuluza|Tuluzie]] 18 stycznia 2005]]
{{Osobny artykuł|Gospodarka Francji}}

Francuska gospodarka oparta jest na dominującym sektorze prywatnym (prawie 2,5&nbsp;mln zarejestrowanych przedsiębiorstw) połączonym ze znaczną (choć zmniejszającą się) ingerencją państwa w gospodarkę (zob. [[interwencjonizm]]) i sektorem publicznym. Rząd posiada znaczny wpływ na kluczowe segmenty gospodarki, szczególnie infrastrukturę, posiada większościowe udziały w przedsiębiorstwach kolejowych, lotniczych, energetycznych oraz telekomunikacyjnych. Od roku 1990 rząd stopniowo pozbywał się udziałów w przedsiębiorstwach. Obecnie następuje powolna prywatyzacja [[Orange (przedsiębiorstwo)|France Télécom]] i [[Air France]], jak również firm ubezpieczeniowych, banków i firm zbrojeniowych.

Francja jest członkiem grupy [[G7 (grupa)|G7]], najbardziej uprzemysłowionych państw świata. Według [[Produkt krajowy brutto|wielkości PKB (nominalnego)]] gospodarka Francji była piątą na świecie (po [[Stany Zjednoczone|amerykańskiej]], [[Chińska Republika Ludowa|chińskiej]], [[Japonia|japońskiej]], [[Niemcy|niemieckiej]]). Francja wraz z innymi 11 krajami [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] wprowadziła 1 stycznia 2002, według kursów zamrożonych 1 stycznia 1999, walutę [[euro]], która całkowicie zastąpiła [[Frank francuski|franka]] po kursie 6,55957. Wymiana monet była możliwa do 17 lutego 2005, a banknotów do 17 lutego 2012.

Według [[Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju|OECD]], Francja była w roku 2004 piątym [[eksport]]erem i czwartym [[import]]erem dóbr przemysłowych. W roku 2003 Francja była drugim pod względem skali beneficjentem inwestycji zagranicznych spośród krajów OECD, z 47&nbsp;mld&nbsp;[[Dolar|dol.]] bezpośrednich inwestycji, wyprzedzana jedynie przez [[Luksemburg]] (w którym inwestycje bezpośrednie wynikały głównie z transferów środków pieniężnych do banków w tym kraju) i wyprzedzając Stany Zjednoczone (39,9&nbsp;mld). W tym samym roku francuskie przedsiębiorstwa zainwestowały za granicą 57,3&nbsp;mld&nbsp;dol., co stanowi drugi wynik wśród krajów OECD, po Stanach Zjednoczonych (173,8&nbsp;mld) i przed Wielką Brytanią (55,3&nbsp;mld) oraz Japonią (28,8&nbsp;mld).

Według publikacji ''OECD in Figures'', Francja zajmuje pierwsze miejsce wśród krajów G8 pod względem [[Wydajność pracy|wydajności pracy]] (mierzonej jako stosunek PKB per capita do liczby przepracowanych godzin)<ref>[http://dx.doi.org/10.1787/102008121078 Labour productivity 2003].</ref>.
W roku 2004 PKB na przepracowaną godzinę wynosił 47,7 dol. (USA – 46,3; Niemcy 42,1; Wielka Brytania 39,6; Japonia 32.5)<ref>[http://www.oecd.org/dataoecd/30/40/29867116.xls Differentials in GDP per capita and their decomposition, 2004].</ref>.

Pomimo wyższej niż w Stanach Zjednoczonych wydajności pracy, francuski PKB na mieszkańca jest znacznie niższy (ok. 30%) od amerykańskiego i jest porównywalny do innych krajów europejskich. Jest to spowodowane znacznie mniejszą niż w USA częścią populacji czynnej zawodowo.
Wśród krajów OECD Francja ma jeden z najniższych odsetków ludności w wieku 15–64 lat czynnej zawodowo. W roku 2004 pracowało 68,8% Francuzów w wieku 15 – 64 lat (Japonia 80%, Wielka Brytania 78,9%, USA 77,2%, Niemcy 71,0%)<ref>[http://www.oecd.org/dataoecd/36/30/35024561.pdf OECD Employment Outlook 2005 – Statistical Annex].</ref>.
Zjawisko to jest wynikiem blisko trzydziestoletniego masowego [[Bezrobocie|bezrobocia]] we Francji, które doprowadziło do trzech problemów: ok. 8% aktywnej zawodowo populacji pozostaje bez pracy, absolwenci odwlekają wejście na rynek pracy tak długo, jak to możliwe, oraz powroty pracowników, którzy odeszli na przedwczesne [[Emerytura|emerytury]].
<!-- [[WP:WER|Potrzebne źródła]]
Wielu ekonomistów{{doprecyzuj|data=2014-12|których?}} powtarzało od dawna, iż głównym problemem francuskiej gospodarki nie jest wydajność pracy. Uważają oni, że jest nim brak strukturalnych reform, które pozwoliłyby zwiększyć liczbę pracowników w stosunku do ogółu populacji. Liberalni ekonomiści oraz keynesiści podnoszą natomiast zbyt małą liczbę przepracowanych godzin i brak zdecydowanych reform rynku pracy (prawica) oraz brak polityki rządu stymulującej sprawiedliwość społeczną (lewica). Ostatnie{{doprecyzuj|data=2014-12|kiedy?}} starania rządu w dziedzinie regulacji rynku pracy młodzieży spotkały się z silnym oporem. -->

[[Plik:Nuclear Power Plant Cattenom.jpg|mały|[[Elektrownia jądrowa]] w [[Cattenom]] ([[Lotaryngia]])]]

Francja posiada znaczny przemysł lotniczy, na czele z europejskim konsorcjum [[Airbus]]. Jest też jedynym krajem w Europie (oprócz [[Rosja|Rosji]]) posiadającym własny [[kosmodrom]]. Jest również najbardziej niezależnym energetycznie krajem zachodu dzięki wielkim inwestycjom w energetykę nuklearną<ref>{{Cytuj |tytuł = Ceny energii w dwa miesiące skoczyły o 300 proc. Co rządy zrobiły w 1973 roku? |data = 2021-12-21 |data dostępu = 2021-12-21 |opublikowany = SmogLab |url = https://smoglab.pl/ceny-energii-w-dwa-miesiace-skoczyly-o-300-proc-co-rzady-zrobily-w-1973-roku/ |język = pl}}</ref>, co powoduje również, że emituje najmniej gazów cieplarnianych spośród krajów G8. Elektrownie atomowe zapewniały 86,9% energii elektrycznej w roku 2005<ref>[http://www.edf.com/206i/Accueilfr/LesenergiesEDF.html Palette énergétique].</ref>. Francja przyjęła i realizuje program obniżenia udziału energetyki jądrowej w produkcji energii elektrycznej z poziomu 75% (2014 r.) do 50% w 2025 r., dzięki podnoszeniu [[Efektywność energetyczna|efektywności energetycznej]] oraz rozwojowi [[Odnawialne źródła energii|odnawialnych źródeł energii]]<ref>[http://www.ambafrance-pl.org/Wywiad-z-Ambasadorem-dla-Przegladu Wywiad z Ambasadorem dla Przeglądu].</ref>.

Duże obszary żyznej ziemi, zastosowanie nowoczesnych technologii oraz dopłaty z UE, przyczyniły się do uczynienia z Francji drugiego pod względem skali producenta i eksportera żywności. Głównymi towarami eksportowymi są zboża, drób, przetwory mleczne, wieprzowina i wołowina oraz słynne francuskie wina. Dopłaty z Unii Europejskiej do francuskiego rolnictwa wynoszą prawie 14&nbsp;mld&nbsp;dol. Przeciętny areał gospodarstwa rolnego we Francji wynosi 55 hektarów.

Od zakończenia II wojny światowej rząd czynił wiele wysiłków w celu integracji z Niemcami, zarówno politycznej, jak i gospodarczej. Dziś te dwa kraje tworzą tzw. ''twardy rdzeń'' krajów promujących ściślejszą integrację krajów Unii Europejskiej.

=== Podatki ===
W 2012 roku parlament Francji uchwalił symboliczny podatek w wysokości 75 proc. od najwyższych dochodów (zapowiadany w kampanii wyborczej przez byłego prezydenta Francji François Hollande’a.). Ma obowiązywać przez dwa lata. W planach zapłaci go ok. 1500 osób i do budżetu wpłynie ~840 mln PLN rocznie. Jest to o tyle istotne, że wywołało dyskusje w mediach (w wielu krajach) nad sensem i zyskiem z takiego podatku. Samo opuszczenie Francji mimo dotychczasowego opłacania podatku dochodowego tam zapowiedziało/dokonało wielu znanych m.in. najlepiej opłacany aktor we Francji [[Gérard Depardieu]]. „Ucieczka” przed tym podatkiem nie nastąpiła do wyłącznie tzw. „rajów podatkowych” (jak np. Hongkong, Belize, Man, Cypr, Szwajcaria), ale do krajów ze stosunkowo wysokimi podatkami na poziomie nawet podobnym do poprzednich we Francji (np. Belgia)<ref>{{Cytuj |url = http://web.archive.org/web/20121214092514/http://podatki.wp.pl:80/kat,66248,opage,3,title,Gerard-Depardieu-ucieka-przed-fiskusem-do-Belgii,wid,15165844,wiadomosc.html |tytuł = Prawo i Finanse – WP Finanse<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany = podatki.wp.pl |język = pl |data dostępu = 2020-07-08}}</ref>. Sam podatek, na kilka dni przed wprowadzeniem, Francuski Trybunał Konstytucyjny unieważnił jako niesprawiedliwy<ref>{{Cytuj |url = http://podatki.wp.pl/kat,70474,title,Francja-Trybunal-Konstytucyjny-uniewaznil-75-proc-podatek-dla-milionerow,wid,15212391,wiadomosc.html |tytuł = Prawo i Finanse – WP Finanse<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany = podatki.wp.pl |język = pl |data dostępu = 2020-07-08}}</ref>.

=== Turystyka ===
[[Plik:Eiffel tower, extreme angle, 2003.jpg|mały|upright|[[Wieża Eiffla]]]]

W 2015 roku Francja była najchętniej odwiedzanym państwem na świecie; kraj ten odwiedziło 84,452 mln turystów (0,9% więcej niż w roku poprzednim). Pod względem przychodów z turystyki, w 2015 Francja zajęła czwarte miejsce na świecie z wynikiem 45,920 mld [[Dolar amerykański|dolarów]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.unwto.org/archive/global/publication/unwto-tourism-highlights-2016-edition |tytuł = UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition |autor = |rok = 2016 |opublikowany = [[Światowa Organizacja Turystyki|UNWTO]] |strony = 6–8 |język = en |data dostępu = 2016-10-04}}</ref>. Osoby pozostające poniżej 24 godzin na terytorium kraju (np. mieszkańcy Europy północnej podróżujący na urlopy do [[Włochy|Włoch]] czy Hiszpanii) nie są uwzględnione w tej statystyce. Na terytorium Francji znajduje się wiele miast o wysokiej wartości kulturalnej, na czele z Paryżem, a także licznych [[Plaża|plaż]], [[Uzdrowisko|kurortów]] nadmorskich, ośrodków sportów zimowych oraz regionów wiejskich o wysokich walorach krajobrazowych. Poza tradycyjną turystyką Francja przyciąga również pielgrzymów do [[Lourdes]], sanktuarium odwiedzanego rocznie przez kilka milionów osób.

Francja posiada 42 obiekty wpisane na [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO|Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO]] (w tym 1 na Nowej Kaledonii i 1 na Reunionie) – jest to w rankingu drugie miejsce na świecie po Włoszech.

== Transport ==
{{Osobny artykuł|Transport we Francji}}

=== Transport drogowy ===
Całkowita długość sieci drogowej we Francji wynosi 893&nbsp;300&nbsp;km, w całości posiadających nawierzchnię [[asfalt]]ową. Długość [[Autostrada|autostrad]] i [[Droga ekspresowa|dróg ekspresowych]] wynosi ok. 12&nbsp;000&nbsp;km.

Transport samochodowy jest podstawą transportu we Francji, zarówno pasażerskiego (86,2% ogólnej [[Praca przewozowa|pracy przewozowej]] w 2004), jak i towarowego (80,5% ogólnej pracy przewozowej w 2005).

Rynek nowych [[Samochód osobowy|samochodów osobowych]] jest opanowany przez krajowych producentów. W 2003 roku największy udział w sprzedaży miały samochody [[Renault]] (27%), [[Peugeot]] (20,1%) i [[Citroën]] (13,5%). Najpopularniejszym rodzajem napędu samochodów pozostaje [[Silnik o zapłonie samoczynnym|silnik Diesla]] (ok. 70% samochodów sprzedanych w 2004 r.).

=== Transport kolejowy ===
[[Plik:LGV Atlantique - Bonneval - 1.JPG|mały|[[TGV]], [[LGV Atlantique]] – [[Bonneval (Eure-et-Loir)|Bonneval]]]]

Całkowita długość [[Sieć kolejowa|sieci kolejowej]] we Francji wynosi 31&nbsp;939&nbsp;km (w tym 31&nbsp;840&nbsp;km eksploatowanych przez państwowe przedsiębiorstwo [[Société nationale des chemins de fer français|SNCF]]) i zarządzanych przez [[Réseau ferré de France|RFF]]. Zelektryfikowana jest blisko połowa sieci kolejowej (14&nbsp;176&nbsp;km), 12&nbsp;132&nbsp;km linii posiada dwa lub więcej [[Tor kolejowy|torów]].
Szczególną cechą francuskiej sieci kolejowej jest występowanie dwóch różnych systemów zasilania energią elektryczną: napięcie stałe 1,5&nbsp;kV występuje głównie na liniach na południu kraju (elektryfikowanych jako pierwsze); napięcie przemienne 25&nbsp;kV o częstotliwości 50&nbsp;Hz występuje na liniach na północy kraju oraz na wszystkich [[Ligne à grande vitesse|liniach dużej prędkości]]. Ruch pociągów jest lewostronny z wyjątkiem obszarów na zachodzie kraju.

Transport kolejowy odgrywa we Francji niewielką rolę. Udział kolei w ogólnej pracy przewozowej wynosi 8,6% w przewozie pasażerów (2002) oraz 16% w przewozie towarów.

Połączenia pasażerskie między Paryżem a największymi miastami kraju są obsługiwane przez pociągi [[TGV]], osiągające prędkości maksymalne rzędu 300&nbsp;km/h i handlowe powyżej 200&nbsp;km/h. W chwili obecnej pociągi TGV łączą Paryż z ośrodkami leżącymi na czterech kierunkach: północnym, zachodnim, południowo-zachodnim i południowo-wschodnim. W 2007 r. ukończono budowę [[Ligne à grande vitesse|linii dużych prędkości]] łączącej Paryż ze wschodnią częścią kraju.<br />
Niewielki odsetek pasażerów podróżuje pociągami TGV między największymi miastami kraju, na kierunkach pokrywających się z połączeniami do Paryża (głównie na osi [[Marsylia]] – [[Lyon]] – [[Lille]]).

Regionalny transport kolejowy pozostaje w gestii [[Region (Francja)|regionów]], które zlecają prowadzenie przewozów przedsiębiorstwu [[Société nationale des chemins de fer français|SNCF]] pod marką [[Transport express régional|TER]]. Rentowność tych przewozów oscyluje wokół 30%, co pociąga za sobą duże [[Dotacja|dotacje]] ze strony władz regionalnych. W ostatnich latach poczyniły one również duże wydatki związane z wymianą [[Tabor kolejowy|taboru]] i zwiększeniem częstotliwości kursowania pociągów.

{{Zobacz też|Historia kolei we Francji|Kolej dużych prędkości we Francji}}

=== Publiczny transport zbiorowy ===
W wielu miastach takich, jak np. [[Paryż]], [[Nicea]], [[Lille]] czy [[Grenoble]], mocno rozwinęła się sieć tramwajowa. W wielu miastach jest ona obecna od niedawna, ponieważ linie były likwidowane i przywracane, będąc tańsze w utrzymaniu niż [[metro]].

=== Transport lotniczy ===
[[Plik:Terminal 1 of CDG Airport.jpg|mały|Terminal 1 [[Port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle|portu lotniczego im. Charles de Gaulle]]]]

Transport lotniczy jest dość rozwiniętą dziedziną gospodarki we Francji. Główną francuską linią lotniczą jest [[Air France]]. W [[Tuluza|Tuluzie]] znajduje się fabryka [[Airbus]]. Najważniejsze lotniska we Francji to: Paryż Charles de Gaulle i Orly, Lyon Saint Exupéry, Nicea Côte d’Azur oraz Marsylia Provence.

=== Transport wodny ===
Francja ma drugi pod względem skali [[system żeglowny]] w Europie. Jego długość wynosi 8500&nbsp;km. Najważniejszymi szlakami żeglownymi są rzeki Sekwana, Rodan, Garonna, Loara i Ren oraz kanały [[Kanał Południowy|Południowy]], [[Kanał Burgundzki|Burgundzki]], [[Kanał Briare|Briare]], [[Kanał Marna-Saonna|Marna-Saonna]] i [[Kanał Marna-Ren|Marna-Ren]].

== Święta narodowe i dni wolne od pracy ==
* [[Nowy Rok]] (''Nouvel An'') – [[1 stycznia]]
* [[Wielkanoc]] (''Pâques'') – ruchome
* [[Poniedziałek Wielkanocny]] (''Lundi de Pâques'') – ruchome
* [[Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy|Święto Pracy]] (''Fête du Travail'') – [[1 maja]]
* [[Dzień Zwycięstwa]] (''Fête de la Victoire'') – [[8 maja]]
* [[Wniebowstąpienie Pańskie|Wniebowstąpienie]] (''Ascension'') – ruchome
* [[Zielone Świątki]] (''Lundi de Pentecôte'') – ruchome
* [[Święto Narodowe Francji]] (''Fête Nationale Française'') – [[14 lipca]]<ref>{{Cytuj |url = https://www.tania-wypozyczalnia-samochodow.pl/wakacje/swieta-panstwowe-francja-dni-wolne-od-pracy/ |tytuł = Święta państwowe Francja 2019 – Dzień Bastylii – dni wolne od pracy Alzacja<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |opublikowany = tania-wypozyczalnia-samochodow.pl |język = en |data dostępu = 2019-07-01}}</ref>
* [[Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny|Wniebowzięcie NMP]] (''Assomption'') – [[15 sierpnia]]
* [[Uroczystość Wszystkich Świętych]] (''Toussaint'') – [[1 listopada]]
* [[Dzień Pamięci|Dzień Zawieszenia Broni]] (''Jour d’Armistice'') – [[11 listopada]]<ref>Znany także jako ''Dzień Pamięci'' – ''Jour du Souvenir''.</ref>
* [[Boże Narodzenie]] (''Noël'') – [[25 grudnia]]

== Kultura ==
=== Literatura ===
{{Osobny artykuł|Literatura francuska}}

Znani pisarze francuscy to: [[François Rabelais]], [[Alexandre Dumas|Aleksander Dumas]], [[Michel de Montaigne]], [[Jean Baptiste Racine|Jean Racine]], [[Molière|Molier]], [[Alfred de Musset]], [[Victor Hugo]], [[Voltaire]], [[Honoré de Balzac]], [[Stendhal]], [[Gustave Flaubert]], [[Charles Baudelaire]], [[Marcel Proust]], [[André Gide]], [[Albert Camus]], [[Jean-Paul Sartre]], [[Anatole France]], [[André Malraux]], [[Antoine de Saint-Exupéry]], [[Jules Verne|Juliusz Verne]].

Francja ma też bardzo bogate tradycje komiksowe, komiks jest dziedziną sztuki cieszącą się we Francji ogromnym szacunkiem i poważaniem. Jednym z najpopularniejszych komiksowych bohaterów świata jest [[Asteriks]], często traktowany jako swoista wizytówka współczesnej francuskiej kultury.

=== Filozofia ===
{{Osobny artykuł|Filozofia francuska}}

Znani filozofowie francuscy to: [[René Descartes|Kartezjusz]], [[Voltaire|Wolter]], [[Denis Diderot]], [[Monteskiusz|Charles de Montesquieu]], [[Henri Bergson]], [[Jean-Paul Sartre]], [[Maurice Merleau-Ponty]], [[Emmanuel Levinas]], [[Michel Foucault]], [[Gilles Deleuze]], [[Jacques Derrida]], [[Jean-Luc Nancy]].

=== Muzyka ===
[[Plik:Machaut 1.jpg|mały|Guillaume de Machaut (z prawej) – najwybitniejszy twórca wczesnej muzyki francuskiej; miniatura z poł. XIV w.]]

==== Muzyka średniowiecza i renesansu ====
Francja (obok Włoch i Hiszpanii) jest kolebką europejskiej muzyki artystycznej. Już w czasach Karola Wielkiego rozwijała się muzyka świecka (''[[Chansons de geste]]'') i religijna (w [[Cluny]] i innych klasztorach). W średniowiecznych klasztorach rozwijał się chorał, ale także muzyka nie służąca liturgii. Na dworach rozkwitała sztuka trubadurów i truwerów (najważniejszy – [[Adam de la Halle]]). Od IX w. na terenach dzisiejszej Francji rozwinęła się muzyka wielogłosowa; w pocz. XII w. klasztorze St. Martial w [[Limoges]], pod koniec XII w. w Paryżu ([[Katedra Notre-Dame w Paryżu|Notre Dame]]). Tam też zanotowano imiona dwóch pierwszych, znanych dziś historykom muzyki kompozytorów: [[Leoninus]] i [[Perotinus]]. Francja stała się wtedy centrum nowej muzyki w Europie, a najważniejsze tego przejawy to ''[[Roman de Fauvel]]'' z muzyką [[Philippe de Vitry|Philippe’a de Vitry]] (1 poł. XIV w.) i twórczość [[Guillaume de Machaut|Guillaume’a de Machaut]].

W XV w. muzyka rozwijała się przede wszystkim na dworze książąt burgundzkich (tzw. [[szkoła burgundzka]] i flamandzka).

W XVI w. rozkwitła [[chanson]], której najwybitniejszym przedstawicielem był [[Clément Jannequin]]. Chanson, w której muzyka ilustruje i komentuje wyszukany tekst, od tego czasu może być uważana za reprezentatywny gatunek muzyki francuskiej. Tendencję tę rozwinęła aktywność poetów Plejady ([[Pierre de Ronsard|Pierre Ronsard]] i in.), którzy układali teksty chansons. Najwybitniejsi kompozytorzy muzyki wokalnej w czasach renesansu to także: [[Josquin des Prés]], [[Jacob Clemens non Papa]], [[Claude Le Jeune]].

Rozwijała się już wtedy również muzyka instrumentalna, przede wszystkim na lutnię i organy.
W XVI w. na dworze najważniejszym gatunkiem służącym sztuce reprezentacyjnej stał się [[ballet de cour]]. Były wystawiane niezwykle efektownie, a uczestniczyli w nich arystokratyczni amatorzy oraz zawodowcy.

==== Okres klasyczny w muzyce francuskiej ====
[[Plik:Attribué à Joseph Aved, Portrait de Jean-Philippe Rameau (vers 1728) - 001.jpg|mały|upright|Jean-Philippe Rameau od XIX w. uważany za symbol „złotego wieku” w dziejach muzyki francuskiej]]

W odróżnieniu od innych krajów, okres od poł. XVII w. do rewolucji w 1789 r. zwany jest przez historyków francuskiej sztuki, także muzyki, „klasycznym” (a nie barokowym)<ref>''Encyklopedia Muzyczna PWN'', Warszawa 1995, s. 286.</ref>. Był to okres wyjątkowego rozkwitu muzyki operowej i instrumentalnej. Sprzyjał temu mecenat królewski, zwłaszcza [[Ludwik XIV|Ludwika XIV]], który osobiście tańczył w wielu baletach. Dla niego powstała też pierwsza w Europie stała orkiestra, w której instrumenty były zdwajane (Le grande bande des 24 violons du roi). Za czasów Ludwika XIV życie muzyczne koncentrowało się wokół Wersalu i tam kształtowano mody, które potem naśladowano na setkach pomniejszych dworów w całej Europie. Balety i opery komponował przede wszystkim [[Jean-Baptiste Lully]], a po nim [[Jean-Philippe Rameau]]. Fakt, iż przedstawienia opłacał król, pozwalał na to, by były bardzo rozbudowanymi (5-aktowymi) i efektownie zrealizowanymi widowiskami z muzyką.

W muzyce instrumentalnej największą sławę zyskali lutniści ([[Denis Gaultier]], [[Charles Mouton]]), a następnie klawesyniści ([[Jacques Champion de Chambonnières]], [[Louis Couperin]], [[François Couperin Le Grand|François Couperin]], [[Jean-Philippe Rameau]], [[Louis-Claude Daquin]], [[Jean-Henri d’Anglebert]]). Rozwinęli oni charakterystyczną dla muzyki francuskiej suitę, w której miniatury często miały charakter programowy albo nawet ilustracyjny.
Na potrzeby dworu powstawały bardzo efektowne utwory wokalno-instrumentalne, takie jak najbardziej dziś znane ''Te Deum'' [[Marc-Antoine Charpentier|Charpentiera]].
Powstawała też muzyka na większe zespoły instrumentalne, a za najważniejszego twórcę symfonii w XVIII w. uważany jest [[François-Joseph Gossec]]. W drugiej połowie XVIII w. w Paryżu działała największa orkiestra w Europie.

Najważniejsze cechy wyróżniające muzykę francuską od innych, a zwłaszcza od włoskiej, tak podsumowuje [[Danuta Gwizdalanka]]:

:: ''Podstawę stylu francuskiego tworzyła muzyka taneczna o przejrzystej formie. Opera powstała z utanecznionego dramatu muzycznego i scenicznej tragedii, toteż główną jej atrakcję stanowiły chóry i sceny taneczne. Muzykę francuską cechowała większa powściągliwość niż włoską i to zarówno w sferze emocjonalnej, jak również technicznej. Francuzi cenili wyrafinowanie, a także zamierzoną „sztuczność”. W stosowaniu środków wirtuozowskich zalecali umiar. Patos francuskiej muzyki zespołowej z lat 1660–1720 wyraźnie różnił się od kameralności muzyki instrumentalnej w Italii (i Niemczech). Brzmienie pełne blasku francuska muzyka dworska zawdzięczała intensywnemu użyciu grupy dętych (obok smyczkowych). Francuzi długo nie mieli poważania dla muzyki instrumentalnej, która ich zdaniem była niejasna, gdyż pozbawiona znaczenia, jakie w muzyce wokalnej niosły słowa''<ref>D. Gwizdalanka ''Historia muzyki 2'', Kraków 2006, s. 60–61.</ref>.

==== Wiek XIX i XX ====
W wyniku rewolucji powstawały utwory okolicznościowe, ale szybko reprezentacyjny charakter odzyskała opera, zwłaszcza że cieszyła się osobistym zainteresowaniem Napoleona. [[Luigi Cherubini]] piał pierwsze opery, które w nowej sytuacji – i dla nowej, szerszej publiczności – zawierały liczne wątki sensacyjne. W pierwszej połowie XIX wieku rozwinęła się wielka opera historyczna, w której niezwykle istotna była melodyjność partii wokalnych oraz wystawność inscenizacji; najważniejszym z kompozytorów takich oper był [[Giacomo Meyerbeer]]. Rewolucji w dziedzinie muzyki instrumentalnej dokonał [[Hector Berlioz]], który w poważnym stopniu wpłynął na romantyczną muzykę orkiestrową w całej Europie. W drugiej połowie XIX w. opera stawała się coraz bardziej liryczna (np. ''Faust'' [[Charles Gounod|Charles’a Gounoda]]), a obok niej – dla kontrastu – pojawiła się operetka ([[Jacques Offenbach]]). Najważniejsi kompozytorzy działający w tym czasie we Francji to także [[Georges Bizet]], [[César Franck]], [[Gabriel Fauré]] oraz [[Camille Saint-Saëns]].
W tym czasie styl francuski rywalizował przede wszystkim z niemieckim, od którego różnił się paroma cechami.

:: ''We Francji najwyżej stawiano operę, za naturalne bowiem uważano podporządkowanie muzyki słowu. Recenzując przedstawienia najpierw oceniano libretto, a dopiero potem muzykę. W Niemczech hierarchia ważności była odwrotna i muzykę najbardziej ceniono za to, że może obyć się bez słów i potrafi oddziaływać na słuchaczy bez pośrednictwa tekstu, jako „mowa duszy”. Niedookreśloność muzyki dla Francuzów była jej wadą, a dla Niemców – zaletą''<ref>Gwizdalanka, op. cit., s. 258–259.</ref>.

[[Plik:Portrait of Ida Rubenstein1.jpg|mały|Najsławniejszy utwór francuski z XX wieku – ''Bolero'' Ravela, powstało w 1928 r. dla tancerki i bogatej mecenaski sztuki [[Ida Rubinstein|Idy Rubinstein]]]]

Inne było też we Francji wyobrażenie o pozycji artysty: ''Artysta francuski pozostawał „obywatelem republiki”. Podobnie jak jego XVIII-wieczni poprzednicy muzykę często jeszcze traktował jak rozrywkę, a zarazem element społecznego ceremoniału. Koncertu nie utożsamiał z nabożeństwem'' (jak to czyniono w Niemczech)<ref>Gwizdalanka, op. cit., s. 259.</ref>.

Pod koniec XIX wieku rewolucji w muzyce francuskiej dokonał [[Claude Debussy]], któremu często daje się miano „ojca nowoczesnej muzyki”. Nawiązywał on francuskiej tradycji, w której ważna była barwa instrumentalna, ilustracyjność, subtelność wyrazu – główne cechy muzyki nazwanej impresjonistyczną.

W pierwszej połowie XX wieku Paryż, który był uważany nadal za centrum europejskiej kultury, skupiał wielu artystów. Byli tu Francuzi – jak [[Maurice Ravel]] lub [[Darius Milhaud]] i cudzoziemcy – jak [[Igor Strawinski]], albo [[Arthur Honegger]]. Stąd upowszechnił się w Europie jazz. W latach międzywojennych rozwinął się tutaj neoklasycyzm, który w znacznym stopniu oddziaływał również na Polskę – poprzez [[Nadia Boulanger|Nadię Boulanger]], u której studiowało wielu Polaków. Po wojnie najważniejszym kompozytorem był [[Olivier Messiaen]] oraz [[Pierre Boulez]]. W paryskim radiu powstała [[muzyka konkretna]].

Obecnie Paryż nie jest już centrum światowej muzyki, lecz nadal stanowi bardzo ważny ośrodek. Przyczynia się do tego znakomita [[Opéra Bastille]], a w muzyce awangardowej – założony w 1975 IRCAM (Institut de Recherche et Coordination Acoustique Musique), gdzie muzycy i naukowcy współpracują w poszukiwaniu nowych technik. Tam właśnie narodził się [[spektralizm]].

== Sport ==
Dużą popularnością cieszy się [[piłka nożna]]. Francja zdobyła tytuł [[Mistrzostwa świata w piłce nożnej mężczyzn|mistrza świata]] w piłce nożnej w [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1998|1998]] i [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2018|2018]] roku, [[Mistrzostwa Europy w piłce nożnej|mistrza Europy]] w [[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 1984|1984]] i [[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2000|2000]] roku oraz wicemistrza w [[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2016|2016]]. Często uprawianym sportem jest także [[rugby union]] i [[kolarstwo]]. Dobrze rozwinięte są tradycje hippiczne. Francja posiada 247 [[hipodrom]]y, tzn. więcej niż we wszystkich pozostałych krajach UE razem wziętych. Rocznie organizuje się na nich 16 500 wyścigów.

Francja była gospodarzem [[Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2016|Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2016]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://pl.uefa.com/uefa/management/newsid=1493421.html |tytuł = Francja gospodarzem UEFA EURO 2016 |język = pl |data = 2010-05-28 |archiwum = https://web.archive.org/web/20100531121703/http://pl.uefa.com/uefa/management/newsid=1493421.html |zarchiwizowano = 2010-05-31 |data dostępu = 2010-06-30}}</ref>. We Francji popularna jest także piłka ręczna. Francuzi są mistrzami olimpijskimi z [[Piłka ręczna na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2008|Pekinu]] i [[Piłka ręczna na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2012|Londynu]], [[Mistrzostwa świata w piłce ręcznej mężczyzn|mistrzami świata]] ([[Mistrzostwa Świata w Piłce Ręcznej Mężczyzn 1995|1995]], [[Mistrzostwa Świata w Piłce Ręcznej Mężczyzn 2001|2001]], [[Mistrzostwa Świata w Piłce Ręcznej Mężczyzn 2009|2009]], [[Mistrzostwa Świata w Piłce Ręcznej Mężczyzn 2011|2011]], [[Mistrzostwa Świata w Piłce Ręcznej Mężczyzn 2015|2015]]) i [[Mistrzostwa Europy w piłce ręcznej mężczyzn|mistrzami Europy]] ([[Mistrzostwa Europy w Piłce Ręcznej Mężczyzn 2006|2006]], [[Mistrzostwa Europy w Piłce Ręcznej Mężczyzn 2010|2010]]).

Silna jest także [[reprezentacja Francji w koszykówce kobiet]], m.in. olimpijskie srebro w [[Koszykówka na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2012|Londynie]].

Francuzi wiodą także prym w sportach zimowych, m.in. [[Jason Lamy Chappuis]] w kombinacji norweskiej czy [[Martin Fourcade]], [[Alexis Bœuf]], [[Marie Dorin Habert|Marie Habert]], [[Marie-Laure Brunet]], [[Quentin Fillon Maillet]], [[Fabien Claude]], [[Anaïs Chevalier-Bouchet]] w [[biathlon]]ie, [[Alexis Pinturault]], [[Tessa Worley]] w narciartwie alpejskim, [[Perrine Laffont]], [[Ophélie David]] w narciarstwie dowolnym. Osiągają sukcesy w [[snowboarding]]u.

== Zobacz też ==
* [[Francuska kolonizacja Ameryki Północnej]]
* [[Dolina Loary]]
* [[kuchnia francuska]]

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
<references>
<ref name="PopulacjaFrancjaReg">{{Cytuj |tytuł = Estimation de la population au 1ᵉʳ janvier 2024  |data = 2024-01-16 |data dostępu = 2024-11-14 |opublikowany = Institut National de la Statistique et des Études Économiques |url = https://www.insee.fr/fr/statistiques/7752095 |język = fr}}</ref>
</references>

== Bibliografia ==
<!-- Wszelkie nowe pozycje proszę ujmować w szablonie {{Cytuj książkę}}
* {{Cytuj książkę |tytuł = |url = |wydanie = |wydawca = |miejsce = |rok = |isbn = |język = pl}}
-->
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Baszkiewicz |imię = Jan |autor link = Jan Baszkiewicz |tytuł = Historia Francji |url = |wydanie = |wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich |miejsce = Wrocław |rok = 1999 |strony = |isbn = 8304043971 |język = pl}}

== Linki zewnętrzne ==
{{Wikiatlas|France}}
* [https://www.iFrancja.fr Polski portal we Francji]
* [https://www.bonjourdefrance.pl Francuski dla Polaków – Portal o Francji i języku francuskim]

{{Państwa Europy}}
{{Kraje Alpejskie}}
{{Prezydencja w Radzie Unii Europejskiej}}
{{Grupa szablonów
|tytuł = Członkostwo w organizacjach międzynarodowych
|lista =
{{Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych}}
{{G8}}
{{Unia Europejska}}
{{Strefa euro}}
{{Rada Europy}}
{{OBWE}}
{{NATO}}
{{Unia Łacińska}}
{{WTO}}
{{OECD}}
{{Trójkąt Weimarski}}
{{G6}}
{{G20}}
{{EuroMed}}
}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Francja| ]]
[[Kategoria:Państwa w Europie Zachodniej]]
[[Kategoria:Państwa członkowskie Unii Europejskiej]]
[[Kategoria:Państwa należące do NATO]]
[[Kategoria:Członkowie Organizacji Narodów Zjednoczonych]]
[[Kategoria:G8]]
[[Kategoria:Państwa w Europie Południowej]]

Szablony użyte w tym artykule:

Szablon:Cytuj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Cytuj książkę (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Cytuj pismo (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Szablon:Cytuj pismo/tytuł (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:Cytuj stronę (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Dmbox (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:EuroMed (edytuj)
Szablon:Fr. (edytuj)
Szablon:G20 (edytuj)
Szablon:G6 (edytuj)
Szablon:G8 (edytuj)
Szablon:Grupa szablonów (edytuj)
Szablon:IPA (edytuj)
Szablon:Ikona (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox 2x2 (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox 2x2 dodaj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox dwie grafiki (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox grafika (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox mapa lokalizacyjna (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox nagłówek (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox nagłówek dodaj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox projekt (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox projekt/projekt (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox tytuł (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox tytuł/styles.css (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox wiersz (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox wiersz dodaj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:J (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Szablon:K (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Szablon:Kiedy (edytuj)
Szablon:Komórka (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Kontrola autorytatywna (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Kontrola autorytatywna/style.css (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Kraje Alpejskie (edytuj)
Szablon:Kroje pisma IPA (edytuj)
Szablon:Lang (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Link-interwiki (edytuj)
Szablon:NATO (edytuj)
Szablon:Navbox/styles.css (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:OBWE (edytuj)
Szablon:OECD (edytuj)
Szablon:Osobny artykuł (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:Państwa Europy (edytuj)
Szablon:Państwo (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Państwo/core (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Państwo dane AUT (edytuj)
Szablon:Państwo dane Arabia Saudyjska (edytuj)
Szablon:Państwo dane Argentyna (edytuj)
Szablon:Państwo dane Australia (edytuj)
Szablon:Państwo dane Austria (edytuj)
Szablon:Państwo dane Brazylia (edytuj)
Szablon:Państwo dane Bretania (edytuj)
Szablon:Państwo dane CHE (edytuj)
Szablon:Państwo dane CRO (edytuj)
Szablon:Państwo dane CYP (edytuj)
Szablon:Państwo dane Chiny (edytuj)
Szablon:Państwo dane Chińska Republika Ludowa (edytuj)
Szablon:Państwo dane Chorwacja (edytuj)
Szablon:Państwo dane Cypr (edytuj)
Szablon:Państwo dane DEU (edytuj)
Szablon:Państwo dane ESP (edytuj)
Szablon:Państwo dane FRA (edytuj)
Szablon:Państwo dane Francja (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Państwo dane GBR (edytuj)
Szablon:Państwo dane GRE (edytuj)
Szablon:Państwo dane Grand Est (edytuj)
Szablon:Państwo dane Grecja (edytuj)
Szablon:Państwo dane HUN (edytuj)
Szablon:Państwo dane Hauts-de-France (edytuj)
Szablon:Państwo dane Hiszpania (edytuj)
Szablon:Państwo dane ITA (edytuj)
Szablon:Państwo dane Indie (edytuj)
Szablon:Państwo dane Indonezja (edytuj)
Szablon:Państwo dane Japonia (edytuj)
Szablon:Państwo dane Kanada (edytuj)
Szablon:Państwo dane Korea Południowa (edytuj)
Szablon:Państwo dane Kraj Loary (edytuj)
Szablon:Państwo dane LIE (edytuj)
Szablon:Państwo dane Liechtenstein (edytuj)
Szablon:Państwo dane MCO (edytuj)
Szablon:Państwo dane MLT (edytuj)
Szablon:Państwo dane Malta (edytuj)
Szablon:Państwo dane Meksyk (edytuj)
Szablon:Państwo dane Monako (edytuj)
Szablon:Państwo dane Niemcy (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Państwo dane Nowa Akwitania (edytuj)
Szablon:Państwo dane Oksytania (edytuj)
Szablon:Państwo dane Owernia-Rodan-Alpy (edytuj)
Szablon:Państwo dane POL (edytuj)
Szablon:Państwo dane POR (edytuj)
Szablon:Państwo dane Polska (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Państwo dane Portugalia (edytuj)
Szablon:Państwo dane Południowa Afryka (edytuj)
Szablon:Państwo dane Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże (edytuj)
Szablon:Państwo dane ROU (edytuj)
Szablon:Państwo dane Rosja (edytuj)
Szablon:Państwo dane Rumunia (edytuj)
Szablon:Państwo dane SLO (edytuj)
Szablon:Państwo dane SVN (edytuj)
Szablon:Państwo dane Stany Zjednoczone (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Państwo dane Szwajcaria (edytuj)
Szablon:Państwo dane Słowenia (edytuj)
Szablon:Państwo dane Turcja (edytuj)
Szablon:Państwo dane Unia Europejska (edytuj)
Szablon:Państwo dane Wielka Brytania (edytuj)
Szablon:Państwo dane Węgry (edytuj)
Szablon:Państwo dane Włochy (edytuj)
Szablon:Państwo dane Île-de-France (edytuj)
Szablon:Państwo infobox (edytuj)
Szablon:Państwo infobox/prezydent (edytuj)
Szablon:Pierwszy niepusty (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Prezydencja w Radzie Unii Europejskiej (edytuj)
Szablon:R (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych (edytuj)
Szablon:Rada Europy (edytuj)
Szablon:Strefa euro (edytuj)
Szablon:Szablon nawigacyjny (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Trim (edytuj)
Szablon:Trójkąt Weimarski (edytuj)
Szablon:Układ wielokolumnowy (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Szablon:Układ wielokolumnowy/styles.css (edytuj)
Szablon:Unia Europejska (edytuj)
Szablon:Unia Łacińska (edytuj)
Szablon:Uwagi (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Szablon:WTO (edytuj)
Szablon:W języku (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Szablon:Wikiatlas (edytuj)
Szablon:Zobacz też (edytuj)
Moduł:Arguments (edytuj)
Moduł:Color contrast (edytuj)
Moduł:Color contrast/colors (edytuj)
Moduł:Cytuj (edytuj)
Moduł:Cytuj/dane (edytuj)
Moduł:Cytuj/dostęp (edytuj)
Moduł:Cytuj/firewall (edytuj)
Moduł:IPA (edytuj)
Moduł:IPA/data (edytuj)
Moduł:ISBN (edytuj)
Moduł:ISBN/wydawcy (edytuj)
Moduł:Ikona (edytuj)
Moduł:Ikona/dane (edytuj)
Moduł:Infoboksy (edytuj)
Moduł:Kontrola autorytatywna (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Moduł:Lang (edytuj)
Moduł:Lang/data (edytuj)
Moduł:Mapa (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Moduł:Navbox (edytuj)
Moduł:Navbox/printer/default (edytuj)
Moduł:Navbox/res (edytuj)
Moduł:Przypisy (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Moduł:Sprawdź (edytuj)
Moduł:String (edytuj)
Moduł:Wikidane (edytuj)
Moduł:Wikidane/data (edytuj)
Moduł:Wikidane/format (edytuj)
Moduł:Wikidane/format/qualifiers (edytuj)
Moduł:Wikidane/format/snak (edytuj)
Moduł:Wikidane/format/string (edytuj)
Moduł:Wikidane/format/wikibaseEntityItem (edytuj)
Moduł:Wikidane/select (edytuj)
Moduł:Współrzędne (edytuj)

Wróć do Francja.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Francja”